首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有8個段落,37個語句,972個語詞,1342個音節
Soat-iàu-lūn 說要論
T O G T. O. G.
Tī chá-nî ū chi̍t ê siàu-liân hū-jîn- lâng sèⁿ Kám, miâ Kek. Tùi sè-hàn chhin-kīn lú-o̍h, siū sian-seⁿ ê kàu-hùn, ji̍t-ji̍t ha̍k-si̍p tō-tek, put-chí ū lêng- khiáu, koh chē-chē lâng o-ló i ê lú-tek. Taⁿ í-keng tha̍k-liáu chut-gia̍p, chiū tò- khì tī i ê pún-hiuⁿ; bô lōa-kú i ê sī-tōa- lâng kā i phit-phòe hō͘ chi̍t ê choh- chhân-hu. Pêng-sò͘ hit ê choh-sit-lâng sī tē-it gâu kek-khì, ia̍h bô siū tō-lí ê kà- sī. Ū chi̍t ji̍t i ê hū-jîn-lâng ēng tō-lí khó͘-khǹg i, bô gî-gō͘ siông-siông kap i chò tùi-te̍k. Goân-pún sī ǹg-bāng beh ín-chhōa i ê tiōng-hu nn̄g-lâng ē lâi saⁿ- kap sìn Chú, ta̍uh-ta̍uh ēng un-jiû, khiam-sùn chò bô͘-iūⁿ hō͘ i khòaⁿ; nā-sī lóng bô chhái kang, tì-kàu i-ê hū-jîn- lâng ti̍t-ti̍t tàm-chì, sòa liân i pún-sin ia̍h choa̍t-bāng. Koh ia̍h bô ài kā i lí-ke, ti-tu keⁿ-si thô͘ eng-ia lóng pàng kù- chāi i. Goân-pún sī chheng-liâm pe̍k-iāu ê jîn-châi; taⁿ sòa pìⁿ chò thô͘-gû sio̍k-thún, chē-chē lâng hiâm, chió lâng o-ló. Che chiàu lán phah-sǹg, kiám m̄-sī bô hoat-tō͘ thang koh-chài ho̍k-tò i ê sēng-tek mah? Tī早年有一個少年婦人人姓Kám,名激。Tùi細漢親近女學,受先生ê教訓,日日學習道德,不止有靈巧,koh濟濟人o-ló伊ê女德。今已經讀了卒業,就轉去tī伊ê本鄉;無偌久伊ê序大人kā伊匹配hō͘一個作田夫。平素hit 個作穡人是第一gâu激氣,也無受道理ê教示。有一日伊ê婦人人用道理苦勸伊,無疑誤常常kap伊做對敵。原本是向望beh引chhōa伊ê丈夫兩人會來相kap信主,ta̍uh-ta̍uh用溫柔,謙遜做模樣hō͘伊看;若是攏無采工,致到伊ê婦人人直直tàm志 ,續連伊本身也絕望。Koh也無ài kā伊理家,蜘蛛keⁿ絲土eng-ia 攏放據在伊。原本是清廉白耀ê人才;今續變做土牛俗蠢,濟濟人嫌,少人o-ló。Che照咱打算,kiám m̄是無法度thang koh再復倒 伊ê盛德 mah?
Kai-chài ū chi̍t-ūi thoân tō-lí ê lâng, sèⁿ Kéng, miâ Kài, i siông-siông chhut- gōa kóng tō-lí hō͘ lâng thiaⁿ. Só͘ kiâⁿ ê lō͘ bô-tiāⁿ bô-tio̍h, chhàu-tú-khám ū chi̍t ji̍t teh beh kiâⁿ tùi hit ê hū-jîn-lâng in tau kòe. Tī hit lō͘-n̍i̍h gū-tio̍h ià-siān, koh chhùi-ta, khòaⁿ-kìⁿ kīn tau ū chi̍t tè chhù, chiū oat-ji̍p-khì beh chiām-sî kā in chioh hioh, ǹg-bāng ē tit-tio̍h tām-po̍h-á chúi thang chí chhùi-ta, bô gî-gō͘ hit ê siàu-liân hū-jîn-lâng chi̍t-ē khòaⁿ-kìⁿ sûi-sî siám-pī. Kéng Sian-seⁿ chiū kā chi̍t ê sè-hàn gín-á thó khòaⁿ ū tām-po̍h-á chúi thang lim á-bô? Hit ê gín-á sûi-sî iúⁿ lâi hō͘ i. Kéng Sian-seⁿ siông-sè khòaⁿ in ê lāi-thâu bô sím-mi̍h chheng-khì-siùⁿ, chi̍t sì-kè choan ti-tu-si, chiū khòaⁿ-kìⁿ tī phian-phiah ê só͘-chāi ū chi̍t nn̄g pún ê Sin-kū-iok, ia̍h ū kúi-nā pún sī Kàu-hōe lāi khah siông ēng ê chheh. Khòaⁿ liáu bē bián-tit lio̍h- á gông-ngia̍h, koh chi̍t sì-kè kā in khòaⁿ khah chin, to ia̍h bô ho̍k-sāi chhâ-thâu-pu̍t. Kéng Sian-seⁿ lio̍h-á jīn-kìⁿ hit ê hū-jîn-lâng tī kúi-nā nî chêng ū bat lâi bó͘ kàu-hōe lé-pài, chin-chiàⁿ ū khiân- sêng chin-si̍t ê sim-koaⁿ. Nā-sī Kéng Sian-seⁿ siūⁿ ài beh kā hit ê hū-jîn-lâng chhì-mn̄g khòaⁿ chiah-ê chheh sī tùi tah-lo̍h tit-tio̍h, hū-jîn-lâng lóng m̄ káⁿ chhut-lâi. 佳哉有一位傳道理ê人,姓Kéng,名界,伊常常出外講道理hō͘人聽。所行ê路無定無著,chhàu-tú-khám有一日teh beh行tùi hit個婦人人in兜過。Tī hit路--n̍i̍h遇著厭siān,koh嘴礁,看見近兜有一tè厝,就越入去beh暫時kā in借歇,向望會得著淡薄仔水thang止嘴礁,無疑誤hit個少年婦人人一下看見隨時閃避。Kéng先生就kā一個細漢囡仔討看有淡薄仔水thang lim抑無?Hit 個囡仔隨時舀來hō͘伊。Kéng先生詳細看in ê內頭無甚mi̍h清氣相,一四界專蜘蛛絲,就看見tī偏僻ê所在有一兩本ê新舊約,也有幾若本是教會內較常用ê冊。看了bē免得略仔gông-ngia̍h ,koh一四界kā in看較真,to也無服事柴頭佛。Kéng先生略仔認見hit 個婦人人tī幾若年前有bat來某教會禮拜,真正有虔誠真實ê心肝。若是Kéng先生想ài beh kā hit個婦人人試問看chiah-ê冊是tùi tah落得著,婦人人攏m̄敢出來。
Thêng ū chi̍t-sî kú Kéng Sian-seⁿ beh khí-sin ê sî, chiū kā chit ê sè-hàn gín-á seh to-siā, sòa kā in kóng, Tī lín chit lāi-bīn ū pó, ì-sù sī khòaⁿ in ê lāi-bīn kàu-gia̍h lâ-sâm ù-òe, kiám-chhái liân in ê sim-koaⁿ ia̍h sī án-ni, nā bô thài káⁿ pìⁿ chit hō hêng-tōng kú-chí leh? I taⁿ kā in kóng, Chit lāi-bīn ū pó, in tek-khak ē lâi péng-chhōe, sè-kan lâng tē-it tùi-tiōng ê chîⁿ-châi, péng nā bô chiū tek- khak ē hian-khui chiah ê chheh lâi tha̍k, nā tha̍k ê sî Siōng-tè ún-tàng ē khui- khé i ê sim-ba̍k, hō͘ in ē chai chōe thang ki̍p-sî lâi hoán-hóe. 停有一時久Kéng先生beh起身ê時,就kā這個細漢囡仔說多謝,續kā in講:「Tī lín這內面有寶」,意思是看in ê內面夠額lâ-sâm污穢,kiám-chhái連in ê心肝也是án-ni,若無thài káⁿ變這號行動舉止leh?伊今kā in講,這內面有寶,in的確會來péng尋,世間人第一tùi重ê錢財,péng若無就的確會掀開chiah ê冊來讀,若讀ê時上帝穩當會開啟伊ê心目,hō͘ in會知罪thang及時來反悔。
Kéng Sian-seⁿ tú-á khí-sin, hit ê gín- ná sûi-sî cháu khì kā i ê lāu-bó kóng, Thâu-tú-á hit ê chheⁿ-hūn lâng kā lán thó-chúi chia̍h, kàu beh chhut-khì ê sî i kóng, lán chit lāi-bīn ū pó. Hit ê hū- jîn-lâng thiaⁿ-kìⁿ sim chi̍t-sî hoaⁿ-hí kàu bē kò͘-tit, i chiū tāi-seng tùi tī chhián- hiān ê só͘-chāi lâi péng, nā-sī péng lóng bô chiū khòaⁿ-kìⁿ kè-á-téng ū chē-chē pún chheh, chiū ta̍k pún poaⁿ lo̍h-lâi ia̍h khòaⁿ ū nge̍h chóa-phiò tī hit lāi- bīn á-bô? Kàu lō͘-bóe pún chiū jīn-kìⁿ i chá-chêng siông-siông káng-kiù hit pún, chiū hian-khui siông-sè khòaⁿ lâi tha̍k, “Siōng-tè sī kng-kng bô chi̍t-tiám-á o͘-àm, chit ê sī goán tùi Chú só͘ siū ê tō-lí, lâi thoân hō͘ lín. Lán kóng ēng sim kau-pôe Siōng-tè, lâi kiâⁿ tī o͘-àm sī lām-sám, bô sêng-si̍t, Siōng-tè khiā-khí tī kng-bêng, lán nā kiâⁿ tī kng-bêng, chiū sim kap Siōng-tè kau-pôe, Siōng-tè ê Kiáⁿ Iâ-so͘ Ki-tok ê hoeh sé-tû lóng- chóng ê chōe”. I. Hān. 1:5-7. Kéng先生tú仔起身,hit個囝那隨時走去kā伊ê老母講,頭tú仔hit 個生份人kā咱討水食,到beh出去ê時伊講,咱這內面有寶。Hit 個婦人人聽見心一時歡喜到bē顧tit,伊就代先tùi tī淺現ê所在來péng,若是péng攏無就看見架仔頂有濟濟本冊,就逐本搬落--來也看有挾紙票tī hit內面抑無?到路尾本就認見伊早前常常講究hit本,就掀開詳細看來讀:「上帝是光光無一點仔烏暗,這個是阮tùi主所受ê道理,來傳hō͘ lín。咱講用心交陪上帝,來行tī烏暗是lām-sám,無誠實,上帝企起tī光明,咱若行tī光明,就心kap上帝交陪,上帝ê子耶穌基督ê血洗除攏總ê罪。」 (I.翰。1:5-7)
Hit ê hū-jîn-lâng tha̍k liáu kám-kek m̄ o̍h i ê sim-koaⁿ, chiū siūⁿ khí i chá- chêng ū chiū-kīn tī Ko͘-niû ê kha-tau, chē chē lâng o-ló͘ i-ê sēng-tek, koh in- khîn káng-kiù Siōng-tè ê Sèng-keng, só͘ kiâⁿ só͘ chò, bô chi̍t hāng thang hō͘ lâng hiâm, bô gî-gō͘ chit-sî ē lâi pàng-sak góa ê Kiù-chú Iâ-so͘ Ki-tok. Koh thó͘- khùi kóng, Kin-ná-ji̍t lâi kàu tī góa ê ke-lāi sī pêng-siông ê kòe-lō͘ lâng, tek-khak sī Siōng-tè só͘ chhe ê lô͘-po̍k. Siūⁿ-liáu sim bē bián-tit ū ut-chut ê kan-khó͘, chiū ē kì-tit chá-chêng Kiù-chú Iâ-so͘ ū chi̍t kù ōe teh kóng, “Chhut-gōa chiū hō͘ i tòa, thǹg-pak-theh tio̍h hō͘ i chhēng, ià-siān chiū tio̍h hó khoán-thāi i gū-tio̍h iau chhùi-ta tio̍h hō͘ i lim-chia̍h”. Taⁿ chit-sî bô lâi chi̍h-chiap i, chiū tì-kàu ū ai-siong lâu ba̍k-sái. Tùi tha̍k sèng-chheh liáu chhì-chha̍k tio̍h i ê sim, chai i pún-sin sī lâ-sâm ê lâng, chiū kín- kín poaⁿ-chhut i-ê ke-si àng-tāng, ēng chúi sé chheng-khì, lāi-bīn í-ki̍p thô͘-kha iah-sī án-ni, koh i pún-sin kap sè-kiáⁿ lóng pìⁿ-chò chheng-liâm pe̍k-iāu ê lâng, chhin-chhiūⁿ tī ē-té si--n̍i̍h ū kóng: -- Hit個婦人人讀了感激m̄學伊ê心肝,就想起伊早前有就近tī姑娘ê kha-tau ,濟濟人o-ló͘伊ê盛德,koh in勤講究上帝ê聖經,所行所做,無一項thang hō͘人嫌,無疑誤這時會來放sak我ê救主耶穌基督。Koh吐氣講,今仔日來到tī我ê家內m̄是平常ê過路人,的確是上帝所差ê奴僕。想了心bē免tit有鬱卒ê艱苦,就會記得早前救主耶穌有一句話teh講:「出外就hō͘伊tòa,褪腹theh著hō͘伊穿,厭siān就著好款待伊遇著枵嘴礁著hō͘伊lim食」。今這時無來接接伊,就致到有哀傷流目屎。Tùi讀聖冊了刺chha̍k著伊ê心,知伊本身是lâ-sâm ê人,就緊緊搬出伊ê ke-si甕重,用水洗清氣,內面以及塗腳抑是án-ni,koh伊本身kap細囝攏變做清廉白耀ê人,親像tī下底詩--n̍i̍h有講:--
Iâ-so͘ kiò chhéⁿ chōe-ok jîn, Tû-khì kū-sèng ōaⁿ chò sin, Hian khui Sèng-chheh lâi káng-kiù, Chhì-chha̍k góa sim tōa iu-chhiû. Chú taⁿ hō͘ góa sim chheng-khì, Ē tit chiū-kīn I sin-piⁿ, Hō͘ lâng ē chai thang hoán-hóe, Sìn-khò Kiù-chú sià tāng chōe. 耶穌叫醒罪惡人,除去舊性換做新,掀開聖冊來講究,刺chha̍k我心大憂愁。主今hō͘我心清氣,會tit就近伊身邊,hō͘人會知thang反悔,信靠救主赦重罪。
I ê tiōng-hu tī gōa-bīn, beh chìn-ji̍p lāi bīn, hut-jiân-kan khòaⁿ-kìⁿ in ê lāi- bīn chin chheng-khì-siùⁿ, koh khòaⁿ-kìⁿ i ê hū-jîn-lâng ū chhiò-iông ê bīn-māu. I ê tiōng-hu tī chá-chêng sui-jiân gâu khêng-pek tō-lí, nā-sī i ê hū-jîn-lâng sòa tì-kàu sit-lo̍h i ê phín-hēng, koh-chài lâi heng-khí i, hō͘ i ê tiōng-hu khòaⁿ-liáu bē-bián tit siū kám-ke̍k, sòa hoaⁿ-hí thiaⁿ-siū hū-jîn-lâng ê khó͘-khǹg, lâi saⁿ-kap sìn Chú Iâ-so͘ Ki-tok. 伊ê丈夫tī外面,beh進入內面,忽然間看見in ê內面真清氣相,koh看見伊ê婦人人有笑容ê面貌。伊ê丈夫tī早前雖然gâu窘迫道理,若是伊ê婦人人續致到失落伊ê品行,koh再來興起--伊,hō͘伊ê丈夫看了bē免tit受感激,續歡喜聽受婦人人ê苦勸,來相kap信主耶穌基督。
(Tâi-lâm Kàu-hōe-pò tē 289 koàn,1909 nî 4 ge̍h) (台南教會報第289卷,1909年4月)
回上一頁    日治時期,   1909年,   散文