Bô Jîn-lûn
|
無人倫 |
| Mûi Bo̍k-su |
梅牧師 |
|
Ta̍uh-Ta̍uh ū lâng teh kóng, chit ê tō- lí sī hó; put-kò bô sîn bô bêng bô kong bô má, án-ni khah m̄ tio̍h. Taⁿ lâng pài Siōng-tè kám ōe thang kóng sī bô sîn- bêng? Siōng-tè sī oa̍h-oa̍h ê sîn, ta̍k hāng chai, ta̍k hāng ē, ta̍k só͘-chāi tī- teh; lâng nā pài I, chiū-sī pài sîn-bêng.
|
Ta̍uh-ta̍uh有人teh講，這個道理是好；不過無神無明無公無媽，án-ni較m̄著。今人拜上帝kám會thang講是無神明？上帝是活活ê神，逐項知，逐項會，逐所在tī teh；人若拜伊，就是拜神明。 |
|
Nā-sī hiah ê chhâ khek-ê, thô͘ chhio̍k-ê, ū ba̍k-chiu bē tńg-lûn, hī- khang bē thiaⁿ-kìⁿ, phīⁿ-khang m̄ bat phang-chhàu, ū kha bē kiâⁿ lō͘, chhùi bē kóng ōe, pak-tó͘ bô tn̂g-á-tō͘, hiah-ê kám m̄ tio̍h kóng sī bô sîn bô bêng. Lán teh ǹg-bāng i ē pó-pì lán, hoán-tńg sī lán teh pó-pì i. I tio̍h óa-khò lán kā i khí biō, kā i chè-sū, kā i sio-kim sàng só͘-hùi. Ū-sî hō͘ niáu-chhú chhia-tó ia̍h bē hiáu-tit thang ngiauh-khí-lâi; ū-sî hō͘ thâng chhia, ū-sî hō͘ ti-tu keⁿ-si ia̍h bē hiáu-tit thang póe; ū-sî hō͘ hong poe soa eng, ia̍h bē hiáu-tit thang ka-tī pōaⁿ. Chha̍t ji̍p lán chhù beh thau-the̍h lán ê mi̍h i bē hiáu hoah-hiàm, khah su lán só͘ chhī ê káu. Tú-tio̍h chúi-chai hóe- chai lán bô êng thang kā i chhiáⁿ-cháu. Hit-sî pu̍t bô pún-sū thang siám, chiū sio-hu, á-sī hō͘ tōa chúi lâu-lo̍h hái tū-sí.
|
若是hiah ê柴刻--ê,土chhio̍k-ê,有目珠bē轉輪，耳孔bē聽見，鼻孔m̄ bat芳臭，有腳bē行路，嘴bē講話，腹肚無腸仔肚，hiah-ê kám m̄著講是無神無明。咱teh 向望伊會保庇咱，反轉是咱teh保庇伊。伊著倚靠咱kā伊起廟，kā伊祭祀，kā伊燒金送所費。有時hō͘老鼠chhia倒也bē曉tit thang撓起來；有時hō͘蟲chhia，有時hō͘蜘蛛keⁿ絲也bē曉tit thang póe;有時hō͘風飛沙eng，也bē曉tit thang家己pōaⁿ。賊入咱厝beh偷提咱ê物伊bē曉喝喊，較輸咱所飼ê狗。tú著水災、火災咱無閒thang kā伊請走。Hit時佛無本事thang閃，就燒hu，抑是hō͘大水流落海tū死。 |
|
M̄-kú lí beh kóng pu̍t chin siàⁿ; ū-sî mn̄g pu̍t phài io̍h chia̍h ē hó, goán kóng che sī chhàu-khám, bô tek-khak ta̍k pái ē hó. Seⁿ-sí sī Siōng-tè chhui-chhiâu, m̄ sī pu̍t ē siàⁿ. Chhin-chhiūⁿ sio̍k-gú kóng, Seⁿ-sí Thiⁿ chù-tiāⁿ.
|
M̄-kú你beh講佛真聖；有時問佛派藥食會好，阮講che是chhàu-khàm,無的確逐擺會好。生死是上帝推chhiâu,m̄是佛會聖。親像俗語講：「生死天注定。」 |
|
Ia̍h ū lâng kóng, Góa só͘ ho̍k-sāi m̄-sī hit ê siōng; ū sîn lâi hū. Sím-mi̍h sîn lâi hū? Koan-im hu̍t-chó͘, Má-chó͘, Ông- iâ, Tè-kun?
|
也有人講，我所服事m̄是hit個像；有神來附。甚mi̍h神來附？觀音佛祖、媽祖、王爺、帝君？ |
|
Taⁿ Koan-im sī sím-mi̍h lâng? I ê tāi-chì hàm-hàm; chiàu lâng só͘ kóng i sī “Pí-khoat kok Biāu Chông ông ê tē saⁿ cha-bó͘ kiáⁿ, miâ Biāu-siān. In lāu-pē sèⁿ Pô͘ miâ Ka, lāu-bó sèⁿ Pek-gâ miâ Pó; lóng bô hāu-seⁿ, chí ū saⁿ ê cha-bó͘-kiáⁿ. Biāu-siān m̄ kè, thau cháu khì siu hēng; in lāu-pē tiàu i, i lóng m̄ tò-khì. In pē chiū tōa siū-khì, chek-sî chhe peng pàng-hóe sio i só͘ tòa ê só͘-chāi. Biāu-siān khòaⁿ-kìⁿ hóe iām-iām, chiū kiû sîn- bêng pó-pì; āu-lâi ēng tek chhe chha̍k chhùi-chi̍h8 hō͘ i lâu hoeh, chiū tùi khong-tiong bū khì, chek-sî-kan pìⁿ chò tōa âng- hō͘, ak-hoa móa-sī ê iām-hóe, pún-sin bô sio--sí. In pē thiaⁿ-tio̍h án-ni it-hoat siū-khì, hoan-hù chiong Biāu-siān lia̍h- khì hoat-tiûⁿ thâi. Tú-á beh thâi ê sî ū âng ê hô-kong lâi khàm, to-kiàm sòa chi̍h8--khì thâi bē sí; jiân-āu nn̄g ê tāi- chiòng ēng keng-hiân soh kā i ká-sí.” Āu-lâi i chiū kàu im-kan. Giâm-lô ông chún i hôe hûn lâi iông-kan; “tú-tio̍h Sek-kia hu̍t chiah chhōa i khì Oa̍t-kok lâm-hái Phó͘-tô-san siu-hēng. Hit-sî tú- tio̍h Biāu Chông ông tio̍h pēⁿ. Biāu-siān chiàⁿ hòa chò sian kā i i-tī, liâm-piⁿ chiū hó, chiàⁿ koh sio-jīn chò pē kiáⁿ.
|
今觀音是甚mi̍h人？伊ê代誌hàm-hàm;照人所講伊是「Pí-khoat國妙藏王ê第3查某子，名妙善。In老父姓蒲名家，老母姓百芽名寶；攏無後生，只有3個查某子。妙善m̄嫁，偷走去修行；in老父召伊，伊攏m̄倒去。In父就大受氣，即時差兵放火燒伊所tòa ê所在。妙善看見火炎炎，就求神明保庇；後來用竹叉chha̍k嘴舌hō͘伊流血，就tùi空中霧去，即時間變做大紅雨，ak-hoa 滿是ê焰火，本身無燒--死。In父聽著án-ni一發受氣，吩咐將妙善掠去法場thâi。Tú仔beh thâi ê時有紅ê河公來蓋，刀劍續折--去thâi bē死；然後兩個大將用弓絃索kā伊絞死。後來伊就到陰間。閻羅王準伊回魂來陽間；tú著釋迦佛chiah chhōa伊去越國南海普陀山修行。Hit時tú著妙藏王著病。妙善正化做仙kā伊醫治，liâm-piⁿ就好，正koh相認做父子。 |
|
Āu-lâi kám-hòa choân ke khì Hiong- san siu hēng. Gio̍k-hông chiū hong Biāu-siān hō-chò tōa chû-pi kiù khó͘ Koan-im Phô͘-sat”.
|
後來感化全家去香山修行。玉皇就封妙善號做「大慈悲救苦觀音菩薩」。 |
|
Iàu ū pa̍t lâng kóng pa̍t khoán. Kî-si̍t sī lóng bô iáⁿ liáu-liáu. Kî-si̍t Koan- im pún-jiân sī cha-po͘ lâng; ū lâng kóng sī Sek-kia Bô͘-nî ê ha̍k-seng, káⁿ sī Sek-kia Bô͘-nî pún-sin.
|
要有別人講別款。其實是攏無影了了。其實觀音本然是查甫人；有人講是釋迦牟尼ê學生，敢是釋迦牟尼本身。 |
|
Taⁿ chit ê Sek-kia Bô͘-nî sī sím-mi̍h lâng? I sī Ìn-tō͘ kok lâng. Chit ê Ìn-tō͘ á-sī Thian-tek, sī Tiong-kok sai lâm pêng ê kok. Hit-tia̍t i chhut-sì, chiū-sī Chiu- tiâu ê sî-chūn, kúi-nā kok ū chhut sèng- jîn; Tiong kok chhut Khóng-chú, Hi-lī-nî kok chhut Sok-la-tē, Ìn-tō͘ kok chhut Sek-kia. Lán kóng Ìn-tō͘ kok m̄ kú Ìn-tō͘ sī chóng tē hō, pau-hâm chin chē kok, chiông-tiong ū chi̍t ê kok lâng kóng Ka-î-ōe kok, nā sī hit pêng ê lâng kiò i Benares, chiū-sī Tâi-oân 5 hūn 1 hūn ê tōa nā-tiāⁿ. Sek-kia Bô͘- nî ê lāu-pē chò hit ê kok ê ông. Chiàu lâng só͘ liû-thoân Sek-kia Bô͘-nî, chiū- sī thài-chú. Chhut mn̂g tī ke-lō͘ khòaⁿ chi̍t lâng phòa-pēⁿ; chêng m̄ bat khòaⁿ phòa-pēⁿ lâng chiū khòaⁿ liáu bē hiáu-tit, mn̄g lô͘-châi sī àn-cháiⁿ-iūⁿ. Lô͘-châi ké-bêng, sòa kóng che sī chha-put-to ta̍k lâng só͘ tio̍h keng-kòe ê sū. Thài-chú thiaⁿ liáu hoân-ló. Bîn-á-chài koh chhut-mn̂g, khòaⁿ lâng thâu mn̂g pe̍h- pe̍h tuh koáiⁿ-á chin kan-khó͘. Lô͘-châi kā i kóng sī lāu ê iân-kò͘. Āu--ji̍t koh chhut mn̂g khòaⁿ lâng teh kng sin-si, ia̍h m̄ chai sī sím-mi̍h ì-sù. Lô͘-châi kóng sí ê ì-sù, ta̍k lâng tio̍h keng-kòe.
|
今這個釋迦牟尼是甚mi̍h人？伊是印度國人。這個印度仔是天竺，是中國西南爿ê國。Hit-tia̍t伊出世，就是周朝ê時陣，幾若國有出聖人；中國出孔子，希利尼國出索拉地，印度國出釋迦。咱講印度國m̄-kú 印度是總地號，包含真濟國，從中有一個國人講迦夷衛國，若是hit爿ê人叫伊Benares，就是台灣5份1份ê大nā-tiāⁿ。釋迦牟尼ê老父做hit 個國ê王。照人所流傳釋迦牟尼，就是太子。出門tī街路看一人破病；前m̄ bat看破病人就看了bē曉tit，問奴才是àn怎樣。奴才解明，續講che是差不多逐人所著經過ê事。太子聽了煩惱。明仔再koh出門，看人頭毛白白拄枴仔真艱苦。奴才kā伊講是老ê緣故。後--日koh出門看人teh扛身屍 ，也m̄知是甚mi̍h意思。奴才講死ê意思，逐人著經過。 |
|
Sek-kia Bô͘-nî thiaⁿ liáu ná kan-khó͘, chiū tiāⁿ-tio̍h m̄ ài tòa tī ông-kiong lāi, ia̍h m̄ káⁿ kap i ê bó͘ kiáⁿ saⁿ sî, thau cháu khì bi̍h tī chhiū-nâ lāi teh ún-ku, khòaⁿ ū sím-mi̍h hoat-tō͘ thang thoat- lī sè-kan ê kan-khó͘. Kòe kúi-nā nî chiū siūⁿ tio̍h chi̍t téng-hō ê hoat-tō͘, chiū-sī tio̍h choa̍t hit ê “ài-io̍k”, hō͘ hit ê ài- io̍k ē thang chhin-chhiūⁿ hóe hoa- khì; lâng tio̍h m̄ ài chîⁿ, m̄ ài miâ-siaⁿ, m̄ ài khòaⁿ-oa̍h, ta̍k hāng tio̍h m̄ ài lâng ê kan-khó͘ lóng sī tùi hit ê ài-io̍k siⁿ-khí; nā lóng m̄ ài sím-mi̍h chiū ū bián kan-khó͘.
|
釋迦牟尼聽了那艱苦，就定著m̄ai tòa tī王宮內，也m̄敢kap伊ê某子相辭，偷走去bi̍h tī樹林內teh 隱居，看有甚mi̍h法度thang脫離世間ê艱苦。過幾若年就想著一等號ê法度，就是著絕hit 個「愛慾」，hō͘ hit個愛慾會thang親像火hoa去；人著m̄ ài錢，m̄ ài名聲，m̄ ài 看活攏是tùi hit個愛慾生起；若攏m̄ ài甚mi̍h就有免艱苦。 |
|
Í-keng kàu saⁿ cha̍p hòe chiū chio ha̍k-seng; ha̍k-seng ná chē. Kàu 80 hòe i chiū sí. Sí liáu-āu i ê ha̍k-seng chiū thoân i ê kàu, m̄-nā tī Ìn-tō͘ kok thoân, sòa thoân kàu Tiong-kok. Kàu Hàn Bêng-tè ê sî chiū Tiong-kok ū sêng-siū pu̍t kàu ê tō-lí. M̄-kú ná thoân ná siâ-khì; Sek-kia Bô͘-nî lóng bô kiò-lâng tio̍h jīn i chò sîn-bêng, ia̍h lóng bô kiò lâng tio̍h chhāi sím-mi̍h Koan-ê siōng, á-sī pa̍t mi̍h ê siōng, kan-kiò lâng tio̍h ná chhin-chhiūⁿ pûn hoa hit-ê “ài-io̍k” ê hóe, khòaⁿ-phòa sè-kan ê hok-khì.
|
已經到30歲就招學生；學生那濟。到80歲伊就死。死了後伊ê學生就傳伊ê教，m̄ 若tī印度國傳，續傳到中國。到漢明帝ê時就中國有承受佛教ê道理。M̄-kú那傳那邪氣；釋迦牟尼攏無叫人著認伊做神明，也攏無叫人著chhāi甚mi̍h觀ê像，抑是別物ê像，kan-ta叫人著那親像pûn hoa hit-ê「愛慾」ê火，看破世界ê福氣。 |
|
Lâng í-keng khì ho̍k-sāi gōa kok pu̍t, chiū-sī Sek-kia, Koan-im, bē bián-tit tio̍h siūⁿ kóng, Ho̍k-sāi pún-tē pu̍t iáu khah hó. Só͘-í Tō kàu ê lâng, in-ūi m̄ ài khah su Sek kàu, khǹg hông-tè tio̍h thek-hong pún-tē lâng. Sī tùi án-ni chiū Gio̍k-hông siōng-tè hō͘ lâng kèng-pài. Gio̍k-hông siōng-tè sī Hàn-tiâu bóe chhut-sì ê lâng. I sèⁿ Tiuⁿ, miâ Gî. I ê lāu-pē sī Tiuⁿ Ló͘, ēng ōe-hû ê kang thàn chîⁿ. Chiàu lâng kóng, chit ê Tiuⁿ Gî chò chīn-tiong ê jîn-sîn tī kok-ka ia̍h sī iàu-kín Tō kàu. Āu-lâi i sí liáu- āu chiū Sòng Chin-chong hō͘ Tō kàu ê lâng ín-iú lâi thek-hong i chò Gio̍k- hông Tāi tè. Koh Sòng Hui-chong kā i thek-hong chò Gio̍k-hông siōng-tè. Nā-sī hong Gio̍k-hông liáu-āu, bô lōa kú, Hui-chong kap i ê ke-koàn lóng hō͘ Kim-kok lâng lia̍h khì, siū chē-chē lêng-jio̍k, sòa sí tī Ngó͘-kok siâⁿ.”
|
人已經去服事外國佛，就是釋迦、觀音，bē免得著想講，服事本地佛iáu較好。所以道教ê人，因為m̄ai較輸釋教，勸皇帝著敕封本地人。是tùi án-ni就玉皇上帝hō͘人敬拜。玉皇上帝是漢朝尾出世ê人。伊姓張，名宜。伊ê老父是張魯，用畫符ê工趁錢。照人講，這個張宜做盡忠ê仁神tī國家也是要緊道教。後來伊死了後就宋真宗hō͘道教ê人引誘來敕封伊做玉皇大帝。Koh宋輝宗kā伊敕封做玉皇上帝。若是封玉皇了後，無偌久，輝宗kap伊ê家眷攏hō͘金國人掠去，受濟濟凌辱，續死tī午國城。 |
|
Chiàu án-ni khòaⁿ chheng gōa nî lóng bô chi̍t ê gio̍k-hông siōng-tè. Hit sî sím-mi̍h lâng teh koán thiⁿ tē ? Si̍t-chāi sī hông-tè chhò-gō͘ hong, ia̍h peh-sìⁿ chhò-gō͘ ho̍k-sāi.
|
照án-ni看千外年攏無一個玉皇上帝。Hit時甚mi̍h人teh管天地？實在是皇帝錯誤封，也百姓錯誤服事。 |
|
Má-chó͘ sī sím-mi̍h lâng? Khiok lâng kóng kúi-nā khoán; khah siông kóng i sio̍k tī Hok-kiàn séng ê Hin-hòa hú. I ê pē sìⁿ Lîm, i ê lāu-bú sìⁿ Tân. I pún-sin kiò chò Be̍k, chhut-sì tī Tông-tiâu Hiân-chong ê sî. “I ê hiaⁿ-tī sì lâng ū tī hái gōa chò seng-lí; ū chi̍t ji̍t Be̍k- á kha chhiú liau-liau--khì, ba̍k-chiu bē tńg-lûn; i ê pē bú lia̍h-chún tio̍h soa chiū kín-kín kiò i chhéⁿ. Chi̍t ē chhéⁿ Be̍k-á chiū kā in pē bú kóng, “Thài m̄ hō͘ góa kiù góa ê hiaⁿ-tī leh? In pē bú bē hiáu-tit. Thêng nn̄g saⁿ ji̍t kú i ê hiaⁿ-tī chiū thî-khàu tò-lâi, kóng in chêng ji̍t tú-tio̍h tōa hong, ū chi̍t ê cha-bó͘ gín-ná khan phâng lâi teh chhōa in hiaⁿ-tī sì lâng bô siāng chûn, tōa-hiaⁿ hō͘ éng khàm-sí, chûn lóng hoāi-khì. In pē bú chiàⁿ chai chêng ji̍t Be̍k-á sit-khì sī khì kiù in hiaⁿ-tī, tōa-hiaⁿ sí khì, sī in-ūi siuⁿ kín kiò i chhéⁿ chiàⁿ kiù bē hù. Tùi án-ni chhù-piⁿ chiū lām-sám kóng chit ê cha-bó͘ gín-ná tek-tō, ē kiù chûn-chiah tú-tio̍h hong-éng ê gûi-hiám. Kàu Sòng Siān-chong chiū thek-hong Lîm Be̍k chò Lêng-hūi hu-jîn. Bêng Éng-lo̍k hong i chò Pó-hō͘ kok tì-ìm peh-sìⁿ ê Thian-hui”.
|
媽祖是甚mi̍h人？卻人講幾若款；較常講伊屬tī福建省ê興化府。伊ê父姓林，伊ê老母姓陳。伊本身叫做「默」，出世tī唐朝玄宗ê時。伊ê兄弟四人有tī海外做生理；有一日默仔腳手了了--去，目珠bē轉輪；伊ê父母掠準著沙 就緊緊叫伊醒。一會醒默仔就kā in父母講：「Thài m̄ hō͘我救我ê兄弟leh？」in父母bē曉tit。停2、3日久伊ê兄弟就啼哭轉--來，講in前tú著大風，有一個查某囡仔牽帆來teh chhōa in兄弟4人無像船，大兄hō͘湧khàm死，船攏壞去。In父母正知前日默仔失去是去救in兄弟，大兄死去，是因為傷緊叫伊醒正救bē赴。Tùi án-ni厝邊就lām-sàm講這個查某囡仔得道，會救船隻tú著風湧ê危險。到宋禪宗就敕封林默做「寧惠夫人」。明永祿封伊做保護國致蔭百姓ê天妃。 |
|
Má-chó͘ sī bô kúi-tāi ê lâng, khah chá lán siⁿ, khah chá lán sí nā-tiāⁿ.
|
媽祖是無幾代ê人，較早咱生，較早咱死nā-tiāⁿ。 |
|
Kî-û hiah ê pu̍t, khah chē iû-goân sī kó͘-chá lâng. Chhin-chhiūⁿ Koan-tè “pún sī sèⁿ Si, miâ kiò Siū-chhiong, Soaⁿ-sai ê lâng. Āu-lâi ké-ōaⁿ sèⁿ Koan, miâ Ú”, Sam-kok ê sî i chhut-la̍t chān Hàn. Āu-lâi chò chiong-kun, in-ūi bô kín-sīn, só͘-í “sit peng sit tē, ka-tī sòa hō͘ Tong-ngô͘ lia̍h khì thâi.” Hit ê lâng chāi-siⁿ bē pó-hō͘ kok, sí āu thài-thó ē pó-pì lán? Lán tio̍h ho̍k-sāi oa̍h ê Siōng-tè chiū-sī chiàⁿ sîn-bêng.
|
其餘hiah ê佛，較濟猶原是古早人。親像關帝「本是姓施，名叫壽昌，山西ê人。後來計換姓關，名羽」，三國ê時伊出力贊漢。後來做將軍，因為無謹慎，所以「失兵失地，家己續hō͘東吳掠去thâi。」 Hit個人在生bē保護國，死後thài-thó會保庇咱？ 咱著服事活ê上帝就是正神明。 |
|
Lūn Kong-má ê sū lán iû-goân tio̍h ē hiáu-tit thang hun-piat chin-ké. Pài Siōng-tè ê lâng chin tùi-tiōng pē-bó kong-má; tē gō͘ tiâu-kài kóng “Tio̍h kèng lí ê pē-bó”.
|
論公媽ê事咱猶原著會曉得thang分別真假。拜上帝ê人真tùi重父母公媽；第5條戒講：「著敬你ê父母」。 |
|
M̄-kú bô tek-khak tio̍h ēng Sîn-chú lâi kèng lán ê sī-tōa lâng. Khah chá sī ēng si-chú, chiū-sī lâng sí liáu chiū “kàu hiàn-chè ê sî ū ēng i ê tōa-sun chng chò chó͘-chong ê si-siōng chiàⁿ-chiàⁿ teh chē, hō͘ tâng-cho̍k ê lâng pâi chè-mi̍h hiàn- chè kūi-pài, piáu-bêng hàu-kèng ê ì-sù”. Hit-tia̍p iáu-bōe ū ēng bo̍k-chú. Chiàu lâng liû-thoân sī Teng-lân siat bo̍k-chú. Teng-lân sī chin put-hàu ê kiáⁿ pek-sí i ê lāu-bú. Lán nā o̍h Gô͘ Béng chhī báng, á-sī o̍h Bēng Chong khok-tek sī khah-hó. Lūn hiah-ê píⁿ pang-á sī chi̍t chhioh koân nā-tiāⁿ, lán ê kong-má tiàm hia thái ē lo̍h? Koh lán tio̍h siūⁿ, lán ê pē-bó nā sí, lán 7 ji̍t kú chi̍t ji̍t hàu 2 tǹg; kè khì chhe it cha̍p gō͘ nā-tiāⁿ; tùi nî í-āu hàu nî cheh, chiàⁿ bián-kī. Lán ta̍k-ji̍t chia̍h saⁿ-tǹg; ia̍h lán ê kong-má chi̍t nî ê tiong-kan chia̍h bô kúi tǹg. I ia̍h bô lâi-chia̍h; i nā lâi chia̍h lán chiū m̄-káⁿ hàu. Kî-si̍t sī lán beh hàu ka-tī ê pak-tó͘ nā-tiāⁿ, lóng bô teh siūⁿ lán ê kong-má ài chia̍h sím-mi̍h hòe, kan-ta teh siūⁿ lán ka-tī ài chia̍h sím-mi̍h. Kàu chò kī ê ji̍t kàu, lán tio̍h hoân-ló siūⁿ kóng. Taⁿ góa ê sī-tōa lâng sńg-khì, kin-á-ji̍t bô thang saⁿ-kìⁿ. Khó- sioh lâng bô siūⁿ chit ê ì-sù; ū-sî gín-ná nā háu, lāu-bó kā i kóng, “Eⁿ-á tiām- tiām, lán koh nn̄g saⁿ ji̍t beh chò kī thang chia̍h”.
|
M̄-kú無的確著用神主來敬咱ê序大人。較早是用屍主，就是人死了就「到獻祭ê時有用伊ê大孫裝做祖宗ê屍像正正teh坐，hō͘同族ê人排祭物獻祭跪拜，表明孝敬ê意思」。 Hit-tia̍p iáu-bōe有用木主。照人流傳是丁蘭設木主。丁蘭是真不孝ê子逼死伊ê老母。咱若學吳猛飼蚊，抑是學孟宗哭竹是較好。論hiah-ê扁枋仔是一尺懸nā-tiāⁿ，咱ê公媽tiàm hia thái會落？Koh咱著想，咱ê 父母若死，咱7日久一日孝2 頓；過去初一、十五nā-tiāⁿ；對年以後孝年節，正免忌。 咱逐日食三頓；亦咱ê 公媽一年ê中間食無 幾頓。伊亦無來食；伊若來 食咱就m̄敢孝。其實是咱 beh孝家己ê腹肚nā-tiāⁿ，攏無 teh想咱ê公媽ài食甚mi̍h貨，kan-ta teh想咱家治ài食 甚mi̍h。到做忌ê日到，咱著 煩惱想講。今我ê序大人扑損去，今仔日無thang相見。可惜人無想這個意思；有時囡仔若哮，老母kā伊講：「嬰仔恬恬，咱koh兩三日beh做忌 thang食」。 |
|
Si̍t-chāi sîn bô thang lâi chia̍h; nā í- keng kàu im-kan chiū bô thang koh lâi. Ia̍h sui-jiân lâi, sîn iû-goân bô ài chia̍h. Ū-sî lâng kóng, Góa chai iáⁿ; put-kò sī ài hàu chi̍t tiám sim, kòe sim hàu nā-tiāⁿ. Si̍t-chāi nā beh án-ni, chiū ū pa̍t mi̍h ê hoat-tō͘; lán thang hip chi̍t ê siōng, á-sī chhau chi̍t ê cho̍k-phó͘ lâi kì- liām. Siōng-tè it iàu-kín sī lán chāi-siⁿ tio̍h sūn i; ia̍h sí āu tio̍h chiàu i ê kà- sī. Sio̍k-gú kóng:-- “Chāi siⁿ chia̍h chi̍t lia̍p tāu, khah hó sí liáu chia̍h chi̍t-ê ti-thâu”; ia̍h “Chāi siⁿ bô thang chè âu, sí liáu chè koaⁿ- chhâ-thâu”.
|
實在神無thang來食；若已經到陰間就無thang koh來。亦雖然來，神猶原無ài食。有時人講，我知影；不過是ài孝一點心，過心孝nā-tiāⁿ。實在若beh定án-ni，就有別物ê法度；咱thang翕一個像，抑是抄一個族譜來紀念。上帝一要緊是咱在生著順伊；亦死後著照伊ê教示。俗語講：-- 「在生食一粒豆，較好死了食一個豬頭」；亦「在生無thang祭喉，死了祭棺柴頭」。 |
|
Pē bó sui-bóng sí liáu-āu, iû-goân thang kò͘ i ê miâ-siaⁿ; pē-bó só͘ ū ê hó khoán lán tio̍h ke-thiⁿ i ê hó-khoán; pē-bó só͘ m̄-ài ê pháiⁿ lán tio̍h koh khah m̄-ài.
|
父母雖罔死了後，猶原 thang顧伊ê名聲；父母所有ê好 款咱著加添伊ê好款；父母所m̄-ài ê歹咱著koh 較m̄-ài。 |
|
Iáu-kú tō-lí bô kiò lâng tio̍h phòa kong-má, iā bô kiò lâng tio̍h hiông-hiông khì phòa bo̍k-chú. Chòe lí chhāi, iā lâi thiaⁿ tō-lí; thiaⁿ-tio̍h bêng chiū ōe-thang siūⁿ khòaⁿ iû-goân tio̍h chhāi iah m̄-bián.
|
Iáu-kú道理無叫人著破公媽，亦無叫人著雄雄去破木主。做你chhāi,亦來聽道理；聽到明就會 thang想看猶原著chhāi抑 m̄免 |
|
(Tâi-lâm Kàu-hōe-pò tē 290~291 koàn, 1909 nî 5~6 ge̍h)
|
(台南教會報第290~291卷，1909年5~6月) |
