Kî-āu I-seng-koán
|
旗後醫生館 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Saⁿ-cha̍p-gōa nî chêng Má I-seng lâi Tâi-oân thoân tō-lí, i tāi-seng tòa tī Hú- siâⁿ-gōa siat i-koán. Hit-tia̍p lâng sì-kè thoân iâu-giân ê pháiⁿ-ōe, siⁿ-khí jiáu- loān, tì-kàu i tòa bē tiâu, ko͘-put-chiong tio̍h cháu-khì Kî-āu khiā-khí. Tī-hia bé chhù chò lé-pài-tn̂g, iā khí chi̍t-keng i-koán. Tòa tī-hia saⁿ-sì nî, jiân-āu koh khì Hú-siâⁿ, kā Khó͘ Ló-tia tián chi̍t- keng chhù, thang chò i-koán kap khiā- ke ê lō͘-ēng, chiū-sī lán āu-lâi kiò-chò kū-lâu,hit-keng.
|
30外年前馬醫生來台灣傳道理，伊代先tòa tī 府城外設醫館。Hit-tia̍p人四界傳謠言ê歹話，生起擾亂，致到伊tòa bē tiâu,姑不chiong走去旗後企起。Tī-hia買厝做禮拜堂，也起一間醫館。Tòa tī-hià、4年，然後koh去府城，kā許老爹典一間厝，thang做醫館kap企家ê路用，就是咱後來叫做舊樓，hit間。 |
|
Hit-sî Kong-hōe í-keng chhe Lí Bo̍k-su tiàm tī Kî-āu, m̄-kú bô koh chhe chi̍t-ê i-seng ; chiàⁿ chhiáⁿ San I-seng kā lán hōaⁿ I-koán. Āu-lâi i khì Ē-mn̂g, i-ê sió-tī San Tāi-pi̍t, (ū lâng kiò i Sió- San) lâi chiap i-ê chit. I tòa bô lōa-kú, chiàⁿ khì Hok-chiu, chiū ōaⁿ Liân I-seng lâi tòa. Chiah-ê m̄-sī Kong-hōe chhe-ê, kóng sī in hâng-n̍i̍h ê lâng chhiáⁿ-ê; m̄- kú tāi-ke hoaⁿ-hí ta̍k-ji̍t lâi i-koán, khòaⁿ chèng-thâu hoat-io̍h, bô the̍h lán-ê chîⁿ. In hâng-n̍i̍h ê lâng iā nî-nî tê-gîn thang bé-io̍h, lán kàu-hōe nā-sái chhut pún-tē lâng ê sin-lô. Chóng-sī hit-tia̍p goán Bo̍k-su lóng ū poaⁿ-khì tòa tī Hú-siâⁿ, bô lâng tòa tī Kî-āu thang liāu-lí. Hit keng i-seng-koán iā beh tó beh tó. Lâng chiū gī-lūn tio̍h koh khí chi̍t-keng, thang siàu-liām San Tāi-pi̍t I-seng, in- ūi I khì Hok-chiu tú-tio̍h phòa-pīⁿ chá- sí, tāi-ke chin hoân-ló, sī i tòa chit-pêng bô lōa-kú, m̄-kú tit-tio̍h chèng-lâng lóng o-ló i. Só͘-í chē-chē lâng hoaⁿ-hí tê-gîn lâi khí chi̍t-keng sin ê i-koán, sī Kî-āu soaⁿ-kha hit-keng. Sī tī Mûi I-seng chhiú-n̍i̍h khí--ê, iā sī i teh liāu-lí.
|
Hit時公會已經差李牧師tiàm tī 旗後，m̄-kú無koh差一個醫生；正請山醫生kā咱hōaⁿ 醫館。後--來伊去廈門，伊ê 小弟山大畢，(有人叫伊小山 ) 來接伊ê 職。伊tòa無偌久，正去福州，就換連醫生來tòa。Chiah ê m̄ 是公會差--ê,講是in 行--n̍i̍h ê人請--ê;m̄-kú逐家歡喜逐日來醫館，看症頭發藥，無提咱ê 錢。In行--n̍i̍h ê人也年年tê銀 thang買藥，咱教會nā-sái 出本地人ê薪勞。總--是hit-tia̍p阮牧師攏有搬去tòa tī 府城。無人tòa-tī 旗后thang料理。Hit間醫生館也beh倒beh倒。人就議論著koh起一間，thang數念山大畢醫生，因為伊去福州tú著破病早死，大家真煩惱，是伊tòa這爿無偌久，m̄-kú得著眾人攏o-ló--伊。所以濟濟人歡喜tê銀來起一間新ê醫館，是旗後山腳hit間。是tī 梅醫生手--n̍i̍h起--ê,也是伊teh料理。 |
|
Chóng-sī tùi Ji̍t-pún lâi Tâi-oân liáu-āu, chiah-ê tiàm tī Tâi-oân ê gōa-kok lâng, ná-kú ná-chió ; tû--khì goán Kàu- su í-gōa chí-ū nn̄g-saⁿ ê lâng nā-tiāⁿ. Chiū i-seng tòa tī-chia bô thâu-lō͘, i chiàⁿ lī-khui Tâi-oân khì tòa Hok-chiu ê Má-bóe káng-kháu ê só͘-chāi. I iáu-bōe khì ê tāi-seng, hiah-ê liāu-lí Kî-āu i-seng- koán ê táng-sū chū-chi̍p, chhiáⁿ lán-ê Kàu-sū-hōe thè in tam-tng hit-ê koân- hē, in-ūi taⁿ bô pa̍t-ê i-seng thang hōaⁿ. Goán hoaⁿ-hí ín--i; in chiū chiong hit keng i-koán í-ki̍p só͘ chhun ê gîn, kúi- nā pah kho͘, lóng kau-tāi goán.
|
總--是對日本來台灣了後，chiah ê tiàm-tī 台灣ê外國人，那久那少；除--去阮教師以外只有兩三個人nā-tiāⁿ。就醫生tòa tī -chia無頭路，伊正離開台灣去tòa福州ê馬尾港口ê所在。伊iáu-bōe去ê代先，hiah-ê料理旗後醫生館ê董事聚集，請教師會退in擔當hit-ê關係，因為今無別個醫生thang hōaⁿ。阮歡喜允--伊；in就將hit間醫館以及所chhun ê銀，幾若百箍，攏交代阮。 |
|
Hiān-kim chhiàⁿ sai-hū lâi siu-lí chhòng-piān. Kàu 10 goe̍h tē 10 hō (kū-le̍k 8 goe̍h 28 ji̍t) chiū-sī pài-sì, téng-po͘ 10 tiám cheng, An I-seng beh lâi khui I-koán, khòaⁿ chèng-thâu hoat- io̍h. Khó-sioh bē-tit-thang ū chit-ê gōa- kok ê i-seng chhiâng-chāi tòa tī-hia hōaⁿ- koán, in-ūi bô lōa-kú An I-seng beh tò--khì Chó͘-ke, hioh-khùn, Má I-seng tio̍h tòa tī Hú-siâⁿ. Chóng-sī Má I- seng teh ǹg-bāng ū-sî thang lâi Kî-āu khòaⁿ pīⁿ-lâng; chiū-sī kū-le̍k múi-goe̍h chhe-it chhe-jī cha̍p-gō͘ cha̍p-la̍k ji̍t beh lâi. Hiān-kim i beh khì Hiong-káng, chhōa sian-siⁿ-niû, liâm-piⁿ tò-tńg lâi. Kàu 11 goe̍h 11(kū-le̍k 10 goe̍h chhe 1). i beh lâi Kî-āu, hoat-io̍h. I-seng bô tī- teh ê sî-chūn ū chi̍t-ê I-koán ê ha̍k-seng, Cheng Hóe-ōng, beh tòa tī-hia chiàu-kò͘ phòa-pīⁿ ê lâng. Chit-tia̍p só͘ siat ê hoat-tō͘ sī án-ni-siⁿ, āu-lâi nā ū pa̍t-mi̍h ê siau-sit goán beh thong-ti lín.
|
現今倩師父來修理創便。到10月第10號( 舊曆8月28日 ) 就是拜四，頂晡10點鐘，安醫生beh來開醫館，看症頭發藥。可惜bē-tit-thang有一個外國ê醫生常在tòa tī-hia hōaⁿ館，因為無偌久安醫生beh倒去祖家，歇睏，馬醫生著tòa tī 府城。總--是馬醫生teh向望有時thang來旗後看病人；就是舊曆每月初一、初二、十五、十六日beh來。現今伊beh去香港，chhōa先生娘，liâm-piⁿ倒轉--來。到11月11 ( 舊曆10月初一 ) 。伊beh來旗後，發藥。醫生無tī--teh ê 時陣有一個醫館ê學生，曾火旺，beh tòa tī-hia照顧破病ê人。這-tia̍p所設ê法度是án-ni，後--來有別物ê消息阮beh通知lín。 |
|
Chiah-kú Kî-āu ê kàu-hōe chin soe-bî, chhun chi̍t kháu-chàu teh pài Siōng-tè nā-tiāⁿ. Taⁿ lán tio̍h kiû Siōng-tè lîn-bín Kî-āu ê kàu-hōe, ēng chit-ê sin- siat ê i-seng-koán chò tōa lō͘-ēng, ín- chhōa chē-chē lâng khò Kiù-chú Iâ-so͘ lâi tit-tio̍h kiù, thang koh-chài siat chi̍t-ê lé-pài-tn̂g tī-hia, pí téng-nî koh khah heng-ōng. Iā-sī ǹg-bāng m̄-nā Kî-āu ê peh-sìⁿ, chiū-sī thong Hōng- soaⁿ-koān ê lâng, lâm-hū ló-iù, thang tit-tio̍h lī-ek, chhin-chhiūⁿ jī-saⁿ-cha̍p nî chêng ê khoán-sit.
|
Chiah 久旗后ê教會真衰微，chhun一口灶teh拜上帝nā-tiāⁿ。今咱著求上帝憐憫旗後ê教會，用這個新設醫生館做大路用，引chhōa濟濟人靠救主耶穌來得著救，thang koh再設一個禮拜堂tī-hia，比頂年koh較興旺。也是向望m̄ 若旗後ê百姓，就是通鳳山縣ê人，男婦老幼，thang得著利益，親像2、30年前ê款式。 |
|
(Tâi-lâm Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò, Tē 198 koàn, 1901 nî 9 ge̍h)
|
(台南府城教會報第198卷，1901年9月) |
