Nn̄g ê Kúi
|
兩個鬼 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Hoan-e̍k
|
翻譯 |
|
Bó͘ ji̍t ū nn̄g ê kúi tī ke--n̍i̍h kiâⁿ-iû, chi̍t-ê sī pù-kúi, chi̍t-ê sī kiông-kúi. Pù-kúi hiaⁿ-tī gō͘ lâng, tōa--ê miâ Ke-kha-kúi, tē-jī--ê miâ Chng-ōe-kúi, tē-saⁿ--ê miâ Háng-lâng-kúi, tē-sì--ê miâ Kong-phiàn-kúi, tē-gō͘--ê miâ Cheng-lêng-kúi. In ê pē miâ Chheng-nî-kó͘-koài, saⁿ-kap liû-thoân kóng chit gō͘ ê kúi bat nāu-kòe phòaⁿ-koaⁿ. Kiông-kúi hiaⁿ-tī cha̍p lâng, tōa--ê miâ Hô͘-tô͘-kúi, tē-jī--ê miâ Hòng-tōng-kúi, tē-saⁿ--ê miâ Thoa-bôa-kúi, tē-sì--ê miâ Kip-hong-kúi, tē-gō͘--ê miâ Hūn-kúi, tē-la̍k--ê miâ Kan-kúi, tē-chhit--ê miâ Khut-sí-kúi, tē-peh--ê miâ Kông-kúi, tē-káu--ê miâ Chiú-kúi, tē-cha̍p--ê miâ Iûⁿ-ian-kúi. In ê pē miâ Bān-liân-kúi, saⁿ-kap liû-thoân kóng chit cha̍p ê kúi bat nāu kòe hêng-khū.
|
某日有兩個鬼tī 街--n̍i̍h 行游，一個是富鬼，一個是窮鬼。富鬼兄弟5 人，大--ê 名雞腳鬼，第2個名妝畫鬼，第3個名哄人鬼，第4個名公騙鬼，第5個名精靈鬼。In ê 父名千年古怪，相kap流傳講這五個鬼bat 鬧過判官。窮鬼兄弟 10人，大--ê 名糊塗鬼，第2個名放蕩鬼，第3個名拖磨鬼，第4個名急慌鬼，第5個名薰鬼，第6個名奸鬼，第7個名屈死鬼，第8個名 Kông鬼，第9個名酒鬼，第10個名洋煙鬼。In ê 父名萬年鬼，相kap流傳講這10個鬼bat 鬧過刑具。 |
|
Pù-kúi gū-tio̍h kiông-kúi mn̄g kóng, sè-kan kim-gîn móa tē, lí chóaⁿ-iūⁿ tì-kàu chiah-nī pîn-kiông--leh? Kiông-kúi thó͘-khùi kóng, pah-poaⁿ kè-chhek phah-sǹg, iā bô hong-hoat thang hoat-châi, chhiáⁿ láu-ko sù chi̍t ê hó hoat-su̍t, thang kiù góa hóe sio kàu ba̍k-bâi ê kín-kip. Pù-kúi koh kóng, Ke-ke chhù-chhù lóng ū hū-jîn chú-lí, nā chhng ji̍p-khì i lāi-bīn, chiong i-ê gín-á chiàⁿ-chhiú ne̍h tò-chhiú tēⁿ, khiú ân m̄-sái pàng-lēng. I chiū ba̍k-chiu tiàu chiūⁿ koân, kā chhùi-khí kin, lâu pe̍h-phoe̍h-nōa. Á-sī chioh lâng ê chhùi kā i kóng, sī ke-lāi kòe-óng ê lāu-lâng, chāi im-kan khiàm-khoeh gîn-chîⁿ khai-ēng. thiaⁿ che ōe, i tek-khak sìn sī kúi beh thó chîⁿ-gîn sái-ēng, chiū ē kóaⁿ-kín sio gîn-chóa tī mn̂g-kháu, á-sī si̍p-jī-lō͘, saⁿ-chhe lō͘-kháu á-sī biō-chêng bōng-āu, sio-hòa keng-i chháu-ê kah-bé. Lí chiū thang chiong hiah-ê tòa khì sái-ēng. Ta̍k ji̍t chiàu án-neⁿ chò. Ná-lí ū koh pîn-kiông ê chêng-lí--ah, che chiū-sī hoat-châi ê hó hoat-tō͘. Kiông-kúi tah chhiú chhiò kóng, Léng-kàu léng-kàu, kiong-kèng ip-jiā chiū khì, kóaⁿ-kín cháu-kàu chi̍t-keng chhù ê mn̂g-kháu. Hut-jiân-kan thiaⁿ-kìⁿ lāi-bīn ê gín-á teh háu, àm-chēⁿ kia̍h-ba̍k thau-khoàn mn̂g-lāi, khòaⁿ mn̂g-sîn thó-tī lóng bô tī-teh, hong-bóng chìn-chêng ji̍p lāi-bīn, sì-kè chi̍t-ē khòaⁿ, tú-hó chèng sîn-bêng iā bô chāi ūi, chiū hoaⁿ-hí kóng, kin-á-ji̍t thang tek-ì hoat-châi--liáu. Sûi-sî chiong gín-á chiàⁿ-chhiú ne̍h tò-chhiú tēⁿ, khiú-la̍k nn̄g piàn, chek-sî ba̍k-chiu pêng-pe̍h, siang-chhiú bán-me, chhùi-khí kā-ân, liān háu to bē háu.
|
富鬼遇著窮鬼問講：「世間金銀滿地，你怎樣致到chiah-nī 貧窮 --leh？」窮鬼吐氣講：「百般計策扑算，也無方法thang 發財，請老哥賜一個好法術，thang救我火燒到目眉 ê緊急。」富鬼koh講：「家家厝厝攏有婦人主理，若穿入去伊內面，將伊 ê 囡仔正手ne̍h 倒手tēⁿ， khiú ân m̄使放lēng。伊就目珠吊上懸，kā嘴齒根，流白沫瀾。抑是借人 ê 嘴kā伊講，是家內過往 ê 老人，在陰間欠缺銀錢開用。聽che話，伊的確信是鬼beh討錢銀使用，就會趕緊燒銀紙tī 門口，抑是十字路，三叉路口抑是廟前墓後，燒化更衣草鞋kah馬。你就thang將hiah-ê 帶去使用。逐日照án-neⁿ 做。那理有koh 貧窮ê 情理--ah，che就是發財ê好法度。」窮鬼tah手笑講：「領教領教」，恭敬ip -jiā 就去，趕緊走到一間厝 ê 門口。忽然間聽見內面 ê 囡仔teh哮，暗chēⁿ舉目偷看門內，看門神土地攏無tī -teh，hong -bóng進前入內面，四界一下看，tú好眾神明也無在位，就歡喜講：「今仔日thang 得意發財--了。」隨時將囡仔正手ne̍h 倒手 tēⁿ，khiú-la̍k 兩遍，即時目珠平白，雙手挽me，嘴齒咬ân,連哮都bē哮。 |
|
Chit-ê gín-á ê lāu-pē miâ-kiò Biáu-sī-kúi, in-ūi i pêng-sò͘ kài m̄-sìn siâ-kúi. Chi̍t-sî chhut-mn̂g liâm-piⁿ tò-lâi, khòaⁿ-kìⁿ gín-á chit-hō khoán, chiū chiong kúi tōa mē chi̍t tiûⁿ, koh khì-pûn-pûn kàu mn̂g-sîn thó-tī ê ūi-chêng, tōa-siaⁿ chek-pī kóng, “Góa ho̍k-sāi lí chiah chē nî, goân-lâi sī bāng lí chó͘-tòng siâ-mô͘ kúi-koài bô ji̍p-lâi chok-lōng. Khòaⁿ kàu kin-á-ji̍t, lí iû-goân bē-ē chó͘-tòng i, ho̍k-sāi lí bô ek,”sòa ēng chhiú chiong thô͘-chō chhâ-tiau ê ngó͘-siōng siak tī chioh-thâu--n̍i̍h khà chò kúi-nā tè. Oa̍t-tńg sin khì kàu tōa thiaⁿ chèng sîn-bêng ê bīn-chêng mē kóng,“Góa chhe-it cha̍p-gō͘ sio hiuⁿ ho̍k-sāi lí, sī bāng lí pó-pì goán chi̍t-ke tōa-sè pêng-an. Kin-á-ji̍t khòaⁿ--lâi, lín iā sī put-chòng-iōng--lah,”chiū chhun chhiú chiong chóa kô͘ ê sîn-siōng thoa-lo̍h--lâi, ēng hóe sio-lio-khì.
|
這個囡仔ê 老父名叫藐視鬼，因為伊平素kài m̄信邪鬼。一時出門liâm-piⁿ 倒來，看見囡仔這號款，就將鬼大罵一場，koh 氣pûn-pûn 到門神土地 ê 位前，大聲責備講︰「我服事你chiah濟年，原來是望你阻擋邪魔鬼怪無入來作弄。看到今仔日，你猶原bē會阻擋伊，服事你無益」，續用手將土座柴雕ê 偶像siak tī 石頭--n̍i̍h khà做幾若塊。越轉身去到大廳眾神明 ê面前罵講︰「我初一十五燒香服事你，是望你保庇阮一家大細平安。今仔日看--來，lín 也是不中用--lah，」就伸手將紙糊ê 神像拖落--來，用火燒lio去。 |
|
Hit-tia̍p mn̂g-sîn, thó͘-tī-kong, châi-sîn, bé-sîn, gû-ông, chúi-chháu tāi-ông, lóng chhut-gōa iû-oán, bô loa-kú chiòng ke-sîn tâng-chê tò--lâi, khòaⁿ-kìⁿ sîn-ūi lóng khang-khang, chiàⁿ-chiàⁿ tiû-tû teh siūⁿ, m̄-chai sím-mi̍h in-toaⁿ. Hut-jiân thiaⁿ-kìⁿ pâng-keng teh jiáng-náu, chiū khì chhâ-khó, goân-lâi khiok sī in-ūi chi̍t-ê kiông-kúi chāi ka chok-chōng, chiàⁿ bêng-pe̍k, chèng sîn-bêng chit-sî iā siū-khì, tùi kiông-kúi hoah kóng chi̍t-sì bô tī-teh. Lí thài hó-táⁿ, jiá-chhut che tōa hō-toan, tì-kàu hāi goán, bô tàng i-óa ê tē-ūi? Liâm-piⁿ kiò tē-hng-kúi ēng thi̍h-liān chiong kiông-kúi pa̍k--khì, kè-sàng kàu Sēng-hông-iâ bīn-thâu-chêng, phah só͘-pah-ē pán-poe, koh giâ chi̍t bīn kê só tī biō-kháu sī-chiòng.
|
Hit-tia̍p 門神、土地公、財神、馬神、牛王、水草大王，攏出外游玩，無偌久眾家神同齊倒--來，看見神位攏空空，正正躊躇 teh想，m̄知甚mi̍h因端。忽然聽見房間teh 嚷鬧，就去查考，原來卻是因為一個窮鬼在家作chōng,正明白，眾神明這時也受氣，tùi 窮鬼喝講：「一時無tī-teh。你thài 好膽，惹出che大禍端，致到害阮，無tàng依倚 ê 地位？」Liâm-piⁿ叫地方鬼用鐵鍊將窮鬼縛--去，計送到城隍爺面頭前，扑數百下板杯，koh舉一面枷鎖tī 廟口示眾。 |
|
Ū chi̍t ji̍t pù-kúi kiâⁿ kàu sēng-hông-iâ biō kháu, khòaⁿ-kìⁿ kiông-kúi giâ thâu-hō-kê tī-hia, mn̄g kóng, Ài-tē hoān sím-mi̍h chōe, giâ-kê kōaⁿ-só? Kiông-kúi lâu ba̍k-sái kóng, chiong-chêng Jîn-hiaⁿ kà góa hoat-châi ê hó hong-hoat, gû-tē chiàu láu-ko ê ōe khì kiâⁿ. Siàⁿ chai biáu-sī kúi hit-hō-lâng, kian-sim m̄ sìn, m̄ nā bô beh hiàn chóa-bé gîn-chîⁿ, hoán-tńg chiong mn̂g-sîn thó-tī kap chèng sîn-bêng ê sîn-siōng chi̍t chê sio-hóe siak phòa, tì-kàu chhiok-hoān chèng Sîn-bêng siū-khì, kiò tē-hong-kúi lâi khún-pa̍k góa, kè-sàng kàu Sêng-hông-iab5?n-chêng, pán-poe phah liáu, iū giâ kê tiàm chia. Thiaⁿ láu-ko ê ōe, pún ūi-tio̍h beh kiû hoat-châi, tian-tò koh khah chhám. Pù-kúi thiaⁿ-liáu, kí kiông-kúi mē kóng, bo̍k-koài lí tio̍h pîn-kiông, giâ-kê iā bô khak-khui, lí liān chhong-bêng kiàn-sek to bô, hoán-tńg oàn-hīn góa. Kì-jiân beh ji̍p jîn-ke chok-chōng, tāi-seng tio̍h khòaⁿ hit ke ū sìn kúi á bô; nā m̄ sìn chiū-tio̍h hn̄g-hn̄g siám-pī, bián-tit thoa-lūi siū-khó͘.
|
有一日富鬼行到城隍廟口，看見窮鬼舉頭號枷tī-hia，問講：「愛弟犯甚mi̍h罪，giâ thâu-hō-kê?」窮鬼流目屎講：「從前仁兄教我發財ê好方法，愚弟照老哥ê 話去行。Siàⁿ知藐視鬼hit號人，堅心m̄信，m̄若無beh 獻紙尾銀錢，反轉將門神土地 kap眾神明 ê 神像集齊燒火siak破，致到促犯眾神明受氣，叫地方鬼來捆綁我，計送到城隍爺面前，板杯扑了，又giâ枷tiàm chia。聽老哥ê 話，本為著beh求發財，顛倒koh較慘。」富鬼聽了，指窮鬼罵講：「莫怪你著貧窮，giâ枷也無克虧，你練聰明建設都無，反轉怨恨我。既然beh入人家作chōng,代先著看hit家有信鬼抑無；若m̄信就著遠遠閃避，免得拖累受苦。」 |
|
Kiông-kúi mn̄g kóng beh àn-chóaⁿ ē chai lâng sìn á m̄-sìn? Pù-kúi ìn kóng, sè-chiūⁿ seng-lí bé-bē tek-khak ū kòa jī-hō chio-pâi, sìn kúi ê lâng iā tek-khak ū chio-pâi, he̍k-sī mn̂g téng tah chiong-kûi, mn̂g-sîn; he̍k-sī tèng ngó͘-lûi-óaⁿ; he̍k-sī kô͘ kim-hû, n̂g-pió-chóa, kap chu-se-hû; he̍k-sī thâu-khak kat chu-se-jī, chhiú-kut liâm chu-se-chiù; he̍k-sī siá Khiong-thài-kong tī chhiûⁿ téng; he̍k-sī pâng-mn̂g téng siá kiat-seng ko chiàu; he̍k-sī tùi-mn̂g khek chio̍h-kám-tong; he̍k-sī kòa thâi lâng ê to; he̍k-sī chhiú--ni̍hn8 kòa phû-tô-kin ê khoân-á. Che lóng sī kiaⁿ-kúi sìn-kúi ê chio-pâi. Nā ji̍p chit hō jîn-ka chok-chōng, tiāⁿ-tio̍h tek-ì hoat-châi.
|
窮鬼問講：「Beh án-chóaⁿ會知人信抑m̄信？」富鬼應講：「世上生理買賣的確有掛字號招牌，信鬼ê 人也的確有招牌，或是門頂tah 鍾馗，門神；或是訂五雷碗；或是糊金符，黃表紙，kap朱紗符；或是頭殼結朱紗字，手骨黏朱紗咒；或是寫姜太公 tī 牆頂；或是房門頂寫揭升高照；或是對門刻石敢當；或是掛thâi人 ê 刀；或是手--n̍i̍h 掛浮tô筋ê 環仔。Che攏是驚鬼信鬼ê 招牌。若入這號人家作chōng,定著得意發財。 |
|
Nā-sī ji̍p biáu-sī kúi-ê ê ke, pit-tiāⁿ khang hùi-liáu sim-ki, ū-sî iáu tio̍h khek-khui siū-khó͘. Chiông-kim í-āu, tio̍h khah liû-sîn--teh, kìⁿ-tio̍h sìn Ki-tok ê lâng chiū tio̍h hn̄g-hn̄g siám-pī khah hó. Kiông-kúi iū-koh mn̄g kóng, Sìn Ki-tok-ê, i ū sím-mi̍h chio-pâi? Pù-kúi koh kā i kóng, Thong sè-kài ta̍k-ūi to ū, hit pòe lâng sin ū sìn-tek tòng chò tîn-pâi, iā kia̍h pó-kiàm, chiū-sī chin-sîn ê Sèng-chheh. Chit téng ê lâng chiông-lâi to m̄-khéng liáu pòaⁿ-îⁿ hō͘ kúi. Kiông-kúi hoaⁿ-hí kóng, Láu-ko kó-jiân tì-sek ko-bêng, phiàn-châi ê hoat-su̍t, háng lâng ê biāu-kè, góa kàu chit-sî chiàⁿ bêng-pe̍k. Pù-kúi saⁿ-sî chiū khì.
|
若是入藐視鬼 ê 家，必定空費了心機，有時iáu著克虧受苦。從今以後，著較留神--teh，見著信基督 ê人就著遠遠閃避較好。」窮鬼又koh 問講：「信基督ê,伊有甚mi̍h招牌？富鬼koh kā伊講，通世界逐位都有，hit輩人身有信德當做籐牌，也kia̍h寶劍，就是真神 ê 聖冊。這等ê 人從來都m̄肯了半圓hō͘ 鬼。」窮鬼歡喜講：「老哥果然智識高明，騙財ê 法術，哄人 ê妙計，我到這時正明白。」富鬼相辭就去。 |
|
Án-ni khó-kiàn m̄-sìn kúi, kúi iā m̄-káⁿ lâi. Kó͘-chá lâng kóng, Mn̂g-lāi ū kun-chú, mn̂g-gōa kun-chú lâi; mn̂g-lāi ū siáu-jîn, mn̂g-gōa siáu-jîn lâi. Sèng-keng kóng, Lí nā kū-choa̍t kúi, kúi chiū thè-pī lí; lí nā chhin-kīn chin-sîn, chin-sîn chiū chhin-kīn lí. Sio̍k-gú kóng, Sio chóa chîⁿ ná chē, ín-kúi ná to. Hoān lán sè-kan lâng, chhiat-chhiat bo̍h-tit sìn sio kim-gîn-chóa, chháu-ê, kah-bé, í-ki̍p hit hō chiong-kûi mn̂g-sîn chu-se-jī ê hû-chiù, Khiong-thài-kong thài-san chio̍h-jī, kiat-seng ko-chiàu ê jī, tèng ngó͘-lûi-óaⁿ hiah ê hong-hoat. Che sī jiá mô͘-kúi ê chio-pâi. Tong-sî mô͘-kúi niá Iâ-so͘ kàu koân-soaⁿ, kí bān-kok ê êng-hôa hù-kùi kóng, Lí nā pài góa, góa chiong it-khài siúⁿ-sù Lí. Iâ-so͘ ìn kóng, Eng-kai pài Chú lí ê Siōng-tè. Tùi hit-tia̍p mô͘-kúi chiū lī-khui Iâ-so͘.
|
Án-ni 可見m̄信鬼，鬼也m̄敢來。古早人講：「門內有君子，門外君主來；門內有小人，門外小人來。」聖經講：「你若拒絕鬼，鬼就退避你；你若親近真神，真神就親近你。」俗語講：「燒紙錢那濟，引鬼那多。」凡咱世間人，切切莫tit信燒金銀紙、草鞋、kah馬，以及hit號鍾馗門神朱紗字 ê 符咒，姜太公泰山石字，結升高照 ê 字，釘五雷碗hiah ê 方法。Che是惹魔鬼ê 招牌。當時魔鬼領耶穌到懸山，舉萬國 ê 榮華富貴講：「你若拜我，我將一概賞賜你。」耶穌應講：「應該拜主你 ê 上帝。」Tùi hit-tia̍p 魔鬼就離開耶穌。 |
|
(Tâi-lâm Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò tē 183~184 koàn,1900 nî 6~7 ge̍h)
|
(台南府城教會報第183~184卷，1900年6~7月) |
