Mûi Jiâu-lí ê lâi-le̍k
|
梅饒理ê來歷 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Chú-āu 1805 nî, tī Tāi-Tek-kok ū chi̍t-ê gín-ná chhut-sì, sìⁿ Mûi miâ Jiâu-lí, hit-sî khiok bô sím-mi̍h miâ-siaⁿ, chóng-sī āu-lâi chha-put-to thong sè-kan khòaⁿ I-ê hó só͘ kiâⁿ lóng siū kám-kek. I-ê pē-bó pún sī jia̍t-sim pài Siōng-tè, ia̍h tōa ǹg-bāng hit ê gín-ná tióng-sêng chò ha̍k-būn ê lâng. Só͘-í iàu-kín hō͘ i khì o̍h-n̍i̍h tha̍k-chheh. Hit-sî i cha̍p-gōa hòe nā-tiāⁿ, iáu-kú bû-ok put-chok, ū bat chia̍h-chiú, poa̍h-kiáu, hòng-chhiòng kiat-kau húi-lūi.
|
主後 1805年，tī大德國有一個囡仔出世，姓梅名饒理，hit時卻無甚mi̍h名聲，總--是後--來差不多通世間看伊ê好所行攏受感激。伊ê父母本是熱心拜上帝，亦向望hit個囡仔長成做學問ê人。所以要緊hō͘伊去學--n̍i̍h讀冊。Hit時伊10外歲nā-tiāⁿ，iáu-kú無惡不作，有bat食酒、poa̍h-kiáu,放縱結交匪類。 |
|
I-ê lāu-bó sí hit-tia̍p Jiâu-lí chò i thian-thian chùi, ia̍h bô tò-khì khòaⁿ i. Koh chi̍t pái kap i-ê tông-chhong chhut-gōa hòng-tōng, bô lōa-kú i-ê chîⁿ-châi húi-liáu, bô pòaⁿ-îⁿ thang kap tiàm-chú sǹg-siàu, chiū hō͘ i lia̍h khì koaiⁿ-kaⁿ, hó tit i-ê lāu-pē thè i hêng, chiah pàng chhut--lâi.
|
伊ê老母死hit-tia̍p 饒理做伊天天醉，亦無倒去看伊。Koh 1擺kap伊ê同窗出外放蕩，無偌久伊ê錢財匪了，無半圓thang kap店主算數，就hō͘伊掠去關監，好tit伊ê老父替伊還，才放--出來。 |
|
Tùi chit sî i ná kiâⁿ pháiⁿ, chiū ná kan-khó͘, ka-tī siūⁿ beh khì-siâ kui-chèng chiū khîn-khîn tha̍k-chheh, o̍h-n̍i̍h ta̍k-hāng ê kui-lē iàu-kín beh thàn, siông-siông khì lé-pài, ji̍p kàu-hōe, chia̍h boán-chhan ia̍h ū, chóng-sī án-ni kiâⁿ sī thàn gōa-phôe nā-tiāⁿ, sim iû-goân ngē, àm-chēⁿ ài kiâⁿ pháiⁿ, chiàu-kū ê khoán-sit. Chit sî ji̍p pa̍t keng o̍h, tī-hia ū bat tú-tio̍h chêng só͘ bat ê chhong-iú, chit ê pêng-iú í-keng ū hoán-hóe sìn Kiù-chú, chiū chio Jiâu-lí kap i khì chi̍t ūi chò kî-tó-hōe. Jiâu-lí hit mê-hng só͘ thiaⁿ-kìⁿ só͘ khòaⁿ-kìⁿ tōa-tōa kám-kek i-ê sim, kóng taⁿ koat-ì beh pàng-sak ta̍k-hāng ê pháiⁿ, kui-ho̍k Chú Iâ-so͘; chiū tùi chit sî i kó-jiân si̍t-chāi ké-pìⁿ, ná-chhin-chhiūⁿ chhut-sí ji̍p oa̍h.
|
對這時伊那行歹，就那艱苦，家己想beh去邪歸正，就勤勤讀冊，學--n̍i̍h逐項 ê規例要緊beh趁，常常去禮拜、入教會，食晚餐亦有，總--是án-ni行是趁外皮nā-tiāⁿ，心猶原硬，暗靜ài行歹，照舊ê款式。這時入別間學，tī hia有bat tú著前所bat ê窗友，這個朋友已經有反悔信救主，就招饒理 kap伊去一位做祈禱會。饒理 hit暝昏所聽見所看見大大感激著伊ê 心，講今決意發心beh 放sak逐項ê歹，歸服主耶穌，就對這時，伊果然實在改變，那親像出死入活。 |
|
I ia̍h chin gâu chò Chú ê kang, ta̍k só͘-chāi pò-iông in-tián ê tō-lí.
|
伊亦真gâu做主ê工，逐所在報揚恩典ê道理 |
|
Chhut o̍h liáu, i kòe-hái kàu Tāi-Eng-hok, tī Lûn-tun-siâⁿ iû-goân chin jia̍t-sim kan-chèng Chú ê miâ, āu-lâi tī chit ūi ê kàu-hōe kúi-nā nî tng Bo̍k-su ê chit.
|
出學了，伊過海到大英國，tī倫敦城猶原真熱心干証主ê名，後--來tī 一位ê教會幾若年當牧師ê 職。 |
|
Chit sî Mûi Jiâu-lí chin khòa-lū chi̍t hāng, chiū-sī ū hit-hō bô pē-bó ê gín-ná chin-chē, in lóng bô sī-tōa-lâng thang chiàu-kò͘, bô thang chia̍h-chhēng, bô só͘-chāi thang tòa, ji̍t--sî mî--sî sì-kè liû iā bô lâng lîn-bín. I chē-chē ji̍t teh siūⁿ chit chân sū, ia̍h kiû Siōng-tè chí-s ī i-ê lō͘, khòaⁿ ū sím-mi̍h hoat-tō͘ thang chín-kiù hit-hō kiông-khó͘ ê gín-ná. Kî-tó liáu Siōng-tè kám-tōng i-ê sim, chí-tiám i tio̍h sòe chi̍t-keng chhù lâi chiap-la̍p hiah-ê sè-kiáⁿ thang iúⁿ-chhī kiam kà-sī, ín-chhōa in bat Kiù-chú, ǹg-bnāng kàu tōa-hàn ē chò ū lō͘-ēng ê lâng.
|
這時梅饒理真掛慮1項，就是有hit號無父母ê囡仔真濟，in攏無序大人thang照顧，無thang 食穿，無所 thang tòa,日--時暝--時四界留夜無人憐憫。伊濟濟日the想這層事，亦求上帝指示伊ê路，看有甚mi̍h法度thang拯救hit號窮苦ê囡仔。祈禱了上帝感動伊ê心，指點伊著稅1間厝來接納hiah-ê細子thang 養飼兼教示，引chhōa in bat救主，向望到大漢會做有路用ê人。 |
|
Tāi-seng chí-ū chiap-la̍p saⁿ-cha̍p ê, bô lōa-kú hit keng siuⁿ sè taⁿ beh cháiⁿ-iūⁿ? I ia̍h lóng bô kap lâng chham-siông, 36 ji̍t ê tiong-kan ti̍t-ti̍t kî-tó pek-chhiat kiû Siōng-tè. Siōng-tè chiū kám-hòa chi̍t-ê pêng-iú ê sim, hō͘ i kià $8000 tú-hó kàu-gia̍h thang khí sin ê chhù. Āu-lâi i chiām-chiām ke-thiⁿ kiàn-tì kàu gō͘-keng, in-ūi i lio̍k-sio̍k ū chiap-tio̍h gîn 92,0000. Sui-jiân tit-tio̍h hiah chē gîn,kú m̄-bat tùi lâng lâi tê,sī kan-ta khò kiû Siōng-tè chiah tit-tio̍h.
|
代先只有接30個，無偌久hit 間siuⁿ細今beh怎樣？伊亦攏無kap人參詳，36日ê中間直直祈禱迫切求上帝。上帝就感化一個朋友ê心，hō͘伊寄$8000 tú好到額thang起新ê 厝。後--來伊暫暫加添建置到5間，因為伊陸續有接著銀920,000。雖然得著hiah 濟銀，久m̄-bat 對人來tê,是kan-ta 靠求上帝才得--著。 |
|
Gín-ná chiū ûn-ûn-á ke-thiⁿ kàu ū 2,050 ê, kap teh kà-sī in ê sian-siⁿ lēng-gōa ū sǹg 112 ê.
|
囡仔就勻勻仔加添到有2,050個，kapteh教示in ê先生另外有算112個。 |
|
Sui-jiân ū hiah chē thâu-chhùi í-ki̍p in-chiûⁿ kap pa̍t mi̍h só͘-hùi, i lóng m̄-bat tùi lâng lâi kóng, ia̍h m̄-bat sia chioh, teh khiàm-ēng ê sî-chūn i to̍k-to̍k ji̍p ka-tī ê pâng-keng kūi-lo̍h ti̍t-ti̍t kiû Thiⁿ-pē siúⁿ-sù.
|
雖然有hiah 濟頭嘴以及in-chiûⁿ kap別物所費，伊攏m̄-bat 對人來講，亦m̄-bat 賒借，teh欠用ê時陣伊獨獨入家己ê房間跪落直直求天父賞賜。 |
|
Kīn-lâi chhut chi̍t ê toaⁿ teh kóng chò gín-ná ê só͘-hùi, lóng-kiōng ū chi̍h-tio̍h gîn 1139,7168. Che m̄-sī tùi lâng thó kan-ta pek-chhiat kî-tó chiah tit-tio̍h.
|
近來出1個單teh講做囡仔ê 所費，攏共有接著銀11,397,168。這m̄是對人討kan-ta 迫切祈禱才得著。 |
|
Siōng-tè chē-chē pái khiok ū bat chhì i-ê lô͘-po̍k ê sim, ū-sî gîn lóng ēng liáu bô lâu pòaⁿ îⁿ. Ū chi̍t pái tú-á chia̍h ē-tàu pn̄g; hiān-chāi bô bí thang chú ê-hng. Mûi Jiâu-lí hit ji̍t koh khah tì-ì kap Thiⁿ-pē kau-pôe, só͘ khiàm-ēng pâi-lia̍t tī Chú ê bīn-chêng, kiû I si-in lâi pó͘-chō͘ in ê put-chiok. Tú-tú teh kî-tó ū lâng phah-mn̂g the̍h gîn kúi-nā kho͘ hō͘ i thang chò só͘-hùi ê khai-ēng.
|
上帝濟濟擺卻有bat試伊ê奴僕ê心，有時銀攏用了無留半圓。有1擺tú仔食e晝飯，現在無米thang 煮e昏。梅饒理hit日koh較致意kap天父交陪，所欠用排列tī 主ê面前，求伊施恩來補助in ê不足。Tú-tuteh2 祈禱，有人扑門提銀幾若箍hō͘伊thang 做所費ê開用。 |
|
Ta̍k-ji̍t Mûi Jiâu-lí bat kúi-nā tiám-cheng kú kî-tó, kau-pôe Siōng-tè, put-lūn beh pān sió-khóa sū á-sī khiàm sáⁿ-hòe, iû-goân sī pâi-lia̍t kò-sò͘ tī Thiⁿ-pē ê bīn-chêng. Sèng-keng tùi thâu kàu bóe tâng nî i ū tha̍k sì-piàn.
|
逐日梅饒理 bat幾若點鐘久祈禱，交陪上帝，不論beh 辦小可事抑是欠啥貨，猶原是排列告訴tī天父ê面前。聖經對頭到尾同年伊有讀4遍。 |
|
Múi Jiâu-lí kù chhit-cha̍p hòe bat kúi-nā pái khì gōa-kok chē-chē só͘-chāi. Hit-sî put-lūn tī Au-lô-pa chiu, á-sī tī A-se-a chiu ê Tiong-kok, Ji̍p-pún-kok, í-ki̍p tī A-hui-lī-ka chiu, O͘-tē-lī-a chiu, I ū nn̄g-hāng ê ì-sù, chi̍t hāng sī beh kan-chèng Chú ê miâ, hō͘ m̄-bat tō-lí ê lâng thang thiaⁿ-kìⁿ. Koh chi̍t hāng sī ài-beh chhōe Siōng-tè ê peh-sìⁿ lâi saⁿ kau-pôe, bián-lē an-ùi hō͘ in koh khah jia̍t-sim chò Chú ê kang.
|
梅饒理到70歲bat幾若擺去外國濟濟所在。Hit時不論tī 歐羅巴洲，是tī 亞細亞洲ê中國、日本國、以及tī阿非利加洲、澳地利亞洲，伊有兩項ê意思，1項是beh 干証主 ê名，hō͘ m̄-bat道理ê人thang聽見。Koh 一項是ài-beh chhōe上帝ê百姓來相交陪、勉勵、安慰hō͘ in koh 較熱心做主ê 工。 |
|
Chit kúi-nā pái kap i-ê hū-jîn-lâng chhut-gōa, i ka-tī bô gîn thang chò lō͘-hùi, lóng sī teh kiû Siōng-tè. Siōng-tè ta̍k-pái ū kià tú-hó kàu-gia̍h thang hù i ēng. Khì gōa-kok hit-tia̍p ū bat pun Sèng-chheh kè-kiōng 174,3314 pún. Mûi Jiâu-lí hòe-siū chia̍h káu-cha̍p-gōa hòe chiah sí; beh tâi lo̍h bōng hit-tia̍p ū kúi-nā chheng lâng khì sàng-chòng, hiah-ê gín-ná ia̍h teh tòe iân-lō͘ kiâⁿ iân-lō͘ háu, put-chí tōa chhiⁿ-chhám hoân-ló in chi̍t ê hó pêng-iú kòe-óng, bô thang koh kìⁿ-tio̍h bīn. Taⁿ Mûi Jiâu-lí kòe-óng khòaⁿ peh-sìⁿ kàu chiah ài kèng i, sī in-ūi siáⁿ-sū? Chi̍t hāng i sī put-chí tōa sìn ê lâng. I ia̍h lia̍h kau-pôe Siōng-tè chò ke̍k tōa ê hok-khì; só͘-í put-lūn teh kî-tó, á-sī káng-kiù Sèng-chheh, i-ê sim kap Siōng-tè tâng chi̍t ê ì-sù, ná-chhin-chhiūⁿ pêng-iú chò-hóe tâm-lūn ê khoán-sit. I lóng m̄-bat siūⁿ ka-tī ê lī-ek, ia̍h bô it-tio̍h sè-kan sím-mi̍h miâ-siaⁿ, i só͘ iàu-kín sī ài Chú ê miâ tit-tio̍h êng-hián, hō͘ chèng-lâng thang chai Iâ-hô-hoa chin-chiàⁿ sī Siōng-tè chin-si̍t bô ké, só͘ kóng-chhut tek-khak beh kiâⁿ.
|
這幾若擺kap伊ê婦人人出外，伊家己無銀thang 做路費，攏是teh求上帝。上帝逐擺有寄tú好到額 thang 赴伊用。去外國hit-tia̍p有bat 分聖冊計共1,743,314本。梅饒理歲壽食90外歲才死；beh埋落墓hit-tia̍p有幾若千人去送葬，hiah-ê囡仔亦teh tòe,沿路行沿路哮，不止大悽慘，煩惱in 一個好朋友過往，無thang koh 見著面。今梅饒理過往看百姓到chiah ài敬伊是因為啥事？一項伊是不止大信ê人。伊亦掠交陪上帝做極大ê福氣，所以不論teh 祈禱抑是講究聖冊，伊ê心kap上帝同一個意思，那親像朋友做伙談論ê 款式。伊攏m̄ bat想家己ê利益，亦無it著世間甚mi̍h名聲，伊所要緊是ài 主ê名得著榮顯，hō͘ 眾人thang 知耶和華真正是上帝真實無假，所講出的確beh行。 |
|
Í-keng lāu ū bat chò kan-chèng kóng, “Hiah-chē nî ê tiong-kan Siōng-tè ū chiàu-kò͘ iúⁿ-chhī góa, kap góa choân-ke ê lâng, só͘ tio̍h ēng ê bí-niû siúⁿ-sù goán bô khiàm-khoeh, m̄-bat chi̍t pái sit-lo̍h.”
|
已經老有bat做干証講：「Hiah濟年ê中間上帝有照顧養飼我，kap我全家ê人，所著用--ê米糧賞賜阮無欠缺，m̄-bat 一擺失落。」 |
|
Taⁿ hit-ê lâng só͘ kan-chèng ê ōe chin-chiàⁿ ū iáⁿ, in-ūi tùi i sí-āu ū lâng kā Mûi Jiâu-ií chhâ-khó i só͘ chhun ê ke-hóe, chha-put-to ta̍t chiūⁿ pah-gōa ê gîn chîⁿ nā-tiāⁿ.
|
今hit 個人所干証ê話真正有影，因為對伊死後有人kā 梅饒理查考伊所chhun ê家伙，差不多值上百外ê銀錢nā-tiāⁿ。 |
|
Lán tāi-ke khòaⁿ Mûi Jiâu-lí só͘ chò chin-chiàⁿ ē kham-tit chò lán ê kui-kí hoat-tō͘, lán ia̍h tio̍h o̍h i-ê hó bô͘-iūⁿ, lâi chhin-chhiūⁿ i chhim sìn, jia̍t-sim chò hó-sū, chiah ē-tit thang kui êng-kng lán ê Thiⁿ-pē.
|
咱逐家看梅饒理所做真正會堪tit做咱ê規矩法度，咱亦著學伊ê好模樣，來親像伊深信、熱心做好事，才會tit thang歸榮光咱ê天父。 |
|
(Tâi-oân Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò, Tē 161 koàn, 1898 nî 8 ge̍h)
|
(台灣府城教會報第161卷，1898年8月) |
