Sit-siaⁿ ê ìⁿ-á
|
失聲ê燕á |
| Tēⁿ Gio̍k-hōng |
鄭玉鳳 |
|
70 gōa hòe ê A-iàn-pô sī tòa tī gún tau tùi-bīn chhân tiong-ng ê lāu chhù-piⁿ, ùi in tau beh kòe-lâi gún tau, ài kiâⁿ-kòe Hóe-iām-peh ê chhân-hōaⁿ, hāⁿ-kòe chi̍t-tiâu sè-tiâu ê pâi-chúi-kau, peh khí-li̍h tōa-lō͘, kòe tōa-lō͘ tō ē-tàng ti̍t-chiap kiâⁿ-ji̍p gún chhù thâu-chêng ê chio̍h-thâu-lō͘. Sui-bóng tùi A-iàn-pô lâi kóng, chit-tōaⁿ lō͘ ū tām-po̍h-á chia̍h-la̍t, m̄-koh i nā-sī ū-êng, iah-sī thiⁿ-khì hó ê sî, tō lâi chhōe gún tau ê “súi a-má” khai-káng.
|
70外歲ê A燕婆是tòa tī gún tau對面田中ng ê老厝邊, ùi in tau beh過來gún tau, ài行過火炎伯ê田岸, hāⁿ過1條細條ê排水溝, peh起li̍h大路, 過大路tō ē-tàng直接行入gún厝頭前ê石頭路. 雖bóng對A燕婆來講, chit段路有tām-po̍h-á chia̍h力, m̄-koh i若是有êng, iah是天氣好ê時, tō來chhōe gún tau ê「súi a-má」開káng. |
|
A-iàn-pô sī súi a-má ê ti-kí pêng-iú, ia̍h-sī a-má tiong-si̍t ê thiaⁿ-chiòng. A-iàn-pô nā lâi, in kóng ê tāi-chì chóng--sī lī bē khui chhù-piⁿ thâu-bóe ê jîn-chêng sè-kò͘ kap cho͘-gū, tōa-pō͘-hūn ê sî-kan lóng sī thiaⁿ gún a-má se̍h-se̍h-liām, seng chiù-mā gún a-kong tàng-sng koh phian-sim, koh lâi tō liām chhù lāi-té hāu-seⁿ, sin-pū, tōa-sè-hàn bô sóng-khoài ê tāi-chì, tong-jiân mā chi̍t-tui oàn-thàn, put-pêng. Góa tiāⁿ-tiāⁿ hoâi-gî, sī án-chóaⁿ A-iàn-pô tòng ē tiâu gún a-má ê『疲勞轟炸』? I chóng--sī hiah-nī ū nāi-sim, tiām-tiām teh thiaⁿ, sui-bóng i bô siáⁿ-mi̍h hôe-èng, gán-sîn mā tiāⁿ-tiāⁿ khòaⁿ tùi hn̄g-hn̄g ê tē-pêng-sòaⁿ, chit chūn ê i hō͘ góa ê kám-siū, sī chi̍t-ê ū khì-chit kap ū hân-ióng ê chng-kha a-pô.
|
A燕婆是súi a-má ê知己朋友, ia̍h是a-má忠實ê聽眾. A燕婆若來, in講ê tāi-chì總--是離bē開厝邊頭尾ê人情世故kap遭遇, 大部份ê時間lóng是聽gún a-má se̍h-se̍h唸, 先咒罵gún a公tàng-sng koh偏心, koh來tō唸厝內底hāu-seⁿ, sin-pū, 大細hàn無爽快ê tāi-chì, 當然mā chi̍t堆怨嘆, 不平. Góa tiāⁿ-tiāⁿ懷疑, 是án-chóaⁿ A燕婆tòng ē tiâu gún a-má ê『疲勞轟炸』? I總--是hiah-nī有耐心, tiām-tiām teh聽, 雖bóng i無siáⁿ-mi̍h回應, 眼神mā tiāⁿ-tiāⁿ看tùi hn̄g-hn̄g ê地平線, chit chūn ê i hō͘ góa ê感受, 是1 ê有氣質kap有涵養ê庄kha a婆. |
|
A-iàn-pô lâng chin é, koh o͘-sán o͘-sán, o͘-o͘ ê thâu-mo͘ iōng chi̍t-khang chi̍t-khang ê o͘-bāng bāng--leh. I ū kòa hīⁿ-kau-á, chi̍t-tùi kim ê hīⁿ-kau-á, in-ūi nî-kú goe̍h-chhim, kā i ê hīⁿ-kau-khang giú kah chin tōa-khang. Sè-hàn, góa siōng ài chē tī i ê sin-khu-piⁿ, chim-chiok khòaⁿ i ê hīⁿ-kau-khang, khang ē jú lâi jú tōa, góa sim-lāi put-sî teh siūⁿ, tang-sî i ê hīⁿ-kau-khang ē li̍h8--khui -leh? Lēng-gōa, i chhiâng-chāi chhēng o͘-sek ê saⁿ, tī góa sè-hàn ê kì-tì lāi-té, khòaⁿ--khí-lâi chiok giâm-siok koh chong-giâm, tī i o͘-sek ê sè-kài chhàng siáⁿ-mi̍h khoán ê pì-bi̍t--leh?
|
A燕婆人真矮, koh烏sán烏sán, 烏烏ê頭毛用1 khang 1 khang ê烏網網--leh. I有掛耳鉤á, 1對金ê耳鉤á, 因為年久月深, kā i ê耳鉤khang giú kah真大khang. 細hàn, góa siōng愛坐tī i ê身軀邊, chim-chiok看i ê耳鉤khang, khang ē jú來jú大, góa心內不時teh想, tang時i ê耳鉤khang ē li̍h8--開-leh? 另外, i chhiâng-chāi穿烏色ê衫, tī góa細hàn ê記tì內底, 看--起-來chiok嚴肅koh莊嚴, tī i烏色ê世界藏siáⁿ-mi̍h款ê秘密--leh? |
|
Tōa-hàn liáu-āu, góa ta̍uh-ta̍uh-á liáu-kái A-iàn-pô tiām-chēng, giâm-siok, chong-giâm ê hêng-siōng, sī in-ūi i khám-khek ê ūn-miā. I ū saⁿ-ê hāu-seⁿ, m̄-koh lóng bô-kāng sèⁿ, hun-pia̍t sèⁿ So͘, sèⁿ N̂g kap sèⁿ Lîm. A-iàn-pô tī i 40 hòe chìn-chêng, bat chio-kòe saⁿ-ê ang-sài, m̄-koh lóng té-miā óng-seng--lo͘h, i chêng-āu chiú-kóa saⁿ-pái. Chng--ni̍h ê lâng, chóng--sī tùi i siū ūn-miā ê chhòng-tī ū chióng-chióng ê thoân-giân kap chhai-chhek, a-pa kóng sī “A-iàn-pô toān-chiáng ê koan-hē”, góa siūⁿ beh chèng-si̍t a-pa tùi góa kóng ê tāi-chì: toān-chiáng ē sí-ang. Ta̍k pái i lâi chhōe súi a-má ê sî, góa tō kóaⁿ-kín chioh ki-hōe sûi-sî beh thau-khòaⁿ i ê chhiú, góa tùi i siang-chhiú ê chhiú-té-hûn chin ho͘ⁿ3-hiân, tàu-té toān-chiáng sī seⁿ-chò siáⁿ-khoán? M̄-koh chū-thâu kàu-bóe, góa lóng bô hoat-tō͘ sūn-lī khòaⁿ-tio̍h A-iàn-pô ê siang-chhiú. Gín-á lâng m̄-bat tāi-chì, m̄-chai che hoān-sè sī A-iàn-pô siōng-tōa ê kìm-kì.
|
大hàn了後, góa ta̍uh-ta̍uh-á了解A燕婆tiām靜, 嚴肅, 莊嚴ê形象, 是因為i坎坷ê運命. I有3 ê hāu-seⁿ, m̄-koh lóng無kāng姓, 分別姓蘇, 姓黃kap姓林. A燕婆tī i 40歲chìn前, bat招過3 ê ang-sài, m̄-koh lóng短命往生--lo͘h, i前後守寡3 pái. 庄--ni̍h ê人, 總--是對i受運命ê chhòng-tī有種種ê傳言kap猜測, a-pa講是「A燕婆斷掌ê關係」, góa想beh證實a-pa對góa講ê tāi-chì: 斷掌ē死ang. Ta̍k pái i來chhōe súi a-má ê時, góa tō趕緊借機會隨時beh偷看i ê手, góa對i雙手ê手底痕真ho͘ⁿ3-hiân, 到底斷掌是生做siáⁿ款? M̄-koh自頭到尾, góa lóng無法tō͘順利看tio̍h A燕婆ê雙手. Gín-á人m̄-bat tāi-chì, m̄知che hoān-sè是A燕婆siōng大ê禁忌. |
|
A-iàn-pô sui-bóng sán koh po̍h-pán, kha-chhiú soah chin liú-lia̍h, lo̍h-chhân chèng-choh bô su cha-po͘-lâng, chóng-sǹg io-chhī saⁿ-ê hāu-seⁿ tōa-hàn, chhōa-bó͘ seⁿ-kiáⁿ, hō͘ i kòe chi̍t-tōaⁿ pêng-chēng ê ji̍t-chí. M̄-koh sí-bông ê àm-iáⁿ iû-goân tiām-tiām óa-kīn in chhù-lāi ê cha-po͘-lâng, tāi-seng sī sèⁿ So͘ ê hāu-seⁿ, seⁿ-ióng chi̍t-tōa-tīn gín-á, soah tī 40 gōa hòe tō tio̍h-gâm kòe-sin, hit-chūn, i ê khan-chhiú koh ū-sin, chin-chiàⁿ sī pi-chhám. Sòa--lo̍h-lâi, sèⁿ N̂g--ê hit-pâng mā tó--lo̍h-lâi, lâu saⁿ-ê iáu teh thal8 kok-tiong kok-hāu ê cha-po͘ gín-á. Chhù-lāi í-keng ū saⁿ-ê chhiú-kóa--ê, A-iàn-pô koh 1 pái kiâⁿ tī sí-bông ê chhim-kok lāi-té. Tû-khì khòaⁿ-kò͘ iáu sè-hàn ê sun, i iû-goân gia̍h tî-thâu, kè-sio̍k tī i ê thó͘-tē téng-bīn oa̍h--lo̍h-lâi. Hiān-chhú-sî, siūⁿ-tio̍h i 60 gōa hòe iáu tī chhân-tiong-ng kan-khó͘ choh-sit ê hêng-iáⁿ, góa sim-lāi ū kóng bē chhut--lâi ê hi-bî.
|
A燕婆雖bóng sán koh薄板, kha手soah真liú-lia̍h, 落田種choh無輸cha-po͘人, 總算io飼3 ê hāu-seⁿ大hàn, 娶bó͘生kiáⁿ, hō͘ i過1段平靜ê日子. M̄-koh死亡ê暗影猶原tiām-tiām óa近in厝內ê cha-po͘人, tāi先是姓蘇ê hāu-seⁿ, 生養1大tīn gín-á, soah tī 40外歲tō tio̍h癌過身, hit chūn, i ê牽手koh有身, 真正是悲慘. 續--落-來, 姓黃--ê hit房mā倒--落-來, 留3 ê iáu teh讀國中國校ê cha-po͘ gín-á. 厝內已經有3 ê守寡--ê, A燕婆koh 1 pái行tī死亡ê深谷內底. 除去看顧iáu細hàn ê孫, i猶原gia̍h鋤頭, 繼續tī i ê土地頂面活--落-來. 現此時, 想tio̍h i 60外歲iáu tī田中ng艱苦choh-sit ê形影, góa心內有講bē出--來ê稀微. |
|
It-ti̍t kàu góa tha̍k ko-tiong ê sî, sí-bông koh lâi tī tùi-bīn ê kó͘-chhù. Sèⁿ-n̂g ê tōa-hàn-sun tī kang-tiûⁿ siōng-pan, sió-iā-pan āu tńg--khì, kòe-tńg-kang tō sí tī ka-tī ê bîn-chhn̂g-téng, i chiah 19 hòe. Góa éng-oán ē kì--tit, hit-kang thàu-chá, N̂g ê sin-pū A-chhun-î, chin kiaⁿ-hiâⁿ cháu--chhut-lâi, soah poa̍h-lo̍h tī chhân-té, kui sin-khu lóng sī chhân-thô͘, ná khàu ná hoah, lâi kiò gún a-pa khì in tau, kóng i ê hāu-seⁿ sí--a. Tī A-chhun-î pi-chhám ê ai-khàu-siaⁿ tiong, chhin-chhiūⁿ khòaⁿ-tio̍h A-iàn-pô ê ūn-miā tī i ê sin-pū sin-khu téng chhut-hiān, che sī siáⁿ khoán ê jîn-seng--leh! Góa mn̄g ka-tī......
|
一直到góa讀高中ê時, 死亡koh來tī對面ê古厝. 姓黃ê大hàn孫tī工場上班, 小夜班後tńg--去, 過tńg工tō死tī ka-tī ê眠床頂, i chiah 19歲. Góa永遠ē記--得, hit工thàu早, 黃ê新婦A春姨, 真驚惶走--出-來, soah poa̍h落tī田底, 歸身軀lóng是田塗, ná哭ná hoah, 來叫gún a-pa去in tau, 講i ê hāu-seⁿ死--a. Tī A春姨悲慘ê哀哭聲中, 親像看tio̍h A燕婆ê運命tī i ê sin-pū身軀頂出現, che是siáⁿ款ê人生--leh! Góa問ka-tī...... |
|
Tōa-hàn liáu-āu, góa kiàn-pái nā tī gún tau ê tiū-tiâⁿ khòaⁿ tùi A-iàn-pô í-keng pha-hng--khì ê lāu-chhù, koân koh tōa-châng ê tek-nâ, kā chit-keng bô-lâng chhut-ji̍p ê ang-chng lāu-chhù pau kah ba̍t-ba̍t-ba̍t, tō ē siūⁿ-khí í-keng kòe-sin ê A-iàn-pô, sī-m̄-sī pìⁿ-chì chi̍t-chiah o͘-sek ê ìⁿ-á, kè-sio̍k poe tī in tau ê chhù-téng, tek-nâ kap chhân-hn̂g--leh?
|
大hàn了後, góa kiàn-pái若tī gún tau ê稻埕看tùi A燕婆已經pha荒--去ê老厝, koân koh大châng ê竹林, kā chit間無人出入ê紅磚老厝包kah密密密, tō ē想起已經過身ê A燕婆, 是m̄是pìⁿ做1隻烏色ê燕á, 繼續飛tī in tau ê厝頂, 竹林kap田園--leh? |
|
Sî-kan ê tn̂g-hô, chóng ē kā sí-bông ê kì-tì ta̍uh-ta̍uh-á chhiong-sòaⁿ--khì, ná seng-oa̍h eng-kai tō-sī seng oa̍h--lo̍h-khì ê tō-lí--a!
|
時間ê長河, 總ē kā死亡ê記tì ta̍uh-ta̍uh-á沖散--去, ná生活應該tō是先活--落-去ê道理--a! |
|
(TGB Thong-sìn tē 80 kî, 2006 nî 5 goe̍h)
|
(TGB通訊第80期，2006年5月) |
