Tiong-o̍h khah hó á-sī Ji̍t-pún-o̍h khah-hó
|
中學較好，抑是日本學較好 |
| Ko Thian-sù |
高天賜 |
|
Kīn-lâi ū lâng giâu-gî Tiong-o̍h bô sím-mi̍h lō͘-ēng , phah-sǹg kiáⁿ-jî hō͘ i ji̍p Ji̍t-pún-o̍h khah ū lō͘-ēng ; só͘-í góa ài siá kúi-jī pò chò pē-bó ê lâng chai, hō͘ in khah hó phah-sǹg .
|
近來有人giâu疑中學無甚mi̍h路用，扑算子兒hō͘伊入日本學較有路用；所以我愛寫幾字報做父母ê人知，hoūin較好扑算。 |
|
Chiàu góa siūⁿ Tiong-o̍h sī put-chí khah-hó . O̍h Ji̍t-pún ōe sī chin-hó , chóng-sī chò pē-bó ê lâng tio̍h tāi-seng phah-sǹg kúi-nā hāng .
|
照我想中學是不止較好。學日本話是真好，總是做父母ê人著代先扑算幾若項。 |
|
1 . Tio̍h ǹg-bāng kiáⁿ-jî hó kiáⁿ . Kiáⁿ-jî nā pháiⁿ , Ji̍t-pún ōe gâu kóng ū sím-mi̍h lō͘-ēng, kiám m̄-sī hō͘ pē-bó koh-khah hoân-ló mah ? Beh hō͘ kiáⁿ-jî hó-kiáⁿ , tio̍h hō͘ i ji̍p Tiong-o̍h , tī-hia ta̍k-ji̍t kà-sī tō-lí , put-sî ū hó ê sin-seⁿ , hó ê pêng-iú thang kau-pôe , án-ni put-chí khah ū lī-ek tī phín-hēng . Ji̍t-pún-o̍h sī sè-sio̍k o̍h , ha̍k-seng lóng-sī sè-sio̍k-lâng , ē ín-chhōa lán ê kiáⁿ-jî o̍h pháiⁿ . Sui-bóng sin-seⁿ kiám-chhái chèng-keng, m̄-kú iā bô thang kà-sī lán Kiù-chú ê tō-lí . Sè-sio̍k lâng khì ji̍p hit-hō o̍h ū lī-ek , lán sìn Chú ê lâng lâi ji̍p hit hō o̍h khah tōa-bīn sī bô lī-ek . Chò pē-bó ê lâng nā siūⁿ kú-tn̂g ê tāi-chì , chiū tio̍h ǹg-bāng kiáⁿ-jî hó kiáⁿ khah iàu-kín .
|
1.著向望子兒好子。子兒若歹，日本話gâu講有甚mi̍h路用？Kiám m̄是hō͘父母koh較煩惱mah?Beh hō͘子兒好子，著hō͘伊入中學，tī hia逐日教示道理，不時有好ê先生，好ê朋友thang交陪，án-ni不止較有利益tī品行。日本學是世俗學，學生攏是世俗人，會引chhōa咱ê子兒學歹。雖罔先生kiám- chhái正經，m̄-kú也無thang教示咱救主ê道理。世俗人去入hit號學有利益，咱信主ê人來入hit號學較大面是無利益，做父母ê人若想久長ê代誌，就著向望子兒好子較要緊。 |
|
2 . Tio̍h siūⁿ Tiong-o̍h sī ha̍k-būn ê o̍h. Lâng nā bat thiⁿ-ē ê tāi-chì, ē hiáu-tit thian-bûn tē-lí , soàn-ha̍k thong-ta̍t , bûn-jī chheng-chhó , án-ni chiū-sī ha̍k-būn . Nā án-ni bô lūn chò sím-mi̍h kang lóng ū lō͘-ēng . Siat-sú bô kàu chin chhim , nā tāi-lio̍k bat , lī-ek iā-sī put-chí tōa . Tiong-o̍h ū kà chit-hō , put-kò bô chhim nā-tiāⁿ . Chóng-sī tē-ki nā phah kian-kò͘ , āu-lâi beh káng-kiù khah-chhim chiū ū ki-hōe . Ji̍t-pún-o̍h hiān-sî lóng bô kà chit-hō , siat-sú āu-lâi nā ū , lán Tiong-o̍h phah-sǹg iā bē khah-su i . In-ūi soàn-ha̍k , thian-bûn , tē-lí , ēng pe̍h-ōe lâi kà , sī khah-kín . ēng Ji̍t-pún ōe lâi kà , sī khah oh . Lán nā beh hō͘ kiáⁿ-jî chò chin-chiàⁿ ū ha̍k-būn ê lâng , góa phah-sǹg tio̍h hō͘ i tāi-seng lâi tha̍k Tiong-o̍h .
|
2.著想中學是學問ê學。人若bat天下ê代誌，會曉tit天文地理，算學通達，文字清楚，án-ni就是學問，若án-ni無論做甚mi̍h工攏有路用，設使無到真深，若大略bat,利益亦是不止大。中學有教這號，不過無深nā-tiāⁿ。總是地基若扑堅固，後來beh講究較深著有機會。日本學現時攏無教這號，設使後來若有，咱中學扑算也bē較輸伊，因為算學、天文、地理，用白話來教，是較緊、用日本話來教，是較oh 。咱若beh hō͘子兒做真正有學問ê人，我扑算著hō͘伊代先來讀中學。 |
|
3 . Tùi Tiong-o̍h chhut-khì m̄-sī bô lō͘-ēng . Chin chē lâng phah-sǹg Tiong-o̍h tha̍k-liáu khang-khang ; án-ni phah-sǹg sī chin-chhò . Lâng tit-tio̍h tì-sek, beh thái ū khang-khang ? Lí khòaⁿ i bē thàn-chîⁿ , i chîⁿ thàn tī pak-tó͘-lāi ! Kì-jiân ū tì-sek, chiū bô lūn chò sím-mi̍h tāi-chì , lóng khah-iâⁿ bô tì-sek ê . Tì-sek sī khah hó kim-gîn pó-ge̍k ( Chim-giân tē 8 chiuⁿ , 11 , 19 chat ) .
|
3.對中學出去m̄是無路用。真濟人扑算中學讀了空空；án-ni扑算，是真錯。人得著智識，beh thái有空空？你看伊bē趁錢，伊錢趁tī伊腹肚內！既然有智識，就無論做甚mi̍h代誌，攏較嬴無智識ê。智識是較好金銀寶玉(箴言第8章，11、19節)。 |
|
Ū-lâng phah-sǹg o̍h Ji̍t-pún-ōe thang chò thong-e̍k-koaⁿ , chi̍t-goe̍h-ji̍t than cha̍p-jī-kho͘ . Lâng m̄-bián Ji̍t-pún-ōe, nā ū tì-sek chò seng-lí , chi̍t-goe̍h-ji̍t kiám nā thàn cha̍p-jī-kho͘ ? Ji̍t-pún-ōe chiong-lâi bat ê lâng ē ná-chē , thong-e̍k-koaⁿ kiaⁿ-liáu ē lo̍h-kè . Tì-sek bô lo̍h-kè , sī ē ná khí-kè . Góa kóng o̍h Ji̍t-pún ōe sī hó , nā ū ki-hōe chiū tio̍h bong o̍h ; put-kò nā o̍h chò lán pún-sin ê lō͘-ēng sī hó, nā o̍h chò thong-e̍k-koaⁿ kiaⁿ-liáu m̄-sī ǹg-bāng khòaⁿ-oa̍h ê tāi-chì . Ǹg-bāng chò pē-bó ê lâng chim-chiok siūⁿ .
|
有人扑算學日本話thang做thang譯官，一月日趁12箍。人m̄免日本話，若有智識來做生理，一月日豈nā趁12箍？日本話將來bat ê人會愈濟，通譯官驚了會落價，智識無落價，是會愈起價。我講學日本話是好，若有機會就著罔學；不過若學做咱本身ê路用是好，若學做通譯官驚了m̄是向望快活ê代誌。向望做父母ê人斟酌想。 |
|
Chiàu góa gû-gōng ê ì-kiàn , tha̍k Tiong-o̍h sī khah tio̍h-hoat , ē hō͘ gín-á khah hó phín-hēng khah ū tì-sek . Hiān-sî ê Ji̍t-pún o̍h kiaⁿ-liáu bōe ū án-ni . Tiong-o̍h khah-hó , chit-kù góa phah-sǹg ún-tàng thang kóng . Ǹg-bāng ná-kú ē ná hó , sin-seⁿ ná gâu kà ha̍k-seng , tha̍k-chheh ê hoat-tō͘ ná chiâu-pī , chiū lán kàu-hōe bô lâng ài khì ji̍p khì pa̍t-keng o̍h .
|
照我愚憨ê意見，讀中學是較著法，會hō͘子仔較好品行較有智識。現時ê日本學驚了bōe有án-ni。中學較好一句我扑算穩當thang講，向望愈久會愈好，先生愈gâu教學生，讀冊ê法度愈齊備，就咱教會無人愛去入別間學。 |
|
(Tâi-lâm Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò tē 143 koàn, 1897 nî 2 ge̍h)
|
(台南府城教會報第143卷，1897年2月) |
