Tâi-gí tap-chhùi-kó͘_03
|
台語答嘴鼓_03 |
|---|---|
| Koeh Bûn-kheng | 郭文卿 |
|
Píⁿ : Á-bô lí mā kà N̄g-pō͘--á.
|
扁：Ah無你mā教兩步--仔。 |
|
Sun: 1925 nî Chhòa Pôe-hóe thui-sak Tâi-gí bûn-hòa ê sî-chūn, ū the̍h-chhut cha̍p-hāng koán-kiàn”, sūn-sòa koh chò koa lâi thui-tōng.
|
順：1925年蔡培火推sak台語文化ê時陣，有提出「十項管見」，順續koh做歌來推動。 |
|
píⁿ : Góa sī chai-iáⁿ ū “Cha̍p-hāng koán-kiàn” chit-pún chheh, m̄-kú m̄ bat thiaⁿ-kìⁿ sím-mi̍h koa, lí ē sái kóng lâi phīⁿ-phang bōe?
|
扁：我是知影有《十項管見》這本冊，m̄-kú m̄-bat聽見甚mi̍h歌，你會使講來鼻芳bōe? |
|
Sun : Hó ah! I ê koa-sû sī án-ni siá--ê.
|
順：好--ah！伊ê歌詞是án-ni寫--ê。 |
|
Sè-kài hong-khì ji̍t-ji̍t-khai, bô hun lâm-pak kap tang-sai; In-hô lán ê Tâi-oân tó, kū-siòng kàu taⁿ iû-goân chāi, kū-siòng kàu taⁿ iû-goân chāi.
|
世界風氣日日開，無分南北kap東西；因何咱ê 台灣島，舊相到今猶原在，舊相到今猶原在。 |
|
Koài koài koài, in-hô ē chit-iūⁿ, koài koài koài, lán tio̍h siūⁿ khòaⁿ māi.
|
怪怪怪，因何會這樣，怪怪怪，咱著想看mài。 |
|
Ngó͘-kok bô hō͘ bōe chhut-gê, chiáu-á bô si̍t chiū bē poe; Lâng ū thâu-náu chòe iàu-kín, bûn-bêng khai-hòa chū-jiân ē, bûn-bêng khai-hòa chū-jiân ē.
|
五穀無雨bē出芽，鳥仔無翼就bē飛；人有頭腦最要緊，文明開化自然會，文明開化自然會。 |
|
Sī sī sī, kàu-ióng chòe iàu-kín, sī sī sī, lán kú bô tha̍k-chheh.
|
是是是，教養最要緊，是是是，咱久無讀冊。 |
|
Hàn-bûn lī lán í-keng kú, Hô-bûn tāi-ke siōng-bī iú; Lí góa nā ài chhut-thâu-thiⁿ, Pe̍h-ōe-jī ē tio̍h kín hù, Pe̍h-ōe-jī ē tio̍h kín hù.
|
漢文離咱已經久，和文大家尚未有；你我若ài出頭天，白話字會著緊赴，白話字會著緊赴。 |
|
Kiâⁿ kiâⁿ kiâⁿ, bōe-tàng koh iân-tî, Kiâⁿ kiâⁿ kiâⁿ, bōe-tàng koh iân-tî.
|
行行行，bōe當koh延遲，行行行，bōe當koh再延遲。 |
|
Tī chia góa mā the̍h chhut “Cha̍p-hāng chhián-kiàn” kap chi̍t-siú koa, hō͘ lí chò chham-khó.
|
Tī chia我mā提出「十項淺見」kap一首歌，hō͘你做參考。 |
|
Píⁿ : Chin-chiàⁿ kám-siā! Chhiáⁿ kóng.
|
扁：真正感謝！請講。 |
|
Sun: Tē-it hāng: Tiāⁿ chia̍h bú-gí tōa-pó͘-oân, sim-koaⁿ chiah bōe kiat kui-oân.
|
順：第一項：定食母語大補丸，心肝才bōe結歸丸。 |
|
Tē-jī hāng: Chè-tēng sin hiàn-hoat, kiáⁿ-sun ōe chhut-thoat.
|
第二項：制定新獻法，子孫會出脫。 |
|
Tē-saⁿ hāng: Kok-hōe kái-kek ài kiám-pòaⁿ, sè-kài ba̍k-chiu kim-kim khòaⁿ.
|
第三項：國會改革ài減半，世界目珠金金看。 |
|
Tē-sì hāng: Sam-thong nā choân thong, liâm-piⁿ chhiáⁿ sai-kong.
|
第四項：三通若全通，liâm-piⁿ請師公。 |
|
Tē-gō͘ hāng: Chèng-tī ài chheng-bêng, ke-ke hō͘-hō͘ hó ka-têng.
|
第五項：政治ài清明，家家戶戶好家庭。 |
|
Tē-la̍k hāng: Tâi-oân Tiong-kok, chi̍t-pêng chi̍t-kok, kiáⁿ-sun ōe hēng-hok.
|
第六項：台灣中國，一爿一國，子孫會幸福。 |
|
Tē-chhit hāng: Bú-gí bûn-hòa ài liû-thoân, lâng-lâng éng-oán tòa Tâi-oân.
|
第七項：母語文化ài流傳，人人永遠tòa台灣。 |
|
Tē-peh hāng: Kok-chè tiâu-liû pún-thó͘-hòa, bí-lē pó-tó lâng ài tòa.
|
第八項：國際潮流本土化，美麗寶島人愛tòa。 |
|
Tē-káu hāng: Le̍k-sú tē-lí ài kàu-io̍k, Ńg-thé ngē-thé ài kiàn-tio̍k.
|
第九項：歷史地理ài教育，軟體硬體ài建築。 |
|
Tē-cha̍p hāng: Kok-ka an-choân ài chù-tiōng, Tâi-oân chiàⁿ-miâ ài ūn-tōng.
|
第十項：國家安全ài注重，台灣正名ài運動。 |
|
Koh sàng lí chi̍t-tiâu koa, iōng lán Tâi-oân bîn-iâu “Ú-iā-hoe” ê tiāu lâi chhiùⁿ:
|
Koh送你一條歌，用咱台灣民謠〈雨夜花〉ê調來唱： |
|
Hó-nî tang, hó-nî tang, chhēng sin-saⁿ súi-tang-tang,
|
好年冬，好年冬，穿新衫súi-tang-tang，嫁著好翁， |
|
kè-tio̍h hó-ang, sim-chêng khin-sang, it-seng it-sè chia̍h bōe khang.
|
心情輕鬆，一生一世食bōe空。 |
|
Hó-nî-tang, hó-nî-tang, lâi thāu-lâng bô thāu-thâng,
|
好年冬，好年冬，來thāu人無thāu蟲，蔥仔大欉， |
|
chhang-á tōa-châng, soàn-á bô-kāng, khêng-hoe khui-hoe pah-ji̍t-âng.
|
蒜仔無共，瓊花開花百日紅。 |
|
Hó-nî tang, hó-nî-tang, lām chò-hóe piàn-sêng khang,
|
好年冬，好年冬，lām做伙變成空，做人hang-hang， |
|
chò-lâng hang-hang, chò-sū thoah-thang, san-tin hái-bī chia̍h bōe phang.
|
做事脫窗，山珍海味食bōe芳。 |
|
Ǹg-bāng ta̍k-ke lóng hó-nî tang, koh bōe hō͘ to̍k-thâng lâi ù-jiám múi chi̍t-ê lâng ê sim-lêng.
|
向望逐家攏好年冬，koh bōe hō͘毒蟲來污染每一個人ê心靈。 |
|
Píⁿ : Chin-chiàⁿ ū kàu-chán, “Hó-nî tang, hó-nî tang, Gô͘ Siok-tin súi-tang-tang” , hó-kì koh hó-thiaⁿ, to-siā ló͘-la̍t! lēng-kang nā “Bûn-hòa-pō͘” sêng-li̍p ê sî, chiah iau-chhiáⁿ lí lâi tàu saⁿ-kāng.
|
扁：真正有夠chán,「好年冬，好年冬，吳淑珍súi-tang-tang」，好記koh好聽，多謝勞力！另工若「文化部」成立ê時，chiah邀請你來鬥相共。. |
|
Sun : To-siā chóng-thóng sian-seⁿ ê hó-ì, chí-iàu goán ê ǹg-bāng ē si̍t-hiān, goán chiū siā-thiⁿ siā-tē lah !
|
順：多謝總統先生ê好意，只要阮ê向望會實現，阮就謝天謝地--lah！ |
|
Kiok: Lí ū kàu hó-ūn neh, kap A-píⁿ-á kóng hiah chē gō͘-sì-saⁿ--ê, hō͘ lâng chiok him-siān ê. góa mā beh kóng chi̍t-ê pì-bi̍t, lí bōe sái kā lâng kóng o͘.
|
菊：你有夠好運--neh，kap阿扁仔講hiah濟五四三--ê,hō͘人足欣羨--ê。我mā beh講一個秘密，你bōe使kā人講o͘。 |
|
Sun: Góa iōng góa ê sin-koân thé-tāng chò pó-chèng, choa̍t-tùi bōe kóng--chhut-khì, nā bô góa chiū kiám 10 kong-hun, lak 10 kong-kin.
|
順：我用我ê身懸體重做保證，絕對bōe講--出去，若無我就減10公分，落10公斤。 |
|
Kiok: Lí nā siūⁿ beh kiám-pûi chiū kóng chi̍t-siaⁿ, mài tiàm hiah kóng hiah ū--ê bô--ê chi̍t tōa-tui. góa kā lí kóng, téng lé-pài jī àm-sî N̄g-tiám ê sî-chūn, lán hù-thâu--ê A-liân ché lâi chhōe góa khai-káng kóng-－
|
菊：你若想beh減肥就講一聲，mài tiàm hia講hiah有--ê無--ê一大堆。我kā你講，頂禮拜二暗時兩點ê時陣，咱副頭--ê阿蓮姐來chhōe我開講，講－－ |
|
Liân : Chi̍t chām m̄-chai hoān tio̍h sím-mi̍h soah, tek-sit tó chi̍t-sian thó͘-tī-kong, góa lāu-si̍t-lâng kóng lāu-si̍t-ōe, chia ê chèng-kheh m̄-tha̍k le̍k-sú koh pîn-tōaⁿ mn̄g lāu-su, m̄-bat jī koh kóng-ōe tòa chhì bōe sè-jī, si̍t-chāi ū kàu ut-chut, nā m̄-sī lín chó͘-má chit-má teh kia̍h koái-á, góa chiū sái “Khong-kun it-hō” kah in piàⁿ lah!.
|
蓮：這chām m̄知犯著甚mi̍h煞，得失tó一仙土地公，我老實人講老實話，chia ê政客m̄讀歷史koh貧憚問老師，m̄-bat字koh講話tòa刺bōe細膩，實在有夠鬱卒，若m̄是lín祖媽chit-má teh kia̍h拐仔，我就駛「空軍一號」kah in拚--lah！ |
|
Kiok: A-liân ché ah! Lín bián tio̍h-kiaⁿ mài tōa-sè siaⁿ, tòng-chò káu teh pùi hóe-chhia kāng-khoán, sim-chêng pàng hō͘ khin-sang, chu-hoat kai-khong, chū-iû chū-chāi.
|
菊：阿蓮姐--ah！Lín免著驚mā mài大細聲，當做狗teh吠火車共款，心情放hō͘輕鬆，諸法皆空，自由自在。 |
|
Liân : Bô kóng bô khì, ná kóng ná khì, kóng kah chia ê mûi-thé o͘-pe̍h lâi, chiong góa ê ōe tn̄g-thâu tn̄g-bóe chhú tiong-ng, bêng-bêng sī pó͘-io̍h-hng, kā góa tòng-chò liû-sng, óng-hùi góa tī “Le̍k-tó tāi-ha̍k” ū-chheh tha̍k kah bô-chheh, siū-chīn khó͘-lān bô oàn-chhoeh, koh it-ti̍t teh bú-jio̍k góa ê jîn-keh, si̍t-chāi ná khòaⁿ ná chheh, chheh-phôe chǹg-ji̍p chheh-sim.
|
蓮：無講無氣，那講那氣，講kah chia ê媒體烏白來，將我ê話斷頭斷尾取中央，明明是補藥方，kā我當做硫酸，枉費我tī「綠島大學」有冊讀kah無冊，受盡苦難無怨chhoeh，koh一直teh侮辱我ê人格，實在那看那chheh，chheh皮nǹg入chheh心。 |
|
Kiok: Siáⁿ-lâng kiò lí beh kah hiah thóng-phài--ê ū kóng ū chhiò, chit-má phòa sim-koaⁿ hông chia̍h lâng koh hiâm chhàu-chho leh!
|
菊：啥人叫你beh kah hiah統派--ê有講有笑，chit-má剖心肝hông食人koh嫌臭臊--leh！ |
|
Liân : Lí ná án-ne kóng neh! lâng góa mā sī beh chhiok-chìn cho̍k-kûn hô-hâi chiah hi-seng chū-ngó͘, lo̍h-hái chò siáu-bó͘. Á-bô lí kóng beh án-cháiⁿ chò neh?
|
蓮：你哪án-ne講--neh？人我mā是beh促進族群和諧才犧牲自我，落海做痟某。Ah無你講beh án-cháiⁿ做--neh？ |
|
Kiok: Lán lóng sī cha-bó͘-lâng, “un-jiû” sī lú-sèng siōng tōa ê bú-khì, jiû lêng khek kǹg, chi̍t-sì-lâng bián phah-sǹg, un-jiû kam-tiⁿ chhiūⁿ chôaⁿ-chúi, chia̍h liáu bô pûi mā ē súi.
|
菊：咱攏是查某人，「溫柔」是女性上大ê武器，柔能克剛，一世人免扑算，溫柔甘甜像泉水，食了無肥mā會súi。 |
|
Liân : Góa sòa lóng bōe-kì-tit góa sī chi̍t-ê un-jiû ê lú-sèng ho͘! Ta̍k-kang kap hiah ê chèng-kheh bêng-cheng àm-tàu ū kàu thiám, kiông-kiông beh sit-khì góa ê pún-lêng lah!
|
蓮：我煞攏bōe記得我是一個溫柔ê女性ho͘!逐工kap hiah-ê政客明爭暗鬥有夠thiám,強強beh失去我ê本能--lah！ |
|
Kiok: Tio̍h sī án-ne ah! Lí tio̍h ài chun-chiàu sam-chiông sù-tek lâi chò chiū pó pêng-an chia̍h pah-jī, seng-oa̍h khoài-lo̍k ē sūn-lī.
|
菊：著是án-ne ah！你著ài遵照三從四德來做就保平安食百二，生活快樂會順利。 |
|
Liân : Sī tó sam-chiông sù-tek neh!
|
蓮：是tó三從四德--neh！ |
|
Kiok: Tē-it chiông: Sam-put gō͘-sî lâi Ko-hiông, liáu-kái lâm-pō͘ lâng ê sim-siaⁿ, hō͘ lâm-hong sió-chut-á piàn eng-hiông.
|
菊：第1從，三不五時來高雄：了解南部人ê心聲，hō͘南風小卒仔變英雄。 |
|
Tē-jī chiông: Ū-êng bô-êng khì Thian-siông, chhin-kīn goân-chū-bîn, kap tāi chū-jiân chò pêng-iú, thài-tō͘ m̄-thang siuⁿ khu̍t-kiông.
|
第2從，有閒無閒去天祥：親近原住民，kap大自然做朋友，態度m̄-thang siuⁿ倔強。 |
|
Tē-saⁿ chiông: Siāng-hó poaⁿ-khì tòa Sam-tiông, chò-lâng ài o̍h chhiong chhiong chhiong, chò-sū mài koh o͘-pe̍h chhiong, án-ne lēng-kang chiah ōe hōng-hông piàn oa̍h-liông.
|
第3從，上好搬去tòa三重：做人ài學衝衝衝，做事mài koh烏白衝，án-ne另工才會鳳凰變活龍。 |
|
Tē-it tek: Chhùi-chi̍h8 chò kong-tek, lâng-kóng sim bái bô lâng chai, chhùi pháiⁿ siōng lī-hāi, tùi-hù thóng-phài ài chhiò chhiò khóaⁿ seng-lé, pài oân chiah lâi lé.
|
第1德，嘴舌做功德：人講「心bái無人知，嘴歹上厲害」，對付統派ài笑笑款牲禮，拜完才來lé。 |
|
Tē-jī-tek, sin-tōaⁿ chhiūⁿ nńg-tek: chò-lâng chò-sū nńg-sin-tōaⁿ, khiam-hi chū-séng mài chhàu-tōaⁿ, chē-chē pêng-iú lâi chò-phāⁿ.
|
第2德，身段像軟竹：做人做事軟身段，謙虛自省mài臭tōaⁿ，濟濟朋友來做伴。 |
|
Tē-saⁿ tek: Iōng-sim cheng koân-ek, lâng kóng nā sī ài kè-kàu, thàn-chá thiah lô͘-chàu, kap lâng iōng-sim kau-pôe, lēng-kang khah bōe thu̍t-chhôe, chē hō͘ chiàⁿ chiah ōe tit lâng thiàⁿ, khah séng sì-tang ê phah-piàⁿ.
|
第3德，用心爭權益：人講「若是ài計較，趁早拆爐灶」，kap人用心交陪，另工較bōe凸箠；「坐hō͘正才會得人疼」，較省四冬ê扑拚。 |
|
Tē-sì tek: Chû-pi chò khì-phek, lâng lóng kóng lí sī lú tiong hô-kiat, ūi bîn-chú, ūi jîn-koân chhut-seng ji̍p-sí, lóng bô oàn-thàn, ū liōng chiah ū hok, ū chû-pi ê sim chiah ū móa-chiok.
|
第4德，慈悲做氣魄：人攏講你是女中豪傑，為民主，為人權出生入死，攏無怨嘆。有量才有福，有慈悲ê心才有滿足。 |
|
Liân : To-siā lí ê chí-tō, góa ē jīn-chin khì chò góa siōng tiōng-iàu ê kak-sek, koh khah chē khùi-la̍t ūi lán Tâi-oân lâng phah-piàⁿ lah!
|
蓮：多謝你ê指導，我會認真去做我上重要ê角色，koh較濟氣力為咱台灣人扑拚--lah！ |
|
Kiok: M̄-bián hiah kheh-khì lah!
|
菊：M̄免hiah客氣--lah！ |
|
Sun : Lán N̄g-ê lóng sī ū hok-khì ê lâng, Tâi-oân chhut chin-chú, lán koh ē-tàng hiáng-siū chū-iû kap bîn-chú, si̍t-chāi ū kàu hó.
|
順：咱兩個攏是有福氣ê人，台灣出真主，咱koh會當享受自由kap民主，實在有夠好。 |
|
Kiok: Kàu taⁿ lí chiah chai.
|
菊：到今你才知。 |
|
Kiok: A-kiok--a
|
菊：阿菊--a 。 |
|
Sūn : A-sūn--a.
|
順：阿順--a。 |
|
Ha̍p: Chiok-hok tāi-ke pêng-an khoài-lo̍k chia̍h pah-jī, gín-á tōa-sè hó iau-chhī,SARS liû-hêng ài sè-jī, ka-têng sū-gia̍p chiâu sūn-lī.Ǹg-bāng tāi-ke chia̍h pá êng-êng, chòe-hóe lâi chhòng-chō Tâi-gí ê bûn-bêng. Kám-un o͘ !
|
合：祝福大家平安快樂食百二，囡仔大細好io飼，SARS流行ài細膩，家庭事業chiâu順利。向望大家食飽閒閒，做伙來創造台語的文明。感恩o͘! |
