Góa Lâi--ah Môa-tāu_hō͘ Tân Lûi hiaⁿ
|
我來--ah，麻豆：Hō͘陳雷兄 |
|---|---|
| Tēⁿ Ngá-î | 鄭雅怡 |
|
Góa lâi--ah, Môa-tāu, Si-la-iah chó͘-má ê goân-hiong, Si-jîn lêng-kám ê goân-chôaⁿ, Hit-siú “Éng-oán ê Kò͘-hiong” ín góa kàu chia, Chhiau-chhōe Tân Lûi iáu-bōe tò-tńg ê kha-jiah. |
我來--ah，麻豆， Siraya祖媽ê原鄉， 詩人靈感ê源泉， Hit首〈永遠ê故鄉〉引我到chia, Chhiau-chhōe陳雷iáu未倒轉ê腳跡。 |
|
Lo̍h ko-sok kong-lō͘, Tân Lûi “hn̄g-hn̄g ê kò͘-hiong” Kīn-kīn pâi tī góa ê ba̍k-chiu chêng. Bô khòaⁿ-tio̍h sè-lia̍p-chí, Chhiⁿ koh mo͘h-mo͘h ê bûn-tàn. |
落高速公路， 陳雷〈永遠ê故鄉〉 近近排tī我ê目珠前。 無看著細粒子， 青koh mo͘h-mo͘h ê文旦。 |
|
Goe̍h-îⁿ hiah pá-chúi, n̂g-gín-gín ê pe̍h-iū, Tī chhiu-thiⁿ kòe-tàu ê ji̍t-thâu-kha, Chi̍t-lia̍p sòa chi̍t-lia̍p, Chi̍t-láng sòa chi̍t-láng, Chi̍t-tàⁿ chi̍t-táⁿ tha̍h kàu lō͘ ê chīn -pōng. |
月圓hiah飽水，黃gín-gín ê白柚， Tī秋天過晝ê日頭腳， 一粒續一粒， 一籠續一籠， 一擔一擔tha̍h到路ê盡pōng。 |
|
Tī png-á-chhiū ê kò͘-hiong, Chit-sî kám teh lo̍h-sng? Pìn-piⁿ í-keng pe̍h ê Tân Lûi Kám ū teh sàu ti-koaⁿ-âng ê png-á-hio̍h? |
Tī楓仔樹ê故鄉， 這時kám teh落霜？ 鬢邊已經白ê陳雷 Kám有teh掃豬肝紅ê 楓仔葉？ |
|
Kám ū ná gè phōng-kó, Ná hôe-sióng bûn-tàn ê sng-kam? Ná siàu-siūⁿ pe̍h-iū ùn tāu-iû Chi̍t-bān chi̍t-bān Chiàng-káng Môa-tāu ê chu-bī? |
Kám有那gè phōng果， 那回想文旦ê酸甘？ 那數想白柚ùn豆油 一bān一bān 正港麻豆ê滋味？ |
|
Se̍h-kàu Môa-ha̍k-lō͘, Îⁿ-khoân bô--khì, Óaⁿ-kóe-lân--a lâng-kheh goân-chāi chhàⁿ-chhàⁿ-chhàⁿ. Tân Lûi kám chai-iáⁿ, I ê kò͘-hiong ê óaⁿ-kóe Í-keng chin chhut-miâ? |
Se̍h到麻學路， 圓環無--去， 碗粿蘭--a人客原在chhàⁿ-chhàⁿ-chhàⁿ。 陳雷kám知影， 伊ê故鄉ê碗粿 已經真出名？ |
|
Khiâ chhia-á tùi ha̍k-hāu tńg--lâi, Gín-á-sî ê Tân Lûi Kám bat chē tī chit-ê saⁿ-kak-thang chia̍h tiám-sim? |
騎車仔tùi學校轉--來， 囡仔時ê陳雷 Kám bat坐tī這個三角窗食點心？ |
|
Khiū-khiū ê kóe, chiaⁿ-bah kah kiâm-ah-N̄g-jîn, Lām soàn-thâu tāu-iû-ko, Phòe chhá-mī, chhá-pn̄g, hî-kiⁿ ah-sī ti-hoeh tōa-tn̂g, Chhèng-ian ê lâng-sn̂g, Chhiⁿ-chhùi ê iân-sui, Kám bat phû tī Tân Lûi bāng-tiong Kīn-kīn ê kò͘-hiong? |
Khiū-khiū ê粿，chiaⁿ-肉kah鹹鴨卵仁， Lām蒜頭豆油膏， 配炒麵炒飯魚羹抑是豬血大腸， Chhèng煙ê lâng-sn̂g, 青翠ê 芫荽， Kám bat浮tī陳雷夢中 近近ê故鄉？ |
|
Sái-kòe tōa-biō, Oat-jip piⁿ-á-lō͘, 3--goe̍h iū-á-hoe tng teh khui. Tiàu-cheng-hêng ê pe̍h-hoe thó͘-tōa-khùi, Chhin-chhiūⁿ saⁿ sé-chheng-khì, Phi tī tek-ko ê sat-bûn bī. |
駛過大廟 越入邊仔路， 3--月柚仔花tng teh開。 吊鐘形ê白花吐大氣， 親像衫洗清氣， Phi tī竹篙ê sat-bûn味。 |
|
Tha̍k-chheh ià-siān ê Tân Lûi Kám bat khiā tī âng-hiā-chhù piⁿ-á, Kā kui-châng ê chheng-phang suh--ji̍p-khì? Chhun-thiⁿ ê khì-bī, Kám ū thàng kàu i ê sim-koaⁿ íⁿ-á, Tèng-ji̍p i tn̂g-tn̂g ê kì-tî? |
讀冊厭siān ê陳雷 Kám bat 企tī紅瓦厝邊仔， Kā歸欉ê清芳suh--入-去？ 春天ê氣味， Kám有thàng到伊ê心肝íⁿ仔， 釘入伊長長ê記池？ |
|
“Án-ne kám ē hô?” Thiaⁿ góa kóng tùi Ko-hiông cháu-lâi Môa-tāu, Ta̍k-lé-pài pài-gō͘ ē-po͘ kan-taⁿ 2 tiám-cheng, Sái-chhia pí kà-chheh khah-kú, Kà bô lâng ai kà ê gí-giân-ha̍k khài-lūn, Tâi-gí-kài ê sian-pái tiāⁿ-tiāⁿ án-ne mn̄g. |
「按呢kám會hô?」 聽我講tùi高雄走來麻豆， 逐禮拜拜五下晡kan-taⁿ兩點鐘， 駛車比教冊較久， 教無人愛教ê語言學概論， 台語界ê 先pái定定án-ne問。 |
|
Liân pē-bú iā chhiò góa Sī siōng gâu tha̍k-chheh ê gōng-kiáⁿ. M̄-kú góa chai Tân Lûi mā chai Góa bô khong iā bô gōng, Góa pí Tân Lûi khah hēng-hok. |
連父母也笑我 是上gâu讀冊ê憨子。 M̄-kú我知 陳雷mā知 我無khong也無憨， 我比陳雷較幸福。 |
|
I “30 nî poe-chiáu teh liû-lōng”, Góa ta̍k-lé-pài chún-sî thàm-hóng i ê kò͘-hiong, Chò Tâi-gí-bûn ūn-tōng. |
伊「30年飛鳥teh流浪」 ， 我逐禮拜準時探訪伊ê故鄉， 做台語文運動。 |
|
Sè-kài tē-it Tâi-oân tē-it ê Tâi-oân gí-giân-ha̍k-hē, Siat tī i ê kò͘-hiong ê ah-bó-liâu、un-á-piⁿ, Bô lâng beh lâi, Góa tāi-seng lâi. |
世界第一台灣第一ê 台灣語言學系， 設tī伊ê故鄉ê鴨母寮、塭仔邊， 無人beh來， 我代先來。 |
|
Tī i khiàm-ēng ê sî-khek, Ū-hūn tī i chhòng-pān ê kan-lân. Keng-kòe Pak-sè-liâu, Ǹg-kòe ko-sok kong-lō͘, Chi̍t-lō͘ oan-oan oat-oat, Bô khòaⁿ-tio̍h “lián-bū teh khui-hoe”, Bô khòaⁿ-tio̍h “chhân-iⁿ teh sńg-chúi”, Pe̍h-pe̍h pûi-pûi ê ah-á kap gô-á, Ti̍t-ti̍t ká-chúi khi̍t-kho̍k-haiⁿ ê chúi-chhia Ha̍k-hāu--ni̍h kang-thêng-chhia kui-ji̍t kho̍k-kho̍k-lòng, Lāu-su chhōe-bô hioh-khùn ê só͘-chāi. |
Tī伊欠用ê時刻， 有份tī伊創辦ê艱難。 經過北勢寮，Ǹg過高速公路， 一路彎彎越越， 無看著「蓮霧teh 開花」， 無看著「田嬰teh sńg水」， 白白肥肥ê鴨仔kap鵝仔， 直直ká水khi̍t-kho̍k-haiⁿ ê水車， 學校--ni̍h工程車歸日kho̍k-kho̍k-lòng, 老師chhōe無歇睏ê所在。 |
|
Sè-kài tē-it-keng Tâi-oân gí-giân ha̍k-hē Tē-it-kài it-nî ê ha̍k-seng, Tē-it-ji̍t siōng-khò bīn chiâu iu-iu, Ū-ê kóng hông phiàn-lâi chia, Ū-ê beh choán Tiong-bûn-hē, Ū-ê oàn kóng chia bô 7-11 (Seven-eleven), Ū-ê chèⁿ-kóng Tâi-gí bô téng-î Tâi-oân gí-giân, I beh jīm-tông in lāu-pē ê Tiong-kok, Iā ū lâng Tâi-gí thiaⁿ lóng bô, Kui-khì hoah beh siau-bia̍t Tâi-oân, Lī-khui chit-ê “iū-á-tìn”. |
世界第一間台灣語言學系， 第一屆一年ê學生， 第一日上課面chiâu憂憂， 有ê講hông騙來chia, 有ê beh轉中文系， 有ê怨講chia無7-11 (Seven-eleven)， 有ê chèⁿ講台語無等於台灣語言， 伊beh認同in老父ê中國， 也有人台語聽攏無， 歸氣喝beh消滅台灣， 離開這個「柚仔鎮」。 |
|
Hái-hong tùi Ka-lí-hin koàn--ji̍p-lâi, Kàu-sek--ni̍h o͘-sek ê pò͘-lî phia̍k kàu pho̍k-pho̍k-kiò, Thô͘-hún-soa iāⁿ tī toh-téng, iāⁿ tī o͘-pang ē-kha. Tân Lûi kám bat siūⁿ--kòe Tńg-lâi kò͘-hiong ê lō͘ Ū jōa khi-khiau? Ū jōa tn̂g? Óa-kūn kò͘-hiong ê kha-pō͘ Ū jōa m̄-kam? ū jōa tîm-tāng? |
海風tùi佳里興灌--入-來 教室--裡烏色ê布籬phia̍k到pho̍k-pho̍k叫， 塗粉沙iāⁿ tī桌頂，iāⁿ tī烏枋下腳。 陳雷kám bat想--過 轉來故鄉ê路 有偌khi-khiau? 有偌長？ 倚近故鄉ê腳步 有偌m̄甘？有偌沉重？ |
|
M̄-kú góa bōe hoán-hóe, Iā bōe oàn-thàn, Góa kā ka-kī kóng, Góa pí Tân Lûi khah hó-miā. |
M̄-kú我bōe反悔， 也bōe怨嘆， 我kā家己講， 我比陳雷較好命。 |
|
Ē-tàng tò--lâi, Ū-hūn chiàu-kò͘ lán ê Tâi-oân-kiáⁿ, Sī i siōng him-siān ê thâu-lō͘, Sim-koaⁿ-té siōng súi ê tàng-tàⁿ. |
會當倒--來， 有份照顧咱ê台灣子， 是伊上欣羨ê頭路， 心肝底上súi ê重擔。 |
|
That-chhia ê sî-chūn ná haiⁿ Tâi-oân-tiāu, Ná khòaⁿ thang-á-gōa hông-hun ê Chan-bûn-khe. Ǹg hái-kháu lâu ê ji̍t-thâu, Kám bat ek kàu Tân Lûi teh tòa Thài-pêng-iûⁿ hit-pêng ê hái-hōaⁿ? |
That車ê時陣那haiⁿ台灣調， 那看窗仔外黃昏ê曾文溪。 向海口流ê日頭， Kám bat溢到陳雷teh tòa 太平洋hit爿ê海岸？ |
|
Sàu png-á-hio̍h liáu-āu, Tân Lûi kám bat chē tī chhiū-á-oe, Khòaⁿ thiⁿ-téng ê gān kui-tīn poe ǹg lâm? |
掃楓仔葉了後， 陳雷kám bat坐tī樹仔oe, 看天頂ê雁歸陣飛向南？ |
|
I kám ē kì--tit Gín-á-sî tiàm -chúi-bi̍h ê chit-tiâu-khe? Tháu-bán si-koe hō͘ lâng jiok ê soa-po͘? Koah tiū-á liáu-āu khòng thô͘-iô-á Phang kàu hō͘ i lâu chhùi-nōa ê chhân-hōaⁿ? |
伊kám會記--得 囡仔時tiàm水bi̍h ê這條溪？ 偷挽西瓜hō͘人jiok ê沙埔？ 割稻仔了後khòng塗窯仔 芳kàu hō͘伊流嘴nōa ê田岸？ |
|
Só͘-í góa lâi chia, Môa-tāu, O͘-miâ-toaⁿ éng-oán ê kò͘-hiong, Góa lê-thâu chò-kang ê só͘-chāi, Iū-á hoat kui-châng, tng-chhiⁿ ê joa̍h--lâng Góa tio̍h beh lī-khui. |
所以我來chia,麻豆， 烏名單永遠ê故鄉， 我lê頭做工ê所在， 柚仔發歸欉，當青ê熱--人 我著beh離開。 |
|
Kìⁿ-nā lâi, tio̍h siūⁿ-tio̍h Tân Lûi, Sè-sè-hàn po̍h-pán ê thé-keh, 60 hòe, iáu ū chng-kha gín-á ê chhiò-iông, Pe̍h-sek khióng-pò͘ ê chheng-chhun, Ko͘-put-chiong lī-ki ê khó͘-thàng. |
見若來，著想著陳雷 細細漢薄板ê體格， 60歲，iáu有庄腳囡仔ê笑容， 白色恐怖ê青春， 姑不chiong離枝ê苦痛。 |
|
Kìⁿ-nā lâi tio̍h siūⁿ-tio̍h Tân Lûi ê siáu-soat, 30 nî bô-piàn ê khiuⁿ-kháu, Oa̍h-lèng-lèng ka-hiong ê kò͘-sū. |
見若來著想著陳雷ê小說， 30年無變ê腔口， 活lèng-lèng家鄉ê故事。 |
|
Kìⁿ-nā that-chhia tio̍h hah-hì, Tio̍h ná chhiùⁿ “Éng-oán ê Kò͘-hiong”, Ná siūⁿ-tio̍h Tân Lûi kià--lâi ê e-mail: “Lí si̍t-chāi ū hok-khì, Thang tī Pak-sè-liâu hiah súi ê só͘-chāi kà-chheh. ” |
見若that車著hah-hì, 著那唱〈永遠ê故鄉〉， 那想著陳雷寄來ê e-mail: 「你實在有福氣 Thang tī北勢寮hiah súi ê所在教冊。」 |
|
Siūⁿ-tio̍h i chaīm-chiām pe̍h--khì ê thâu-chang, Tâi-oân-lâng sòaⁿ-chiáu ê sin-sè, Tī chiām-chiām àm--lo̍h-khi, tiān-hóe siám-si̍h, Lo̍h-lâm mî-mî ê chhia-tīn--ni̍h Góa ê kut sng-bâ, Nâ-âu jú lâi jú ta, Ba̍k-chiu-phôe kiông-beh sûi--lo̍h-khì. |
想著伊漸漸白--去ê頭鬃， 台灣人散鳥ê身世， Tī漸漸暗--落-去，電火閃si̍h， 落南綿綿ê車陣--ni̍h 我ê骨酸麻， 嚨喉愈來愈礁， 目珠皮kiông-beh垂--落-去。 |
|
Chóng-sī, góa liàm ka-kī ê kha-thúi, Kā kā-kī kóng: “Bān-chhiáⁿ khùn! Tńg-khì kò͘-hiong ê lō͘ Iáu chin tn̂g. ” |
總--是，我liàm家己ê腳腿， Kā家己講: 「慢且睏！ 轉去故鄉ê路 Iáu真長。」 |
|
(Tâi-bûn-thong-sìn Tē 115 kî, 2003 nî 9 goe̍h)
|
（台文通訊第115期，2003年9月） |
