首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有11個段落,25個語句,651個語詞,1049個音節
Tēⁿ Chheng-hóe sū-kiāⁿ 鄭清火事件
Tēⁿ Gio̍k-hōng 鄭玉鳳
A-kong kóng-kòe chin chē kò͘-sū hō͘ góa thiaⁿ, lâi Tâi-pak tha̍k-chheh chìn-chêng, góa tiāⁿ-tiāⁿ thiaⁿ a-kong “ōe-sian”. A-kong kóng, Ji̍t-pún sî-tāi, Ji̍t-pún kéng-chhat tāi-jîn chin pháiⁿ chin giâm, hō͘ peh-sèⁿ bē-tàng ké-siáu, ta̍k-ê to koai-koai-á thiaⁿ-ōe. A公講過真chē故事hō͘ góa聽, 來台北讀冊chìn前, góa tiāⁿ-tiāⁿ聽a公「話仙」. A公講, 日本時代, 日本警察大人(tāi-jîn)真pháiⁿ真嚴, hō͘百姓bē-tàng假siáu, ta̍k-ê都乖乖á聽話.
Hit-tong-sî, a-kong sī siā-lāi ê kah-tiúⁿ, hoat-seng chi̍t-kiāⁿ kiaⁿ-thian tōng-tē 5 tōa tāi-chì----“Tēⁿ Chheng-hóe sū-kiāⁿ”. Chheng-hóe--á sī siā-lāi ê lô͘-hàn-kha-á, hàn-chháu chho͘-ióng koh tōa-châng, kha-chhiú liú-lia̍h, kûn-thâu kang-hu chin hó. Ū chi̍t-kang, ài thè-lâng chhut-thâu ê Chheng-hóe--á kap Ji̍t-pún tāi-jîn khí chhiong-thu̍t, soah kā tāi-jîn phah—sí, tāi-chì tōa-tiâu--loh, 10 gōa ê tāi-jîn ùi Tâi-pak kóaⁿ kàu Gî-lân beh lia̍h Chheng-hóe--á, Chheng-hóe--á lāu-sîn chāi-chāi, koh tī i ê chháu-chhù lāi-té the khùn. Hit當時, a公是社內ê甲長, 發生1件驚天動地ê大tāi-chì──「鄭清火事件」. 清火--á是社內ê羅漢kha-á, hàn草粗勇koh大châng, kha手liú-lia̍h, 拳頭功夫真好. 有1工, 愛替人出頭ê清火--á kap日本大人起衝突, soah kā大人phah--死, tāi-chì大條--loh, 10外ê大人ùi台北趕到宜蘭beh lia̍h清火--á, 清火--á老神在在, koh tī i ê草厝內底teh睏.
Tāi-jîn seng lâi chhōe a-kong, pòaⁿ-mê kiò a-kong chhōa-lō͘ beh khì lia̍h Chheng-hóe--á. A-kong kóng I kiaⁿ kah phī-phī-chhoah, tāi-jîn iōng to ah I kiâⁿ, kiâⁿ kàu Chheng-hóe--á in tau mn̂g-kha-kháu, a-kong seng kho̍k-mn̂g, bô-lâng kā ìn-siaⁿ, chit-chūn, tāi-jîn kā chhâ-mn̂g chàm--khui, Chheng-hóe--á ùi chhù-téng thiàu--lo̍h-lâi, chhiú--ni̍h chi̍t-ki tn̂g-to chhut-la̍t ùi tāi-jîn sin-khu phòa--lo̍h, kî-tiong chi̍t-ê tāi-jîn keng-kah-thâu hoeh tōa-káng lâu--chhut-lâi, Chheng-hóe--á kha-chhiú chin mé, sûi thiàu ji̍p-khì àm-mo͘-mo͘ ê chháu-po͘, ǹg khe-piⁿ cháu--khì. Kui tōa-tīn tāi-jîn jiok i bē tio̍h, Chheng-hóe--á chin kín tō tī khe-po͘--ni̍h cháu kah bô khòaⁿ-kìⁿ lâng--a. 大人先來chhōe a公, 半暝叫a公chhōa路beh去lia̍h清火--á. A公講i驚kah phi̍h8-phi̍h8-chhoah, 大人用刀押i行, 行到清火--á in tau門kha口, a公先kho̍k門, 無人kā應聲, chit-chūn, 大人kā柴門chàm--開, 清火--á ùi厝頂跳--落-來, 手--ni̍h 1支長刀出力ùi大人身軀phòa--落, 其中1-ê大人肩kah頭血大káng流--出-來, 清火--á kha手真mé, 隨跳入去暗mo͘-mo͘ ê草埔, ǹg溪邊走--去. Kui大tīn大人jiok i bē tio̍h, 清火--á真緊就tī溪埔--ni̍h走kah無看見人--a.
Keng-kòe chi̍t lé-pài, tāi-jîn it-ti̍t bô hoat-tō͘ lia̍h-tio̍h Chheng-hóe--á, Chheng-hóe--á sì-kòe siám-pi̍h, sim-lāi siūⁿ kóng, nā koh lâu tī chia chóng ē hông lia̍h--tio̍h, tō koat-sim khì Tn̂g-soaⁿ Ē-mn̂g bi̍h--chi̍t-ē, beh cháu chìn-chêng chi̍t-mê, lâi kap goán a-kong sio-sî, koh pài-thok a-kong chiàu-kò͘ in lāu-bú, a-kong kiò I chhut-mn̂g chāi-gōa ka-tī ài sè-jī, sū-sū khah thun-jún--leh. 經過1禮拜, 大人一直無法tō͘ lia̍h-tio̍h清火--á, 清火--á sì-kòe閃避, 心內想講, 若koh留tī chia總會hông lia̍h--tio̍h, 就決心去唐山廈門bi̍h--1-ē, beh走chìn前1暝, 來kap goán a公相辭, koh拜託a公照顧in老母, a公叫i出門在外ka-tī ài細膩, 事事khah吞忍--leh.
Keh-tńg-kang, Chheng-hóe--á koh khì chhōe chhiàⁿ--i ê tē-chú chioh só͘-hùi, chit-chūn, tē-chú chhiáⁿ Chheng-hóe--á lâu lo̍h-lâi chia̍h tiong-tàu-tǹg, lim-chiú sio-sî. Ná the chia̍h-chiú ê sî, tē-chú siah chi̍t-pôaⁿ âng-khī, chhiáⁿ Chheng-hóe--á phòe-chiú chia̍h--lo̍h, kòe bô jōa kú, Chheng-hóe--á hoat-hiān ka-tī kha-nńg chhiú nńg, chiah chai-iáⁿ tiòng-to̍k--a, hō͘ tē-chú siat-kè--khì, tē-chú thau-thau-á kiò lâng khì pò kéng-chhat, Ji̍t-pún tāi-jîn chin kín tō kā I pau-ûi, Chheng-hóe--á bián-kióng peh--khí-lâi, piàⁿ sèⁿ-miā beh cháu, m̄-koh bē-hù--a, tō kā tn̂g-to póe--khí-lâi, tùi ka-tī pak-tó͘ chhah--lo̍h-khì, kam-goān chū-sat, mā boài sí tī Ji̍t-pún-lâng chhiú-thâu. 隔tńg工, 清火--á koh去chhōe chhiàⁿ--i ê地主借só͘-hùi(所費), chit-chūn, 地主請清火--á留落來食中tàu tǹg, lim酒sio辭. Ná teh食酒ê時, 地主削1盤紅柿, 請清火--á配酒食--落, 過無jōa久, 清火--á發現ka-tī kha軟手軟, chiah知iáⁿ中毒--a, hō͘地主設計--去, 地主偷偷á叫人去報警察, 日本大人真緊就kā i包圍, 清火--á勉強peh--起-來, 拚性命beh走, m̄-koh bē赴--a, 就kā長刀póe--起-來, tùi ka-tī腹tó͘插--落-去, 甘願自殺, mā boài死tī日本人手頭.
A-kong kóng, chit-ê tē-chú chin ok-chit, kā Chhneg-hóe--á chhut-bē, nā bô, phêng Chheng-hóe--á ê kang-hu, Ji̍t-pún tāi-jîn beh lia̍h i, chiâⁿ piàⁿ--leh! A公講, chit-ê地主真惡質, kā清火--á出賣, 若無, 憑清火--á ê功夫, 日本大人beh lia̍h i, chiâⁿ拚--leh!
Chhneg-hóe--á sí liáu-āu, siā-lāi ê lâng thau-thau-á kā I pài, koh ū kā khí sè-keng biō-á, lō͘-bóe hiuⁿ-hóe jú lâi jú ōng, soah khì hō͘ Ji̍t-pún-lâng khà-tiāu. Tē-chú in tau āu--lâi lóng bē pêng-chēng, pe̍h-kha-tê ê niau-á, ji̍t--sî thiàu-khì in chhù-bóe-téng, chhù-hia̍h lóng ta̍h-phòa liáu-liáu, chiâⁿ kióng-pò͘. Tē-chú āu--lâi ê sun-á, 1-ê cha-po͘ 1-ê cha-bó͘ lóng gōng-gōng, khòaⁿ--lâi sī pò-èng. A-kong kóng: “Lâng the chò, thin the khòaⁿ.” 清火--á死了後, 社內ê人偷偷á kā i拜, koh有kā起細間廟á, lō͘尾香火愈來愈旺, soah去hō͘日本人khà掉. 地主in tau後--來lóng bē平靜, 白kha蹄ê貓á, 日--時跳去in厝尾頂, 厝瓦lóng踏破了了, chiâⁿ恐怖. 地主後--來ê孫á, 1-ê cha-po͘ 1-ê cha-bó͘ lóng gōng-gōng, 看--來是報應. A公講:「人teh做, 天teh看」.
Chheng-bêng pōe-bōng, Chheng-hóe--á ê bōng lī goán hái-piⁿ ê chó͘-bōng bô jōa hn̄g, góa ē kiò a-kong chhōa góa khì i ê bōng pài-pài, koh kā I bōng téng-koân ê chháu-á koah-koah chheng-chheng--leh, Chheng-hóe--á bô sī-sè, i ê bōng bô lâng kā pài. tha̍k ko-it hit-nî ê Chheng-bêng, góa koh choan-kang chah chi̍t-tâi hip-siòng-ki, kā góa sè-hàn sim-ba̍k-tiong ê eng-hiông hip chi̍t-tiuⁿ-á siòng, a-kong khòaⁿ góa án-ne, chhiò-chhiò bô ke kóng-ōe. 清明pōe墓, 清火--á ê墓離goán海邊ê祖墓無jōa hn̄g, góa會叫a公chhōa góa去i ê墓拜拜, koh kā i墓頂koân ê草á割割清清--leh, 清火--á無sī細, i ê墓無人kā拜. 讀高1 hit年ê清明, góa koh專工chah 1台hip相機, kā góa細hàn心目中ê英雄hip 1張á相, a公看góa án-ne, 笑笑無ke講話.
Tha̍k tāi-ha̍k ê sî, tē-it-pái chham-ka iû-hêng sī-ui, tang-bóe-sî-thiⁿ, chin kôaⁿ ê pòaⁿ-mê, ha̍k-tiúⁿ chhōa-thâu, chiòng-lâng khiâ o͘-tó͘-bái tòe tī āu-piah, ná chhiùⁿ-koa ná ǹg chêng kiâⁿ, goán chhùi--ni̍h chhiùⁿ: “Tâi-oân tó-sū goân-pún bí-lē, siū gōa-pang thóng-tī liáu sò͘-pah-nî, sui-jiân eng-hiông tāi-tāi pōe-chhut, m̄-koh lóng poàn-tô͘ lâi hi-seng......” Tah-bâng ê àm-mê, góa siòng tùi Koan-im-soaⁿ kha ê Tām-chúi-hô, siūⁿ-tio̍h góa sè-hàn ê eng-hiông, sim-lāi tiām-tiām the liām: “Chheng-hóe chek--á, chhiáⁿ sù góa kàu-gia̍h ê ióng-khì, chin-chhiūⁿ lí tong-nî tùi-khòng Ji̍t-pún-lâng kāng-khoán, chhiáⁿ lí chāi-thian chi lêng, pó-pì Tâi-oân mài koh hō͘ gōa-pang chhim-lio̍k thóng-tī, Tâi-oân chá chi̍t-ji̍t to̍k-li̍p kiàn-kok”. 讀大學ê時, 第1 pái參加遊行示威, 冬尾時天, 真kôaⁿ ê半瞑, 學長chhōa頭, 眾人騎o͘to͘bai tòe tī後piah, ná唱歌ná ǹg前行, goán嘴--ni̍h唱:「台灣島嶼原本美麗, 受外邦統治了數百年, 雖然英雄代代輩出, m̄-koh lóng半途來犧牲......」Tah-bâng ê暗暝, góa相tùi觀音山kha ê淡水河, 想tio̍h góa細hàn ê英雄, 心內tiām-tiām teh念:「清火叔--á, 請賜góa夠額ê勇氣, 親像lí當年對抗日本人kāng款, 請lí在天之靈, 保庇台灣mài koh hō͘外邦侵略統治, 台灣早1日獨立建國」.
A-kong kòe-sin beh chit-nî--loh, Chheng-hóe chek--á ê bōng mā ū 10 nî bô lâng khì kā chéng-lí--a, bōng téng-koân it-tēng choân koaⁿ-bang......góa mā chiâⁿ hoâi-liām tha̍k-chheh ê sî, hit-chióng pí thiⁿ khah taō ê chì-khì...... A公過身beh 7年--loh, 清火叔--á ê墓mā有10年無人去kā整理--a, 墓頂koân一定全koaⁿ芒......góa mā chiâⁿ懷念讀冊ê時, hit種比天khah大ê志氣......
(TGB Thong-sìn tē 40 kî, 2003 nî 1 goe̍h) (TGB通訊第40期,2003年1月)
回上一頁    終戰後,   2003年,   散文