Siàu-liām A-kong
|
Siàu念A公 |
| Tēⁿ Gio̍k-hōng |
鄭玉鳳 |
|
Kám-kak tio̍h kôaⁿ, góa chiah chai-iáⁿ un-loán.
|
感覺tio̍h kôaⁿ, góa chiah知iáⁿ溫暖. |
|
A-kong (1908～1995) Bêng-tī 41 nî 12 goe̍h 24 chhut-sì. A-kong kòes-in chìn-chêng nn̄g-nî, sin-thé chióng-chióng ki-lêng tō khai-sí bêng-hián the thòe-hòa, ūi koaⁿ táⁿ lóng bē sóng-khoài. Ū chi̍t-pái ūi-chhut-hoeh koh kiám-cha chhut táⁿ-kiat-chio̍h, tio̍h-ài khì tòa-īⁿ, che sī a-kong jîn-seng thâu-chi̍t-pái tòa-īⁿ, mā sī i kui-sì-lâng siōng-bóe chi̍t-pái.
|
A公(1908～1995)明治41年12月24出世. A公過身chìn前2年, 身體種種機能就開始明顯teh退化, 胃肝膽lóng bē爽快. 有1-pái胃出血koh檢查出膽結石, tio̍h-ài去tòa院, che是a公人生頭1-pái tòa院, mā是i kui世人siōng尾1-pái. |
|
Tùi 80 gōa hòe ê a-kong lâi kóng, tòa-īⁿ sī thoa-bôa, kui-kang the tī bîn-chhn̂g-téng bē-tàng tín-tāng, koh chù-siā koh tiàu tōa-tâng, thin-tē siⁿ-sêng, chū-jiân chhiâⁿ-ióng tōa-hàn ê a-kong, kin-pún bô hoat-tō͘ jím-siū. Tòa-īⁿ bô chi̍t-lé-pài, a-kong tō piàn kah chin bô cheng-sîn, kui-ê lâng lóng siau-sán--lo̍h-khì.
|
對80外歲ê a公來講, tòa院是拖磨, kui工the tī眠床頂bē-tàng tín動, koh注射koh吊大tâng, 天地生成, 自然chhiâⁿ養大hàn ê a公, 根本無法tō͘忍受. Tòa院無1禮拜, a公就變kah真無精神, kui-ê人lóng消sán--落-去. |
|
A-kong m̄-goān koai-koai tó--leh kù-chiā lâng hoa̍t-lo̍h, ū chi̍t-kang, lûn-tio̍h goán kāng-thiāu sió-tī tī pēⁿ-īⁿ kò͘ a-kong, a-kong siat-kè chit-ê sió-tī kóng beh lim iâ-chí-chúi, kiò I khì chhī-tiûⁿ bé, i ka-tī soah poaⁿ chi̍t-chhut “thau-chau-īⁿ”. A-kong sit-chong ê sî, chit-ê soe-bóe ê sió-tī hông mā kah beh chhàu-thâu. A-pà a-chek sì-kòe chhōe, koh khì pò kéng-chhat, kúi-tiám-cheng āu, góa khòaⁿ a-kong chin sù-sī chē tī kéng-chhat-chhialāi, hō͘ tāi-jîn (kéng-chhat) chài tńg-lâi chhu--ni̍h. Ta̍k-ê khòaⁿ-tio̍h a-kong lóng kín óa--kòe, a-kong ū tām-po̍h-á pháiⁿ-sè, sòa--lo̍h, iōng siang-chhiú phah i ê siang-kha kóng: “Sī góa chit nn̄g-ki kha beh thau-cháu, góa pún-lâng bô hit-ê ì-sù.” Ta̍k-ê thiaⁿ--tio̍h chhiò kah beh sí, a-kong chiàⁿ-káng sī “lāu-hoan-tian”--a.
|
A公m̄願乖乖tó--leh kù在人hoa̍t-lo̍h, 有1工, 輪tio̍h goán kāng-thiāu小弟tī病院顧a公, a公設計chit-ê小弟講beh lim椰子水, 叫i去市場買, i ka-tī soah poaⁿ 1齣「偷走院」. A公失蹤ê時, chit-ê衰尾ê小弟hông罵kah beh臭頭. A-pà a叔sì-kòe chhōe, koh去報警察, kúi點鐘後, góa看a公真sù-sī坐tī警察車內, hō͘大人(警察)載tńg來厝--ni̍h. Ta̍k-ê看tio̍h a公lóng緊óa--過, a公有tām-po̍h-á pháiⁿ-sè, 續--落, 用雙手phah i ê雙kha講:「是góa chit 2隻kha beh偷走, góa本人無hit-ê意思.」Ta̍k-ê聽--tio̍h笑kah beh死, a公正港是「老hoan-tian」--a. |
|
A-kong boài khì pēⁿ-īⁿ, a-pà lóng kiò tìn--ni̍h ê lāu I-seng lâi kā a-kong chù-siā, tong-jiân, a-kong mā ū ka-tī ê bì-hng kap sìn-gióng. Pòaⁿ-mê, thiàⁿ kah khùn bē khì, a-kong ē khí-lâi sio-hiuⁿ, tī mn̂g-kháu-tiâⁿ bīn taⁿ ǹg-thiⁿ, sêng-sim sêng-ì the pài, chhùi ná liām: “Tē-ki-chú, góa lâng bô sóng-khoài, chhiáⁿ lí pó-pì góa kín hó, nā hó, tō ē khoán chi̍t-hù seng-lé lâi tap-siā......”
|
A公boài去病院, a爸lóng叫鎮--ni̍h ê老醫生來kā a公注射, 當然, a公mā有ka-tī ê祕方kap信仰. 半暝, 疼kah睏bē去, a公會起來燒hiuⁿ, tī門口埕面taⁿ ǹg天, 誠心誠意teh拜, 嘴ná唸:「地基主, góa人無爽快, 請lí保庇góa緊好, 若好, 就會款1副牲禮來答謝......」 |
|
Ū chi̍t-mê, a-kong kóng i kha chin sng, sng kah kiōng-beh sí--khì, góa tō khì tōa-thiaⁿ kā a-kong kha-thúi lia̍h-lêng, tōa-thiaⁿ àm-àm, kan-taⁿ kong-má téng-koân ê lā-chek-hóe teh chhiō-kng, a-kong chē tī tōa-pang-í-á téng, góa chē chi̍t-chiah í-thâu-á, chin chhut-la̍t kā a-kong lia̍h-lêng, a-kong hiông-hiông kám-khài kóng: “Sè-kan-lâng bô-lūn ū jōa gâu, chóng--sī ū sí ê chi̍t-ji̍t, lâng sī thiⁿ-tē siⁿ-sêng, chin-chhiūⁿ iá-chháu, kù-chāi hong chhoe ji̍t-thâu pha̍k.”
|
有1暝, a公講i kha真酸, 酸kah kiōng-beh死--去, góa就去大廳kā a公kha腿lia̍h-lêng, 大廳暗暗, kan-taⁿ公媽頂koân ê蠟燭火teh chhiō光, a公坐tī大枋椅á頂, góa坐1隻椅頭á, 真出力kā a公lia̍h-lêng, a公hiông-hiông感慨講:「世間人無論有jōa gâu, 總--是有死ê 1日, 人是天地生成, 親像野草, kù在風吹日頭pha̍k.」 |
|
A-kong phòa-pēⁿ chit nn̄g-nî, góa tī Tâi-oak ê tōa-to͘-chhī bô-êng ka-tī ê sū-gia̍p, koh tîm-bê tī ài-chêng ê thiⁿ-bi̍t--ni̍h, khoe-khiàm a-kong chin chē. Hit-tōaⁿ sî-kan, a-kong ná-chhiūⁿ kiâⁿ-chhut góa ê sè-kài, sui-bóng góa sim-lāi iû-goân ko͘-toaⁿ khang-hi, soah m̄-chai ài oa̍t-thâu tò-tńg-khì chhōe a-kong, chhōe chi̍t-hūn siōng se̍k-sāi siōng un-loán ê an-ùi kap le̍k-liōng.
|
A公phòa病chit 2年, góa tī台北ê大都市無êng ka-tī ê事業, koh沉迷tī愛情ê甜蜜--ni̍h, 虧欠a公真chē. Hit段時間, a公ná像行出góa ê世界, 雖bóng góa心內猶原孤單空虛, soah m̄知ài oa̍t頭tò-tńg去chhōe a公, chhōe 1份siōng熟sāi siōng溫暖ê安慰kap力量. |
|
A-kong sī góa sèⁿ-miā tiong chin tiōng-iàu ê lâng, khòaⁿ a-kong it-hiòng kiông-kiān ê sin-thé, chi̍t-ji̍t chi̍t-ji̍t siau-sán--lo̍h-khì, góa chiâⁿ m̄-kam, kàu a-kong í-keng bô hoat-tō͘ jīn--lâng, bô hoat-tō͘ kóng-ōe, góa chiah kéng-kak--tio̍h kiōng-beh sit-khì--i-loh.
|
A公是góa性命中真重要ê人, 看a公一向強健ê身體, 1日1日消sán--落-去, góa chiâⁿ m̄甘, 到a公已經無法tō͘認--人, 無法tō͘講話, góa chiah警覺--tio̍h kiōng-beh失去--i-loh. |
|
Ū chi̍t-kang, góa tiām-tiām peh khí-li̍h a-kong ê bîn-chhn̂g téng, kā a-kang ta koh sán ê chhiú ak-tiâu--leh, “A-kong! A-kong!” it-ti̍t kiò it-ti̍t kiò. Góa sim-lāi the kî-tó, Thiⁿ-kong peh--á, Má-chó͘-pô, Tē-ki-chú kap a-kong bô se̍k-sāi ê siōng-tè, chhiáⁿ lín kiám-khin goán a-kong ê thòng-khó͘, hō͘ I pêng-chēng kā sèⁿ-miā ê lō͘ kiâⁿ liáu.
|
有1工, góa tiām-tiām peh起li̍h a公ê眠床頂, kā a公ta koh sán ê手握tiâu--leh,「A公! A公!」一直叫一直叫. Góa心內teh祈禱, 天公伯--á, 媽祖婆, 地基主kap a公無熟sāi ê上帝, 請lín減輕goán a公ê痛苦, hō͘ i平靜kā性命ê路行了. |
|
Thiaⁿ-tio̍h keh-piah tōa-thiaⁿ piah téng ê lāu sî-cheng, hoat-chhut “tín-tōng” “tín-tōng” ê siaⁿ, góa siūⁿ-tio̍h a-kong kà góa khòaⁿ sî-cheng ê sî, the̍h tn̂g-tn̂g ê chhâ-kùn-á, kí tōa-thiaⁿ chit-ê o͘-o͘ ê lāu-sî-cheng, chi̍t-keh chi̍t-keh kà góa khòaⁿ......
|
聽tio̍h隔piah大廳piah頂ê老時鐘, 發出 “tín-tōng” “tín-tōng” ê聲, góa想tio̍h a公教góa看時鐘ê時, the̍h長長ê柴棍á, 指大廳chit-ê烏烏ê老時鐘, 1格1格教góa看...... |
|
1995 nî 7--goe̍h, Lân-iông pêng-goân àu-hip ê joa̍h--lâng, a-kong kiat-sok i 87 nî ê sè-kan sòe-goe̍h, kò-pia̍t I khai-kún chèng-choh ê thó͘-tē kap chhân-hn̂g, mā ùi sè-kan ê jîn-chêng sè-sū kái-thoat, tiām-tiām khùn tī ka-tī siang-chhiú khí-chō ê kū-chhù--ni̍h. Joa̍h--lâng ê hong bi-bi-á chhoe, chhoe kò kū-chhù sì-piⁿ ê tek-châng, tek-á hoat-chhut “iⁿ-iⁿ oāiⁿ-oāiⁿ” ê siaⁿ, ná-chhiūⁿ teh kā a-kong sio-sî.
|
1995年7--月, 蘭陽平原àu-hip ê熱--人, a公結束i 87年ê世間歲月, 告別i開墾種作ê土地kap田園, mā ùi世間ê人情世事解脫, tiām-tiām睏tī ka-tī雙手起造ê舊厝--ni̍h. 熱--人ê風bî-bî-á吹, 吹過舊厝4邊ê竹欉, 竹á發出 “iⁿ-iⁿ oāiⁿ-oāiⁿ” ê聲, ná像teh kā a公sio辭. |
|
A-kong ê song-sū pān kah chin lāu-jia̍t, góa ê sim-chêng tòe sai-kong liām-keng kap chè-pài ê gî-sek the khí-khí lo̍h-lo̍h. Chhut-soaⁿ liáu-āu tē-jī-kang, chē pak-hôe-sòaⁿ ê Chū-kiông-hō hóe-chhia tńg-khì Tâi-pak siōng-pan, óa tī chhia-mn̂g-piⁿ, chhia-thâu chi̍t-chām chi̍t-chām kòe, hong chi̍t-chūn chi̍t-chūn chhoe--lâi, hóe-chhia-siaⁿ, hong-siaⁿ, hái-éng-siaⁿ thàu-sio-lām, Ku-soaⁿ-tó pêng-chēng phak tī thài-pêng-iûⁿ, hóe-chhia ka-kín sok-tō͘ chhiong ji̍p-khì pōng-khang, Ku-soaⁿ-tó tī góa thâu-chêng siau-sit hit-chūn, góa tòng bē tiâu--a, tī àm-bin-bong ê pōng-khang lāi, góa tōa-siaⁿ khàu--chhut-lâi.
|
A公ê喪事辦kah真鬧熱, góa ê心情tòe司公唸經kap祭拜ê儀式teh起起落落. 出山了後第2工, 坐北迴線ê自強號火車tńg去台北上班, óa tī車門邊, 車頭1站1站過, 風1-chūn 1-chūn吹--來, 火車聲, 風聲, 海湧聲thàu-sio-lām, 龜山島平靜phak tī太平洋, 火車加緊速度衝入去pōng孔, 龜山島tī góa頭前消失hit-chūn, góa擋bē tiâu--a, tī暗bin-bong ê pōng孔內, góa大聲哭--出-來. |
|
Āu-kì: pòaⁿ-mê, siūⁿ-tio̍h a-kong, kā sim-lāi ê siàu-liām siá--lo̍h-lâi. Tng góa jîn-seng tú-tio̍h bô sūn-lī, khùn-lân ah-sī pēⁿ-thiàⁿ, siūⁿ-tio̍h a-kong kiâⁿ--kòe ê ōa sî-tāi, tō ē tit-tio̍h le̍k-liōng. Ji̍t-chí kòe kah chin kín, chit-nî chi̍t-ē-á tō kòe--khì-a, góa mā lī-khui kāu-hō͘ ê Tâi-pak to͘-chhī, lâi-kàu un-loán ê tó-sū lâm-pêng. Góa ê kha-pō͘, lī pak-pêng ê kò͘-hiong ná-chhiūⁿ jú-lâi jú-hn̄g--a, m̄-koh tùi a-kong ê siàu-liām tian-tó ná-lâi ná chhim......
|
後記: 半暝, 想tio̍h a公, kā心內ê siàu念寫--落-來. 當góa人生tú-tio̍h無順利, 困難ah是病疼, 想tio̍h a公行--過ê大時代, 就會得tio̍h力量. 日子過kah真緊, 7年1-ē-á就過--去-a, góa mā離開kāu雨ê台北都市, 來到溫暖ê島嶼南pêng. Góa ê kha步, 離北pêng ê故鄉ná像愈來愈hn̄g--a, m̄-koh對a公ê siàu念顛倒ná來ná深...... |
|
(TGB Thong-sìn tē 41 kî, 2003 nî 2 goe̍h)
|
(TGB通訊第41期，2003年2月) |
