Nâ-bóe-má
|
Nâ尾má |
| Tēⁿ Gio̍k-hōng |
鄭玉鳳 |
|
Hong teh chhoe, hong teh chhoe, ia̍h-á ia̍h-á lí kín poe~kín poe......
|
風teh吹, 風teh吹, ia̍h-á ia̍h-á lí緊飛~緊飛...... |
|
Góa ū nn̄g-ê gōa-má, chi̍t-ê tòa tī soaⁿ-kha, chi̍t-ê tòa tī khe-piⁿ. Soaⁿ-kha--ê sī a-bú ê chhin-seⁿ lāu-bú, khe-piⁿ--ê sī ióng-bú. Soaⁿ-piⁿ ê a-má, góa kā kiò-chò “Nâ-bóe-má”, i kui-sì-lâng ū chi̍t-pòaⁿ ê sî-kan tó tī bîn-chhn̂g téng, a-má ē-pòaⁿ-sin lóng bē-tàng tín-tāng, bô hoat-tō͘ kiâⁿ mā bô hoat-tō͘ chē, i lóng tio̍h tó--leh, nā beh lim-chúi chia̍h-pn̄g, tio̍h-ài iōng chhiú-āu-khiau kā keng-kah-thâu keng--khí-lâi, sin-khu chhu-chhu chiah ē--tit-leh.
|
Góa有2 ê外má, 1-ê tòa tī山kha, 1-ê tòa tī溪邊. 山kha--ê是a母ê親生老母, 溪邊--ê是養母. 山邊ê a-má, góa kā叫做「Nâ尾má」, i kui世人有一半ê時間tó tī眠床頂, a-má下半身lóng bē-tàng tín動, 無法tō͘行mā無法tō͘坐, i lóng tio̍h tó--leh, 若beh lim水食飯, tio̍h-ài用手後khiau kā肩kah頭keng--起-來, 身軀chhu-chhu chiah會--得-leh. |
|
Nâ-bóe-má ê bīn chin pe̍h, thâu-mo͘ tn̂g-tn̂g, hok-siòng hok-siòng, khòaⁿ--khí-lâi siàu-liân-sî eng-kai mā sī chin súi ê ko͘-niû-á, m̄-koh, “súi-lâng bô súi-miā”. A-má sim-koaⁿ-té chin oàn-chheh, chin bû-nāi mā chin ko͘-toaⁿ, I oàn-thiⁿ oàn-tē oàn miā-ūn mā oàn a-kong, I koài-chōe a-kong m̄-kam khai tōa-chîⁿ chhiàⁿ I-seng, chiah hāi i chiah-nī chhiⁿ-chhám lo̍k-pek. I kóng beh oa̍h pí a-kong khah kú, beh khòaⁿ a-kong pí i khah chá sí!
|
Nâ尾má ê面真白, 頭毛長長, 福相福相, 看--起-來少年時應該mā是真súi ê姑娘á, m̄-koh,「súi人無súi命」. A-má心肝底真怨chheh, 真無奈mā真孤單, i怨天怨地怨命運mā怨a公, i怪罪a公m̄甘開大錢chhiàⁿ醫生, chiah害i chiah-nī淒慘落魄. I講beh活比a公khah久, beh看a公比i khah早死! |
|
A-má seⁿ káu-ê kiáⁿ-jî sī-sè (saⁿ-ê cha-bó͘--ê), liáu-āu sin-khu tō bē tín-tāng--a. A-má chhù--ni̍h chèng-tê, óa-soaⁿ chia̍h-soaⁿ, in ê tê-hn̂g tê-hn̂g chin tōa phiàn, phòa-pēⁿ chìn-chêng, a-má koh sī Nâ-bóe chit-tah bán-tê ê ko-chhiú, m̄-koh, kā sè-hàn kū--á seⁿ--lo̍h-lâi liáu-āu, I sin-khu tō bē tín-tāng--a, hoān-sè sī seⁿ-kiáⁿ ê sî bô tú-hó--tio̍h.
|
A-má生9 ê kiáⁿ兒sī細(3 ê cha-bó͘--ê), 了後身軀就bē tín動--a. A-má厝--ni̍h種茶, óa山食山, in ê茶園真大phiàn, phòa病chìn前, a-má koh是Nâ尾chit-tah挽茶ê高手, m̄-koh, kā細hàn舅--á生--落-來了後, i身軀就bē tín動--a, hoān-sè是生kiáⁿ ê時無tú好--tio̍h. |
|
A-má sui-bóng pòaⁿ-sûi, m̄-koh i ê chhiú iáu chèng-siông chèng-siông. Góa ē kì-tit, a-má tó tī bîn-chhn̂g téng, tōa-pō͘-hūn sî-kan lóng teh chhiah phòng-se, I ē-hiáu chò-saⁿ, kûn kap kah-á, chiú-kang chin iù, sek-chúi phòe kah chin súi-khoán. A-má tiāⁿ-tiāⁿ chhiah ê tô͘, sī súi-súi ê hoe-á chháu-á, téng-bīn koh ū ia̍h-á the poe, a-má chhiah ê ia̍h-á koh kó͘-chui koh chū-jiân. A-má siōng sioh tōa-hàn a-chí, I chò ê saⁿ kap kûn lóng sī beh hō͘ a-chí chhēng--ê, a-chí sī a-bú tē-it-ê gín-á, hoān-sè sī án-ne, i chiah ē te̍k-pia̍t kā thiàⁿ-sioh.
|
A-má雖bóng半遂, m̄-koh i ê手iáu正常正常. Góa會記得, a-má tó tī眠床頂, 大部份時間lóng teh chhiah phòng紗, i會hiáu做衫, 裙kap kah-á, 手工真iù, 色水配kah真súi款. A-má tiāⁿ-tiāⁿ chhiah ê圖, 是súi-súi ê花á草á, 頂面koh有ia̍h-á teh飛, a-má chhiah ê ia̍h-á koh kó͘-chui koh自然. A-má siōng惜大hàn a姐, i做ê衫kap裙lóng是beh hō͘ a姐穿--ê, a姐是a母第1 ê gín-á, hoān-sè是án-ne, i chiah會特別kā疼惜. |
|
A-má sui-bóng sin-khu bē-tàng tín-tāng, m̄-koh thâu-khak chin chheng-chhó͘, kì-sèng bô khah bái. A-kū kap a-kīm tiāⁿ tī soaⁿ-téng bán-tê, bô tī chhù--ni̍h, a-má ē thè kui ke-hóe-á bé-chhài, chhài-hoàn-á ê hoat-châi-chhia nā keng-kòe in mn̂g-kháu-tiâⁿ, a-má tō ē hoah-siaⁿ kiò bē-chhài--ê ji̍p--lâi.
|
A-má雖bóng身軀bē-tàng tín動, m̄-koh頭殼真清楚, 記性無khah bái. A舅kap a-kīm tiāⁿ tī山頂挽茶, 無tī厝--ni̍h, a-má會替kui家夥á買菜, 菜販á ê發財車若經過in門口埕, a-má就會hoah聲叫賣菜--ê入--來. |
|
Tōa-pō͘-hūn sî-kan a-má lóng chi̍t-ê lâng tó tī bîn-chhn̂g téng. Lâng kóng “kú-tn̂g-pēⁿ, put-hàu-kiáⁿ”, nā m̄-sī beh kā hōng-thāi saⁿ-tǹg, chhu--ni̍h ê lâng lóng pīn-tōaⁿ kap I kóng-ōe khai-káng. A-má ê pâng-keng tī kū-chhù lāi-té, bô kap a-kū in ê sin-chhù chò-hóe. A-má chin bô-phōaⁿ mā chin ko͘-toaⁿ, góa kap a-bú ta̍k-pái tńg--khì, a-má tō ná-chhiūⁿ chiok kú bô kóng-ōe--a, it-ti̍t kóng it-ti̍t mn̄g, lóng kóng bē soah.
|
大部份時間a-má lóng 1-ê人tó tī眠床頂. 人講「久長病, 不孝kiáⁿ」, 若m̄是beh kā奉待3 tǹg, 厝--ni̍h ê人lóng pīn-tōaⁿ kap i講話開講. A-má ê房間tī舊厝內底, 無kap a舅in ê新厝chò-hóe. A-má真無伴mā真孤單, góa kap a母ta̍k-pái tńg--去, a-má就ná像chiok久無講話--a, 一直講一直問, lóng講bē煞. |
|
Sì-kū chhut ì-gōa, hō͘ a-má táⁿ-kek chiâⁿ tōa. Sì-kū kha-thâu-u siū-siong bô chù-ì--tio̍h, koh khì chhài-hn̂g phùn tû-chháu-che, liáu-āu hoat-iām koh bô sûi khì pēⁿ-īⁿ, soah phòa-siong-hong, to bô 40--leh, tō pàng bó͘ pàng kiáⁿ kòe-sin--khì. Hit-tōaⁿ sî-kan , a-má kui-kang ba̍k-sái lâu ba̍k-sái ti̍h, tú-tio̍h lâng tō kóng: “Sī án-chóaⁿ sí--ê m̄-sī góa!” A-má chiok choa̍t-bāng--ê.
|
4舅出意外, hō͘ a-má打擊chiâⁿ大. 4舅kha頭u受傷無注意--tio̍h, koh去茶園phùn除草劑, 了後發炎koh無sûi去病院, soah破傷風, 都無40--leh, 就放bó͘放kiáⁿ過身--去. Hit段時間, a-má kui工目屎流目屎滴, tú-tio̍h人就講:「是án-chóaⁿ死--ê m̄是góa!」A-má chiok絕望--ê. |
|
Tha̍k ko-tiong ê sî, ū chi̍t-pái góa khì khòaⁿ chi̍t-chhut tiān-iáⁿ, kio̍k-chêng lāi-té hit-ê pòaⁿ-sûi ê khó-liân hū-jîn-lâng hō͘ góa chin kám-tōng, góa hiông-hiông liông-sim hoat-hiān, siūⁿ kóng tio̍h khì kā a-má khòaⁿ--chi̍t-ē. Góa ka-tī chi̍t-ê m̄-káⁿ khì, koh chhōe keh-piah ê A-jû tàu-tīn, nn̄g-ê lâng khiâ thi̍h-bé khì khòaⁿ a-má.
|
讀高中ê時, 有1-pái góa去看1齣電影, 劇情內底hit-ê半遂ê可憐婦jîn人hō͘ góa真感動, góa hiông-hiông良心發現, 想講tio̍h去kā a-má看--1-ē. Góa ka-tī 1-ê m̄敢去, koh chhōe隔piah ê A如tàu-tīn, 2 ê人騎鐵馬去看a-má. |
|
A-má khòaⁿ-tio̍h góa chiâⁿ hoaⁿ-hí koh chin oàn-thàn: “Góa sī bô lō͘-iōng lâng, lí koh ū-sim ē siūⁿ-tio̍h góa chit-ê a-má.” I the̍h sì-siù-á chhut-lâi hō͘ goán chia̍h, chhùi--ni̍h kāng-khoán it-ti̍t liām it-ti̍t mn̄g, kóng lóng bē soah, A-jû chē tī piⁿ--á, mā m̄-chai beh chhòng siáⁿ? Bóe--á a-má kóng kah thiám--a, thin mā beh àm--a, goán chiah kóaⁿ-kín soan, tú chông chhut-khì kàu mn̂g-kha-kháu, pâng-keng lāi a-má koh sau-siaⁿ sau-siaⁿ it-ti̍t kóng: “Ū-êng ài koh lâi--heh, ū thiaⁿ--tio̍h-bô? Ū-êng ài koh lâi khòaⁿ a-má......” Che sī góa tē-it-pái ka-tī khì khòaⁿ a-má, mā sī siōng-bóe chi̍t-pái.
|
A-má看tio̍h góa chiâⁿ歡喜koh真怨嘆:「Góa是無lō͘用人, lí koh有心會想tio̍h góa chit-ê a-má.」I the̍h sì-siù-á出來hō͘ goán食, 嘴--ni̍h kāng款一直唸一直問, 講lóng bē煞, A如坐tī邊--á, mā m̄知beh chhòng siáⁿ? 尾--á a-má講kah thiám--a, 天mā beh暗--a, goán chiah趕緊soan, tú chông出去到門kha口, 房間內a-má koh sau聲sau聲一直講:「有êng ài koh來--heh, 有聽--tio̍h-無? 有êng ài koh來看a-má......」Che是góa第1-pái ka-tī去看a-má, mā是siōng尾1-pái. |
|
Nâ-bóe-má tī bîn-chhn̂g téng tó 22 tang, tài kui sin-khu ê pēⁿ-thiàⁿ kòe-sin--khì. Ǹg-bāng a-má ê lêng-hûn chhin-chhiūⁿ ia̍h-á, chhiong-chhut I àm-sàm ê pâng-keng, poe-kòe i khah-chá chèng-cho ê tê-hn̂g, poe-kòe soaⁿ-piⁿ khe-khám, poe-khì I mê-ji̍t bāng-sióng ê thiⁿ-gōa-thiⁿ.
|
Nâ尾má tī眠床頂tó 22冬, tài kui身軀ê病疼過身--去. Ǹg望a-má ê靈魂親像ia̍h-á, 衝出i暗sàm ê房間, 飛過i khah早種作ê茶園, 飛過山邊溪khám, 飛去i暝日夢想ê天外天. |
|
Hong teh chhoe, hong teh chhoe, ia̍h-á ia̍h-á lí kín poe~kín poe.....
|
風teh吹, 風teh吹, ia̍h-á ia̍h-á lí緊飛~緊飛...... |
|
(TGB Thong-sìn tē 43 kî, 2003 nî 4 goe̍h)
|
(TGB通訊第43期，2003年4月) |
