Léng-chúi-kheⁿ ê A-pún peh--á
|
冷水坑ê A本伯--á |
| Tēⁿ Gio̍k-hōng |
鄭玉鳳 |
|
Chin chē nî chêng, chi̍t-ê 6--goe̍h thàu-chá, thin chiām-chiām the kng, lō͘-chúi iáu-bōe ta, pe̍h-bū iáu tah tī tiū-tiâⁿ--ni̍h, tek-ûi lāi ê kū-chhù, iû-goân tiām-chi̍h-chi̍h. Hiông-hiôngthiaⁿ-tio̍h 1-chūn cha-po͘人ê khàu-siaⁿ, kā sì-chiu-ûi ê tiām-chēng phah-phòa, khàu-siaⁿ ùi mn̂g-kháu ê chio̍h-thâu lō͘-kháu chi̍t-lō͘ thoân--ji̍p-lâi, chòe-āu tiāⁿ tī tiū-tiâⁿ téng, cha-po͘-lâng siang-kha kūi tī goán a-kong bīn-thâu-chêng.
|
真chē年前, 1-ê 6--月thàu早, 天漸漸teh光, 露水iáu-bōe ta, 白霧iáu tah tī稻埕--ni̍h, 竹圍內ê舊厝, 猶原tiām-chi̍h-chi̍h. Hiông-hiông聽tio̍h 1-chūn cha-po͘人ê哭聲, kā 4周圍ê tiām靜phah破, 哭聲ùi門口ê石頭路口1路傳--入-來, 最後tiāⁿ tī稻埕頂, cha-po͘人雙kha跪tī goán a公面頭前. |
|
Ah! Sī A-pún peh--á ê hāu-seⁿ----A-hoān--á, I lâi kā goán pò A-pún peh--á cha-mē kòe-sin--khì ê siau-sit.
|
Ah! 是A本伯--á ê後生──A番--á, i來kā goán報A本伯--á cha瞑過身--去ê消息. |
|
A-kong bīn-sek giâm-sio̍k, khin-khin kā A-hoan--á hû--khí-lâi, kā kau-tài kóng: “Góa chai--a, chit-má lí kín tńg-khì bô-êng, hoa̍t-lo̍h tōa-sè-hāng tāi-chì, chhut-soaⁿ ê ji̍t-chí khòaⁿ hō͘ hó chiah koh thong-ti--góa, hó--a, mài koh háu--a, kín tńg--khì, kín tńg--khì.” Sàng A-hoan--á lī-khui liáu-āu, a-kong tī mn̂g-kháu-tiâⁿ chē kui chái-khí, ba̍k-chiu kim-kim-siòng ǹg chhù-gōa ê sió-lō͘, chin-chhiūⁿ the tán siáⁿ-mi̍h lâng.
|
A公面色嚴肅, 輕輕kā A番--á扶--起-來, kā kau-tài講:「Góa知--a, chit-má lí緊tńg去無êng, hoa̍t-lo̍h大細項tāi-chì, 出山ê日子看hō͘好chiah koh通知--góa, 好--a, mài koh háu--a, 緊tńg--去, 緊tńg--去.」送A番--á離開了後, a公tī門口埕坐kui chái起, 目chiu金金相ǹg厝外ê小路, 親像teh等siáⁿ-mi̍h人. |
|
A-pún peh--á sī a-kong siōng chhin ê kiat-pài sió-tī, goán a-kong sī su-seng-chú mā sī ko͘-kiáⁿ. A-pún peh--á kap a-kong siōng hó mā siōng kóng ū-ōe. A-pún peh--á bô tòa tī goán chng-thâu, i tòa tī chin hn̄g ê soaⁿ-téng, hit-ê só͘-chāi kiò-chò “Léng-chúi-kheⁿ”. Lō͘-tô͘ iâu-oán, a-kong kap A-pún peh--á chin kú chiah ē-tàng kìⁿ chi̍t-pái bīn, m̄-koh A-pún peh--á ē khiâ hit-tâi 50 c.c. gû-leng-sek ê su-khok-tat, khiâ chhiau-kòe chi̍t-tiám-cheng ê lō͘, ùi Léng-chúi-kheⁿ lâi Ta-khe chhōe goán a-kong. Ta̍k-pái khòaⁿ-tio̍h A-pún peh--á tī goán tau lō͘-kháu chhut-hiān ê sî, góa tō ē chin hoaⁿ-hí koh chin tōa-siaⁿ hoah: “A-kong! A-kong! A-pún peh--á lâi--a!” 60 gōe hòe ê A-pún peh--á, seⁿ-chò chin lò mā chin sán, tòa chi̍t-hù o͘-kheng ba̍k-kiàⁿ, I chiàⁿ-lúi ba̍k-bâi téng seⁿ chi̍t-lia̍p sè-lia̍p bah-liû, chiam-chiam thóng--chhut-lâi. Sè-hàn ê sî m̄-bat tāi-chì, góa lóng ē chim-chiok khòaⁿ hit-ê sè-lia̍p bah-liû.
|
A本伯--á是a公siōng親ê結拜小弟, goán a公是私生子mā是孤kiáⁿ. A本伯--á kap a公siōng好mā siōng講有話. A本伯--á無tòa tī goán庄頭, i tòa tī真hn̄g ê山頂, hit-ê所在叫做「冷水坑」. 路途遙遠, a公kap A本伯--á真久chiah會tàng見1-pái面, m̄-koh A本伯--á會騎hit台50 c.c.牛奶色ê速克達, 騎超過1點鐘ê路, ùi冷水坑來礁溪chhōe goán a公. Ta̍k-pái看tio̍h A本伯--á tī goán tau路口出現ê時, góa就會真歡喜koh真大聲hoah:「A公! A公! A本伯--á來--a!」60外歲ê A本伯--á, 生做真lò mā真sán, tòa 1副黑框目鏡, i正lúi目眉頂生1粒細粒肉瘤, 尖尖thóng--出-來. 細hàn ê時m̄-bat tāi-chì, góa lóng會斟酌看hit-ê細粒肉瘤. |
|
A-kong khòaⁿ A-pún peh--á lâi chhù-lāi chē, sim-lāi chin hoaⁿ-hí, ē chin jia̍t-chêng lâi kā khoán-thāi, lâu I chia̍h tiong-tàu-pn̄g, koh thîn-chiú chhiáⁿ--i. Nn̄g-ê lâng chē--lo̍h-lâi tō kóng bē soah, chóng--sī chi̍t-chōa lō͘ lò-lò-tn̂g, chin bô kán-tan chiah kìⁿ chi̍t-pái bīn.
|
A公看A本伯--á來厝內坐, 心內真歡喜, 會真熱情來kā款待, 留i食中tàu飯, koh thîn酒請--i. 2 ê人坐--落-來就講bē煞, 總--是1-chōa路lò-lò長, 真無簡單chiah見1-pái面. |
|
Góa mn̄g-kòe a-kong, sī án-chóaⁿ A-pún peh--á in tau ē tī hiah hn̄g ê soaⁿ-khu--leh? Pêⁿ-tē m̄-sī tòa kah chin sù-sì? Goân-lâi, A-pún peh--á siàu-liân-sî tī Thài-pêng-soaⁿ chhò-chhâ, óa soaⁿ chia̍h soaⁿ, nî-kú goe̍h-chhim tō tī hia lo̍h-thô͘ seⁿ-thòaⁿ, piàn kah kap soaⁿ-tē-lâng kāng-khoán--a.
|
Góa問過a公, 是án-chóaⁿ A本伯--á in tau會tī hiah hn̄g ê山區--leh? 平地m̄是tòa kah真sù-sì? 原來, A本伯--á少年時tī太平山chhò柴, óa山食山, 年久月深就tī hia落塗生thòaⁿ, 變kah kap山地人kāng款--a. |
|
Léng-chúi-kheⁿ lī Tayal ê pō͘-lo̍h chin kīn. sè-hàn, a-pà bat chhōa góa kap a-chí khì-kòe A-pún peh--á in tau, chhù khí tī chi̍t-ê tām-po̍h-á thóng--chhut-lâi ê koân-tē, chhù chêng khòaⁿ--chhut-khì ē-tàng khòaⁿ-tio̍h khui-khoah ê khe-po͘ kap chin-leng-leng ê soaⁿ, tī in tau tō thiaⁿ ē tio̍h Tayal cho̍k-jîn ùi soaⁿ-téng pō͘-lo̍h thoân--lâi ê koa-siaⁿ kap ho͘-hoah-siaⁿ, siaⁿ tī soaⁿ-khàm lāi tńg-se̍h.
|
冷水坑離Tayal (泰雅族) ê部落真近. 細hàn, a爸bat chhōa góa kap a姐去過A本伯--á in tau, 厝起tī 1-ê tām-po̍h-á thóng--出-來ê koân地, 厝前看--出-去會tàng看tio̍h開闊ê溪埔kap青leng-leng ê山, tī in tau就聽會tio̍h Tayal族人ùi山頂部落傳--來ê歌聲kap呼hoah聲, 聲tī山khàm內tńg-se̍h. |
|
Ē kì-tit hit-ê àm-mê góa khùn bē khì, chhá beh tńg--khì, A-pún peh--á tō kā góa hè-kiaⁿ: “Mài chhá, nā bô, soaⁿ-téng ê chhiⁿ-hoan ē lo̍h-lâi lia̍h gín-á khì thâi-thâu.” Góa kiaⁿ kah m̄-káⁿ khàu--chhut-lâi.
|
會記得hit-ê暗暝góa睏bē去, 吵beh tńg--去, A本伯--á就kā góa嚇驚:「Mài吵, 若無, 山頂ê chhiⁿ番會落來lia̍h gín-á去thâi頭.」Góa驚kah m̄敢哭--出-來. |
|
Tha̍k ko-saⁿ ê sî, góa tō poaⁿ-khì lī ha̍k-hāu khah kīn ê chhī-lāi sòe-chhù tòa, hioh-khùn sî-á chiah khiâ thi̍h-b2 tńg-lâi chhù.
|
讀高3 ê時, góa就搬去離學校khah近ê市內稅厝tòa, hioh-khùn時á chiah騎鐵馬tńg來厝. |
|
Ē kì-tit peh-goe̍h-pòaⁿ(Tiong-chhiu) chêng chi̍t-ê lé-pài-ji̍t, góa tńg-khì chhù--ni̍h, chhím ji̍p-mn̂g tō khòaⁿ-tio̍h a-kong chhiú chéng-thâu-á gia̍p chi̍t-ki hun chē tī thiaⁿ mn̂g-kháu, lâng gōng-sîn gōng-sîn, góa chiâⁿ ū cheng-sîn tōa-siaⁿ hiu: “A-kong, góa tńg--lâi-loh!” A-kong ná-chhiūⁿ bô siáⁿ sim-chêng, chhìn-chhái ìn chi̍t-siaⁿ “O͘h” liáu-āu, tōa-chhúi koh suh chi̍t-chhúi hun. Góa kā thi̍h-bé chhah hó, poaⁿ chi̍t-chiah sè-chiah í-thâu-á chē tī a-kong kha piⁿ: “A-kong, lí lâng bô sóng-khoài sī--bô?” A-kong chiah kóng: “Lín A-pún peh--á chhut chhia-hō--a! Thàu-chá ùi Léng-chúi-kheⁿ khiâ o͘-tó͘-bái beh lâi lán tau, kòe séng-tō khì hō͘ chhia lòng--tio̍h......”
|
會記得8月半(中秋)前1-ê禮拜日, góa tńg去厝--ni̍h, chhím入門就看tio̍h a公手chéng頭á夾1支薰坐tī廳門口, 人gōng神gōng神, góa chiâⁿ有精神大聲hiu:「A公, góa tńg--來-loh!」A公ná像無siáⁿ心情, chhìn-chhái應1聲「O͘h」了後, 大嘴koh suh 1嘴薰. Góa kā鐵馬chhah好, 搬1隻細隻椅頭á坐tī a公kha邊:「A公, lí人無爽快是--無?」A公chiah講:「Lín A本伯--á出車禍--a! Thàu早ùi冷水坑騎o͘to͘bai beh來lán tau, 過省道去hō͘車撞--tio̍h......」 |
|
A-pún peh--á kòe-sin, khòaⁿ ē chhut a-kong ê siok-bo̍k, tùi A-pún peh--á chē-chē ê su-liām, lóng tiām-tiām khǹg tī I sim-koaⁿ-té, góa mā éng-oán ē kì-tit hit-kang thàu-chá, A-hoan--á kūi tī tiū-tiâⁿ, chin-chhám ê khàu-siaⁿ.
|
A本伯--á過身, 看會出a公ê寂寞, 對A本伯--á chē-chē ê思念, lóng tiām-tiām khǹg tī i心肝底, góa mā永遠會記得hit工thàu早, A蕃--á跪tī稻埕, 淒慘ê哭聲. |
|
A-kong kap A-pún peh--á chit-má ē-tàng tī thiⁿ-téng kè-sio̍k khai-káng.
|
A公kap A本伯--á chit-má會tàng tī天頂繼續開講. |
|
Pó͘-kì: thiaⁿ a-pà kóng, A-pún peh--á in tau ná-chhiūⁿ bô hoat-tō͘ thoat-lī chhia-hō ê àm-iáⁿ. I ê tōa-hàn hāu-seⁿ A-hoan--á, tn̂g-nî tī Lê-san chèng ko-soaⁿ léng-chhài-s3, A-hoan--á ê ko͘-kiáⁿ A-gī--á, chhōa-bó͘ liáu-āu mā khì Lê-san kā lāu-pē tàu kha-chhiú. Ū chi̍t-kang, A-gī--á thàu-chá sái tho͘-lá-kuh chài ko-lē-chhài lo̍h-soaⁿ, kiâⁿ soaⁿ-lō͘, soaⁿ-téng tah-bâng, soah poa̍h-lo̍h khe-khàm, A-gī--á tō án-ne cháu--a, pàng tú kiat-hun bô jōa kú ū-sin ê ke-āu ko͘ chi̍t-lâng.
|
補記: 聽a-pà講, A本伯--á in tau ná像無法tō͘脫離車禍ê暗影. I ê大hàn後生A蕃--á, 長年tī梨山種高山冷菜蔬, A蕃--á ê孤kiáⁿA義--á, 娶bó͘了後mā去梨山kā老pē tàu kha手. 有1工, A義--á thàu早駛tho͘lakuh載高麗菜落山, 行山路, 山頂tah-bâng, soah poa̍h落溪khàm, A義--á就án-ne走--a, 放tú結婚無jōa久有身ê ke-āu (家後)孤1人. |
|
(TGB Thong-sìn tē 41 kî, 2003 nî 2 goe̍h)
|
(TGB通訊第41期，2003年2月) |
