Lūn Hóe-hun-chhia lō͘
|
論火薰車路 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Hiān-sî Tāi Eng-kok ê hóe-hun-chhia lō͘ kè-kiōng 5,0000 lí. Lóng sī peh-sìⁿ tê lâi chò--ê, m̄-sī sio̍k tī koaⁿ-hú--ê. Pún-chîⁿ chóng-kiōng ū 90 bān bān gîn . Múi-nî chài lâng-kheh, 10 bān bān lâng. peh-sìⁿ ha̍p-kó͘ lâi chiâⁿ chit-hō-sū kiò- chò kong-si. Goán Chó͘ -ke liāu-lí hóe-hun-chhia lō͘ ê kong-si ū chha-put-to pah-gō͘ ê; chiông-tiong sì- ê khah-tōa . Taⁿ chiong siāng-tōa kong-si ê chêng- hêng kì-tī ē-té .
|
現時大英國ê火薰車路計共5, 0000哩，攏是百姓提來做ê,m̄是屬tī官府ê。本錢總共有90萬萬銀。每年載人客10萬萬人，百姓合股來成這號事叫做公司。阮祖家料理火薰車路ê公司有差不多百五個，從中4個較大。今將上大公司ê情形記tī下底。 |
|
I-ê pún-chîⁿ chha-put-to cha̍p bān bān gîn. Só͘ khui ê thi̍h-lō͘ óa 5000 lí ê tn̂g. Múi-ji̍t siu-gîn saⁿ-cha̍p bān. I chhiàⁿ-kang, he̍k-sī chho͘-kang, á-sī koán-chhia á-sī siá-jī, chóng-kiōng 6,0000 lâng. Múi-ji̍t chài 15,6000 ê lâng-kheh .
|
伊ê本錢差不多十萬萬銀，所開ê鐵路倚5,000哩ê長，每日收銀30萬。伊倩工，或是粗工，抑是管車，抑是寫字，總共6,000人，每日載15,6000 個人客。 |
|
Hit-ê só͘-hùi iā siong-tiōng. Teh chiàu-kò͘ lō͘ ê só͘-hùi, kang kap liāu múi -ji̍t tio̍h nn̄g bān gōa gîn. I-ê chhia teh chài lâng -kheh ê ū 5000 gōa tiuⁿ; múi nî siu-lí hiah-ê chhia ê só͘-hùi óa 300 bān gîn. Lēng-gōa sè-tiuⁿ chhia kan-ta teh chài-hòe ê ū 6,0000 gōa tiuⁿ, in múi-nî ê só͘-hùi ū 100 bān gîn. Hit-hō lâng-kheh chhia, siōng-téng--ê chò sin ê tio̍h 7000 gōa gîn .
|
Hit個所費也傷重。Teh照顧路ê所費，工kap料每日著20000外銀，伊ê車teh載人客ê有5000外張，每年修理hiah ê車ê所費倚300萬銀。另外細張車kan-ta teh載貨ê有60000外張，in每年ê所費有100萬銀。Hit號人客車，上短ê做新ê著7000外銀。 |
|
Thô͘ -chhia, chiū-sī kek hóe-hun teh thoa--ê, múi-tiuⁿ ta̍t chha-put-to 3 bān gîn; chóng-kiōng ū 2770 tiuⁿ. Sái chhia ê kang, múi-goe̍h kang-chîⁿ 45 bān gîn. Múi-ji̍t sio thô͘-thòaⁿ ū 6 bān tàⁿ khah-ke, ta̍t-tit bān-gōa gîn. Ēng chúi kek-ian múi-ji̍t tio̍h 40 bān tàⁿ, múi -goe̍h ta̍t chi̍t-bān gîn .
|
土車，就是kek火薰teh拖--ê,每張值差不多3萬銀，總共有2770張。駛車ê工，每月工錢45萬銀。每日燒土炭有6萬擔較加，值得萬外銀。用水kek煙每日著40萬擔，每月值一萬銀。 |
|
Lēng-gōa iáu ū chē-chē hāng ê só͘-hùi . Ta̍k lō͘-chām tio̍h khí chhù hō͘ lâng-kheh tán-chhia, koah-toaⁿ, hē hêng-lí. Tio̍h lâng tiàm tī-hia chiàu-kò͘ , liāu-lí , thiah toaⁿ, poaⁿ hêng-lí ; in-ê kang-chîⁿ múi-nî chi̍t chheng gō͘-pah bān gîn . Bé-chóa ìn-jī ê só͘-hùi múi-nî chha-put-to 60 bān gîn .
|
另外iáu有濟濟項ê所費。逐路站著起厝hō͘人客等車，割單(koah-toaⁿ)，下行李。著人tiàm tī hia照顧、料理、拆單、搬行李，in ê工錢每年1500萬銀。買紙印字ê所費每年差不多60萬銀。 |
|
Iā ū chhī 3900 chiah bé, ū bé-chhia 4000 gōa tiuⁿ. Chit khóaⁿ ê só͘-hùi nî-nî ū 200 bān gōa gîn .
|
也有飼3900隻馬，有馬車4000外張。這款ê所費年年有200外萬銀。 |
|
Hóe-hun-chhia teh kiâⁿ ū-sî ū gō͘-sū, lâng-kheh ū-ê siū-siong ū- ê sit-lo̍h sìⁿ-miāⁿ. Chiū tio̍h hō͘ Kong-si pôe ; pòaⁿ-nî ê tiong-kan bat pôe lâng 5,0000 gîn. Ū-sî mi̍h hō͘ in chài-khì bô tú-hó , ū-ê sún-hoāi ū-ê phah-m̄-kìⁿ; pòaⁿ nî ê tiong-kan bat pôe-mi̍h 25 bān gîn . Múi-nî la̍p koaⁿ-hú 135 bān-gîn .
|
火薰車teh行，有時有誤事，人客有ê受傷，有ê失落性命，就著hō͘公司賠，半年ê中間，bat賠人50000銀。有時物hoūin載去無tú好，有--ê損壞，有--ê扑m̄見，半年--ê中間bat賠物25萬銀。每年納官府135萬銀。 |
|
Múi-nî chóng-siu--ê kè-kiōng chi̍t bān chha-put-to 5800 bān .
|
每年總收--ê,計共一萬萬銀較加，總開ê計共差不多5800萬。 |
|
Téng-bīn só͘-kì- ê sī sio̍k tī chi̍t- ê Kong-si nā-tiāⁿ .
|
頂面所記ê是屬tī一個公司nā-tiāⁿ。 |
|
(Tâi- lâm Hú-siâⁿ kàu-hōe-pò tē 133 koàn,1896 nî 4 ge̍h)
|
(台南府城教會報第133卷，1896年4月) |
