首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有11個段落,16個語句,627個語詞,982個音節
Po͘-lí 埔里
Tân Bō͘-chin 陳慕真
Lâm-tâu Po͘-lí sī cho̍k-kûn to-goân pēng-chûn, chū-jiân kap jîn-bûn lóng chin ū te̍k-sek ê só͘-chāi, “921 le̍k-sú ê kì-tì” kēng-ka ka-thiam i tùi Tâi-oân ê ì-gī. 南投埔里是族群多元並存, 自然kap人文lóng真有特色ê所在, 「921歷史ê記tì」更加加添i對台灣ê意義.
2003 nî joa̍h--lâng, TGB ê Tâi-gí Seng-oa̍h-iâⁿ tō beh lâi tī Po͘-lí kí-pān, ūi-tio̍h tiû-pī khang-khòe ê sūn-sī, goán tī 2002 nî kôaⁿ--lâng ê 12 goe̍h-té, chhin-sin khì 1-chōa Po͘-lí, tû-khí seng khòaⁿ iâⁿ-tē se̍k-sāi khoân-kéng, mā sū-sian ūi mê-nî ê oa̍h-tāng “thàm lō͘-chháu”, siōng tiōng-iàu--ê sī beh kap iâⁿ-tē ê hū-chek-jîn Lōa bo̍k-su chip-chiap. 2003年熱--人, TGB ê台語生活營就beh來tī埔里舉辦, 為tio̍h籌備khang-khòe ê順sī, goán tī 2002年kôaⁿ--人ê 12--月底, 親身去1 chōa埔里, 除去先看營地, 熟sāi環境, mā事先為mê年ê活動「探路草」, siōng重要--ê是beh kap營地ê負責人賴牧師chi̍h接.
Chhut-hoat ê thàu-chá, Tām-chúi sī thàu-hong lo̍h-hō͘ ê o͘-im-thiⁿ, hôe-sióng--khí-lâi, ká-ná chin chē kái TGB ê oa̍h-tāng lóng sī tī lo̍h-hō͘-thiⁿ chìn-hêng--ê, chóng--sī, sngh-sngh-kiò ê hong-hō͘ mā ak bē hoa goán sim-koaⁿ-thâu ê kî-thāi. 1-lō͘ ǹg lâm sái--khì, keng-kòe oan-oan khiau-khiau ê tiong-pō͘ ko-sok kong-lō͘, tng khong-khì chiām-chiām-á ū soaⁿ ê khì-bī, 4-chiu-ûi ê bông mā jú lâi jú kāu ê sî-chūn, goán í-keng lâi-kàu Po͘-lí--a. 出發ê thàu早, 淡水是thàu風落雨ê烏陰天, 回想--起-來, ká-ná真chē kái TGB ê活動lóng是tī落雨天進行--ê, 總--是, sngh-sngh叫ê風雨mā ak bē hoa goán心肝頭ê期待. 1路ǹg南駛--去, 經過彎彎khiau-khiau ê中部高速公路, 當空氣漸漸á有山ê氣味, 4周圍ê茫mā愈來愈kāu ê時chūn, goán已經來到埔里--a.
“Chiā-úi kì-liām iâⁿ-tē” khiā tī lio̍h-á pòaⁿ-soaⁿ-io ê soaⁿ-piah, bīn-tùi tiām-chēng ê Lí-hî-thâm, hō͘ 1-phiàn soaⁿ-bū pau-ûi-tiâu--leh, hō͘ lâng 1-chióng bê--lâng ê kám-kak. Goán 1-tīn lâng óng iâⁿ-tē lāi-té kiâⁿ, iân-lō͘ m̄-tāⁿ ū chin chē chióng hoe kap chháu, koh khòaⁿ-tio̍h 2~3 chiah kó͘-chui ê soaⁿ-ti. Tú kiâⁿ kàu “Talichi̍h” (Pazeh-gí “hó pêng-iú”) kì-liām-koán mn̂g-kha-kháu, tō thiaⁿ- tio̍h 1-chūn ká-ná ùi lo̍k-im-ki thoân--chhut-lâi ê siaⁿ, sī 1-chióng góa m̄-bat thiaⁿ--kòe ê ōe, bóe-chhiú chiah chai-iáⁿ goân-lâi sī Po͘-lí “Pazeh” ê gí-giân, Lōa bo̍k-su tng teh kā in pian bó-gí kàu-châi. 「謝緯記念營地」khiā tī lio̍h-á半山腰ê山壁, 面對tiām靜ê鯉魚潭, hō͘ 1 phiàn山霧包圍tiâu--leh, hō͘人1種迷--人ê感覺. goán 1 tīn人往營地內底行, 沿路m̄-tāⁿ有真chē種花kap草, koh看tio̍h 2~3隻kó͘-chui ê山豬. Tú行到「Talichi̍h」(打里摺, Pazeh語"好朋友")記念館門kha口, 就聽tio̍h 1 chūn ká-ná ùi錄音機傳--出-來ê聲, 是1種góa m̄-bat聽--過ê話, 尾手chiah知iáⁿ原來是埔里「Pazeh」(巴宰族)ê語言, 賴牧師tng teh kā in編母語教材.
Tī kì-liām-koán lāi-té tán-thāi--goán-ê, sī chhin-chhiat ê bo̍k-su-niû, i chin jia̍t-sim, goán tùi Seng-oa̍h-iâⁿ ê an-pâi, koh ū khò-têng ê siat-kè, i lóng hō͘ goán chin chē pó-kùi ê ì-kiàn, bo̍k-su-niû mā kā goán kóng chin chē chit-ê só͘-chāi ê tāi-chì, chhiūⁿ in tùi 921 tē-tāng chhim-khek ê keng-giām, koh ū in tâu-ji̍p cho̍k-kûn bûn-hòa khang-khòe ê sim-chêng, hō͘ lâng chin kám-sim, i kóng-tio̍h koan-hē “Pazeh” ê tiám-tiám-ti̍h-ti̍h, mā hō͘ góa chiok siūⁿ beh chhin-sin lâi chham-ú, jīn-bat. Tī記念館內底等待--goán-ê, 是親切ê牧師娘, i真熱心, goán對生活營ê安排, koh有課程ê設計, i lóng hō͘ goán真chē寶貴ê意見, 牧師娘mā kā goán講真chē chit-ê所在ê tāi-chì, 像in對921地動深刻ê經驗, koh有in投入族群文化khang-khòe ê心情, hō͘人真感心, i講tio̍h關係「Pazeh」ê點點滴滴, mā hō͘ góa chiok想beh親身來參與, 認bat.
Iâⁿ-tē ê sè-chiat thó-lūn kiat-sok, Lōa bo̍k-su chhōa goán chham-koan i siu-chi̍p siat-kè ê bûn-bu̍t-koán, che sī góa tē 1 kái khòaⁿ-tio̍h Lōa bo̍k-su, kap góa chìn-chêng khòaⁿ--kòe ê bo̍k-su chin bô-kâng. 營地ê細節討論結束, 賴牧師chhōa goán參觀i收集設計ê文物館, che是góa第1 kái看tio̍h賴牧師, kap góa chìn前看--過ê牧師真無kâng.
Thǹg-chhiah-kha ê Lōa bo̍k-su kui-ê lâng chhiong-boán cheng-sîn, chin jia̍t-chêng kā goán aisiatchuh. Bûn-bu̍t-koán pó-chûn--ê sī Lōa bo̍k-su tńg-kú lâi iōng-sim siu-chi̍p ê bûn-bu̍t, i koh kā chiah-ê bûn-bu̍t chiàu Tâi-oân le̍k-sú ê sî-kî hun-khu tián-lám, goán 1-khu 1-khu tòe Lōa bo̍k-su kiâⁿ, tō chhiūⁿ 1-chām 1-chām kiâⁿ-kòe Tâi-oân chá-chêng chiân-pòe ê kha-jiah kāng-khoán. Thǹg赤kha ê賴牧師kui-ê人充滿精神, 真熱情kā goán aisiatchuh. 文物館保存--ê是賴牧師長久來用心收集ê文物, i koh kā chiah-ê文物照台灣歷史ê時期分區展覽, goán 1區1區tòe賴牧師行, 就像1站1站行過台灣早期前輩ê kha-jiah kāng款.
Lōa bo̍k-su kóng-ōe ê sî tan-tiân ū la̍t, m̄-tāⁿ kín koh chin chheng-chhó, thiaⁿ i giâm-siok koh jīn-chin siāu-kài ta̍k-hāng mi̍h-kiāⁿ ê ì-gī kap i ê koan-tiám, mā khip-ín goán koh-khah jīn-chin su-khó i kóng ê ōe. Lōa bo̍k-su iōng cho̍k-kûn ê koan-tiám kái-soeh chin chē tāi-chì, i te̍k-pia̍t kiông-tiāu Pêⁿ-pō͘-cho̍k sī “pài chúi”, m̄-sī “pài ô͘” bîn-cho̍k, kā chit-má chin chē bûn-hiàn ê chhò-ngō͘ thuh-phòa, mā iōng “Bân-lâm” ê kak-tō͘, tùi chit-má lâng tiāⁿ-tiāⁿ teh kóng ê “Hàn-jîn” kap “Hàn bîn-cho̍k” the̍h chhut hoán-pok kap phoe-phòaⁿ, chòe-āu koh iōng Tâi-oân to-goân cho̍k-kûn kap gí-giân ê li̍p-tiûⁿ, kā goán thê-chhéⁿ Tâi-oân-lâng khí-kok ūn-tōng tio̍h-ài ū ê pak-tn̂g kap cheng-sîn. 賴牧師講話ê時丹田有力, m̄-tāⁿ緊koh真清楚, 聽i嚴肅koh認真紹介ta̍k項mi̍h-kiāⁿ ê意義kap i ê觀點, mā吸引goán koh-khah認真思考i講ê話. 賴牧師用族群ê觀點解說真chē tāi-chì, i特別強調平埔族是「拜水」, m̄是「拜壺」民族, kā chit-má真chē文獻ê錯誤thuh破, mā用「蠻南」ê角度, 對chit-má人tiāⁿ-tiāⁿ teh講ê「漢人」kap「漢民族」提出反駁kap批判, 最後koh用台灣多元族群kap語言ê立場, kā goán提醒台灣人起國運動tio̍h-ài有ê腹腸kap精神.
Thiaⁿ Lōa bo̍k-su kóng-ōe, góa put-sî to ē kám-kak chin chhì-khek, hiah-ê ōe ín-tōng góa su-khó, it-ti̍t kàu-taⁿ góa koh tiāⁿ-tiāⁿ ē siūⁿ--tio̍h. Lōa bo̍k-su siū-kòe chèng-tī khó͘-thàng, m̄-koh i iû-goân chhiong-boán sèⁿ-miā-la̍t teh ūi Tâi-oân ê cho̍k-kûn kap bûn-hòa phah-piàⁿ, soan-thoân khí-kok ê lí-liām, hō͘ góa chin kám-tōng, mā iōng che lâi bián-lē ka-tī, mā kā iáu-koh siàu-liân ê góa thê-chhéⁿ kóng, lán ū koh-khah chē tāi-chì ài chò. 聽賴牧師講話, góa不時都會感覺真刺刻, hiah-ê話引動góa思考, 一直到taⁿ góa koh tiāⁿ-tiāⁿ會想--tio̍h. 賴牧師受過政治苦thàng, m̄-koh i iû-goân充滿性命力teh為台灣ê族群kap文化phah拚, 宣傳起國ê理念, hō͘ góa真感動, mā用che來勉勵ka-tī, mā kā iáu-koh少年ê góa提醒講, lán有koh-khah chē tāi-chì ài做.
Góa siong-sìn hit-ê e-po͘ chhim- khek ê thé-hōe kan-taⁿ sī Po͘-lí ê 1 pō͘-hūn niâ, Po͘-lí it-tēng ū koh-khah chē hong-hù ê lōe-hâm tán-thāi lán tâng-chê khì thé-hōe hām su-khó, kî-thāi 2003 nî joa̍h--lâng ê Tâi-gí Seng-oa̍h-iâⁿ! Góa相信hit-ê e-po͘深刻ê體會kan-taⁿ是埔里ê 1部份niâ, 埔里一定有koh-khah chē豐富ê內涵等待lán同齊去體會hām思考, 期待2003年熱--人ê台語生活營!
(TGB Thong-sìn tē 42 kî, 2003 nî 3 goe̍h) (TGB通訊第42期,2003年3月)
回上一頁    終戰後,   2003年,   散文