I-sap Gū-giân_05
|
伊索寓言_05 |
| Tâi-oân LMJ hia̍p-hōe |
台灣羅馬字協會 |
|
41. Lô͘-lē kap Sai
|
41、奴隸 kap 獅 |
|
Ū chi̍t-ê lô͘-lē kiò A-Bûn, tùi i ê chú-lâng hia thau-cháu--chhut--lâi, bi̍h tī chhiū-nâ-lāi. I khòaⁿ-tio̍h chi̍t-chiah Sai tó-tī thô͘-kha haiⁿ-haiⁿ-chhan. I chhoah chi̍t-tiô, oa̍t-thâu chiū cháu. M̄-kú, Sai bô kā jiok. I kám-kak chin kî-koài, chiū se̍h hoán-thâu, kiâⁿ óa khì Sai ê sin-khu-piⁿ kā khòaⁿ. Sai khòaⁿ i kiâⁿ óa--lâi, chiū kā lâu-hoeh lâu-ti̍h koh chéng-oaiⁿ-oaiⁿ ê kha-tê-á chhun-chhut-lâi hō͘ i khòaⁿ. Goân-lâi Sai ê kha-tê-á hō͘ chi̍t-ki tōa-ki chhì chha̍k--tio̍h. A-Bûn chiū kā hit-ki chhì poe̍h--khí--lâi, koh kā khang-chhùi pau hō͘ hó-sè.
|
有一個奴隸叫阿文，對伊 ê 主人hia 偷走--出--來，bi̍h tī 樹林內。伊看著一隻獅倒tī 塗腳haiⁿ-haiⁿ-chhan。伊chhoah一tiô,越頭就走。M̄-kú,獅無kā jiok。伊感覺真奇怪，就se̍h 翻頭，行倚去獅 ê 身軀邊kā 看。獅看伊行--倚--來，就kā 流血流滴koh 腫oaiⁿ -oaiⁿ ê 腳蹄仔伸出來hō͘ 伊看。 原來獅 ê 腳蹄仔hō͘ 一支大支刺chha̍k --著。阿文就 kā hit 支刺poe̍h--起--來，koh kā 孔嘴包hō͘ 好勢。 |
|
Sai sûi ē-tàng khiā--khí--lâi, koh chhin-chhiūⁿ káu-á kāng-khoán chīⁿ A-Bûn ê chhiú. Āu--lâi, Sai chiū chhōa A-Bûn khì i ê tōng. Ta̍k-kang lóng khì chhōe bah lâi hō͘ A-Bûn chia̍h. A-Bûn chiū chiām-sî kap Sai tòa chò-hóe, bô siū-tio̍h iau-gō.
|
獅隨會當企--起--來， koh 親像狗仔共款舐阿文 ê 手。後來獅就chhōa阿文去伊ê 洞，逐工攏去chhōe 肉來hō͘ 阿文食。阿文就暫時kap獅tòa 做伙，無受著枵 餓。 |
|
Kòe bô jōa-kú, A-Bûn kap Sai lóng hō͘ lâng lia̍h--khì. A-Bûn hō͘-lâng phòaⁿ-hêng, koaiⁿ ji̍p-khì láng-á-lāi. Sai mā hō͘ lâng koaiⁿ tī lēng-gōa chi̍t-ê láng-á lāi. Chi̍t-ji̍t, Hông-tè kap hoat-koaⁿ lâi beh khòaⁿ Sai kap lâng piàⁿ seⁿ-sí. A-Bûn hō͘ lâng chhōa lâi kàu chi̍t-ê îⁿ-hêng ê pí-sài-tiûⁿ. Chit-sî í-keng iau kúi-nā kang ê Sai mā hō͘ lâng tùi láng-á lāi pàng--chhut--lâi. Sai chi̍t-khòaⁿ-tio̍h lâng-iáⁿ, chiū khai-sí tōa-siaⁿ âu-kiò, sûi chông kòe-khì beh kā chia̍h. Sai chông óa-kīn A-Bûn ê sî, sûi jīn-chhut sī i ê hó pêng-iú. I chiū thêng lo̍h-lâi tùi A-Bûn iô bóe-liu, chīⁿ A-Bûn ê chhiú, chhin-chhiūⁿ káu-á kāng-khoán.
|
過無外久，阿文kap獅攏hō͘ 人掠--去。阿文hō͘ 人判刑，關入去籠仔內。獅mā hō͘ 人關tī 另外一個 籠仔內。一日，皇帝 kap 法官來beh 看獅 kap 人拚生死。阿文hō͘ 人chhōa 來到一個圓形 ê 比賽場。這時，已經枵幾若工 ê 獅mā hō͘ 人tùi 籠仔內放--出--來。 獅一看著人影就開始大聲喉叫， 隨chông 過去beh kā 食。獅chông 倚近阿文 ê 時，隨認出是伊 ê 好朋友。伊就停落來對阿文搖尾溜，舐阿文 ê 手，親像狗仔共款。 |
|
Hông-tè khòaⁿ-tio̍h chit-khoán chêng-kéng, kám-kak chin ì-gōa, chiū kā A-Bûn kiò-kòe-lâi mn̄g. A-Bûn kā i ê kò͘-sū chū-thâu kàu-bóe kóng hō͘ Hông-tè thiaⁿ. Hông-tè thiaⁿ-liáu chin kám-tōng, chiū sià-bián A-Bûn ê chōe, sù i chū-iû. Mā kā Sai pàng tńg-khì chhiū-nâ.
|
皇帝看著這款情景，感覺真意外，就kā 阿文叫過來問。阿文kā 伊 ê 故事自頭到尾講hō͘ 皇帝聽。皇帝聽了真感動，就赦免阿文 ê 罪，賜伊自由，mā kā 獅放轉去樹林。 |
|
Ē-hiáu kám-un ê lêng-hûn chiah-sī ko-kùi--ê, ta̍t-ti̍t chun-tiōng--ê.
|
會曉感恩 ê 靈魂才是高貴--ê,值得尊重--ê。 |
|
42. Seⁿ Kim-nn̄g ê Gô-bó
|
42、生金卵 ê 鵝母 |
|
Chi̍t-ê chng-kha lâng tī i ê gô-siū khioh-tio̍h chi̍t-lia̍p n̂g-n̂g kim-kim ê gô-nn̄g, the̍h- tio̍h chhiūⁿ iân hiah-n̍i̍h tāng. I kiaⁿ chi̍t-tiô, sim-lāi siūⁿ-kóng, it-tēng sī ū lâng teh kap i kún sńg-chhiò, kóaⁿ-kín kā tàn-tiāu.
|
一個 庄腳人tī 伊 ê 鵝巢拾著一粒黃黃金金 ê 鵝卵，提著像鉛hiah-n̍i̍h 重。 伊驚一tiô,心內想講，一定是有人 teh kap 伊滾sńg 笑，趕緊kā tàn 掉。 |
|
Kòe chi̍t-ē-á, i koat-tēng beh seng kā khioh tńg-khì khòaⁿ māi leh. Āu--lâi, i hoat-hiān hit-lia̍p gô-nn̄g kèng-jiân sī sûn n̂g-kim--ê, hui-siông hoaⁿ-hí.
|
過一下仔，伊決定beh 先kā 拾轉去看māi leh 。後--來，伊發現hit 粒鵝卵竟然是純黃金--ê,非常歡喜。 |
|
Chū hit-kang khai-sí, ta̍k chá-khí gô-bó lóng ē seⁿ chi̍t-lia̍p kim-nn̄g. I chin-kín chiū piàn-sêng chi̍t-ê hó-gia̍h lâng. I jú-lâi jú hó-gia̍h, khiok jú-lâi jú tham-sim. I chin ho͘N3-kî, siūⁿ beh chai-iáⁿ gô-bó ê pak-tō͘ lāi tàu-té ū jōa-chē kim-nn̄g, sī án-chóaⁿ bô beh chò chi̍t-khùn kā kim-nn̄g lóng seⁿ--chhut--lâi? Chiū kā gô-bó thâi--sí, beh khóaⁿ chi̍t-ē-á kiù-kèng. Siūⁿ bē kàu, gô-bó pak-tó͘ lāi liân chi̍t-lia̍p nn̄g mā bô!
|
自hit 工開始，逐早起鵝母攏會生一粒金卵。伊真緊就變成一個好額人。 伊愈來愈好額，卻愈來愈貪心。 伊真好奇，想beh 知影鵝母 ê 腹肚內到底有外濟金卵，是án-chóaⁿ無beh 做一睏 kā 金卵攏生--出--來。就 kā 鵝母thâi --死，beh 看一下仔究竟。想 bē 到，鵝母腹肚內連一粒卵 mā 無！ |
|
43. Kang-lâng kap Iā-eng
|
43、工人 kap 夜鶯 |
|
Joa̍h-thiⁿ ê àm-mî, ū chi̍t-ê kang-lâng tó-tī chhiū-á-kha teh thiaⁿ iā-eng chhiùⁿ-koa, siau-mô͘ sî-kan. Iā-eng bí-biāu ê koa-siaⁿ hō͘ i thiaⁿ-kàu hīⁿ-á phak-phak. Keh-tńg-kang, i chiū siat chi̍t-ê hām-chéⁿ kā iā-eng lia̍h--khí--lâi.
|
熱天 ê 暗暝，有一個工人倒tī 樹仔腳 teh 聽夜鶯唱歌，消磨時間。夜鶯美妙 ê 歌聲hō͘ 伊聽到耳仔 phak-phak。隔轉工，伊就設一 個陷阱 kā 夜鶯掠--起--來。 |
|
I tōa-siaⁿ kā iā-eng kóng, “Taⁿ lí hō͘ góa lia̍h--tio̍h lah! Lí ài ta̍k-kang chhiùⁿ hó-thiaⁿ ê koa hō͘ góa thiaⁿ.” Iā-eng ìn kóng, “Goán iā-eng tī chiáu-láng-á lāi chhiùⁿ bē-chhut hó-thiaⁿ ê koa.”
|
伊大聲 kā 夜鶯講：「今，你hō͘ 我掠--著lah！你愛逐工唱好聽 ê 歌hō͘ 我聽。」夜鶯應講：「阮夜鶯tī 鳥籠仔內唱 bē 出好聽 ê 歌。」 |
|
“Nā án-ne, góa beh kā lí thiah-chia̍h lo̍h-pak. Góa bat thiaⁿ lâng kóng iā-eng hang chò chiáu-á-pa khì-bī chin-chán.”
|
「若án-ne，我beh kā 你拆食落腹。我 bat聽人講，夜鶯烘做鳥仔巴， 氣味真讚。」 |
|
“Pài-thok leh lah, chhiáⁿ lí pàng góa cháu, m̄-thang thâi--góa. Lí nā pàng góa cháu, góa chiū kóng saⁿ-hāng pí góa ê sèⁿ-miā koh-khah kè-ta̍t ê pì-bi̍t.”
|
「拜託leh lah！請你放我走，m̄-thang thâi --我。你若放我走，我就 kā 你講三項比我 ê 性命koh 較價值 ê 祕密。」 |
|
Chit-ê kang-lâng thiaⁿ-liáu, chiū kā iā-eng pàng--chhut--lâi. Iā-eng sûi poe-chiūⁿ koân-koân ê chhiū-á-téng, kā kóng, “Chhiáⁿ lí chim-chiok thiaⁿ. Tē-it, choa̍t-tùi m̄-thang siong-sìn sit-khì chū-iû ê lâng kóng ê ōe. Tē-jī, sin-khó͘ tit-tio̍h ê mi̍h-kiāⁿ ài hó-hó-á pó-sioh. Tē-saⁿ, mi̍h-kiāⁿ nā phah bô--khì, m̄-thang siong-sim.”
|
這個工人聽了，就 kā 夜鶯放--出--來。夜鶯隨飛上懸懸 ê 樹仔頂，kā 講：「請你斟酌聽。第一，絕對 m̄-thang 相信失去自由 ê 人講 ê 話。第二，辛苦得著 ê 物件愛好好仔保惜。第三，物件若扑無--去，m̄-thang 傷心。」 |
|
Kóng-soah, iā-eng chiū poe cháu lah.
|
講煞，夜鶯就飛走lah 。 |
|
44. Hong kap Ji̍t-thâu
|
44、風 kap 日頭 |
|
Chi̍t-ê kôaⁿ-thiⁿ ê chá-khí, Hong kap Ji̍t-thâu nn̄g-ê teh chèⁿ kóng tàu-té sím-mi̍h lâng khah gâu. Bô-ì-tiong khòaⁿ-tio̍h chi̍t-ê kòe-lō͘-lâng kiâⁿ--kòe--lâi. Ji̍t-thâu chiū kóng, “Góa ū chi̍t-ê pān-hoat ē-tàng hō͘ lán pí chi̍t-ê-á koân-kē. Khòaⁿ siáⁿ-lâng ū châi-tiāu hō͘ hit-ê kòe-lō͘ lâng kā hiû-á thǹg--lo̍h--lâi, chiū-sǹg i iâⁿ. Chhiáⁿ lí tāi-seng.” Kóng-soah, Ji̍t-thâu chiū bi̍h tiàm o͘-hûn āu-piah.
|
一個寒天 ê 早起，風 kap 日頭兩個teh chèⁿ 講到底甚mi̍h 人較 gâu。無意中看著一個過路人行--過--來。日頭就講：「我有一個 辦法會當hō͘ 咱比一下仔 懸低。看啥人有才調hō͘ hit 個過路人 kā 裘仔褪--落--來，就算伊贏。 請你代先。」講煞，日頭就bi̍h tiàm 烏雲後壁。 |
|
Hong the̍h-chhut chia̍h-leng-á la̍t, kut-la̍t chhoe, piàⁿ-miā thàu. M̄-kú, m̄-koán Hong án-chóaⁿ chhoe, án-chóaⁿ thàu, hit-ê lâng m̄-nā bô siūⁿ beh thǹg-saⁿ, tian-tò kā hiû-á jú-giú jú-ân. Kàu-bóe-á, Hong chiū hòng-khì lah.
|
風提出食奶仔力，kut 力吹，拚命透。M̄-kú,m̄ 管風án-chóaⁿ吹， án-chóaⁿ 透，hit 個人 m̄-nā 無想beh 褪衫，顛倒 kā 裘仔愈扭愈 ân。到尾仔，風就放棄lah 。 |
|
Ōaⁿ Ji̍t-thâu khai-sí tián kang-hu. I khin-khin sang-sang kā jia̍t-chêng ê kng hòng-siā--chhut--khì, hit-ê-lâng kám-kak jû-kiâⁿ jú-joa̍h, sûi kā hiû-á thǹg-tiāu.
|
換日頭開始展功夫。伊輕輕鬆鬆 kā 熱情 ê 光放射--出--去，hit 個人感覺愈行愈熱，隨 kā 裘仔褪掉。 |
|
Chû-siông jia̍t-chêng ê tùi-thāi pí giâm-khok ê ap-pek koh-khah ū hāu-kó!
|
慈祥、熱情 ê 對待比嚴酷 ê 壓迫koh 較有效果。 |
|
45. Chhò-chhâ ê kap Chôa
|
45、剉柴--ê Kap 蛇 |
|
Chi̍t-ê kôaⁿ-thiⁿ sî-á, ū chi̍t-ê chhò-chhâ ê lâng tú chò-sit chò-liáu, beh tńg-khì chhù--n̍i̍h. Tī pòaⁿ-lō͘ khòaⁿ-tio̍h soat-tui--n̍i̍h ū chi̍t-hāng o͘-o͘ ê mi̍h-kiāⁿ. I kiâⁿ óa-khì siông-sè kā khòaⁿ, goân-lâi sī chi̍t-bóe chôa, tī soat-tui--n̍i̍h tàng kàu kiông beh sí lah! I kóaⁿ-kín kā lia̍h khí-lâi khǹg tī heng-chêng hō͘ i un-loán, koh kā mo͘h tńg-khì chhù.
|
一個寒天時仔，有一個剉柴 ê 人tú 作穡做了，beh 轉去厝n̍i̍h。Tī 半路，看著雪堆n̍i̍h 有一項烏烏 ê 物件。伊行倚去詳細 kā 看，原來是一尾蛇，tī 雪堆n̍i̍h 凍到強beh 死lah！伊趕緊 kā 掠起來囥tī 胸前hō͘ 伊溫暖，koh kā mo͘h 轉去厝。 |
|
Chi̍t ta̍h ji̍p-mn̂g chiū kā chôa khǹg tī hang-lô͘ ê thâu-chêng, kā haⁿh-sio. I ê gín-á lóng lâi ûi tī piⁿ--á khòaⁿ. Chôa bān-bān-á koh oa̍h--khí--lâi. Chi̍t-ê gín-á àⁿ lo̍h-khì chhun-chhiú kā bong, chôa soah giâ-thâu iōng i ê chiam-gê beh kā kā. Chhò-chhâ--ê tio̍h chi̍t-kiaⁿ, sûi gia̍h pó͘-thâu kā chôa tok-chò nn̄g-koe̍h!
|
一踏入門，就 kā 蛇囥tī 烘爐 ê 頭前hō͘ 伊 hahN燒。伊 ê 囡仔攏來圍tī 邊仔看。蛇慢慢仔koh 活--起--來。一個 囡仔 àⁿ 落去伸手 kā 摸， 蛇煞giâ 頭用伊 ê 尖牙beh kā 咬。剉柴-- ê 著一驚，隨gia̍h 斧頭 kā 蛇 tok 做兩 koe̍h 。 |
|
“Ah!” Chhò-chhâ--ê kóng, “Khó-o͘N3 ê thek-siⁿ! Chiâⁿ-si̍t m̄-chai-iáⁿ thang kám-un!”
|
「Ah！」剉柴--ê 講：「可惡 ê 畜生！Chiâⁿ 實 m̄ 知影thang感恩。」 |
|
Tùi chhò-chhâ--ê lâi kóng, chin8-chiàⁿ sī hó-sim hō͘ lûi chim. I hó-sim kiù chôa, gín-á sòa hiám hō͘ chôa kā--sí.
|
對剉柴--ê 來講，真正是好心hō͘ 雷chim 。伊好心救蛇，囡仔煞險hō͘ 蛇咬--死。 |
|
Tùi chôa lâi kóng, tú chheng-chhéⁿ ê sî, hiông-hiông khòaⁿ-tio̍h chhiⁿ-hūn lâng, ūi-tio̍h beh pó-hō͘ ka-kī, tong-jiân ē o͘-pe̍h kā lâng.
|
對蛇來講，tú 清醒 ê 時，雄雄看著生分人，為著beh 保護家己，當然會烏白咬人。 |
|
46.Hô͘-lî Kap Ho̍h
|
46、狐狸 Kap 鶴 |
|
Hô͘-lî tī lō͘--n̍i̍h tn̄g--tio̍h Ho̍h, kap i sio-chioh-mn̄g, chhiūⁿ hó pêng-iú kāng-khoán.
|
狐狸tī 路n̍i̍h tn̄g 著鶴，kap 伊相借問，像好朋友共款。 |
|
Hô͘-lî chhiáⁿ Ho̍h khì in tau chia̍h-pn̄g, siūⁿ beh kā chhòng-tī.
|
狐狸請鶴去in 兜食飯，想beh kā 創治。 |
|
Toh-téng kan-ta 1 ê chhián-chhián ê pôaⁿ-á té thng, bô pa̍t-hāng chia̍h-mi̍h. Hô͘-lî khin-khin sang-sang chiū kā thng sut liáu-liáu, Ho̍h kan-ta ē-tàng kā chhùi-chiam ùn-tâm nā-tiāⁿ. Ho̍h beh lî-khui ê sî, pak-tó͘ iáu chin iau, kap i lâi ê sî-chūn kāng-khoán.
|
桌頂kan-taⁿ一個淺淺 ê 盤仔 té 湯，無別項食物。 狐狸輕輕鬆鬆就 kā 湯 sut了了，鶴kan-taⁿ會當 kā 嘴尖ùn tâm nā tiāⁿ。鶴beh 離開 ê 時，腹肚iáu 真枵，kap 伊來 ê 時陣共款。 |
|
“Chin sit-lé! ” Hô͘-lî kóng, “Góa chún-pī ê thng, ná-chhiūⁿ bô ha̍h lí ê kháu-bī.” “Chhiáⁿ lí m̄-thang án-ne kóng,” Ho̍h kóng, “ lēng-ji̍t ōaⁿ góa chhiáⁿ lí chia̍h-pn̄g.”
|
「真失禮！」狐狸講：「我準備 ê 湯那像無合你 ê 口味。」「請你 m̄-thang án-ne 講。」鶴講：「另日換我請你食飯。」 |
|
Kòe nn̄g kang, Hô͘-lî lâi kàu Ho̍h in tau. Ho̍h kā àm-tǹg té tī chi̍t-ki ām-kún tn̂g-tn̂g, chhùi-kháu e̍h-e̍h ê kan-á--n̍i̍h. Hô͘-lî bô hoat-tō͘ kā chhùi-kho͘ chhun--jip--khì, kan-ta ē-tàng kā kan-á chhùi chīⁿ-chīⁿ leh.
|
過兩工，狐狸來到鶴in 兜。鶴 kā 暗頓 té tī 一支頷頸長長、嘴口隘隘 ê 矸仔n̍i̍h。狐狸無法度 kā 嘴箍伸--入--去，kan-taⁿ會當 kā 矸仔嘴舐舐leh。 |
|
“Góa bô phah-sǹg beh kā lí hōe sit-lé.” Ho̍h kóng, “ Che sǹg-sī góa tùi lí ê pò-tap!”
|
「我無扑算beh kā 你會失禮。」鶴講：「這算是我對你 ê 報答！」 |
|
M̄-thang ūi-tio̍h ka-kī chi̍t-sî ê khoài-lo̍k khì siong-hāi pa̍t-lâng.
|
M̄-thang 為著家己一時 ê 快樂，去傷害別人。 |
|
47 Sit-khì Bóe-liu ê Hô͘-lî
|
47、失去尾溜 ê 狐狸 |
|
Chi̍t-chiah hô͘-lî bóe-liu hō͘ gia̍p-á gia̍p--tio̍h, ūi-tio̍h beh tô-miā, chiū kā bóe-liu chhoah--tn̄g. Chi̍t khai-sí, i kám-kak bô bóe-liu chin pháiⁿ-khòaⁿ, m̄-káⁿ chhut-khì kìⁿ-chèng. M̄-kú, lō͘-bóe-chhiú i koat-tēng beh biān-tùi hiān-si̍t. I chiū iáu-chhiáⁿ só͘-ū ê hô͘-lî lâi khai-káng.
|
一隻狐狸尾溜hō͘ 夾仔夾--著，為著beh 逃命，就 kā 尾溜chhoah --斷。一開始，伊感覺無尾溜真歹看，m̄ 敢出去見眾。M̄-kú,路尾手伊決定beh 面對現實。伊就邀請所有 ê 狐狸來開講。 |
|
Tāi-ke lóng kàu-ūi ê sî, i kā tāi-ke kó͘-bú kóng, “Bóe-liu ū nn̄g-hāng bái. Tē-it, hō͘ te̍k-jîn jiok ê sî, bóe-liu ē hō͘ káu-á kā--tio̍h. Tē-jī, lán beh chē lo̍h-lâi khai-káng ê sî, bóe-liu chin tìn-tè. Góa khòaⁿ bē-chhut bóe-liu ū sím-mi̍h lō͘-iōng, góa kiàn-gī tāi-ke lóng kā bóe-liú tok--tn̄g.“
|
大家攏到位 ê 時，伊 kā 大家鼓舞講：「尾溜有兩項 bái。第一，hō͘ 敵人 jiok ê 時，尾溜會hō͘ 狗仔咬--著。第二，咱beh 坐落來開講 ê 時，尾溜真鎮地。我看 bē 出尾溜有甚麼路用，我建議大家攏 kā 尾溜 tok--斷。」 |
|
Chi̍t-chiah lāu hô͘-lî kā thuh-chhàu, kóng, “Lí kóng-liáu chin ū tō-lí. M̄-kú, lí iáu-ū bóe-liu ê sî, kiám ē án-ne kā goán kiàn-gī?”
|
一隻老狐狸 kā thuh 臭，講：「你講了真有道理。M̄-kú,你iáu 有尾溜 ê 時，kiám會án-ne kā 阮建議？」 |
|
Pa̍t-lâng chū-su bô ha̍p-lí ê kiàn-gī, m̄-thang chhìn-chhái chiap-la̍p.
|
別人自私無合理 ê 建議，m̄-thang chhìn-chhái 接納。 |
|
48. To̍k-gán Lo̍k
|
48、獨眼鹿 |
|
Chi̍t-chiah lo̍k-á put-hēng chi̍t-lúi ba̍k-chiu pháiⁿ--khì, khòaⁿ-bē-tio̍h mi̍h-kiāⁿ. Ūi-tio̍h beh tô-pī gûi-hiám, lóng khì tī hái-piⁿ ê toān-gâi chia̍h-chháu. I khò ba̍k-kng hit-lúi chù-ì soaⁿ chit-pêng ê tōng-chēng, siám-pī kòe chin-chōe gûi-hiám. Bóe-á te̍k-jîn hoat-hiān i ǹg hái hit-lúi ba̍k-chiu chheⁿ-mê, chiū chhiàⁿ-lâng kò-chûn tùi hái-bīn lâi, iōng chìⁿ kā siā--sí. I kan-ta ai chi̍t-siaⁿ chiū sí--khì lah!
|
一隻鹿仔不幸一蕊目珠歹--去，看 bē 著物件。為著beh 逃避危險，攏去tī 海邊 ê 斷崖食草。伊靠目光hit 蕊注意山這爿 ê 動靜，閃避過真濟危險。尾仔，敵人發現伊向海hit 蕊目珠青瞑，就倩人kò 船對海面來，用箭kā 射--死。伊kan-taⁿ ai 一聲就死--去--lah ！ |
|
Hoân-sū tio̍h-ài koan-chêng kò͘-āu, nā bô chiū ē sit kak-chhat, chīn-khò chīn-gō͘.
|
凡事著ài觀前顧後，若無就會失覺察，盡靠盡誤。 |
|
49. Kā Niau-á Kòa Giang-á
|
49、Kā 貓仔掛 giang 仔 |
|
Chi̍t-tīn niáu-chhí chò-tīn teh chham-siông, beh án-chóaⁿ tùi-hù in ê te̍k-jîn-niáu-á. Ta̍k-ê cha̍p-chhùi káu kha-chhng, kóng kàu chhùi-kak choân-pho. Kàu bóe-á, chi̍t-chiah siàu-liân niáu-chhí thê-gī, “Góa ū chi̍t-ê siōng-hó ê pān-hoat, lán lâi kā niáu-á kòa chi̍t-ê giang-á. Án-ne, niáu-á nā kiâⁿ óa--lâi, giang-á-siaⁿ chiū ē kā lán kéng-kò, lán chiū ē-hù thang kóaⁿ-kín tô-miā.” Tāi-ke thiaⁿ-liáu lóng phah po̍k-á chàn-sêng, o-ló i ē-hiáu siūⁿ chit-ê pān-hoat chin khiáu.
|
一陣老鼠做陣 teh 參詳，beh án-chóaⁿ 對付in ê 敵人－貓仔。逐個十嘴九尻川，講到嘴角全波。到尾仔，一隻少年老鼠提議：「我有一個上好 ê 辦法，咱來 kā 貓仔掛一個 giang 仔。Án-ne ，貓仔若行--倚--來，giang 仔聲就會 kā 咱警告，咱就會赴thang 趕緊逃命。」大家聽了，攏扑 pho̍k 仔贊成，o-ló 伊會曉想這個辦法真巧。 |
|
Ū chi̍t-chiah lāu niáu-chhí khiā--khì--lâi, mn̄g tāi-ke, “Taⁿ, siáⁿ-lâng beh khì kā niau-á kòa giang-á?”.
|
有一隻老老鼠企--起--來，問大家：「今， 啥人beh 去 kā 貓仔掛 giang 仔？」 |
|
Chit-sî, tāi-ke lí khòaⁿ góa, góa khòaⁿ lí, m̄-chai beh án-chóaⁿ beh chóaⁿ-iūⁿ pān chiah hó.
|
這時，大家你看我，我看你，m̄ 知beh 怎樣辦才好。 |
|
Kóng--ê pí chò--ê khah kán-tan
|
講--ê 比做--ê較 簡單。 |
|
50. Thò͘-á Kap ku
|
50、兔仔 kap 龜 |
|
Ū chi̍t-pái, thò͘-á pûn ke-kui kóng, i cháu ê sok-tō͘ pí pa̍t-lâng lóng khah kín, bô lâng ē pí--tit. I kóng, “Góa nā piàⁿ-miā cháu, chêng kàu-taⁿ m̄-bat su--kòe! Góa thèng-hó kā só͘-ū ê tōng-bu̍t thiau-chiàn.”
|
有一擺， 兔仔 pûn 雞 kui 講，伊走 ê 速度比別人攏較緊，無人會比--tit 。伊講：「我若拚命走，前到今m̄-bat 輸--過！我聽好 kā 所有 ê 動物挑戰。」 |
|
Ku chin léng-chēng kā ìn kóng, “Nā án-ne, góa chiap-siūⁿ lí ê thiau-chiàn.’’
|
龜真冷靜，kā 應講：「若án-ne，我接受你 ê 挑戰。」 |
|
Thò͘-á kóng, “Chhiò sí lâng! Liân lí iā káⁿ beh hâm góa pí-sài! Góa choa̍t-tùi kui-lō͘ lóng cháu iâⁿ--lí.“
|
兔仔講：「笑死人！連你也敢beh hām 我比賽！我一定歸路攏走贏--你。」 |
|
Ku kóng, “Tī lí iáu-bōe su chìn-chêng, chò lí chīn-liōng chhàu-phùi, bô iàu-kín.”
|
龜講：「tī 你iáu 未輸進前，做你盡量臭屁無要緊。」 |
|
In sûi chiū khai-sí pí-sài.
|
In 隨就開始比賽。 |
|
Thò͘-á chi̍t-ē-á chiū cháu kàu bô khòaⁿ-kìⁿ iáⁿ. M̄-kú chin-kín chiū thêng--lo̍h--lâi, oa̍t-thâu chhiò ku chiâⁿ-si̍t m̄-chai thiⁿ ū jōa-koân, tē ū jōa-kāu. Chhiò soah, chiū tó tī chháu-á-po͘ hioh-khùn, put-ti put-kak soah khùn--khì.
|
兔仔一下仔就走到無看見影。M̄-kú,真緊就停--落--來，越頭笑龜 chiâⁿ 實 m̄ 知天有外懸，地有外厚。笑煞，就倒tī 草仔埔歇睏，不知不覺煞睏--去。 |
|
Ku chi̍t-pō͘ chi̍t-pō͘ bān-bān-á pê, lóng bô thêng. Thò͘-á khùn-chhéⁿ ê-sî, khòaⁿ-tio̍h ku í-keng teh beh pê kàu bóe-chām. Chit-sî, i koh-khah án-chóaⁿ piàⁿ sèⁿ-miā cháu mā bô hoat-tō͘ kā ku jiok--tio̍h lah.
|
龜一步一步慢慢仔爬，攏無停。兔仔睏醒 ê 時，看著龜已經tit-beh 爬到尾站。這時伊koh 較án-chóaⁿ拚性命走，mā 無法度 kā 龜 jiok--著lah ！ |
|
Chò tāi-chì iáu-sī ài kha ta̍h si̍t-tē, jīn-chin phah-piàⁿ chiah ē sêng-kong.
|
做代誌iáu 是愛腳踏實地、認真扑拚才會成功。 |
