I-sap Gū-giân_03
|
伊索寓言_03 |
| Tâi-oân LMJ hia̍p-hōe |
台灣羅馬字協會 |
|
21. Chhēng Sai-phôe ê Lî-á
|
21、穿獅皮 ê 驢仔 |
|
Chi̍t-chiah lî-á khòaⁿ-tio̍h chi̍t-niá sai-phôe. He si phah-la̍h ê lâng nê tī gōa-kháu beh pha̍k hō͘ ta--ê. Chit-chiah lî-á kā hiahN khí-lâi chhēng. Tōa-pān tōa-pān kiâⁿ tńg-khì i tòa ê chng--n̍i̍h. Kiâⁿ kàu-ūi ê sî, chng--n̍i̍h ê lâng kap cheng-seⁿ lia̍h-chún i sī chin-chiàⁿ ê sai, longkiáⁿ kàu phi̍h8-phi̍h8-chhoah, siám kàu bô khòaⁿ kìⁿ iáⁿ. I kám-kak chin iāng, chin hong-sîn. Chi̍t hoaⁿ-hí, chiū khui-chhùi kiò chhut-siaⁿ.
|
一隻驢仔看著一領獅皮。He 是扑獵 ê人 nê tī 外口beh 曝hō͘乾--ê。這隻驢仔 kā hiahN 起來穿，大扮大扮行轉去伊tòa ê 庄n̍i̍h。行到位 ê 時，庄n̍i̍h ê 人 kap 精牲掠準伊是真正 ê 獅，攏驚到 phi̍h8-phi̍h8-chhoah，閃到無看見影。伊感覺真 iāng、真風神。一歡喜，就開嘴叫出聲。 |
|
Chit-sî, tāi-ke chiah hoat-hiān goân-lâi sī i. Chú-lâng khí-mo͘ bái, chiū giâ kùn-á kā kòng. Chi̍t-chiah hô͘-lî óa-khì i ê sin-piⁿ kā kóng, “Thiaⁿ lí ê siaⁿ chiū chai-iáⁿ lí sī sím-mi̍h lâng.”
|
這時，大家才發現原來是伊。主人khi mō͘ bái,就gia̍h 棍仔 kā 摃。一隻狐狸倚去伊 ê 身邊 kā 講：「聽你 ê 聲就知影你是甚mi̍h 人。」 |
|
Súi-saⁿ ē-tit-thang jia lâng ê ba̍k, m̄-kú giân-gí ē sia̍p-lāu gōng-lâng ê chin bīn-bo̍k.
|
Súi 衫會tit thang 遮人 ê 目，m̄-kú 言語會洩漏憨人 ê 真面目。 |
|
22. Lí-hêng ê Lâng kap Hîm
|
22、旅行 ê 人 kap 熊 |
|
Nn̄g-ê lâng chò-hóe khì lí-hêng, kiâⁿ-kòe chhiū-nâ ê sî-chūn, chi̍t-chiah hîm hiông-hiông chông--chhut--lâi. Kiâⁿ tī thâu-chêng hit-ê sûi peh chiūⁿ chhiū-á, kā ka-kī chhàng tiàm chhiu-oe--n̍i̍h. Lēng-gōa hit-ê bē-hù thang siám-pī, chiū kui-sin-lâng phiaⁿ-lo̍h-khì phak tī thô͘-kha.
|
兩個人做伙去旅行，行過樹林 ê 時陣，一隻熊雄雄chông 出--來。行tī 頭前hit--個，隨 peh 上樹仔，kā 家己藏 tiàm 樹椏n̍i̍h。另外hit --個 bē 赴thang 閃避，就歸身人 phiaⁿ 落去仆tī 塗腳。 |
|
Hîm chongl5ai kàu i sin-piⁿ, àⁿ lo̍h-khì kā phīⁿ-phīⁿ leh, kan-ta iô-thâu, “Ho͘N5” chi̍t-siaⁿ, chiū lī-khui.
|
熊chông 來到伊身邊，àⁿ 落去kā 鼻鼻leh，kan-taⁿ搖頭，「Hô͘ N ~ 」一 聲，就離開。 |
|
Chhiū-téng hit-ê lo̍h--lâi, kiâⁿ óa i ê tông-phōaⁿ, chhiò-chhiò-á kā mn̄g-kóng, “Hit-chiah Hîm--sian--siⁿ tàu-té tùi lí kóng sím-mi̍h?”
|
樹頂hit--個落--來， 行倚伊 ê 同伴，笑笑仔kā 問講：「Hit 隻熊--先--生到底對你講甚mi̍h ？」 |
|
“I kā góa kóng, tī gûi-hiám ê sî, chò i liu-soan ê pêng-iú, choa̍t-tùi m̄-thang koh kap i kau-pôe.”
|
「伊 kā 我講，tī 危險 ê 時，做伊溜 soan ê 朋友，絕對 m̄-thang koh kap 伊交陪。」 |
|
23.Sai, Hô͘-lî, kap Pa̍t-ê Iá-siù
|
23. 獅、狐狸、kap 別 ê 野獸 |
|
Ū chi̍t-kang, Sai kóng i pēⁿ kàu teh-beh sí lah, kiò só͘-ū ê tōng-bu̍t lóng lâi thiaⁿ i ê kau-tài.
|
有一工，獅講伊病到tit--beh死lah ，叫所有 ê 動物攏來聽伊 ê 交代。 |
|
Soaⁿ-iûⁿ lâi-kàu Sai ê tōng-kháu, khiā tiàm-hia, thiaⁿ i kóng chi̍t-khùn. Mî-iûⁿ mā lâi tī hia, iáu-bōe lī-khui. Koh ū chi̍t-chiah gû-á-kiáⁿ mā lâi lah. Tāi-ke lóng beh lâi thiaⁿ tāi-ông ê kau-tài.
|
山羊來到獅 ê 洞口，企 tiàm hia，聽伊講一睏。綿羊 mā 來tī hia，iáu 未離開。Koh 有一隻牛仔子 mā 來lah，大家攏beh 來聽大王 ê 交代。 |
|
Bô-jōa-kú, Sai ū khah hó lah. I chhut-lâi kàu tōng-kháu, khòaⁿ-tio̍h Hô͘-lî tī gōa-kháu teh tán-hāu. “Lí ná-ē bô ji̍p-lâi khòaⁿ--góa?” Sai mn̄g Hô͘-lî.
|
無外久，獅有較好lah，伊出來到洞口，看著狐狸tī 外口teh 等候。「你哪會無入來看--我？」 獅問狐狸。 |
|
“Tāi-ông ah, chhiáⁿ lí liōng-kái. ” Hô͘-lî kóng, “Góa khòaⁿ-tio̍h chē-chē tōng-bu̍t ê kha-jiah, kan-ta ū ji̍p--khì--ê, bô chhut--lâi--ê. Tī ji̍p--khì ê tōng-bu̍t iáu-bōe chhut--lâi chìn-chêng, góa iáu-sī lâu tiàm gōa-kháu khah thò-tòng.”
|
「大王ah ，請你諒解。」狐狸講：「我看著濟濟動物 ê 腳跡，kan-taⁿ有入--去--ê ，無出--來--ê 。Tī入--去 ê 動物iáu 未出--來進前， 我iáu 是留 tiàm 外口較妥當。」 |
|
Beh tiòng-kè khah kín, beh thoat-sin khah oh.
|
Beh 中計較緊，beh 脫身較oh。 |
|
24. Lî-á ê Thâu-náu
|
24、驢仔 ê 頭腦 |
|
Sai chham Hô͘-lî tâng-chê beh khì phah-la̍h. Hô͘-lî siàn-tōng Sai, kiò-lâng khì chio Lî-á chò-tīn khì. Lî-á thiaⁿ-kóng Tāi-ông beh kap i kau-pôe, chin hoaⁿ-hí, sûi khì.
|
獅chham狐狸同齊beh 去扑獵。 狐狸煽動獅，叫人去招驢仔做陣去。 驢仔聽講大王beh kap 伊交陪，真歡喜，隨去。 |
|
M̄-kú tán i kàu-ūi ê sî, Sai sûi kā Lî-á khian--sí, tùi Hô͘-lî kóng, “Che chiū-sī lán ê àm-tǹg. Lí seng kò͘ leh, góa khì khùn--chi̍t--chhéⁿ. Lí nā káⁿ tāng góa ê Lî-á, lí chiū kai-sí.”
|
M̄-kú 等伊到位 ê 時，獅隨 kā 驢仔 khian--死，對狐狸講：「Che 就是咱 ê 暗頓。你先顧leh！ 我beh 去睏--一--醒。你若敢動我 ê 驢仔， 你就該死。」 |
|
Sai kiâⁿ-cháu, chhun Hô͘-lî tī hia tán; tán chin-kú bô khòaⁿ-kìⁿ Sai tńg--lâi, Hô͘-lî chiū thau-thau-á kā Lî-á ê thâu-náu chia̍h-tiāu.
|
獅行走，剩狐狸tī hia 等；等真久無看見獅轉--來，狐狸就偷偷仔kā 驢仔 ê 頭腦食掉。 |
|
Sai tǹg--lâi ê sî, khòaⁿ Lî-á ê thâu-náu bô--khì, tōa siaⁿ mn̄g Hô͘-lî kóng, “lî-á ê thâu-náu tó-ūi khì?” “Thâu-náu? Tāi-ông ah! I pún-lâi chiū bô thâu-náu lah! Nā ū, i chiū bē lo̍h tī lí ê hām-chéⁿ lo͘h.”
|
獅轉--來 ê 時，看驢仔 ê 頭腦無--去，大聲問狐狸講：「驢仔 ê 頭腦tó 位去?」「頭腦？大王啊！伊本來就無頭腦lah ！若有，伊就 bē 落tī 你 ê 陷阱lo͘h ！」 |
|
“Khiáu, Hô͘-lî chit-kù-ōe ìn liáu chin súi-khùi!”
|
巧！狐狸這句話應了真súi 氣！ |
|
25. Lāi-hio̍h Kap Chìⁿ
|
25、Lāi-hio̍h Kap 箭 |
|
Ū chi̍t-chiah Lāi-hio̍h tī thiⁿ-téng poe, hiông-hiông thiaⁿ-tio̍h Chìⁿ-siaⁿ “siú”--chi̍t--ē, i chai-iáⁿ ka-kī í-keng hō͘ Chìⁿ siā--tio̍h, siū tāng-siong, teh-beh sí lah.
|
有一隻 Lāi-hio̍h tī 天頂飛，雄雄聽著箭聲「siú 」-- 一 --下，伊知影家己已經hō͘ 箭射--著，受重傷，tit-beh 死lah。 |
|
I ê siang-si̍t phia̍t leh, phia̍t leh, bān-bān-á tūi-lo̍h thô͘-kha, khang-chhùi ê hoeh chho̍p-chho̍p-ti̍h. I àⁿ-thâu khòaⁿ hit-ki siā-tio̍h i ê Chìⁿ, siūⁿ bē kàu Chìⁿ-bóe pa̍k--ê kèng-jiân sī i ka-kī ê ú-mô͘.
|
伊 ê 雙翼 phia̍t--leh 、phia̍t--leh ，慢慢仔墜落塗腳，空嘴 ê 血 chho̍p-chho̍p 滴。伊 àⁿ 頭看hit 支射著伊 ê 箭，想 bē 到箭尾縛--ê竟然是伊家己 ê 羽毛。 |
|
“A̍i̍h-iah!” i ai chi̍t-siaⁿ, chiū án-ne sí--khì.
|
「A̍i̍h-iah !」 伊ai 一聲，就án-ne 死--去。 |
|
Tùi-chhiú iōng lâi phah--lán ê bú-khì, tiāⁿ-tiāⁿ sī lán ka-kī sàng hō͘--i ê.
|
對手用來扑咱 ê 武器，定定是咱家己送hō͘ --伊-- ê。 |
|
26. Bē Gû-leng ê Cha-bó͘ Gín-á
|
26、賣牛奶 ê 查某囡仔 |
|
Patty sī bē gû-leng ê châ-bó͘-gín-á, i thâu-khak téng giâ chi̍t-tháng gû-leng beh khì chhī-á. I ná kiâⁿ ná àn-sǹg bē gû-leng ê chîⁿ beh án-chóaⁿ iōng.
|
Patty 是賣牛奶 ê 查某囡仔，伊頭殼頂giâ 一桶牛奶beh 去市仔。 伊那行那按算賣牛奶 ê 錢beh án-chóaⁿ用。 |
|
“Góa beh kā Brown bé kóa ke-á,” i kóng, “in ē ta̍k-kang seⁿ ke-nn̄g; góa beh kā nn̄g bē hō͘ Parson in bó͘. Bē ke-nn̄g ê chîⁿ, góa beh the̍h-lâi bé chi̍t-su sin saⁿ kap chi̍t-téng súi bō-á. Góa nā chng hō͘ sui-súi khì chhī-tiûⁿ, hiah-ê siàu-liân-ke choa̍t-tùi lóng ē sio-cheⁿ beh lâi chhōe góa khai-káng! Polly Shaw tiāⁿ-tio̍h ē khòaⁿ-kàu ba̍k-khang chhiah. He sī in-tau ê tāi-chì, góa chiah bô teh kiaⁿ--i. Góa chiū kā khòaⁿ--chi̍t--ē, thâu-khak oa̍t tùi piⁿ--á khì.”
|
「我beh kā Brown買寡雞仔，」伊講：「In 會逐工生雞卵；我beh kā 卵賣ho͘ Parson in 某。賣雞卵 ê 錢，我beh 提來買一 su 新衫 kap 一頂súi 帽仔。我若粧hō͘ súi súi 去市場，hia ê 少年家絕對攏會相爭來chhōe 我開講！Polly Shaw 定著會看到目孔赤，he 是in 兜 ê 代誌，我才無 teh 驚--伊。我就 kā 看-- 一--下，頭殼越對邊仔去。」 |
|
I ná kóng ná oa̍t-thâu, tháng-á sòa lak--lo̍h--khì, gû-leng chhia-tó liáu-liáu.
|
伊那講那越頭，桶仔煞落--落--去，牛奶chhia倒了了。 |
|
I chí-hó tńg-khì chhù, kā a-bú kóng gû-leng chhia-tó ê in-toaⁿ.
|
伊只好轉去厝，kā 阿母講牛奶chhia 倒 ê 因端。 |
|
“Ah, gōng gín-á,” a-bú ná kā an-ùi, ná kā thiah-bêng, “Ke-á-kiáⁿ iáu-bōe pū--chhut--lâi chìn-chêng, bē-tàng àn-sǹg--tit.”
|
「Ah！ 憨囡仔，」阿母那 kā 安慰，那 kā 拆明：「雞仔子iáu未孵--出--來進前，bē 當按算tit 。」 |
|
27. Niau-á Sin-niû
|
27、貓仔新娘 |
|
Ū-chi̍t-kang, thiⁿ-sîn teh sio-chèⁿ, kóng tōng-bu̍t ê pún-sèng kiám ū khó-lêng ē kái-piàn.
|
有一工， 天神 teh相chèⁿ，講動物 ê 本性kiám有可能會改變。 |
|
Jupiter kóng, “Ē!” M̄-kú, Venus kóng, “Bē!”
|
Jupiter講：「會！」 M̄-kú,Venus 講：「Bē ！」 |
|
Só͘-í, in koat-tēng beh chhì-giām--chi̍t--ē. Jupiter kā chi̍t-chiah Niau-á piàn-chò chi̍t-ê cha-bó͘-gín-á, an-pâi i khì kap chi̍t-ê siàu-liân-ke kiat-hun.
|
所以，in 決定beh 試驗--一-- 下。Jupiter kā 一隻貓仔變做一個查某囡仔，安排伊去 kap一 個少年家結婚。 |
|
Kiat-hun-sek chin sēng-tāi, tai-ke lóng chin hoaⁿ-hí, sin-niû ê piáu-hiān mā hō͘ tāi-ke chiok o-ló. Tāi-ke chò-tīn chia̍h chheⁿ-chhau ê sî, Jupiter kā Venus kóng, “Lí khòaⁿ, sin-niû piáu-hiān liáu chiâⁿ hó. Siáⁿ-lâng ē chai i châ-hng iáu-sī chi̍t-chiah Niau-á? I-ê pún-sèng tiāⁿ-tio̍h í-keng kái lah! Kiám m̄-sī leh?”
|
結婚式真盛大，大家攏真歡喜新娘 ê 表現 mā hō͘ 大家足o-ló。大家做陣食腥臊 ê 時，Jupiter kā Venus 講：「你看，新娘表現了誠好。啥人會知影伊昨昏iáu 是一隻貓仔？ 伊 ê 本性定著已經改lah！Kiám m̄ 是leh ？」 |
|
“Tán--chi̍t--ē,” Venus ìn chi̍t-siaⁿ, chiū piàn chi̍t-chiah niáu-chhí--chhut--lai, pàng ji̍p-khì chhù-lāi. Sin-niû chi̍t-khòaⁿ-tio̍h niáu-chhí, chiū tùi í-á-téng thiàu--khí--lâi, chông-tùi niáu-chhí khì.
|
「等一下，」Venus 應一聲，就變一隻老鼠出--來，放入去厝內。新娘一看著老鼠，就對椅仔頂跳--起--來，chông 對老鼠去。 |
|
“Ah, lí khòaⁿ,” Venus kóng, “Góa kóng liáu bô m̄-tio̍h, tōng-bu̍t ê pún-sèng bô khó-lêng ē kái-piàn!”
|
「Ah ！ 你看，」Venus 講：「我講了無 m̄ 著，動物 ê 本性無可能會改變！」 |
|
28. Bé-á kap Lî-á
|
28、馬仔 kap 驢仔 |
|
Bé-á kap Lî-á tâng-chê tòe chú-lâng chhut-mn̂g. Bé-á chhēng-chhah chin súi, iân-lō͘ kiâⁿ iân-lō͘ thiàu-lāng, sim-chêng chin khin-sang. Lî-á phāiⁿ tāng-mi̍h chin chia̍h-la̍t, iân-lō͘ kiâⁿ, iân-lō͘ phīⁿ-phēⁿ chhoán, sim-chêng chin ut-chut.
|
馬仔 kap 驢仔同齊 tòe 主人出門。馬仔穿插真súi ，沿路行沿路跳弄，心情真輕鬆。驢仔揹重物真食力，沿路行沿路 phīⁿ-phēⁿ 喘，心情真鬱卒。 |
|
Lî-á thó͘ chi̍t-ê tōa-khùi, án-ne kā Bé-á kóng, “Góa nā-sī lí chiū hó lah! Kui-kang chia̍h-pá-pá, êng-sian-sian, koh thang chhēng kàu súi-tang-tang.”
|
驢仔吐一個大氣，án-ne kā 馬仔講：「我若是你就好lah！歸工食飽飽，閒仙仙，koh thang 穿到súi tang-tang。」 |
|
Tē-jī-kang, ū chi̍t-tiûⁿ tōa chiàn-ia̍h. Siōng bóe-pái chhut-chiàn ê sî, Bé-á tio̍h tāng-siong, tó tī lō͘-piⁿ, teh-beh sí lah. Lî-á kiâⁿ tùi hia kòe, khòaⁿ-tio̍h Bé-á kan-ta chun chi̍t-tiám-á khùi-si-á, kám-kak i chin khó-liân.
|
第二工，有一場大戰役。上尾擺出戰 ê 時，馬仔著重傷，倒tī 路邊tit-beh 死lah。驢仔行對hia 過，看著馬仔kan-taⁿ chhun一點仔氣絲仔，感覺伊真可憐。 |
|
“Góa chhò lah,” Lî-á kóng, “Iáu-sī pêng-hoân khah an-choân!”
|
「我錯lah！」 驢仔講 ：「iáu 是平凡較安全。」 |
|
29. Pûn kó͘-chhoe--ê
|
29、Pûn 鼓吹--ê |
|
Chi̍t-ê kun-tūi ê kó͘-chhoe-chhiú tī chiàn-tiûⁿ ê chiân-sòaⁿ hō͘ te̍k-jîn lia̍h--khì.
|
一個軍隊 ê 鼓吹手tī 戰場 ê 前線hō͘ 敵人掠--去。 |
|
Te̍k-jîn beh kā chhú-sí, i kā kiû-chêng, “Góa pēng bô chah bú-khì kap lín chok-chiàn, kan-ta pûn kó͘-chhoe niâ, sī án-chóaⁿ beh kā góa thâi--sí?”
|
敵人beh kā 處死，伊 kā 求情：「我並無 chah 武器 kap lín 作戰，kan-taⁿ pûn 鼓吹 niâ,是án-chóaⁿ beh kā 我thâi --死？」 |
|
“Lí sui-jiân bô chhin-sin chok-chiàn,” te̍k-jîn ìn kóng, “m̄-kú, lí kó͘-chhui koh niá -chhōa lín ê kun-tūi kap goán chok-chiàn.”
|
「你雖然無親身作戰，」敵人應講：「m̄-kú,你鼓吹koh 領chhōa lín ê 軍隊 kap 阮作戰。」 |
|
Chhut-chhùi bē-su chhut-chhiú.
|
出嘴 bē 輸出手。 |
|
30. Siáu-thiú-á kap Chng-kha-lâng
|
30、小丑仔 kap 庄腳人 |
|
Chng-kha nāu-jia̍t ê sî, ū chi̍t-ê siáu-thiú-á teh piáu-ián bô͘-hóng ta̍k-chióng tōng-bu̍t ê kiò-siaⁿ, ta̍k-ê lóng khòaⁿ-kàu chhiò-ha-ha. Siōng lō͘-bóe, i koh o̍h ti-á ki-ki kiò, o̍h kàu chiok sêng. Khòaⁿ nāu-jia̍t ê lâng lóng siūⁿ-kóng i sin-khu tiāⁿ-tio̍h ū chhàng chi̍t-chiah ti-á.
|
庄腳鬧熱 ê 時，有一個小丑仔 teh 表演模仿逐種動物 ê 叫聲，逐個攏看到笑哈哈。上路尾，伊koh 學豬仔ki ki 叫，學到足成。看鬧熱 ê 人攏想講伊身軀定著有藏一隻豬仔。 |
|
M̄-kú, ū chi̍t-ê gōa-chng-lâng khiā tī piⁿ--á kóng, “He ná-sī ti-á ê kiò-siaⁿ! Chi̍t-tiám-á tio̍h bô sêng. Bîn-á-chài góa chiah hō͘ lín thiaⁿ khòaⁿ ti-á ê kiò-siaⁿ sī seⁿ-chò siáⁿ-khoán.”
|
M̄-kú,有一個外庄人企tī 邊仔講：「He 哪是豬仔 ê 叫聲！一點仔都無成。 明仔再我才hō͘ lín 聽看豬仔 ê 叫聲是生作啥款。」 |
|
Keh-tńg-kang, hit-ê lâng chiâⁿ-si̍t peh-chiūⁿ bú-tâi, thâu-khak lê-lê, o̍h ti-á ki-ki-kiò, kiò bô thêng koh chin chhò-hīⁿ. Koan-chiòng thiaⁿ liáu chin sit-bōng, lóng kā mē, koh kā tìm chio̍h-thâu-á kiò i tiām--khì.
|
隔轉工，hit 個人chiâⁿ 實 peh上舞台，頭殼犁犁，學豬仔ki ki叫，叫無停koh 真噪耳。觀眾聽了真失望，攏 kā 罵，koh kā擲石頭仔叫伊恬--去。 |
|
“Lín chiah-ê giàn-thâu--ê!” i khui-chhùi tōa-siaⁿ jiáng, “Lí tàu-té sī bat siáⁿ!”. I ná jiáng ná kā chhàng tī hiû-á lāi ê ti-á-kiáⁿ lia̍h--chhut--lâi, chhiú kā ti-hīⁿ-á khiú tiâu-tiâu. Goân-lâi sī chiàⁿ-káng ê ti-á teh ki-ki-kiò.
|
「Lín chia ê giàn 頭--ê!」伊開嘴大聲嚷：「Lín 到底是bat啥！」伊那嚷那 kā 藏tī 裘仔內 ê 豬仔子掠--出--來，手 kā 豬耳仔 khiú-tiâu-tiâu。原來是正港 ê 豬仔 teh ki ki 叫。 |
|
Ké--ê thong-lâng o-ló, chin--ê lâng soah hiâm chhàu--chho.
|
假--ê 通人o-ló ，真--ê 人煞嫌臭臊。 |
