A-pa ê ûi-sán
|
阿爸ê遺產 |
| Gân Sìn-seng |
顏信星 |
|
A-pa sìⁿ Gân miâ Khim-piān, chhut-sì tī Phêⁿ-ô͘ ê Hoe-the̍h, chū-jiân it-seng khò hái lâi seng-oa̍h, siàu-liân ê sî, toaⁿ-sin lī-hiong-pōe-chíⁿ lâi Ko-hiông, khiā ke Kî-āu, Ha-má-seng, ūi-tio̍h m̄ khéng khut-ho̍k miā-ūn, pîn chi̍t-kó͘ kian-tēng ê ì-chì, piàⁿ-sì o̍h, piàⁿ-sì tha̍k, tùi kā Tâi-oân-lâng têng-têng siat hān ê Ji̍t-pún chèng-hú khó tio̍h chûn-tiúⁿ ê chip-chiàu, put-hēng Tē-jī chhù sè-kài-tāi-chiàn po̍k-hoat, pâi iáu bōe the̍h tio̍h, tō hō͘ Ji̍t-pún chèng-hú tiàu khì Lâm-iûⁿ chò kun-hu, Ji̍t-pún chiàn pāi, a-pa chhian-sin-bān-khó͘ tô ji̍p Hui-lu̍t-pin ê soaⁿ lāi, siám kòe pī pek chū-sat ê kiap-sò͘, khioh tio̍h sìⁿ-miā tò tńg-lâi, í-keng ōaⁿ tiâu-tāi.
|
阿爸姓顏名欽便，出世tī澎湖ê花宅，自然一生靠海來生活，少年ê時，單身離鄉背井來高雄，企家旗後，哈瑪星。為著m̄肯屈服命運，憑一股堅定ê意志，拚勢學，拚勢讀，tùi kā台灣人重重設限ê日本政府考著船長ê執照，不幸第二次世界大戰爆發，牌iáu未提著，tō hō͘日本政府召去南洋做軍夫。日本戰敗，阿爸千辛萬苦逃入菲律賓ê山內，閃過被迫自殺ê劫數，拾著生命倒轉--來，已經換朝代。 |
|
Phō tio̍h hôe-kui chó͘-kok ê hoaⁿ-hí kap ǹg-bāng, a-pa ǹg Kok-bîn chèng-hú sin-chhéng chûn-tiúⁿ-chèng, siáⁿ chai tng-sî ê chèng-hú koaⁿ-oân khiok chhun tn̂g-chhiú beh the̍h chîⁿ, m̄ bián kóng tio̍h chiàn āu ê pîn-khùn, chún-kóng lak-tē-á ū chîⁿ, ēng a-pa chi̍t-sì-lâng kiâⁿ ti̍t-lō͘ ê phî-khì, mā bô-khó-lêng the̍h chîⁿ khì ōaⁿ chûn-tiúⁿ pâi, tùi án-ni kui-sì-lâng oàn-thàn chit-ê chèng-hú, kū-choa̍t chia̍h kong-ka ê thâu-lō͘, chi̍t-sì-lâng khut tiàm bîn-kan kong-si ê hî-chûn, hòe-chûn lâi thó-thàn, chi̍t lō͘ iô-iô-pái-pái, chiong a-ché kap goán saⁿ-ê hiaⁿ-tī-á chhī tōa-hàn.
|
抱著回歸祖國ê歡喜kap向望，阿爸向國民政府申請船長證，啥知當時ê政府官員卻伸長手beh提錢。m̄免講著戰後ê貧困，準講lak袋仔有錢，用阿爸一世人行直路ê脾氣，mā無可能提錢去換船長牌。Tùi án-ni歸世人怨嘆這個政府，拒絕食公家ê頭路；一世人屈tiàm民間公司ê漁船、貨船來討趁。一路搖搖擺擺，將阿姐kap阮三個兄弟仔飼大漢。 |
|
Tâi-oân chiàn āu lâi chiap-koán ê soe-bóe chèng-koân, tùi lāi choân pō͘-sò͘, tùi gōa khioh bô pòaⁿ-pō͘, chûn chhut khì gōa-hái siông-siông siū lia̍h, siū khàu-liû, liâm-piⁿ-á Ìn-nî saⁿ-kò-goe̍h, liâm-piⁿ-á Hui-lu̍t-pin pòaⁿ-tang, khàu-liû ê kî-kan, a-bú niá bô sin-súi bô táⁿ-kín, tō koh kâm tio̍h ba̍k-sái, ūi a-pa ê tāi-chì sì-kòe khì cháu-chông, chi̍t-khoán thàn chi̍t-tang, hioh pòaⁿ-tang, á beh siám-hong pī-éng, á tō khòaⁿ lâng bīn-sek ê ji̍t-chí, kiò lâng beh chóaⁿ-iūⁿ kòe, ōe hiáu piàn-khiàu ê chûn-oân, mō͘ hong-hiám khò cháu-su lâi thàn chi̍t-kóa gōa-lō͘-á pó͘-thiap, ngē-ti̍t ê a-pa sí tō m̄ chò, jī saⁿ-cha̍p tang ê thó-hái seng-oa̍h, kàu góa tha̍k ko-tiong it-nî ê sî chhut phâng sit-sū, it-khì put-hôe-thâu, chhù-ni̍h bô lâu pòaⁿ-sián-chîⁿ thang hō͘ a-bú.
|
台灣戰後來接管ê衰尾政權，對內全步數，對外拾無半步。船出去外海常常受掠、受扣留。Liâm-piⁿ仔印尼三個月，liâm-piⁿ仔菲律賓半冬。扣留ê期間，阿母領無薪水無打緊，tō koh含著目屎，為阿爸ê代誌四界去走chông。這款趁一冬，歇半冬；á beh閃風避湧，á tō看人面色ê日子，叫人beh怎樣過？會曉變竅ê船員，冒風險靠走私來趁一寡外路仔補貼，硬直ê阿爸死tō m̄做。二、三十冬ê討海生活，到我讀高中一年ê時出帆失事，一去不回頭，厝--ni̍h無留半sián錢thang hō͘阿母。 |
|
A-pa ê chûn sit-sū liáu-āu, a-bú ēng i Ńg-chiáⁿ ê siang-chhiú, ta̍k-ji̍t thè lâng sé-saⁿ, á-sī khì léng-tòng chhiúⁿ chò sòaⁿ-kang peh hê-á, hō͘ góa tha̍k kàu ko-tiong pit-gia̍p, góa thoa chi̍t-tang ê saⁿ-lián-chhia khiām kóa chîⁿ ji̍p khì Sîn-ha̍k-īⁿ tha̍k-chheh, chhut-lâi liáu-āu teh chò bo̍k-su, chiàⁿ-pêng khòaⁿ, tò-pêng khòaⁿ, bô-lūn án-chóaⁿ khòaⁿ mā m̄-sī thàn ū chîⁿ ê thâu-lō͘, a-pa siang-chhiú hò͘-hî lâi kàu sè-kan, kàu bóe mā chhiah-sin-kui-lêng tò-tńg-khì sìⁿ-miā ê goân-thâu, góa siūⁿ góa bô pí i khah gâu, chi̍t-sì-lâng tāi-khài kap “sàn” kiat-iân kiat tiāⁿ lè, siūⁿ beh pak tō pak bōe lī.
|
阿爸ê船失事了後，阿母用伊軟chiáⁿ ê雙手，逐日替人洗衫，抑是去冷凍廠做散工peh蝦仔，hō͘我讀到高中畢業。我拖一冬ê三輪車儉寡錢入去神學院讀冊，出來了後teh做牧師。正爿看，倒爿看，無論án-chóaⁿ看mā m̄是趁有錢ê頭路。阿爸雙手hò͘漁來到世間，到尾mā赤身歸零倒轉去生命ê源頭。我想我無比伊較gâu,一世人大概kap「散」結緣結定--lè,想beh剝tō剝bōe離。 |
|
Chit kúi tang lâi, pôe-phōaⁿ chiām-chiām ke-thiⁿ ê nî-hòe, sim-lāi tiāⁿ-tiāⁿ tō ōe khì siūⁿ, góa nā sí liáu-āu ōe-tàng lâu siáⁿ-hòe hō͘ góa ê gín-á, lūn chîⁿ bô chîⁿ, lūn ke-hóe bô ke-hóe, chia̍h kah gō͘-cha̍p gōa hòe, sin-piⁿ ê châi-sán kan-taⁿ chi̍t-tâi sái cha̍p-nî ê kū-chhia, kap chi̍t-keng kàu taⁿ iáu teh la̍p hun-kî-tāi-khoán ê kok-the̍h, chit-khoán sêng-chiū hē tiàm chîⁿ-im-kha-ba̍k, keng-chè-kòa-sòe ê Tâi-oân siā-hōe chhìn-thûi-á téng lâi chhìn, si̍t-chāi sī chhìn bô N̄g-niú-gîn, m̄-kú hoan-thâu siūⁿ tò-tńg-lâi, a-pa iā bô lâu pòaⁿ-sián-chîⁿ hō͘ góa, góa tō siāng-khoán oa̍h kah chiah chū-chāi, chiah chiâⁿ-lâng, sī leh chhau-hoân siáⁿ-mi̍h.
|
這幾冬來，陪伴漸漸加添ê年歲，心內定定tō會去想，我若死了後會當留啥貨hō͘我ê囡仔？論錢無錢，論家伙無家伙，食kah五十外歲，身邊ê財產kan-taⁿ一台駛十年ê舊車，kap一間到今iáu teh納分期貸款ê國宅。這款成就下tiàm錢淹腳目、經濟掛帥ê台灣社會秤頭仔頂來秤，實在是秤無兩兩銀。M̄-kú翻頭想倒轉--來，阿爸也無留半sián錢hō͘我，我tō像款活kah chiah自在，chiah成人，是leh操煩啥mi̍h？ |
|
Sì-goe̍h té a-bú kòe-sin, tò-tńg-khì Ha-má-seng chò-sek, lō͘ tiong keng-kòe káng-chhùi khòaⁿ-tio̍h lâi-lâi-khì-khì ê chûn-chiah, hiông-hiông náu-hái lāi phû chhut chi̍t-kù kú-kú tîn-hong tī sim-lêng ê kak-lo̍h, a-pa chāi-seⁿ ê sî bat tùi goán kóng kòe ê ōe: “Kiáⁿ-ê-à! góa chit-sì-lâng tāi-khài bô thang hó lâu siáⁿ-mi̍h hō͘ lín hiaⁿ-tī-á, chóng-sī hái-ni̍h ta̍k-hāng ū, ū châi-tiāu lín ka-kī khì the̍h!”
|
四月底阿母過身，倒轉去哈瑪星做式。路中經過港嘴看著來來去去ê船隻，雄雄腦海內浮出一句久久塵封tī心靈ê角落。阿爸在生ê時bat 對阮講過ê話：「子--ê à!我這世人大概無thang好留啥mi̍h hō͘ lín兄弟仔。總是海--ni̍h逐項有，有才調lín家己去提！」 |
|
Tùi hit chūn khai-sí, ta̍k-pái nā khòaⁿ-tio̍h hái, góa tō siūⁿ-tio̍h a-pa ê hit kù ōe: “Hái-ni̍h ta̍k-hāng ū, ū châi-tiāu lín ka-kī khì the̍h!”
|
Tùi hit陣開始，逐擺若看著海，我tō想著阿爸ê hit句話：「海--ni̍h逐項有，有才調lín家己去提！」 |
|
(Gân Sìn-seng Tâi-gí Bûn-ha̍k soán, 2002 nî Chin-pêng Khì-gia̍p Chhut-pán)
|
（顏信星台語文學選，2002年真平企業出版） |
