Piān chhong-bêng tì-hūi
|
辯聰明智慧 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Taⁿ-lūn-kàu sū,lông,kong,siong, m̄-nā chi̍t-téng-hō ê lâng, bô-koh-m̄ kok ū tì-hūi chhong-bêng . Chóng-sī ēng ka-tī ê tì-hūi chhong-bêng,khiok iā chin chē . Nā-m̄-sī thàn in su-phian ê ì-kiàn m̄-chai thang hoán-hóe ké-pìⁿ,chiū-sī hō͘ sè-sio̍k khì-si̍p pé-pa̍k , bē-bián-tit piàn- thong . Hāiⁿ ah ! chhin-chhiūⁿ hiah-ê kóng sī tì-hūi chhong-bêng , kiù-chin lóng bô tì-hūi chhong-bêng tī-teh . Che sī sím-mi̍h iân-kò͘?To̍k-to̍k bōe-bat thiaⁿ-kìⁿ Sèng-keng só͘ kóng, “ Kèng-ùi Siōng-tè piān sī tì-hūi , lī- khui pháiⁿ-tāi chiū-sī chhong-bêng ” hit-hō ê kà-sī .
|
今論到士、農、工、商，m̄若1等號ê 人，無koh m̄ 各有智慧聰明。總--是用家己 ê 智慧聰明，卻也真濟。若m̄是趁 in 私偏 ê 意見，m̄知thang反悔改變，就是hō͘世俗氣習把縛，bē 免得變通。Hāiⁿ--ah！親像 hiah-ê講是智慧聰明，究真攏無智慧聰明tī--teh。Che是甚物緣故？獨獨bōe bat聽見聖經所講：「敬畏上帝便是智慧，離開歹事就是聰明」 hit號 ê 教示。 |
|
Chhì chiong in óa-khò ka-tī ê su-sim lâi lūn , chai tha̍k-chheh-lâng lōng lâng saⁿ-kò lâi chò chn̄g-su , ǹg-bāng chia̍h pit-bóe ê-chîⁿ.Choh-chhân-lâng bē-hiáu pôe-iúⁿ tiū-á,siông-siông pàng-teh pha- hng . Kang-hu-lâng chò-chhut kî-koài îm-io̍k ê khì-kū . Seng-lí-lâng ēng pháiⁿ mi̍h ké-hòe lâi phiàn-lâng . Sīm-chì ū- ê pàng-sak pún-gia̍p, khì-chia̍h gê-mn̂g pn̄g . Ū-ê hā-chiān khì-chò chhiong-iu lē-chut. Ū-ê ha̍k-si̍p īⁿ-toan lâi loān hong-sio̍k . Ū-ê ha̍k-si̍p siâ-hoat lâi bê- he̍k lâng. Chhin-chhiūⁿ chit-pòe bô chiàu hoat-bûn-keng, si̍t-chāi sǹg bē- liáu . Tāi-khài in ê sim chhin-chhiūⁿ to̍k-chôa , in ê sèng chhin-chhiūⁿ chhâi- lông , bô kèng-hōng Siōng-tè , káⁿ chò pháiⁿ-tāi . Chāi-siⁿ sui-jiân ē thang hiau- hēng thoat-lī kok-hoat ê hêng-hoa̍t , sí- āu tek-khak bē thoat-lī-tit im-kan ê sím- phòaⁿ , ka-tī khoa-kháu in ê tì-hūi , sû- put-ti in ê tì-hūi í-keng tîm-lûn , in ê chhong-bêng lóng ēng m̄ tio̍h lō͘ .
|
試將 in 倚靠家己 ê 私心來論，知讀冊人弄人相告來做狀書，向望食筆尾ê 錢。做田人bē 曉培養稻仔，常常放teh 拋荒。工夫人做出奇怪淫慾 ê 器具。生理人用歹物假貨來騙--人。甚至有ê 放sak 本業，去食衙門飯。有ê 下賤去做娼優隸卒。有ê 學習異端來亂風俗。有ê 學習邪法來迷惑人。親像這輩無照hoat-bûn-keng，實在算bē 了。大概in ê 心親像毒蛇，in ê 性親像豺狼，無敬奉上帝，敢做歹事。在生雖然會thang僥倖脫離國法 ê 刑罰，死後的確bē 脫離得陰間 ê 審判，家己誇口in ê 智慧，殊不知 in ê 智慧已經沉淪，in ê聰明攏用 m̄ 著路。 |
|
Che kiám m̄-tio̍h chhim-chhim khó- sioh mah ? Chiàu pún-hūn lâi kóng , tha̍k-chheh-lâng eng-kai tio̍h cheng- kong si-hù bûn-gē,choh-chhân-lâng eng- kai tio̍h thiⁿ-sî bat tē-thó͘ , kang-hu-lâng eng-kai tio̍h chīn-la̍t keng-êng chò kang- khòe , seng-lí-lâng tio̍h bat hâng-chêng gâu sǹg-siàu lâi chò lī-lō͘. Chhin-chhiūⁿ che sī in pún-sèng pún-hūn só͘ eng-kai ū ê tì-hūi, só͘ tio̍h chīn ê chhong-bêng, chī-chūi-á káⁿ kóng in m̄-tio̍h? Án-cháiⁿ-iūⁿ hō͘ khì-si̍p pé-pa̍k bē-kì-tit in ê kin-pún, khì sìn pu̍t-kàu thàn Ló-chú, lâi teh chia̍h chhài siu-hēng , koh ēng chhâ thô͘ lâi chò ngó͘-siōng . Siat-sú tha̍k-chheh-lâng ē chiūⁿ-koân, choh-chhân- lâng ū chhun chhek, kang-hu-lâng chin kî-khá, seng-lí-lâng gâu thàn chîⁿ, iā put-kò sī siⁿ-chêng chiām-sî hióng-siū êng-hián ê hok-lo̍k, bô tek-khak sí-āu ē pó-niá in ê lêng-hûn, beh-thài ta̍t-tio̍h kèng-ùi Siōng-tè, lī-khui pháiⁿ-tāi , chiong-sin chheng-khì,hoaⁿ-hí chò sèng- kàu ê tô͘ , sí-āu seng-thian , éng-oán hióng thian-tông ê hok-khì ? Che sǹg sī chīn tì-hūi tōa chhong-bêng lah. Goān thàn ka-tī su-io̍k ê lâng iàu-kín tio̍h liōng-chá hoán-hóe ké-pìⁿ , tû-khì pháiⁿ ê kan-kí, koh-chài iā hó ê chéng-chí, sè- sio̍k ê pé-pa̍k tùi án-ni ē piàn-chhian , chiū jîn-tō koh chun-chông thian-tō, chò-hóe kiâⁿ hit-tiâu hó lō͘, kiám m̄ chin- chiàⁿ hó mah ?
|
Che敢m̄著深深可惜--mah？照本份來講，讀冊人應該著精攻詩賦文藝，做田人應該著天時 bat 地土，工夫人應該著盡力經營做工課，生理人著 bat 行情gâu 算數來做利路。親像che是in本性本份所應該有 ê 智慧，所著盡 ê 聰明，是誰仔敢講 in m̄著？Án怎樣hō͘氣習把縛bē 記得in ê 根本，去信佛教、趁老子，來teh 食菜修行，koh用柴塗來做偶像。設使讀冊人會上懸，做田人有偆粟，工夫人真奇巧，生理人 gâu 趁錢，也不過是生前暫時享受榮顯 ê 福樂，無的確死後會保領 in ê 靈魂，beh thài 值著敬畏上帝，離開歹事；終身清氣，歡喜做聖教 ê 徒，死後升天，永遠享天堂 ê 福氣？Che 算是盡智慧大聰明-- lah。願趁家己私慾 ê 人要緊著量早反悔改變，除去歹ê 經紀 ，koh再掖好ê 種子，世俗 ê 把縛 tùi án-ni會變遷，就人道 koh 尊崇天道，做夥行hit條好路，敢m̄ 真正好--mah？ |
|
(Tâi-oân Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò tē 113 koàn, 1894 nî 8 ge̍h)
|
(台灣府城教會報 第113卷，1894年8月) |
