Tâi-oân Nn̄g-hāng Put-lêng_It-ūi Lāu-soán-bîn ê Pi-goān
|
台灣兩項不能--一位老選民ê 悲願 |
| Tīⁿ Jî-gio̍k |
鄭兒玉 |
|
Lāu-sin kin-nî Tâi-oân-hòe 80, chòe Tâi-lâm chhī-bîn ia̍h tú-tú móa 40 nî. Tī chit-tiong-kan soán chhī-chiúⁿ kàu beh chiâⁿ cha̍p-pái. Ia̍h ū Kok-bîn-tóng-che̍k--ê, Tóng-gōa-che̍k--ê, thoat-tóng-chham-soán--ê, í-ki̍p āu-lâi ê Bîn-chìn-tóng téng kok-chióng tóng-phài, lóng ū lâng chòe-kòe chhī-tiúⁿ. Kin-nî iā chiàu í-óng ê lē, ū gō͘-ūi hāu-soán-jîn tāi-piáu kok-chióng tóng-phài kap pōe-kéng teh chham-soán, chin nāu-jia̍t. Ia̍h in ê chèng-kiàn, bô-lūn kòe-khì ê Chiúⁿ-ka pē-kiáⁿ ui-koân sî-tāi, á-sī hiān-chāi ê bîn-chú soán-kú sî-tāi, ta̍k-ê lóng ū chiong in beh chòe chhī-tiúⁿ ê lí-liām, kóng kàu ū「chi̍t-jī pat--jī.」
|
老身今年台灣歲80，做台南市民亦tú-tú 滿40年。Tī 這中間選市長到beh 誠十擺。亦有國民黨籍--ê,黨外藉--ê,脫黨參選--ê,以及後--來ê 民進黨等各種黨派，攏有人做過市長。今年也照以往ê 例，有五位候選人代表各種黨派kap 背景teh 參選，真鬧熱。Ia̍h in ê 政見，無論過去ê 蔣家父子威權時代，抑是現在ê 民主選舉時代，逐個攏有將in beh 做市長ê 理念，講到有「一字八字」。 |
|
Kî-si̍t chiàu pún lâng lâi-khòaⁿ, sím-mi̍h tóng, á-sī sím-mi̍h khoán pōe-kéng ê hāu-soán-jîn lâi tòng-soán chòe chhī-tiúⁿ, kap chéng-kô kok-ka ê chûn-bông bô ti̍t-chiap ê giâm-tiōng koan-hē. Phí-jû kóng: chhī-iông kái-kiàn beh chái-iūⁿ kui-ōe, á-sī chái-iūⁿ chòe téng-téng sī iú-koan chhī-bîn ê seng-oa̍h ê hong-bīn. Kî-tha ta̍k-pái nā ū sī tōe-hng-sèng ê jîn-sū jīn-bēng koân ê thêng-tō͘ niā-tiāⁿ. Chóng-sī in só͘ kóng ê chèng-kiàn chha-put-to lóng sio̍k-tī bô-khó-lêng si̍t-hiān ê hàm-ōe.
|
其實照本人來看，甚mi̍h黨，抑是甚mi̍h款背景ê 候選人來當選做市長，kap 整個國家ê 存亡無直接ê 嚴重關係。譬如講：市容改建beh 怎樣規畫，抑是怎樣做等等是有關市民ê 生活ê 方面。其他逐擺若有是地方性ê人士任命權ê 程度niā-tiāⁿ。總--是in所講ê 政見差不多攏屬tī 無可能實現ê hàm話。 |
|
Pit-chiá tùi sì-cha̍p-nî chêng chheng-liân ê sî-tāi khai-sí, ta̍k-pái soán-kú nā-kàu, chiū-ū jia̍t-chhiat ê kî-thāi. Hiān-chāi nî-kí tōa--lah, kî-thāi koh-khak chhiat-si̍t. Ū N̄g-hāng sì-cha̍p nî lâi bōe kái-siān ê sū chiū-sī: Tē-it, lāu-sin tī si̍p-jī-lō͘-kháu teh beh kòe chhiⁿ-teng chhia-lō͘ ê sî, hō͘ góa khah ū an-choân-kám leh. Khòaⁿ khì-chhia á-sī ki-chhia bô lām-sám chhiong âng-teng á bōe? Tē-jī-hāng chiū-sī lāu-sin chá-khí-sî khì sàm-pō͘ ê sî, khòaⁿ ōe m̄-bián hō͘ iá-káu chhiong-lâi o͘-pe̍h pūi á bōe? Ū chi̍t-pái hō͘ gō͘-la̍k chiah pau-ûi, si̍t-chāi kóng sim-lāi chí-ū kî-tó Siōng-tè pó-hō͘ góa pêng-an nā-tiāⁿ.
|
筆者tùi 四十年前青年ê 時代開始，逐擺選舉若到，就有熱切ê 期待。現在年紀大--lah，期待koh較切實。有兩項四十年來bōe 改善ê 事就是：第一，老身tī 十字路口teh-beh 過青燈車路ê 時，hō͘ 我較有安全感--leh。看汽車抑是機車無lām-sám衝紅燈抑bōe?第二項就是老身早起時去散步ê 時，看會m̄ 免hō͘ 野狗衝來烏白吠抑bōe?有一擺hō͘ 五、六隻包圍，實在講心內只有祈禱上帝保護我平安nā - tiāⁿ 。 |
|
Sì-cha̍p-nî-lâi ta̍k-pái chhī-tiúⁿ soán-kú ê sî, lâu-sin chiū put-chí kám-khài : Chái-iūⁿ chit-khoán kán-tan ê sū, lóng bô-hoat-tō͘ kái-siān? Tī Tâi-lâm-chhī la̍p sì-cha̍p-tang ê sòe, bô chi̍t-ê chhī-tiúⁿ ū lêng-le̍k lâi si̍t-hiān chit N̄g-hāng ê sió sió ê kî-tāi. Kin-nî, góa chiong che「lióng-sió put-lêng」 ê goān-bōng siá tī chia, hō͘ siā-hōe tāi-ke chai-iáⁿ. Góa só͘ iau-kiû--ê kiám ū kòe-hūn? Ji̍t-pún thóng-tī sî-tāi ê Tâi-oân ū khó-lêng, Sin-ka-pho iā ū khó-lêng. Ūi siáⁿ-sū hiān-chāi ê Tâi-oân bô khó-lêng?
|
四十年來逐擺市長選舉ê 時，老身就不止感慨：怎樣這款簡單ê 事，攏無法度改善？Tī 台南市納四十冬ê 稅，無一個市長有能力來實現這兩項ê 小小ê 期待。今年，我將這「兩小不能」ê 願望寫tī chia,hō͘ 社會大家知影。我所要求--ê kiám有過分？日本統治時代ê 台灣有可能，新加坡亦有可能。為啥事現在ê 台灣無可能？ |
|
Pún-lâng tùi siàu-liân sî-tāi kàu-taⁿ, chhut-kok chham-ka kok-chè hōe-gī beh chiâⁿ-pah pái. Ū-sî kàu chin chhiⁿ-hūn ê kok-ka. Sū-sian bô chu-liāu thang lâi liáu-kái hit-ê kok-ka. Chóng-sī, ūi-tio̍h teh beh sek-èng hit-ê kok-ka, góa ka-kī ū chi̍t-thò phòaⁿ-toān ê phiau-chún. Tùi hui-ki-tiûⁿ kàu chhī-khu ê lō͘-chiūⁿ, góa koan-chhat kau-thong ê chōng-hóng, chiū ōe-tit-thang phòaⁿ-toàn chit-ê kok-ka sī tē kúi-téng ê kok-ka. Tān--sī, lāu-sin tī Tâi-oân ê keng-kiām sī chái-iūⁿ? Ōe-kì-tit ū chi̍t-pái beh khì Siong-san Ki-tiûⁿ chē hui-ki. Góa tī Bîn-koân Tang-lō͘ kap Tun-hòa Pak-lō͘-kháu lo̍h-chhia, beh tùi hia kòe chhia-lō͘. Khòaⁿ-tio̍h kui-tiâu pan-má-lō͘ téng, lóng thêng-móa ki-chhia kap khì-chhia, chin-kú lóng bô-hoat-tō͘ thang kòe--khì. Ū chi̍t-ê chin bô-nāi ê kau-thong kéng-chhat iā khiā tī chhia-tīn ê tiong-kan. Keng-kòe chin-kú, góa chiah kiâⁿ-kòe chhia-lō͘. Chóng-sī hoe-ki í-keng poe-khì--lah, chí-ū chē āu-chi̍t-pang.
|
本人tùi 少年時代到今，出國參加國際會議beh 誠百擺。有時真生分ê 國家。事先無資料thang來了解hit 個國家。總--是，為著beh 適應hit ê國家，我家己有一套判斷ê 標準。Tùi 飛機場到市區ê 路上，我觀察交通ê狀況，就會得thang判斷這個國家是第幾等ê國家。但--是，老身tī台灣ê 經驗是怎樣？會記得有一擺beh 去松山機場坐飛機。我tī 民權東路kap 敦化北路口落車，beh tùi hia過車路。看著歸條斑馬路頂，攏停滿機車kap 汽車，真久攏無法度thang 過--去。有一個真無奈ê 交通警察也企tī車陣ê 中間。經過真久，我才行過車路。總--是飛機已經飛--去--lah，只有坐後一班。 |
|
Í-siōng sui-jiân sī Tâi-lâm-chhī kap Siong-san Ki-tiûⁿ ê lē nā-tiāⁿ, chóng-sī iā ōe-tit-thang tùi chia khòaⁿ chhut choân Tâi-oân ê kau-thong kap khoân-kéng ōe-seng ê pīⁿ-hóng. Chē ia̍h-sī choân-kok só͘-ū īⁿ-hat-chhiī kap koān-hat-chhī ê chhī-tiúⁿ ê chek-jīm. Chit-piān chham-soán ê koān-chhī-tiúⁿ hāu-soán-jîn, kiám ū lâng káⁿ iok-sok chi̍t N̂g-tiám? Á-sī Tâi-oân ê chúi-chún put-kò sī jû-chhú jî-í? Pit-chiá chhiáⁿ siā-hōe tāi-chiòng ka-kī tùi kau-thong kap khoan-kéng ōe-seng lâi phòaⁿ-toàn, tàu-té Tâi-oân sī sio̍k-tī tē kúi-téng ê kok-ka?
|
以上雖然是台南市kap 松山機場ê 例nā -tiāⁿ ，總--是也會得thang tùi chia 看出全台灣ê交通kap 環境衛生ê 病況。這也是全國所有院轄市kap 縣轄市ê 市長ê 責任。這遍參選ê 縣市長候選人，kiám 有人káⁿ 約束這兩點？抑是台灣ê 水準不過是如此而已？筆者請社會大眾家己tùi 交通kap環境衛生來判斷，到底台灣是屬tī 第幾等ê 國家？ |
|
(Tâi-oân Hiong-thó͘-cha̍p-chì tē 50 kî, 2001 nî 11 ge̍h)
|
(台灣鄉土雜誌第50期，2001年11月) |
