Tâi-oân ê Chúi-gû
|
台灣ê水牛 |
| N̂g Lêng-lêng |
黃玲玲 |
|
Tâi-oân ê chúi-gû, 1 chiah phú-phú, pūn-pūn, sī hō͘ lâng khòaⁿ bōe chiūⁿ-ba̍k--ê! Gín-á-lâng nā-sī sńg kàu kui sin-khu, chiū ōe hō͘ tōa-lâng mē kóng: “1 ê ká-ná thô͘-gû--leh!” Thô͘-gû chiū-sī Tâi-oân chúi-gû.
|
台灣ê水牛，一隻phú-phú、笨笨，是hō͘人看bōe上目--ê!囡仔人若是sńg到歸身軀，就會hō͘大人罵講：「一個假那塗牛--leh！」塗牛就是台灣水牛。 |
|
Chng-kha gín-á, sī ta̍h thô͘ tōa-hàn--ê. Bô 1 ê gín-á, m̄-sī kui sin-khu choân thô͘-hún. Chhin-chhiūⁿ chúi-gû-á-kiáⁿ kāng-khoán, tāi-ke lóng sī thô͘-gû 1 kô.
|
庄腳囡仔是踏塗大漢--ê。無一個囡仔m̄ 是歸身軀全塗粉。親像水牛仔子共款，逐家攏是塗牛一kô。 |
|
Tâi-oân sī lông-gia̍p khí-ke, chē-chē lâng sī chò-sit--ê. Thàu-chá thiⁿ bōe kng tio̍h chhut-mn̂g, tiám-sim kap chiàⁿ-tǹg lóng tī hn̂g--ni̍h chia̍h. Cha-bó͘-lâng kiaⁿ ji̍t pha̍k, hong khau, iōng kin-á pau thâu pau bīn. Cha-po͘-lâng khiok-sī pha̍k kàu o͘-kim o͘-kim. Góa kā khòaⁿ--khí-lâi, in pí gín-á jú-khah sêng thô͘-gû. Kap in sin-khu-piⁿ ê chúi-gû, bô sím-mi̍h khu-pia̍t.
|
台灣是農業起家，濟濟人是作穡--ê。透早天bōe光著出門，點心kap正頓攏tī園--n̍i̍h食。查某人驚日曝、風khau,用巾仔包頭包面。查甫人卻是曝到烏金烏金。我kā看--起-來，in比囡仔愈較成塗牛。Kap in身軀邊ê水牛，無甚mi̍h區別。 |
|
Bo̍k-chêng Tâi-oân ê sán-gia̍p, chē-chē chhut-cháu khì Chi-ná. Lâu-tī Tâi-oân ê kang-chhiúⁿ kap kang-tē, mā chē-chē ēng gōa-lô. Só͘-í Tâi-oân lô-kang sit-gia̍p ê hiān-siōng put-chí-á giâm-tiōng. Tâi-oân ê kó͘-phiò chí-sò͘, tī 2000 nî 12 goe̍h 22 hit ji̍t, sī 4811. Kó͘-phiò-cho̍k chē-chē lâng sim-lāi oàn-thàn, sīm-chì oàn-thàn chèng-hú bû-lêng.
|
目前台灣ê產業，濟濟出口去支那。留tī台灣ê工廠kap工地，mā濟濟用外勞。所以台灣ê勞工失業ê現象不仔嚴重。台灣ê股票指數tī 2000年12月22日，是4,811。股票族濟濟人心內怨嘆，甚至怨嘆政府無能。 |
|
Tâi-oân ê keng-chè, tī chi̍t-kóa lâng ê ba̍k-chiu lāi, sī o͘-àm-thiⁿ chi̍t-phiàn. Sī bô hi-bāng, mā bô-ài koh ǹg-bāng, phah-sǹg î-bîn khì pa̍t-ê kok-ka.
|
台灣ê經濟tī一寡人ê目珠內，是烏暗天一片。是無希望，mā無ài koh向望，扑算移民去別ê國家。 |
|
Sū-si̍t siōng, Tâi-oân só͘ siau-sit--ê, m̄-sī keng-chè-la̍t, sī Tâi-oân-lâng ê “chúi-gû-á sèng”!
|
事實上，台灣所消失--ê,m̄ 是經濟力，是台灣人ê「水牛仔性」！ |
|
Sán-gia̍p ē chhut-cháu khì Chi-ná, chē-chē sī ǹg-bāng Chi-ná ê chiān-kè lô-kang. Che, chiū-sī jîn-sèng ê “tham”! Bô kò͘ tio̍h Tâi-oân ê lô-kang su-iàu--in. Tī Tâi-oân chhiàⁿ gōa-lô, mā-sī chit-chióng tham-sio̍k ê sim-lí.
|
產業會出口去支那，濟濟是向望支那ê賤價勞工。Che就是人性ê「貪」！無顧著台灣ê勞工須要--in。Tī台灣倩外勞，mā是這種貪俗ê心理。 |
|
M̄-kú, ōe kóng tò-tńg--lâi, Tâi-oân-lâng chiām-chiām siau-sit nāi-lô chia̍h-khó͘ ê cheng-sîn. Chia̍h-hó, chò khin-khó, chhēng súi-súi tán niá sin-súi. Chit-chióng sim-lí, pìⁿ-chò chiok phó͘-phiàn ê hiān-siōng. Gōa-lô thàn chit-chūn, tōa-liōng chìn-ji̍p Tâi-oân. Tâi-oân ê sán-gia̍p, iā-sī thàn chit-chūn, kā in chhut-cháu ê lí-iû the hō͘ Tâi-oân-lâng.
|
M̄-kú,話講倒轉--來，台灣人漸漸消失耐勞食苦ê精神。食好做輕可，穿súi-súi等領薪水。這種心理，變做足普遍ê現象。外勞趁這陣，大量進入台灣。台灣ê產業也是趁這陣，kā in出走ê理由推hō͘台灣人。 |
|
Só͘-í, Tâi-oân chit-má siōng su-iàu--ê, sī chúi-gû ê pún-sèng! Phú-phú chho͘-chho͘ ê piáu-bīn, chiah ōe-kham-tit tāi-chū-jiân ê hong chhoe, ji̍t pha̍k kiam hō͘ lâm.
|
所以，台灣chit-má上須要--ê,是水牛ê本性！Phú-phú粗粗ê表面，才會堪得大自然ê風吹、日曝兼雨淋。 |
|
Ū chi̍t kù-ōe kóng: “Jīn-chin ê lú-jîn siōng súi!” Góa kám-kak Tâi-oân ê chúi-gû chiū-sī chiah-n̍i̍h súi! Nn̄g-ki kak saⁿ-hiòng, ńg lāi-bīn pau oan ji̍p--khì. Chhin-chhiūⁿ ló͘-le̍k phah-siàⁿ ê nn̄g-ki chhiú-kut, éng-oán oan-oan, chhiú-pôaⁿ ǹg ē-bīn, khang-khòe chò bōe lī!
|
有一句會講：「認真ê女人上súi!」我感覺台灣ê水牛就是chiah-n̍i̍h súi!2支角相向，ńg內面包彎入--去。親像努力扑拼ê 2支手骨，永遠彎彎。手盤向下面，空課做bōe離！ |
|
(Tâi-bûn Bong-pò tē 52 kî, 2001 nî 1 ge̍h)
|
(台文罔報第52期，2001年1月) |
