Giâ-ông
|
Giâ王 |
| Tōa-thâu-liân |
王寶漣 |
|
M̄ chai-iáⁿ ta̍k-ê kám ū chit-ê kám-kak, tō sī chng-kha-lâng chiok hèng ngiâ-lāu-jia̍t--ê; chhiūⁿ goán chng 3-nî 1-kài ê「giâ-ông」, tō sī goán put-chí-á kî-thāi ê ji̍t-chí.
|
M̄知影ta̍k-ê kám有這個感覺, 就是庄kha人chiok興迎鬧熱--ê; 像goán庄有3年1-kài ê「giâ王」, 就是goán不止á期待ê日子. |
|
2000-nî Lán-lâng 3-goe̍h 17, sī goán chng ê「giâ-ông」. Chit-kang sī pài-5, góa tú-á-hó bô khò, pài-4 e-po͘ tō kho̍k hóe-chhia tńg Pîn-tong, kàu chhù--ni̍h mā àm-sî 10-tiám--a.
|
2000年Lán-lâng(舊曆) 3月17, 是goán庄ê「giâ王」. 這kang是拜5, góa tú-á好無課, 拜4 e-po͘就kho̍k火車tńg屏東, 到厝--ni̍h mā暗時10點--a. |
|
Tńg-khì chhù ê lō͘--ni̍h kap a-pà bóng-ōe, i kóng èng-kai ài kóng「ngiâ-ông」, tō sī ngiâ ông-iâ ê ì-sù. Chit-má chng--ni̍h ê lâng lóng kóng「giâ-ông」, góa siūⁿ, èng-kai sī cháu-im iah sī kán-hòa ê koan-hē.
|
Tńg去厝ê路--ni̍h kap a-pà bóng話, i講應該ài講「迎王」, 就是迎王爺ê意思. Chit-má庄--ni̍h ê人lóng講「giâ王」, góa想, 應該是走音iah是簡化ê關係. |
|
A-pà koh kóng, ông-iâ sī Gio̍k-hông-tāi-tè phài lâi hoân-kan sûn-sī--ê, chit-kho sī Chhî-hú-ông-iâ, ta̍k-kho ê ông-iâ lóng bô kâng, chhiáⁿ-sîn ê tē-tiám mā bô kò͘-tēng. Chit-kài tú-á-hó 3-chng kāng 1-kang giâ-ông──goán-chng Phêⁿ-chhù kap keh-piah-chng Sin-chng-á, Sū-iông.
|
A-pà koh講, 王爺是玉皇大帝派來凡間巡視--ê, 這kho是徐府王爺, ta̍k-kho ê王爺lóng無kâng, 請神ê地點mā無固定. 這kài tú-á好3庄kāng 1-kang giâ王──goán庄彭厝kap隔壁庄新庄á(新圍), 仕絨. |
|
Án-ne kóng--khí-lâi, m̄ tō ài ū chiok chē ông-iâ, bô nah ū hoat-tō͘ èng-hù chiah-nī chē chng ê giâ-ông? Beh nah ē ū hiah-nī chē ông-iâ--leh? Kám kóng góa sí liáu-āu mā ē hông chio-khì chò ông-iâ?
|
Án-ne講--起-來, m̄就ài有chiok chē王爺, 無nah有法tō͘應付chiah-nī chē庄ê giâ王? Beh nah會有hiah-nī chē王爺--leh? Kám講góa死了後mā會hông招去做王爺? |
|
3-goe̍h 17 chit-kang, thàu-chá 2-tiám tō ài khì chhiáⁿ-sîn, kiàn-páiⁿ chhiáⁿ-sîn ê tē-tiám lóng tī khe-á-piⁿ, góa mā m̄ chai-iáⁿ sī án-chóaⁿ? Chit-kài sī tī Lí-káng 1-keng soa-chio̍h-á-tiûⁿ lāi-té ê khe-á.
|
3月17這kang, 透早2點就ài去請神, kiàn-páiⁿ請神ê地點lóng tī溪á邊, góa mā m̄知影是án-chóaⁿ? 這kài是tī里港1間砂石á場內底ê溪á. |
|
Góa chit-ê tòe-sôm--ê, kui-mê bô khùn, au kàu tiám-pòaⁿ tō chē bē-tiâu--a. Chit-chūn, gōa-kháu í-keng ū lâng ti̍h tín-tāng, mā thiaⁿ-tio̍h biō-kong ti̍h hòng-sàng, chhui ta̍k-ê kín lâi biō-tiâⁿ chún-pī.
|
Góa這個tòe-sôm--ê, kui暝無睏, au到點半就坐bē-tiâu--a. 這chūn, 外口已經有人ti̍h tín動, mā聽tio̍h廟公ti̍h放送, 催ta̍k-ê緊來廟埕準備. |
|
Kiâⁿ kàu biō-tiâⁿ, oah! Chiok chē lâng lóng chhut--lâi-a, tīn-thâu mā chún-pī kah chha-put-to--a, 6-téng ông-kiō chhāi tī hia, 1-kóa lâng ti̍h khoán phàu kap ian-hóe, chiok lāu-jia̍t--ê.
|
行到廟埕, oah! Chiok chē人lóng出--來a, 陣頭mā準備kah差不多--a, 6頂王轎chhāi tī hia, 1-kóa人ti̍h款炮kap煙火, chiok鬧熱--ê. |
|
Chhiáⁿ-sîn ê kòe-têng it-ti̍t kàu chái-khí 8-tiám-pòaⁿ chiah sǹg kiat-sok.
|
請神ê過程一直到早起8點半chiah算結束. |
|
Giâ-ông chit-kang, ta̍k-hō͘ tiong-tàu kap àm-sî lóng ē pān-toh chhiáⁿ chhin-chiâⁿ pêng-iú, che sī goán chia--ê gín-á siōng hèng--ê.
|
Giâ王chit-kang, ta̍k戶中晝kap暗時lóng會辦桌請親chiâⁿ朋友, che是goán chia--ê gín-á上興--ê. |
|
Hioh-tàu soah, e-po͘ 2-tiám-pòaⁿ khai-sí ûn-kéng, tō sī ûn-chng ê ì-sù.
|
Hioh晝soah, e-po͘ 2點半開始ûn境(巡境), 就是ûn庄(巡庄)ê意思. |
|
Chhōa-thâu--ê sī khai-lō͘-kó͘, koh lâi sī tīn-thâu, chit-kho kan-taⁿ chhun lêng-tīn, sòng-kang-tīn kap 2-ê tōa-kó͘-tīn, bô tah-khiau kap sái-lê-á--a.
|
Chhōa頭--ê是開路鼓, koh來是陣頭, 這kho kan-taⁿ chhun(剩)龍陣, 宋江陣kap 2個大鼓陣, 無踏蹺kap駛犁á--a. |
|
Tīn-thâu āu-piah tō sī ông-kiō, tâng-ki khiā tī kiō téng-koân, tīn-thâu ē tī ta̍k-hō͘ mn̂g-kháu bú-lāng, chit-chūn, lâng ē chún-pī âng-pau hō͘--in, sǹg sī kó͘-lē kap kám-siā ê sim-ì. Ông-kiō tō bô tek-khak ē thêng--lo̍h-lâi, m̄-koh Gō͘-goân-sòe ū ji̍p-lâi goán-tau ōe hû-á, kám sī ū chai-ek?
|
陣頭後壁就是王轎, 童乩khiā tī轎頂koân, 陣頭會tī ta̍k戶門口舞弄, 這chūn, 人會準備紅包hō͘--in, 算是鼓勵kap感謝ê心意. 王轎就無tek確會停--落-來 m̄-koh五元帥有入來goán-tau畫符á, kám是有災厄? |
|
It-ti̍t kàu 5-tiám-gōa chiah ûn liáu beh ji̍p-biō, ji̍p-biō sī kui-ê giâ-ông siōng-jia̍t ê sî-chūn. Sui-bóng tīn-thâu lú lâi lú chió, m̄-koh iah sī kāng-khoán lāu-jia̍t, chhut-gōa phah-piàⁿ ê lâng lóng ē tńg--lâi, pêng-siông-sî-á hàn ti̍h khòaⁿ--tio̍h-ê, chit-chūn mā lóng cháu--chhut-lâi-a.
|
一直到5點外chiah ûn了beh入廟, 入廟是kui個giâ王上熱ê時chūn. 雖bóng陣頭愈來愈少, m̄-koh iah是kāng款鬧熱, 出外phah拚ê人lóng會tńg--來, 平常時á罕ti̍h看--tio̍h-ê, 這chūn mā lóng走--出-來-a. |
|
Chng-kha-lâng bô siáⁿ-mi̍h êng-chîⁿ, m̄-koh goán hia ta̍k-kho giâ-ông lóng ū khoán chiok chē phàu kap ian-hóe--ê, kiàn-páiⁿ nā khòaⁿ-tio̍h phàu-á ti̍h pàng, tō ká-ná khòaⁿ-tio̍h chîⁿ 1-pé 1-pé ti̍h iā--leh.
|
庄kha人無siáⁿ-mi̍h閒錢, m̄-koh goán hia ta̍k-kho giâ王lóng有款chiok chē炮kap煙火--ê, kiàn-páiⁿ若看tio̍h炮á ti̍h放, 就ká-ná看tio̍h錢1把1把ti̍h iā(灑)--leh. |
|
Goán chit-keng biō pài--ê sī Chiā-hú-goân-sòe, thiaⁿ-kóng in ū 5-ê hiaⁿ-tī-á, kan-taⁿ Saⁿ-goân-sòe kap Gō͘-goân-sòe ū tâng-ki. Goán a-pà tō sī saⁿ-goân-sòe ê tâng-ki, chū sè-hàn góa tō tùi tâng-ki chiok ho͘N3-hiân--ê, m̄-koh lóng m̄-káⁿ mn̄g--i.
|
Goán這間廟拜--ê是謝府元帥, 聽講in有5個兄弟á, kan-taⁿ三元帥kap五元帥有童乩. Goán a-pà就是三元帥ê童乩, 自細漢góa就對童乩chiok好玄--ê, m̄-koh lóng m̄敢問--i. |
|
Góa tha̍k kok-tiong ê sî, ū 1-kài ká-ná mn̄g--i, khí-tâng ti̍h chhau kám ē thiàⁿ iah sī ū siáⁿ-mi̍h kám-kak chit-khoán būn-tê, i sūi sóa tùi pa̍t-ê ōe-tê khì, bô ìn--góa. Chū hit-chūn khai-sí, góa tō koh khah bô ióng-khì mn̄g i che--a.
|
Góa讀國中ê時, 有1-kài ká-ná問i講, 起tâng ti̍h操kám會疼iah是有siáⁿ-mi̍h感覺這款問題, i隨sóa(徙)對別ê話題去, 無應--góa. 自hit-chūn開始, góa就koh khah無勇氣問i che--a. |
|
Chit-kài khì chhiáⁿ-sîn, tī hia ti̍h chhiáⁿ goân-sòe lo̍h--lâi, beh ngiâ ông-iâ chiūⁿ-hōaⁿ ê sî-chūn, soah chhiáⁿ lóng bô, ta̍k-ê tī hia tán kui-po͘-kú, góa tō cháu khì goán a-pà piⁿ-á, mn̄g i hoat-seng siáⁿ-mi̍h tāi-chì, i kan-taⁿ kóng ài tán--1-ē, góa tō koh cháu tùi pa̍t-giah khì. Kòe bô jōa kú, i tō khí-tâng--a.
|
這kài去請神, tī hia ti̍h請元帥落--來, beh迎王爺上岸ê時chūn, soah請lóng無, ta̍k-ê tī hia等kui-po͘久, góa就走去goán a-pà邊á, 問i發生siáⁿ-mi̍h tāi-chì, i kan-taⁿ講ài等--1下, góa就koh走對別giah去. 過無jōa久, i就起tâng--a. |
|
Bóe--á, siūⁿ siūⁿ--leh, ka-tī si̍t-chāi chiok pe̍h-lān--ê, hit-chūn khòaⁿ i ka-tī khiā tī hia, èng-kai tō chai-iáⁿ i ū kám-èng--a, góa koh pe̍h-chhi pe̍h-chhi cháu khì mn̄g i hoat-seng siáⁿ-mi̍h tāi-chì.
|
尾--á, 想想--leh, ka-tī實在chiok pe̍h-lān--ê, hit-chūn看i ka-tī khiā tī hia, 應該就知影i有感應--a, góa koh白癡白癡走去問i發生siáⁿ-mi̍h tāi-chì. |
|
Chit-má, goán chng--ni̍h ê tōa-tāi-chì tō kan-taⁿ chhun giâ-ông kap 5-goe̍h chhe-5 sîn-bêng seⁿ-ji̍t, chia--ê oa̍h-tāng sī liân-lo̍k kap î-chhî chhoan-bîn chêng-kám ê chú-iàu le̍k-liōng. Chin-ka-chài, chng-á-lâng koh chiok tiōng-sī giâ-ông--ê, bô hō͘ i bô--khì, nā bô, goán chit-chng cha tō pang--khì-a.
|
Chit-má, goán庄--ni̍h ê大tāi-chì就kan-taⁿ chhun giâ王kap 5月初5神明生日, chia--ê活動是聯絡kap維持村民情感ê主要力量. 真ka-chài, 庄á人koh chiok重視giâ王--ê, 無hō͘ i無--去, 若無, goán這庄早就崩--去-a. |
|
Chit-kài giâ-ông hoat-seng chiâⁿ chē chhiò-khoe-tāi, mā ū 1-kóa ì-gōa. Tán 3-nî, án-ne 1-kang tō kòe--khì-a, chiok bē kòe-giàn--ê, a̍i̍h…koh ài tán 3-nî chiah ē-sái koh kám-siū-tio̍h giâ-ông ê un-loán.
|
這kài giâ王發生chiâⁿ chē笑詼tāi, mā有1-kóa意外. 等3年, án-ne 1-kang就過--去-a, chiok bē過giàn(過癮)--ê, a̍i̍h…koh ài等3年chiah會sái koh感受tio̍h giâ王ê溫暖. |
|
(TGB Thong-sìn tē 9 kî, 2000 nî 6 goe̍h)
|
(TGB通訊第9期，2000年6月) |
