Chò chóa ê hong-hoat
|
做紙ê方法 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Lâng ū ēng chē-chē mi̍h chò chóa, tī Tiong-kok khah-siông sī ēng chíⁿ- chíⁿ ê tek ; tī Sai-kok nā beh chò khah-hó ê chóa chiū ū ēng pò͘ , sī lâng só͘ pàng-sak ê kū i -chiûⁿ , hit-hō . Taⁿ, beh lio̍h-á gī-lūn chiong pò͘ chò chóa ê hong-hoat .
|
人有用濟濟物做紙，tī中國較常是用chíⁿ-chíⁿ ê竹；tī西國若beh做較好ê紙就有用布，是人所放sak ê舊衣裳，hit號。今，beh略仔議論將布做紙ê方法。 |
|
Chò chóa ū ēng môa kap mî ê phòa-pò͘. Si, tiû, nî bô ha̍p, só͘-í chiah-ê mi̍h kap pín-chiam, liú-pâi, hit-hō, tio̍h kéng-chhut lâi tû-khì. Koh chiông-tiong ha̍p-ēng ê phòa-pò͘ tio̍h hun-pia̍t khoán-sit, chho͘--ê thang chò chho͘-chóa , iù--ê thang chò iù-chóa .
|
做紙有用麻及棉ê破布、絲、綢、呢無合，所以chiah ê物及pín針、鈕排hit號，著揀出來除去。Koh,從中合用ê破布著分別款式，粗ê thang做粗紙，幼ê thang做幼紙。 |
|
Phòa-pò͘ hun-pia̍t liáu chiū ū the̍h tī Koah-pò͘-toh koah hō͘ i chi̍t-tè chi̍t-tè hoâiⁿ -ti̍t kok sì-chhùn. Koah-pò͘ to sī thán-khiā chhah tī toh-bīn. Lâng chiong siang-chhiú koah-li̍h8 po͘t3? to-chhùi. ( Khòaⁿ tùi-bīn ang-á-tô͘ téng-thâu-ê . )
|
破布分別了就有提tī割布桌，割hō͘伊一塊一塊，橫直各四吋。割布就是thán-khiā插tī桌面，人將雙手割裂布tī刀嘴。(看對面尪仔圖頂頭ê) |
|
Phòa-pò͘ koah-liáu chiū ū the̍h-khì lok tī tōa-kng tāi-lio̍k chhin-chhiūⁿ hong-kó͘ chi̍t-iūⁿ , kó͘ tîn-ai lóng chhut-khì .
|
破布割了就有提去lok tī大缸，大略親像風鼓一樣，鼓塵埃攏出去。 |
|
Khah-siông phòa-pò͘ sī bak--tio̍h iû kap pa̍t-mi̍h ù-òe, só͘-í sòa ū lo̍h kiⁿ-chúi lâi sa̍h hō͘ lâ-sâm khí-lâi .
|
較常破布是bak著油kap別物污穢，所以續有落鹼kiⁿ水來sa̍h hō͘ lâ-sâm起來。 |
|
Phòa-pò͘ sa̍h-liáu chiū ū the̍h ji̍p Sé-thōa-chhia hō͘ chheng-khì ê chúi chhiâng ji̍p-lâi siông-sè sé-thōa . ( Khòaⁿ tùi-bīn ê ang-á-tô͘ tiong-ng tò-chhiú-pêng--ê . )
|
破布sa̍h了就有提入洗thōa車hō͘清氣ê水chhiâng入來詳細洗thōa。(看對面ê 尪仔圖中央倒手旁ê ) |
|
Tùi hit--n̍i̍h tio̍h the̍h lo̍h Thiah-lì-pò͘ ê bō-chhia . Tī lāi -bīn ū chē-chē khí tāi-lio̍k chhin-chhiūⁿ ka-to chi̍t iūⁿ . In ū thiah-lì phòa-pò͘ kàu chhùi-chhùi iù-iù, chham chúi sī chò iûⁿ kô͘ -kô͘ ê mi̍h hō -chò Chóa-chiuⁿ . ( Khòaⁿ tùi-bīn ê ang-á-tô͘ tiong-ng chiàⁿ-chhiú-pêng--ê . )
|
對hit ni̍h著提落拆lì布ê磨車。Tī內面有濟濟齒大略親像剪刀一樣，in有拆lì破布到碎碎幼幼，chham水是做iûⁿ糊糊ê物，號做紙漿。(看對面ê尪仔圖中央正手旁ê) |
|
In-ūi phòa-pò͘ ū cha̍p-hāng ê sek- tì tú-á chò chóa-chiuⁿ sī bô sím-mi̍h pe̍h, só͘-í lâng ū chiong hit-ê chóa-chiuⁿau lo̍h tī phiò-hún lâi phiò hō͘ i pe̍h .
|
因為破布有雜項ê色緻，tú仔做紙漿是無甚mi̍h白，所以人有將hit ê紙漿au落tī漂粉來漂hō͘伊白。 |
|
Chò chóa-chiuⁿ kàu - gia̍h pe̍h chiū ū ēng chheng-khì chúi kòe-tiû hō͘ phiò -hún tùi lāi-bīn lóng khí-lâi .
|
做紙漿夠額白，就有用清氣水過tiû,hō͘漂粉對內面攏起來。 |
|
Chhòng kàu án-ni chóa -chiuⁿ sī lóng chiâu-pī thang chò chóa , só͘ -í lâng ū the̍h kòe-khì tī Chò -chóa-chhia . ( Khòaⁿ tùi-bīn ang-á-tô͘ ē-kha--ê . ) Tī-chia thang pau-hâm hun-pia̍t hong-hoat ê sì-chām. ( 1 ) Piàⁿ chóa-chiuⁿ tī chóa-chiuⁿ-kng. ( 2 ) Hō͘ chóa-chiuⁿ tùi kng-kha lâu -chhut tī tōa-phìⁿ tâng-lô-se , tī-hia thoaⁿ -po̍h-po̍h kap hō͘ chúi tùi sè - khang- á sia̍p-chhut-lâi . ( 3 ) Sòa ū chìn - chêng pho͘ tī tōa-niá chiⁿ-tiâu, í-keng sī pìⁿ- chò chheⁿ-chóa, nā-sī chin chho͘-siap ia̍h bô sím-mi̍h kian-tēng. ( 4 ) Āu-lâi hit-ê chheⁿ-chóa ū ji̍p tī kúi -nā tùi ê chhia - kńg ê tiong-ng , ū- ê géng i chò pêⁿ -bīn kap kim-seⁿ , ia̍h ū- ê sī sio thang hang i chò ta , chiū kàu lō͘-bóe chóa lóng bêng-pe̍k ū soan-chhut-lâi put-chí tn̂g, chhut-chāi lâng chhâi-koah chò lō͘-ēng .
|
創到án-ni紙漿是攏chiâu備thang做紙，所以人有提過去tī做紙車(看對面尪仔圖下腳ê )。Tī chia thang包含分別方法ê四chām。(1)拚紙漿tī紙漿缸。(2)Hō͘紙漿對缸腳流出tī大片tâng-lô-se,tī hia thoaⁿ薄薄kap hō͘水對細孔仔sia̍p出來。(3)續有進前舖tī大領chiⁿ-thâu,已經是變做生紙，若是真粗澀亦無甚mi̍h堅定。(4)後來hitê生紙有入tī幾若對ê車捲ê中央，有ê géng伊做平面kap kim-seⁿ,亦有ê是小thang烘伊做乾，就到路尾紙攏明白有soan出來不止長，出在人裁割做路用。 |
|
Lán ê sim goân-pún sī pāi-hoāi kap lâ-sâm chhin-chhiūⁿ lâng só͘ khì-sak phòa-pò͘ chi̍t-iūⁿ .
|
咱ê心原本是敗壞及lâ-sâm,親像人所去sak破布一樣。 |
|
Siōng-tè ài kám-hòa lán ê sim- sîn chò chheng-khì-siùⁿ kap hó lō͘ - ēng ê khoán-sit .
|
上帝ài感化咱ê心神做清氣相，kap好路用ê款式。 |
|
Lâng siū piàn-hòa chiū-sī tio̍h hō͘ tō-lí kek-phòa sim-koaⁿ lâi hoán-hóe , sòa hō͘ Iâ-so͘ ê hoeh sé-tû chōe, kap Sèng-sîn siông-sè iok-sok su-io̍k kàu chin-chiàⁿké-kū ōaⁿ-sin chhin-chhiūⁿ chóa tú-á chò chiâⁿ ê thé-sek. Goān lán tāi-ke hoaⁿ-hí tùi Siōng-tè siū ké-pìⁿ , chiah hō͘ I tōa hoaⁿ-hí lán ê iūⁿ . Sim só͘ goān .
|
人受變化就是著hō͘道理擊破心肝來反悔，續hō͘耶穌ê血洗除罪，kap聖神詳細約束私慾到真正改舊換新，親像紙tú仔做成ê體式。願咱大家歡喜對上帝受改變，才hō͘伊大歡喜咱ê樣。心所願。 |
|
(Tâi-lâm Hú-siâⁿ kàu-hōe-pò tē 102 koàn,1893 nî 9 ge̍h)
|
(台南府城教會報第102卷，1893年9月) |
