Siáu-tek-á lia̍h gû
|
Siáu 德--仔掠牛 |
| Asia Jilimpo |
Asia Jilimpo |
|
Góa siōng hèng chia̍h ê liāu-lí sī o-á, sasimi kap gû-pâi. Goán kò͘-hiong Lo̍k-káng, Hong-oán iân-hái it-ti̍t kàu Hûn-lîm koān ê Be̍h-liâu, Tâi-se, Sì-ô͘, Kháu-ô͘, sī Tâi-oân sán o-á siōng hó ê hái-e̍k, chia ê o-á pûi, m̄-koh m̄-sī chhin-chhiūⁿ Bí-kok--ê hiah tōa mi̍h, si̍t-chāi sī choân sè-kài hán-iú ê hó chia̍h-mi̍h. Góa m̄-sī beh kóng koan-he o-á ê tāi-chì, goán kui ke-hóe-á lóng chia̍h o-á, che bô siáⁿ thang kóng, goán i--á bô chàn-sêng góa chia̍h sasimi kap gû-pâi.
|
我上興食ê 料理是蚵仔、sasimi kap 牛排。阮故鄉鹿港、二林、芳苑沿海一直到雲林縣ê 麥寮、台西、四湖、口湖，是台灣產蚵仔上好ê 海域，chia ê 蚵仔肥，m̄-koh m̄ 是親像米國--ê hiah 大mi̍h，實在是全世界罕有ê 好食物。我m̄是beh講關係蚵仔ê代誌，阮歸家伙仔攏愛食蚵仔，che 無啥thang 講。阮 i--仔無贊成我食sasimi kap 牛排。 |
|
Sasimi sī hî-á chheⁿ chia̍h, goán A-i kóng bē-su chheⁿ-hoan--leh, kiaⁿ chia̍h liáu phah pháiⁿ sin-thé, che góa ē-tàng lí-kái. Kóng tio̍h gû-pâi, tō chin hùi-khì, choh-sit lâng kap gû ê koan-hē, m̄-sī 3, 2 kù ōe kóng ē chheng-chhó--ê, góa kóng siáu Tek--á lia̍h gû ê tāi-chì hō͘ lín chai, tō ē-tàng lí-kái choh-sit lâng kàu taⁿ iáu kian-chhî bô beh chia̍h gû-bah ê sim-chêng.
|
Sasimi 是魚仔生食，阮A-i講bē 輸生番--leh，驚食了扑歹身體，che 我會當理解。講著牛排，就真費氣。作穡人kap 牛ê 關係，m̄ 是3、2 句話講會清楚--ê。我講痟德--仔掠牛ê 代誌hō͘ lín 知，就會當理解作穡人到今iáu 堅持無beh 食牛肉ê 心情。 |
|
Tek--á in tau ū chiâⁿ kah tē, 7 hiaⁿ-tī-á chiú chit tè-á thó͘-tē sǹg ū-khah kan-khó͘. Kóng--lâi Tek--á in sī sè-tāi tòa chia ê lâng, nah ē thó͘-tē pí lâng khah chió ? Thiaⁿ-kóng in a-thài ê sî-tāi, in Chng--ka ê thó͘-tē sī hù-kīn siōng tōa phiàn--ê, liáu-āu 1 tāi koh 1 tāi, lâm-teng siuⁿ ōng, it-ti̍t pun ke-hóe, in a-chó͘ sī 5 hiaⁿ-tī, 1 lâng tit 5 hun 1, in a-kong koh 6 hiaⁿ-tī, chhun pun 6 hun 1, Tek--á ū 1 ê a-peh 4 ê a-chek, án-ni in a-pa mā-sī chhun 6 hun 1 ê châi-sán thang pun niâ, sǹg-siàu khah hó--ê, ē-sái tàu sǹg--1-ē, 5 hun 1 koh 6 hun 1, Tek--á in a-pa tit ê châi-sán sī chó͘-thài ê 180 hun chi 1, bián-kóng mā 1 tè-á niâ.
|
德--仔in兜有chiâⁿ 甲地，7 兄弟仔守這塊仔土地算有較艱苦。講--來德--仔in 是世代tòa chia ê 人，nah 會土地比人較少？聽講in 阿太 ê 時代，in 莊--家ê 土地是附近上大遍--ê。了後1 代koh 1 代，男丁siuⁿ 旺，一直分家伙。In 阿祖是5 兄弟，1 人得5 分1，in 阿公koh 6兄弟，chhun 分6 分1。德--仔有1 個阿伯4 個阿叔，án-ni in 阿爸mā 是chhun 6 分1 ê 財產thang 分niâ。算數較好--ê 會使 tàu 算--1 下，5 分1 koh 6 分1 koh 6 分1，德--仔in阿爸得ê 財產是祖太ê 180 分之1，免講mā 1 塊仔niâ。 |
|
7 hiaⁿ-tī-á choh kah-gōa tē, ji̍t-chí beh án-chóaⁿ kòe ? Koh kóng, lio̍h-lio̍h-á tō lóng ē-tàng chhōa bó͘--a, kín-chá-bān mā ài hun-khui chia̍h, án-ni, 1 ê lâng mā chiah pun bô 2 hun tē, che sī Tek--á in lāu-pē siōng hoân-ló ê tāi-chì. Tek--á chò tōa-kiáⁿ ê lâng, ài pí sió-tī-á taⁿ khah chē chek-jīm, chū siàu-liân sî-tāi khí, tō li̍p-chì beh hak thó͘-tē, ū kang tō thàn, ē-sái kóng chò gah bô-mê-bô-ji̍t, chng--ni̍h ê lâng m̄-chiah kha-chhng āu kiò i ‘siáu Tek--á’, che m̄-sī oân-choân leh kêng-thé, phì-siùⁿ--i, ū o-ló ê ì-sù chāi lāi.
|
7 兄弟仔作甲外地，日子beh án-chóaⁿ 過？Koh 講，略略--仔就攏會當娶某--a,緊早慢mā ài 分開食。Án-ni,1 個人mā 才分無2 分地。Che 是德--仔in 老父上煩惱ê 代誌。德--仔做大子ê 人，ài 比小弟仔擔較濟責任。自少年時代起，就立志beh hak 土地。有工就趁，會使講做gah 無暝無日。庄--ni̍h ê 人m̄-chiah kha-chhng後叫伊痟德--仔。Che m̄ 是完全leh kêng-thé、phì-siùⁿ--伊，有o-ló ê 意思在內。 |
|
Tek--á 13 hòe khí tō lo̍h chhân, sái, lê, pháng, thoa lōa-tâng, phah la̍k-ta̍k, hōaⁿ chhiúⁿ-pē, ta̍k hāng lóng ē. Che m̄-sī lâng gâu, sī gû leh thoa leh lê, Tek--á ka-tī choh m̄-chiâⁿ sit niâ, tōa-pō͘-hūn ê sî-kan lóng khì ín sit-thâu, thàn kang. Ē-sái kóng chū chò gín-á ē-hiáu chhī gû khí, Tek--á kap in tau hit chiah gû tō ná hō͘ ūn-miā ê soh-á pa̍k chò 1 hóe, 1 kang 24 tiám-cheng tîⁿ ân-ân.
|
德--仔13 歲起就落田，駛、犁、pháng、拖lōa-tâng、phah la̍k-ta̍k、hōaⁿ 手耙，逐項攏會。Che m̄是人gâu,是牛leh 拖、leh 犁。德--仔家己作m̄成穡 niâ,大部分ê 時間攏去引穡頭，趁工。會使講自做囡仔會曉飼牛起，德--仔kap in兜hit 隻牛就若hō͘ 運命ê 索仔縛做1 伙，1 工24 點鐘纏ân-ân。 |
|
Nah ē kóng 24 tiám-cheng? Thó͘-tē chió ê lâng chhù mā tòa sè keng, lâng khùn khah e̍h--leh bô-iàu-kín, hit chiah gû khah án-chóaⁿ mā tio̍h 1-keng gû-tiâu. Tek--a ūi-tio̍h sioh hit chiah gû, kā gû-tiâu piàⁿ gah chiok chheng-khì, pàng jiō pàng sái sûi tô kā chheng, án-ni khah bô báng-thâng. Hit sî, tú chiàn-āu, ji̍t-chí bô siáⁿ pêng-sūn, ū lâng chhut-lâi chò chha̍t, to͘-chhī tō chián-liú-á thau chîⁿ-gîn, chng-kha bô siáⁿ ta̍t-chîⁿ--ê, thau lia̍h ke lia̍h ah sī sù-siông--ê, thau khan gû sǹg tōa chha̍t-kó͘. Chit khoán chha̍t-á gû m̄-káⁿ khan khì gû-hi hoah kè, ū--sī thâi-thâi phòa-phòa--leh chò bah-gû bē. Hit sî hán-kóng keh-piah chng ū lâng phàng-kìⁿ gû, Tek--á m̄-káⁿ khùn, tī gû-tiâu kò͘ kui mê, bóe--á kui-khì tī hia ne báng-tà, chhu chháu-chhio̍h-á khùn.
|
Nah 會講24 點鐘？土地少ê 人厝mā tòa 細間，人睏較隘--leh無要緊。Hit 隻牛較án-chóaⁿ mā著 1 間牛寮。德--仔為著惜hit 隻牛，kā 牛寮拚gah 足清氣。放尿放屎隨就kā 清，án-ni 較無蚊蟲。Hit 時，tú 戰後，日子無啥平順，有人出來做賊。都市就剪紐仔偷錢銀，庄腳無啥值錢--ê,偷掠雞掠鴨是sù 常--ê。偷牽牛算大賊賈。這款賊仔牛m̄ 敢牽去牛墟喝價。有--是thâi-thâi 剖剖--leh 做肉牛賣。Hit 時hán 講隔壁庄有人phàng 見牛，德--仔m̄ 敢睏，tī 牛寮顧歸暝。尾--仔kui-khì tī hia ne 蚊罩，chhu 草蓆仔睏。 |
|
Tek--á kò͘ gû pí lâng leh kò͘ bó͘ khah thé-thiap, un-jiû. Gû kiaⁿ joa̍h, Tek--á kā chhiâng chúi ná-chhiūⁿ sé sin-khu án-ni, chhut mn̂g mā lóng chah 1 ki tn̂g hia-kóng, kau-á piⁿ sûi-sî iúⁿ chúi kā lâm. Nā ū pí-sài ‘Chheng-khì gû’, ná chit sî ê ‘chheng-chê pâu-pâu’ án-ni, A-tek--á hit chiah gû tek-khak ji̍p-soán. Siáu Tek--á chia̍h kàu 20 gōa iáu-bōe chhōa, gû pí bó͘ khah tiōng-iàu.
|
德--仔顧牛比人leh 顧某較體貼、溫柔。牛驚熱，德--仔kā chhiâng 水，若像洗身軀án-ni。出門mā攏chah 1 支長hia 管，溝仔邊隨時iúⁿ 水kā 淋。若有比賽「清氣牛」，若這時ê【清潔寶寶】án-ni,阿德--仔hit 隻牛的確會入選。痟德--仔食到20 外iáu 未娶，牛比某較重要。 |
|
Chit ê sî-tāi ū ‘khô͘-thî-í’, hit sî mā ū cheng-seⁿ-á leh tio̍h-che, cheng-chha bô chit khoán sû niâ. Tek--á hit chiah pó͘-pòe gû soah khì òe--tio̍h, bē chia̍h bē khùn, sù-ki bô la̍t, chhiàⁿ siù-i lâi chù-siā mā bô siáⁿ kiâⁿ-khì, lâng tòe gû leh bē chia̍h bē khùn, pí gû khah chia̍h-la̍t, siáu Tek--á kui ê lâng sán-ki-lo̍h-hio̍h, liān in 6 ê sió-tī kap 3 ê sió-mōe to leh ūi i chhiau-hoân. I-ha̍k ê mi̍h-kiāⁿ m̄-sī choh-sit lâng só͘ ē-tàng lí-kái--ê, chù-siā, koàn io̍h-á, mê ji̍t án-ni chiàu-kò͘, iáu-sī bô hoat-tō͘ kái-kiù hit chiah gû ê sìⁿ-miā.
|
這個時代有【口蹄疫】，hit 時mā 有cheng 牲仔leh 著災，精差無這款詞niâ。德--仔hit 隻寶貝牛煞去òe--著，bē 食bē 睏，四肢無力。倩獸醫來注射mā 無啥行氣，人tòe 牛leh bē 食bē 睏，比牛較食力。痟德--仔歸個人sán 枝落葉，連in 6 個小弟kap 3 個小妹都leh為伊操煩牽掛。醫學ê 物件m̄ 是作穡人所會當理解--ê,注射、灌藥仔，暝日án-ni 照顧，iáu 是無法tō͘ 解救hit 隻牛ê 生命。 |
|
Sí-gû beh hō͘ lâng chhia khì sio-tiāu hit chái-khí, Tek--á 1 ê lâng chē tī kau-á piⁿ, khòaⁿ kau-á-chúi iu-iu-á lâu, hong 1 chūn 1 chūn ùi tek-á bóe iô--lo̍h-lâi, kā kau-á té ê hûn-iáⁿ kap khóng ê thiⁿ so gah 1 lēng 1 lēng. Chia sī i ta̍k kang khan gû lâi kō-e̍k ê só͘-chāi, i pàng siaⁿ háu, bē-su sí pē sí bú hit khoán háu-siaⁿ, kā thàu-chá ê chhân-hn̂g tà 1 iân ai-chhiû ê bông-bū.
|
死牛beh hō͘ 人車去燒掉hit早起，德--仔1 個人坐tī 溝仔邊，看溝仔水攸攸仔流，風1 陣1 陣ùi 竹仔尾搖--落來，kā 溝仔底ê 雲影kap khóng ê 天so gah 1 lēng 1 lēng。Chia 是伊逐工牽牛來gō 浴ê 所在。伊放聲哮，bē 輸死父死母hit 款哮聲，kā thàu 早ê 田園罩1 iân哀愁ê 濛霧。 |
|
Kòe kúi kang, ū lâng pò-kóng Tek-ûi-á ū gû beh bē--lâng, kiò A-tek--á khì siòng gû. Hit kháu chàu sī lo̍h-kàu--ê, kóng ū kúi nā hō͘ chò-hóe beh î-bîn poaⁿ khì Pa-se khai-khún, khì hia mā tio̍h gû, m̄-koh chē chûn-á kóng-ài kúi kò͘ goe̍h chiah ē kàu, gû bē-tàng bé chûn-phiò. Lóng-chóng ū 6 hō͘, ta̍k hō͘ lóng ū 1 chiah gû, ū 2 chiah í-keng ín--lâng-a. 4 chiah lóng khòaⁿ--khì-lâi ióng-ióng, chhut kè koh chin kong-tō, chng--ni̍h kap i tàu-tīn khì ê lâng, lóng kó͘-bú A-tek--á hak 1 chiah khí--lâi, A-tek--á 4 hō͘ cháu lâi cháu khì, ta̍k chiah gû siòng liáu koh siòng, 1 kang bē-tàng chò koat-tēng, hoan-tńg-kang koh khì khòaⁿ, lâng kóng chhōa bó͘ tùi-khòaⁿ mā bô siòng hiah kang-hu.
|
過幾工，有人報講竹圍仔有牛beh賣--人，叫阿德--仔去相牛。Hit 口灶是落教 --ê,講有幾若戶做伙beh 移民搬去巴西開墾，去hia mā 著牛，m̄-koh 坐船仔講 ài 幾個月才會到。牛bē 當買船票。攏總有6 戶，逐戶攏有1 隻 牛，有2 隻已經允--人a。4 隻攏看--起來勇勇，出價koh 真公道，庄--ni̍h kap伊tàu-tīn 去ê 人，攏鼓舞阿德--仔hak 1 隻起--來。阿德--仔4 戶走來走去，逐隻牛相了koh 相，1 工bē 當做決定，翻轉工koh 去看。人講娶某對看 mā 無相hiah 工夫。 |
|
Kòe 1 lé-pài, A-tek--á iáu-bōe koat-sim, 3 chiah to iā hō͘ lâng bé--khì-a, chhun 1 chiah niâ, i iā bô siáⁿ thang kéng, chú-lâng-ka sī chin tiong-hō͘ ê lâng, kóng A-tek--á na chîⁿ khah khoeh, ē-tàng koh kiám, i ū thiaⁿ lâng kóng A-Tek--á sioh gû chhut-miâ--ê, kā gû bē hō͘--i, chú-lâng-ka chin hòng-sim, chit chiah gû m̄-sī ū siáⁿ khiap-sì bô lâng beh bé, sī chú-lâng m̄-kam chhìn-chhái bē, ūi-beh pò-tap i tùi che ka-têng kòng-hiàn, kam-goān sio̍k-bē hō͘ thiàⁿ gû ná thiàⁿ bó͘-kiáⁿ ê A-tek.
|
過1 禮拜，阿德--仔iáu 未決心，3 隻都也hō͘ 人買--去a,chhun 1隻niâ,伊也無啥thang 揀。主人家是真忠厚ê 人，講阿德--仔若錢較缺，會當koh 減。伊有聽人講阿德--仔惜牛出名--ê,kā 牛賣hō͘--伊，主人家真放心。這隻牛m̄ 是有啥khiap-sì 無人beh 買，是主人m̄ 甘chhìn-chhái 賣。為beh報答伊對che家庭ê貢獻，甘願俗賣hō͘ 疼牛若疼某子ê 阿德。 |
|
Chhù piⁿ lóng khǹg A-tek kā bé--lo̍h-lâi, khì gû-hi sī lia̍h bô chiah-nī sio̍k koh ióng--ê, gû tō-sī gû, ióng-ióng--á ē-kham-tit sái tō hó. A-tek--á soah khí gōng-sîn, i kóng 1 chiah gû sī beh chò-hóe 1-sì-lâng--ê, nah ē-sái chhìn-chhái lia̍h--1-chiah. Koh kóng, i siūⁿ-beh chhōe ná-chhiūⁿ i kòe-sin hit chiah kāng-khoán--ê chiah beh bé. Thong-siông ‘Kòe-sin’ sī iōng tī lâng--ê, A-tek--á kā i ê gû sí--khì kóng sī ‘Kòe-sin’ tō chai-iáⁿ gû tī i sim-lāi chiàm siáⁿ khoán ê tē-ūi.
|
厝邊攏勸阿德kā 買--落來，去牛墟是掠無chiah-nī 俗koh 勇--ê。牛就是牛，勇勇--仔會堪得駛就好。阿德--仔煞起憨神。伊講1 隻牛是beh 做伙1 世人--ê,nah 會使 chhìn-chhái 掠--1 隻。Koh 講，伊想beh chhōe 若像伊過身hit 隻共款--ê 才beh 買。通常「過身」是用tī 人--ê,阿德--仔kā伊ê 牛死--去講是「過身」，就知影牛tī伊心內占啥款ê 地位。 |
|
Kòe 1 kò͘-goe̍h, A-tek--á iáu-sī bô gû thang sái, choh-sit-phōaⁿ lóng chhiò i siuⁿ ti̍t, gû sī beh iōng lâi kā lâng tàu chò khang-khòe--ê, A-tek--á soah leh kap gû poa̍h kám-chêng, chhin-chhiūⁿ lâng sí bó͘ 3 nî lāi m̄-káⁿ beh chhōa sin-niû kāng-khoán. 1 iūⁿ chháu chhī pah khoán gû, beh nah ū kap i goân-seng hit chiah kāng-khoán ê gû. Hù-kīn Pó-táu, khah lo̍h-nâm ê Pak-káng, lóng ū tōa gû-chhī, tō-sī lâng chheng-chò sī ‘Gû-hi’--ê, A-tek lóng khì chhōe--kòe, tō-sī kéng bô 1 chiah tâu i ì--ê. Beh iōng gû ê sî, seng kā chhù-piⁿ poah--1-po͘-á, thiap lâng kóa chháu-liāu chîⁿ.
|
過1 個月，阿德--仔iáu 是無牛thang 駛。作穡伴攏笑伊 siuⁿ 直。牛是beh 用來kā 人tàu 做工課--ê,阿德--仔煞leh kap 牛poa̍h 感情。親像人死某3 年內m̄ 敢beh 娶新娘共款。一樣草飼百款牛，beh nah 有kap伊原先hit 隻共款ê 牛？附近寶斗 ，較落南ê 北港，攏有大牛市，就是人稱做是「牛墟」--ê,阿德攏去chhōe--過，就是揀無1 隻投伊意--ê。Beh 用牛ê 時，先kā 厝邊撥--一晡仔，貼人寡草料錢。 |
|
Tek--á in lāu-pē mn̄g i kóng: “Hit chiah gû nā ióng-ióng, lán tō kā lia̍h--tńg-lâi, hoâiⁿ-ti̍t sī 1 chiah gû niâ, thah tio̍h khó-lū hiah kú, bô gû sī beh án-chóaⁿ choh-sit, lí kan-taⁿ chit chām-á bô khì ín khang-khòe tō liáu jōa chē khì--a ?”
|
德--仔in 老父問伊講：「Hit 隻牛若勇勇，咱就kā 掠--轉來，橫直是1 隻牛niâ,thài著考慮hiah久！無牛是beh án-chóaⁿ 作穡？你kan-taⁿ 這chām仔無去引工課就了偌濟去--a?」 |
|
Tek--á ìn-kóng: “Gû ū gû-sèng, kan-taⁿ ióng, nā m̄ chai sèng, i bē thiaⁿ lán kà. Lâng ē-tàng iōng kóng-ōe sio chai-iáⁿ sèng, gû kap lán bô ōe kóng, beh chai sèng khah oh, hō͘ góa ke khòaⁿ kúi--chiah-á, bô chha hit kúi kang. Góa m̄-sī hiâm kùi, sī kiaⁿ lia̍h tio̍h pháiⁿ sèng-tē ê gû, he tō chin hùi-khì !”
|
德--仔應講：「牛有牛性，kan-taⁿ 勇，若m̄ 知性，伊bē 聽咱教。人會當用講話相知影性，牛kap 咱無話講，beh 知性較oh，hō͘ 我加看--幾隻a,無差hit 幾工。我m̄ 是嫌貴，是驚掠著歹性地ê 牛，he 就真費氣！」 |
|
Ū 1 ê lé-pài-ji̍t, beh-tàu, Tek-ûi-á lâng kui ke khan hit chiah gû lâi, kóng-sī beh sàng hō͘ Tek--á, chú-lâng kóng hit chái-khí khì chò lé-pài, ū kā gû ê tāi-chì kóng hō͘ kàu-hōe ê bo̍k-su kap hōe-iú thiaⁿ, hit chiah tī in tau 1-sì gû kap kui ke-hóe-á lóng chiok chhin-kīn, in kā gû tòng-chò ka-têng ê 1 hūn-chú, bē-tàng chhōa i khì Pa-se to leh kan-khó͘-sim--a, beh kā bē-tiāu, bān-put-it nā tú-tio̍h ok chú-lâng, kiaⁿ ē khek-khui tio̍h hit chiah gû. Choân kàu-hōe ê lâng chai-iáⁿ A-tek sioh gû, i sái gû ê sî, chhiú--ni̍h mā ē the̍h tîn-tiiâu, m̄-koh bô lâng khòaⁿ kòe i ka hit chiah gû sut--kòe. Sui-bóng 1 chiah gû ē-sái bē put-chí-á chē chîⁿ, chóng-sī, khah chē chîⁿ mā bô lâng leh bē bó͘ bē kiáⁿ, hit chiah gû tùi in lâi kóng, tō ná-chhiūⁿ chit khoán--ê.
|
有1 個禮拜日，beh 晝，竹圍仔人歸家牽hit 隻牛來，講是beh 送hō͘ 德--仔。主人講hit 早起去做禮拜，有kā 牛ê 代誌講hō͘ 教會ê 牧師kap 會友聽。Hit 隻tī in兜1 世牛，kap 歸家伙仔攏足親近。In kā 牛當做家庭ê 1份子，bē當chhōa伊去巴西都leh 艱苦心--a,beh kā 賣掉，萬不一若tú 著惡主人，驚會剋虧著hit 隻牛。全教會ê 人攏知影阿德惜牛，伊駛牛ê 時，手--ni̍h mā 會提籐條，m̄-koh 無人看過伊kā hit 隻牛sut--過。雖罔1 隻牛會使賣不止仔濟錢。總--是，較濟錢mā 無人leh 賣某賣子。Hit 隻牛對in 來講，就若像這款--ê。 |
|
Chng-kha lâng chin tiau-ti̍t, bô-iân bô-kò͘ lâng 1 chiah gû beh hō͘--in, siu ê lâng sim-lāi be-tit-kòe, kòe 3 kang, A-tek--á chhiàⁿ 1 chhut tōa-hì khì Tek-ûi-á chng poaⁿ, kóng-sī beh sàng-pia̍t lî hiong khì hn̄g-hn̄g m̄-chai toh-ūi Pa-se ê 6 hō͘ lâng. Ta̍k-ê lóng chai i sī tit lâng 1 chiah gû bē kòe-sim, choan-kang tap-siā--lâng-ê. Hì-pêⁿ kha ê tōa chhiū piⁿ, A-tek--á khan hit chiah gû tī hia, tâi-á téng lô-kó͘ pat-im lòng-lòng kiò, A-tek--á it-ti̍t leh kap gû kóng ōe, kóng siáⁿ mā kan-taⁿ i chai niâ. Chú-lâng ê gín-á tī piⁿ--á mā bô khòa khòaⁿ hì, khòaⁿ gû kap A-tek--á leh hō͘-siong se̍k-sāi, sio-chiⁿ beh chhī chià-bóe hō͘ gû chia̍h, kàu beh-àm-á sî, A-tek--á beh khan gû tńg--khì, siang hong-bīn lóng lâu ba̍k-sái, ū lâng kóng ū khòaⁿ tio̍h hit chiah gû mā leh lâu ba̍k-sái. Chú-lâng kui ke tī mn̂g-kháu-tiâⁿ ba̍k-chiu kim-kim khòaⁿ A-tek--á kap gû ê sin-iáⁿ, sai-pêng âng-âng ê ji̍t-thâu-kng kā in ê iáⁿ giú gah chin tn̂g chin hn̄g.
|
庄腳人真tiau 直，無緣無故人1 隻牛beh hō͘--in,收ê 人心內bē 得過。過3 工，阿德--仔倩1 齣大戲去竹圍仔庄poaⁿ，講是beh 送別離鄉去遠遠m̄ 知toh 位巴西ê 6戶人。逐個攏知伊是得人1 隻牛bē 過心，專工答謝--人ê。戲棚腳 ê 大樹邊，阿德--仔牽hit 隻牛tī hia,台仔頂鑼鼓八音lòng-lòng 叫，阿德--仔一直leh kap 牛講話。講啥mā kan-taⁿ伊知niâ。主人ê 囡仔tī 邊--仔mā 無掛看戲，看牛kap 阿德--仔leh 互相熟悉，相爭beh 飼蔗尾hō͘ 牛食。到 beh 暗仔時，阿德--仔beh 牽牛轉--去，雙方面攏流目屎。有人講mā 有看著 hit 隻牛mā leh 流目屎。主人歸家tī 門口埕目珠金金看阿德--仔kap 牛ê 身影。西爿紅紅ê 日頭光kā in ê 影giú gah真長真遠。 |
|
Hit chiah gû lia̍h--lâi liáu-āu, A-tek--á kāng-khoán án-ni lê án-ni sái, mā m̄-bat kā phah, m̄-koh, kám-kak bô chhin-chhiūⁿ khah chá hit chiah hiah chhin-kīn, lâng chò-hóe to ē ū kám-chêng siōng ê bô-kâng, tùi gû, bián-kóng mā ē ū bô-kâng ê kám-chêng chha-ī. Siōng chió, A-tek--á tō bô tī gû-tiâu khùn--a, i beh chhōa bó͘--a.
|
Hit 隻牛掠--來了後，阿德--仔共款án-ni 犁án-ni 駛，mā m̄-bat kā 扑。M̄-koh，感覺無親像較早hit 隻hiah 親近。人做伙都會有感情上ê 無共，對牛，免講mā 會有無共 ê 感情差異。上少，阿德--仔就無tī 牛寮睏--a,因為伊beh 娶某--a。 |
|
A-tek--á 25 hòe chiah chhōa bó͘, hm̂-lâng-pô--á lâi pò chhin-chiâⁿ, kóng-sī Kòe-kau-á lâng, lî in chng bô jōa hn̄g, kiò A-tek ū êng khì thau siòng--1-ē, iah-sī iok sî-kan tùi-khòaⁿ--1-ē. A-tek khì khòaⁿ 1 pái, koh-sī hn̄g-hn̄g khòaⁿ cha-bó͘ gín-á ê 1 ê hêng-á niâ, tō kóng: “Lâng nā bô sio khì-hiâm tō hó--a !”
|
阿德--仔25 歲才娶某，媒人婆--仔來報親情，講是過溝仔人，離in 庄無偌遠，叫阿德有閒去偷相--1 下，抑是約時間對看--1 下。阿德去看1 擺，koh 是遠遠看查某囡仔ê 1 個形仔niâ,就講：「人若無相棄嫌就好--a!」 |
|
Hm̂-lâng-pô--á goân-pún siūⁿ-kóng chit kho͘ lia̍h 1 chiah gû ài siūⁿ hiah kú, chhōa 1 ê bó͘ m̄-tio̍h ài siòng kui-nî. Nah chai tāi-chì piàn hiah kán-tan, thàn chit ê âng-pau-lé koh chin khin-khó, chhùi chhiò ba̍k-chhiò kā lâng kóng: “A̍i̍h--ioh, A-tek--á lia̍h gû pí chhōa bó͘ khah téng-chin, bo̍k-koài lâng kiò i ‘siáu Tekm̂a’ !”
|
Hm̂ 人婆--仔原本想講這箍掠1 隻牛ài 想hiah 久，娶1 個某m̄ 著ài 相歸年。Nah 知代誌變hiah 簡單，趁這個紅包禮koh 真輕khó,嘴笑目笑 kā 人講：「A̍i̍h--ioh，阿德--仔掠牛比娶某較頂真 ，莫怪人叫伊痟德--仔！」 |
|
Chhin-chhiūⁿ chit khoán ê tāi-chì, tī hit khoán pha-hng ê nî-tāi eng-kai m̄-sī jōa hi-hán--ê. Kóng--lâi goán chhù--ni̍h ê téng 1 pòe lóng iáu bô ài chia̍h gû-bah, tō ē-tàng lí-kái--a.
|
親像這款ê 代誌，tī hit 款pha 荒ê 年代應該m̄ 是偌稀罕--ê。講--來，阮厝--ni̍h ê 頂1 輩攏iáu 無愛食牛肉，就會當理解--a。 |
|
（《Pha-hng ê kò͘-sū》Tâi-pak-chhī:Tâi-gí Thoân-pò,2000.03 Chho͘-pán)
|
（《Pha荒ê故事》台北市：台語傳播，2000.03初版。） |
