首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有12個段落,12個語句,467個語詞,785個音節
Tē 6 kài Sè-kài Tâi-gí Bûn-hòa-iâⁿ 第6屆世界台語文化營
Abon Abon
Chin hoaⁿ-hí, chit-pái sè-kài Tâi-gí-bûn-hòa-iâⁿ pān tī lán Tâi-oân-tó lāi, hō͘ koh khah chē lâng ū-hoat-tō͘ chham-ú kap liáu-kái, mā ē-sái hō͘ Tâi-oân-tó lāi ê Tâi-oân-lâng chai-iáⁿ, Tâi-gí-bûn-ūn-tōng m̄-sī 1-chióng siàu-liām kè-khì, hôe-ho̍k kó͘-chá ê『復古』oa̍h-tāng. Chin歡喜, 這pái世界台語文化營辦tī lán台灣島內, hō͘ koh khah chē人有法度參與kap了解, mā會sái hō͘台灣島內ê台灣人知影, 台語文運動m̄是 1種siàu念過去, 恢復古早ê『復古』活動.
Tâi-gí-bûn-ūn-tōng sī sè-kài- sèng--ê, sī beh kā gí-giân “bûn- jī-hòa” “hiān-tāi-hòa”, sī beh phah-phòa pa̍t-kok tùi Tâi-oân si̍t- bîn khòng-chè ê bîn- cho̍k- ūn-tōng. 台語文運動是世界性--ê, 是beh kā語言「文字化」「現代化」, 是beh phah破別國對台灣殖民控制ê民族運動.
Tī chia, mā chin kám-siā chú-pān-tan-ūi, hō͘ “Ha̍k-seng Tâi-oân- gí-bûn chhiok-chìn-hōe” ū chit-ê ki-hōe kā iâⁿ-tūi tàu chhut-kha-chhiú, hō͘ Tâi-gí-ha̍k-seng ē-sái kā ta̍k-ê chò ho̍k-bū. Tī chia, mā chin感謝主辦單位, hō͘「學生台灣語文促進會」有這個機會kā營隊tàu出腳手, hō͘台語學生會sái kā ta̍k-ê做服務.
Bí-lē-tó sū-kiāⁿ hō͘ lâng su-khó-tio̍h Tâi-oân ê chèng-tī būn-tê, tī ūn-tōng kòe-têng tiong, tû-liáu chèng-tī būn-tê, mā ū chin chē lâng siūⁿ-tio̍h Tâi-oân m̄-taⁿ chèng-tī būn-tê ài kái-koat, koh ū chē chē tāi-chì hō͘ gōa-lâi si̍t-bîn-thóng-tī-chiá chhòng kah lu-chhám-chhám. chit-piàn iâⁿ-tūi ê chú-tê “Tâi-gí-bûn”, tō sī ta̍k-ke lóng hoân-ló bē-liáu ê būn-tê. 美麗島事件hō͘人思考tio̍h台灣ê政治問題, tī運動過程中, 除了政治問題, mā有chin chē人想tio̍h台灣m̄-taⁿ政治問題ài解決, koh有chē chē代誌hō͘外來殖民統治者chhòng kah lu慘慘. 這piàn營隊ê主題「台語文」, tō是大家lóng煩惱bē了ê問題.
Ùi hit-chūn khai-sí ū lâng siá-si cho͘ si-siā; ū lâng siu-chip chu-liāu, phian chím-thâu-jī-tián, pó-chûn kó͘-chá ê ōe-sû; koh ū lâng teh giân-kiù Tâi-gí ê “bûn-jī-hòa” ; mā ū pān-kòe kúi-lo̍h-pái Tâi-gí-iâⁿ. Ùi hit-chūn開始有人寫詩組詩社; 有人收集資料, 編枕頭字典, 保存古早ê話詞; koh有人teh研究台語ê「文字化」; mā有辦過幾lo̍h-pái台語營.
Ū 1-tīn ha̍k-seng teh su-khó beh án-chóaⁿ kā Tâi-gí “hiān-tāi-hòa”, tiān-náu chiah tú ji̍p-lâi Tâi-oân, kan-taⁿ ū-hoat-tō͘ iōng Eng-bûn chhau-chok, chia--ê ha̍k-seng siūⁿ- tio̍h iōng Lô-má-jī, koh iōng “123” phiau-tiāu, kàu bóe--á ti̍t-chiap bô phiau-tiāu. 有 1-tīn學生teh思考beh án-chóaⁿ kā台語「現代化」, 電腦chiah tú入來台灣, kan-taⁿ有法度用英文操作, chia--ê學生想tio̍h用羅馬字, koh用「123」標調, 到尾--á直接無標調.
In tī tiān-náu sè-kài lāi-tóe khai-sí iōng Tâi-gí-bûn siá Mail, kap bô-kâng ha̍k-hāu ê Tâi-gí-ha̍k-seng liân-lo̍k, thó-lūn siā-hōe, chèng-tī, kok-ka kap bûn-hòa ê būn-tôe, Tâi-gí-bûn kap siōng chìn-pō͘ ê tiān- náu kiat-ha̍p, 10-nî āu, Chi-na-ōe chiah ū-hoat-tō͘ iōng chiok kî-koài ê pān-hoat ji̍p-khì tiān-náu sè-kài. In tī電腦世界內底開始用台語文寫Mail, kap無kâng學校ê台語學生聯絡, 討論社會, 政治, 國家kap文化ê問題, 台語文kap上進步ê電腦結合, 10年後Chi-na話chiah有法度用chiok奇怪ê辦法入去電腦世界.
Chia--ê Tâi-gí-ha̍k-seng cho͘-sêng Ha̍k-seng Tâi-oân-gí-bûn chhiok- chìn-hōe, it-ti̍t kàu chit-má, chit-tīn Tâi-gí-ha̍k-seng mā sī kè-sio̍k kian- chhî kóng Tâi-gí, sí Tâi-bûn, kian- chhî iōng Tâi-gí lâi su-khó Tâi-oân ê būn-tôe, mā khiā tī bûn-hòa ê koan-tiám, siūⁿ beh iōng Tâi-oân bûn-hòa chò ki-chhó͘, chhòng-chō 1-ê sin koh lí-sióng ê to̍k-li̍p Tâi-oân. Chia--ê台語學生組成學生台灣語文促進會, 一直到chit-má, 這tīn台語學生mā是繼續堅持講台語, 寫台文, 堅持用台語來思考台灣ê問題, mā khiā tī文化ê觀點, 想beh用台灣文化做基礎, 創造 1個新koh理想ê獨立台灣.
Gún beh ti̍h--ê sī, chin-chiàⁿ ū Tâi-oân chú-thé li̍p-tiûⁿ ê bú-gí kàu-io̍k, iōng ka-kī ê bú-gí lâi se̍k-sāi Tâi-oân, iōng Tâi-oân ê ba̍k- chiu lâi khòaⁿ sè-kài, o̍h 2-chióng í- siōng ê Tâi-oân-lâng bú-gí, chhiùⁿ Tâi-oân-lâng chhiùⁿ ê koa, khòaⁿ Tâi-oân-lâng poaⁿ ê hì, tha̍k Tâi-oân-lâng siá ê chheh. Gún beh ti̍h--ê是, 真正有台灣主體立場ê母語教育, 用ka-kī ê母語來熟sāi台灣, 用台灣ê目chiu來看世界, 學 2種以上ê台灣人母語, 唱台灣人唱ê歌, 看台灣人poaⁿ ê戲, 讀台灣人寫ê冊.
Gún bô-ài Chi-na-lâng kiông-pek lán o̍h Chi-na-ōe, bô-ài Chi-na-lâng ê tiān-sī chia̍t-bo̍k, bô-ài Chi-na-lâng chhiùⁿ ê koa, bô-ài Chi-na-lâng poaⁿ ê hì, mā bô-ài Chi-na-lâng kiông- tiāu ê hôngtè bûn-hòa, bô-ài Chi- na-lâng tòe lâng kha-chhng āu ê sè-kài bûn-hòa, koh khah bô-ài 1-lé-pài 1-tiám-cheng “tōa Chi-na soa-bûn ê ké bú-gí-khò kap Chi- na-lâng ê ah-pà cha-po͘-lâng thé-chè. Gún無愛Chi-na人強迫lán學Chi-na話, 無愛Chi-na人ê電視節目, 無愛Chi-na人唱ê歌, 無愛Chi-na人poaⁿ ê戲, mā無愛Chi-na人強調ê皇帝文化, 無愛Chi-na人tòe人kha-chhng後ê世界文化, koh khah無愛 1禮拜 1點鐘「大Chi-na沙文ê假母語課kap Chi-na人ê鴨霸cha-po͘人體制.
Tâi-gí-ha̍k-seng iōng Tâi-gí seng-oa̍h, iōng Tâi-gí chhòng-chok, iōng Tâi-gí khip-siu sè-kài bûn-hòa kap sin tì-sek, iōng Tâi-gí siá-- chhut-lâi, kóng hō͘ choân Tâi-oân ê lâng thiaⁿ, Tâi-gí sī Tâi-gí-ha̍k-seng ê seng-oa̍h hong-sek, m̄-sī siūⁿ--tio̍h chiah the̍h-lâi soh-soh khòaⁿ-khòaⁿ ê chhit-thô- mi̍h, ǹg-bāng ta̍k-ê tī sè-kài-Tâi-gí-iâⁿ chò-hóe lâi chhòng-chok sin ê Tâi-oân bûn-hòa. 台語學生用台語生活, 用台語創作, 用台語吸收世界文化kap新智識, 用台語寫--出來, 講hō͘全台灣ê人聽, 台語是台語學生ê生活方式, m̄是想--tio̍h chiah提來soh-soh看看ê chhit-thô-mi̍h, ǹg望ta̍k-ê tī世界台語營做伙來創作新ê台灣文化.
(TGB Thong-sìn tē 6 kî, 2000 nî 3 goe̍h) (TGB通訊第6期,2000年3月)
回上一頁    終戰後,   2000年,   散文