首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有12個段落,195個語句,1900個語詞,2961個音節
A-eng Ah_20 阿瑛!啊_20
Tiuⁿ Chhong-bín 張聰敏
20 20
“Kā lí sǹg liáu, tû-tû khàu-khàu, si̍t the̍h chi̍t-chheng-bān cháu bōe--khì.” Gio̍k-bí hôe A-eng ê siau-sit: “Khan-kaóa, chiah chhím pàng--chhut-khì niâ, tō ū lâng chhut-kè. Nā mài kip, iáu ū lâng tha̍h--leh.” Gio̍k-bí kiông-tiāu: “Chit-má bē-chhiú tng kiông, lí hit-tè chhân chin sio-lo̍h--leh.” “Ta̍uh-ta̍uh-á lâi, bô leh kóaⁿ.” A-eng sim-thâu tō-sī put-an. Tō chiong hit-mê thâu-bóe, kóng hō͘ Gio̍k-bí thiaⁿ. “Lí í-keng cháng-tio̍h kiat-thâu--a, sī án-chóaⁿ lín a-pa kóng hō͘ lí ê chhân-khè koat chi̍t-ē? Lí siūⁿ khòaⁿ-māi--leh.” “In kháu-kháu siaⁿ-siaⁿ iōng m̄-kam chiong tāi-chì hân--leh....” “Sī--a, bô-chhái lí hiah khiáu, chin-chin sī tong-kio̍k-chiá bê. Bô siūⁿ lín a-i sī án-chóaⁿ it-chài hiâm Khèng-tông sàn, bô-ài lí kè? Būn-tê lóng chhut tī chit-tè chhân, lí kám khòaⁿ bōe--chhut-lâi? Hit-chūn in bé chhân kòe hō͘ lí, kin-sio̍k ku-thâu ku lāi-bah, pûi-chúi bô lâu gōa-lâng chhân, koh kó͘-lē lí phah-piàⁿ chò seng-lí. Thài ū liāu-tio̍h Sin-thiam ē kòe-sin--khì?” Gio̍k-bí--á chiong in chhin-chêng, un-chêng téng kám-chêng lóng thiah-thiah-tiāu, taⁿ lâu chîⁿ-chêng, hō͘ A-eng thiaⁿ-tio̍h chiok m̄-hó. 「Kā你算了,除除扣扣,實the̍h一千萬走bōe--去。」玉美回阿瑛的消息:「牽kau仔,才chhím放--出-去niâ,就有人出價。若mài急,猶有人tha̍h--咧。」玉美強調:「Chit-má賣手tng強,你彼塊田真燒lo̍h--咧。」「Ta̍uh-ta̍uh仔來,無咧趕。」阿瑛心頭就是不安。就將彼暗頭尾,講互玉美聽。「你已經cháng著結頭--啊,是按怎lín阿爸講互你的田契摑一下?你想看māi--咧。」「In口口聲聲用呣甘將代誌hân--咧...。」「是--啊,無彩你hiah巧,真真是當局者迷。無想lín阿i是按怎一再嫌慶堂散,無ài你嫁?問題攏出tī這塊田,你敢看bōe--出來?彼陣in買田過互你,kin-sio̍k龜頭龜內肉,肥水無流外人田,koh鼓勵你拍拚做生理。汰有料著紳添會過身--去?」玉美--啊將in親情、恩情等感情攏拆拆掉,單留錢情,互阿瑛聽著足呣好。
“Cha̍p gōa nî chêng, ká-sú lí chài kè hit-ê pah-hòe thâu-ke, lín a-i ē chiong chit-tè chhân sàng hō͘ lí chò kè-chng--bô...? He chin piàⁿ--leh-lah heh! Lín a-i siáⁿ-khoán lâng lí iā m̄-sī m̄-chai. Chi̍t-ê chîⁿ phah jī-sì-kat, siáu ji̍p bô siáu chhut, chhut-miâ ê chîⁿ-kǹg. Hit-chūn nā kè, kin-sio̍k cha-po͘ hit-pêng sàng lâu-á-chhù--a, i kám bōe kiò lí chiong chhân lâu hō͘ gín-á? M̄-chiah kóng i chûn--lí, bô tòng--lí. Chit-má lí chiong chhân-khè sàng-hêng, chiàⁿ-chiàⁿ tùi tiong kiat--tio̍h in sim-thâu. Sim-lāi m̄-goān lí kah-chhân--khì, mā pháiⁿ-sè siu tńg--lâi. Siu--leh, tú hō͘ lí liāu--tio̍h, hêng chhân pàng lâng. Koh hō͘ chng--ni̍h ê lâng keng-thé, tùi chhiâⁿ-sun tōa-hàn ê sin-pū siuⁿ khok-hêng. Bô hoat-tō͘ ê tō͘, chí ū seng hân--leh-lah.” Gio̍k-bí--á chi̍t-hāng chi̍t-hāng thiah hō͘ A-eng thiaⁿ, hō͘ A-eng jú thiaⁿ jú pi-ai. Tòa kāng chhù-hiā, chiūⁿ án-ne tak sim-ki, nà ū sêng chhù-tau--leh? Ōe kóng tò-tńg--lâi, A-eng i iáu m̄-sī hūi chīn sim-ki, beh chìⁿ-thoat in ta-ke-koaⁿ, poe khì Khèng-tông hia. 「十外年前,假使你再嫁彼個百貨頭家,lín阿i會將這塊田送互你做嫁妝--無...?He真拚--咧啦heh!Lín阿i啥款人你也呣是呣知。一個錢拍二四結,siáu入無siáu出,出名的錢kǹg。彼陣若嫁,kin-sio̍k查埔彼pêng送樓仔厝--啊,伊敢bōe叫你將田留互gín仔?呣chiah講伊chûn--你、無擋--你。Chit-má你將田契送還,正正對中kiat--著in心頭。心內呣願你kah田--去,嘛歹勢收tńg--來。收--咧,tú互你料--著,還田放人。Koh互庄--裡的人keng-thé,對chhiâⁿ孫大漢的新婦siuⁿ khok-hêng。無法度的度,只有先hân--咧啦。」玉美--啊一項一項拆互阿瑛聽,互阿瑛愈聽愈悲哀。Tòa仝厝瓦,像按呢鬥心機,nà有sêng厝兜--咧?話講倒tńg--來,阿瑛伊猶呣是費盡心機,beh掙脫in乾家官,飛去慶堂hia。
“Lí iáu-sī chiàu ke-ōe kiâⁿ, pó-chèng lí sīn-sī sūn-sī, ta̍t-tio̍h bo̍k-tek--lah.” Gio̍k-bí chiâⁿ lo̍k-koan kā kó͘-lē. Bē-chhân sī kong-khai chìn-hêng, sûi thoân kàu in ta-ke-koaⁿ hia. Si̍t-chāi khiàng, tiau-kang tèⁿ-chheⁿ, tùi chit-kiāⁿ tāi-chì put-bûn put-būn, ná-chhiūⁿ bô hoat-seng kāng-khoán. Án-ne iā hó, A-eng kè-siàu khui koân-koân, ta̍h chin ân, chin ngē. Khan-kau-á beh at-kè, tio̍h bé-chhiú tha̍h cha̍p-bān, i chiah ì-sù ì-sù kiám nn̄g, saⁿ-bān. Khan-kau-á chhoh kah: “Sī chin beh bē iah ké beh bē? Thài ū hit-lō sí-ti-á-kè--ê.” “Hiô, tiong-lâng hiah hó-chò, kiò bé-chhiú ke tha̍h--chi̍t-ē-lah.” A-eng lāu-sîn chāi-chāi, hō͘ bé-chú chiâⁿ chhoh. Iû-kî khan-kau-á khòaⁿ chi̍t-tè bah tiàu bīn-chêng, kian-kian-á kheh bōe tio̍h, chiah kiàn-sek tio̍h A-eng ê lī-hāi. Kî-si̍t A-eng kám ta̍h hiah ngē, khòaⁿ chhut chhī-chháu óa bē-hong, siōng-chhiáⁿ iáu ē koh khí--leh, bián kiaⁿ bô bé-chú. Koh chi̍t-hāng, iang Lîm chú-jīm Tâi-pak chhōe chhù. Thiaⁿ lâi thiaⁿ khì soah m̄-chai ài bé siáⁿ-khoán, chiah chai bé-chhù tio̍h ha̍k-būn. Kah-a̍h chhù beh bé hō͘ gín-á, sui-jiân A-eng chú-tō, iáu-sī tio̍h hō͘ gín-á choân-têng chham-ú. Tī cha̍p-goe̍h choan-kang khì Tâi-pak, kau-tài Éng-siông kap A-koan hó-hó khòaⁿ chhù. “Í chi̍t-chheng-bān kha-tau-á bé nn̄g-keng kong-ú, chi̍t-lâng chi̍t-keng, siōng-hó óa chò-hóe, hó-hó chiàu-kò͘.” A-eng hun-sek i án-ne chò ê goân-in, chhân-hn̂g keng-chè hāu-ek pí Tâi-oak hak-chhù chha chin chē. Koh nn̄g-hiaⁿ-moāi tī Tâi-pak tēng-ki ê ki-hōe chin tōa, “Beh chò Tâi-pak-lâng oh?” Lîm chú-jīm kóng--ê: “Sòe chhù-khiā sī chin kan-khó͘--neh.” Chhù bé ē pó-chit, chún bô ka-tī tòa, sòe--lâng mā pí choh-sit ē hô. 「你猶是照計劃行,保證你順序順序,達著目tek--啦 。」玉美chiâⁿ樂觀kā鼓勵。賣田是公開進行,隨傳到in乾家官hia。實在khiàng,刁工tèⁿ生,對這件代誌不聞不問,ná像無發生仝款。按呢也好,阿瑛價siàu開koân-koân,踏真ân、真硬。牽交仔beh at價,tio̍h買手tha̍h十萬,伊才意思意思減兩、三萬。牽交仔chhoh kah:「是真beh賣抑假beh賣?汰有彼lō死豬仔價--的。」「Hiô,tiong[中]人hiah好做,叫買手加tha̍h--一下啦 。」阿瑛老神在在,互買主chiâⁿ chhoh。尤其牽kau仔看一塊肉吊面前,kian-kian仔kheh bōe著,才見識著阿瑛的厲害。其實阿瑛敢踏hiah硬,看出市草倚賣方,尚且猶會koh起--咧,免驚無買主。Koh一項,央林主任台北chhōe厝。聽來聽去煞呣知ài買啥款,才知買厝tio̍h學問。Kah-a̍h厝beh買互gín仔,雖然阿瑛主導,猶是tio̍h互gín仔全程參予。Tī十月專工去台北,交代永崧及阿娟好好看厝。「以一千萬kha-tau仔買兩間公寓,一人一間,上好倚做夥,好相照顧。」阿瑛分析伊按呢做的原因,田園經濟效益比台北hak厝差真濟。Koh兩兄妹tī台北定居的機會真大,「Beh做台北人oh?」林主任講--的:「Sòe厝khiā是真艱苦--neh。」厝買會保值,準無家己tòa,sòe--人嘛比作穡卡會hô。
A-eng am-khàm chhú-lí chhân-hn̂g, tán chhù bé liáu beh chài kè ê siau-sit. Pēng it-chài kau-tài: “Bé-chhù ê tāi-chì, chiām-chhiáⁿ mài hō͘ a-kong, a-má chai. Lāu-hòe-á-lâng tùi thó͘-tē ê kám-chêng kap lán bô-kâng. Tán chhù bé liáu, hō͘ in lâi khòaⁿ, lâi tòa, in tō hoaⁿ-hí--lah.” “In kám m̄-chai lí teh bē-chhân?” A-koan sûi mn̄g: “Ná ē bōe tòng?” “Chit-kiāⁿ tāi-chì hō͘ ma-ma ûn-ûn-á chhú-lí, siong-sìn in thiaⁿ-tio̍h bē-chhân hak-chhù, koh hō͘ a-sun, it-tēng hoaⁿ-hí--ê-lah.” Si̍t-chāi A-eng bô chek-kek chìn-hêng, oan-ná teh tán ta-ke-koaⁿ ê hoán-èng: “Lín seng khì liáu-kái hoàn-chhù chhī-chháu, tán in tap-èng, kè-siàu ē ha̍h, góa sûi liân-lo̍k lín.” Ji̍t-seng, Siù-tin tùi A-eng bē-chhân, it-ti̍t tī chi tō͘ gōa. Liân khan-kau-á khòaⁿ A-eng ta̍h hiah ngē, oa̍t kòe-lâi chhōe Ji̍t-seng. Ji̍t-seng the kah lī-lī: “Chhân sī i ê, lín tio̍h chhōe i.” Siù-tin mā kóng kah sng gìm-gìm: “Goán sin-pū ê châi-sán, siáⁿ káⁿ chú-ì? Lín chhōe m̄-tio̍h lâng--a-lah.” 阿瑛掩khàm處理田園,等厝買了beh再嫁的消息。並一再交代:「買厝的代誌,暫且mài互阿公、阿má知。老歲仔人對土地的感情及咱無仝。等厝買了,互in來看、來tòa,in就歡喜--啦 。」「In敢呣知你teh賣田?」阿娟隨問:「Ná會bōe擋?」「這件代誌互媽媽ûn-ûn仔處理,相信in聽著賣田hak厝,koh互阿孫,一定歡喜--的啦。」實在阿瑛無積極進行,oan-ná teh等乾家官的反應:「Lín先去瞭解販厝市草,等in答應,價siàu會合,我隨連絡lín。」日昇、秀津對阿瑛賣田,一直置之度外。連牽交仔看阿瑛踏hiah硬,越過來chhōe日昇。日昇推kah離離:「田是伊的,lín tio̍h chhōe伊。」秀津嘛講kah sng gìm-gìm:「阮新婦的財產,啥敢主意?Lín chhōe呣tio̍h人--啊啦。」
Ōe thoân kàu A-eng hia, bô-hêng-tiong chō-sêng chin tōa ê ap-le̍k. “Lí seng léng-chēng--chi̍t-ē, Khèng-tông goán ē chim-chiok khòaⁿ-māi.” Che sī hit-àm in ta-koaⁿ chòe-āu chi̍t-kù ōe: “Tán lín a-i khì khah chhē lo̍h--khì, chiah koh chham-siông--lah.” “A-i khì kám iáu-bōe chhē--lo̍h? Iáu teh siū-khì? Hoān-sè liân a-pa to khì chham? Ah bô....” Siūⁿ-tio̍h án-ne, sim ná to koah. Chū sè-hàn, A-eng m̄-bat hoán-pōe sī-tōa, jiá kah chhiūⁿ chit-chūn án-ne lóng m̄-chhap--i! “Góa sī m̄-sī chò m̄-tio̍h--lah?” I it-chài mn̄g ka-tī: “Góa án-ne chò kám m̄-tio̍h? Bô, thài lóng tiām-tiām m̄-chhap--leh?” A-eng si̍t-chāi chin khó͘-náu, kám-siong..... Siūⁿ-khí sè-hàn, khòaⁿ-tio̍h “a-peh” lâi ê sî, bîn-chhn̂g-kha tō ū han-chî, bí-àng mā ū bí--a. Thiaⁿ-tio̍h “A-eng, lâi-khì chia̍h khok-á-te.” Chhùi-nōa tō kiōng beh tin--lo̍h-lâi. Ē kì-tit tē it pái chia̍h khok-á-te, Ji̍t-seng hoan-hù mài chhiat. Nn̄g-phiat phâng kàu bīn-chêng, A-eng khòaⁿ khok-á-te hē tò-péng, kha-chhng ó͘ chit7-khang, ji̍p tāu-iû kap ko-ko ê tiⁿ-chiùⁿ. 話傳到阿瑛hia,無形中造成真大的壓力。「你先冷靜--一下,慶堂阮會斟酌看māi。」Che是彼暗in乾官最後一句話:「等lín阿i氣卡chhē落--去,chiah koh參詳--啦 。」「阿i氣敢猶未chhē--落?猶teh受氣?凡勢連阿爸都氣參?Ah無...。」想著按呢,心ná刀割。自細漢,阿瑛呣bat反背序大,惹kah像這陣按呢攏呣chhap--伊!「我是呣是做呣tio̍h--啦 ?」伊一再問家己:「我按呢做敢呣tio̍h?無,汰攏恬恬呣chhap--咧?」阿瑛實在真苦惱、感傷....。想起細漢,看著「阿伯」來的時,眠床腳就有番薯,米甕嘛有米--啊。聽著「阿瑛,來去食khok仔te。」嘴瀾就強beh津--落來。會記得第一擺食khok仔te,日昇hoan咐mài切。兩phiat捧到面前,阿瑛看khok仔te hē倒péng,腳倉挖一khang,入豆油及ko-ko的甜醬。
I chhùi-nōa liân thun nn̄g, saⁿ-chhùi, tī gia̍p--leh chhùi sûi óa--khì.... “A̍i̍h, a̍i̍h, a̍i̍h..., sio--lah!” Ji̍t-seng hoah-siaⁿ jiok bōe tio̍h A-eng tōa-chhùi so̍p, khok-á-te tiàm chhùi-khang kho̍k-kho̍k-soan, thǹg-tio̍h ba̍k-sái to liàn--lo̍h-lâi. Ji̍t-seng chhùi-khang tùi chhùi-khang it-ti̍t pûn-hong: “Gōng gín-á, sio-hut-hut tō kiat--lo̍h, ē thǹg--sí-oh.” Ji̍t-seng iā chhiò iā sioh, goân-lâi chia̍h khok-á-te tio̍h ha̍k-būn, ài sîm--pòaⁿ-hun-cheng-á, tán tāu-iû, tiⁿ, hiam-chiùⁿ, tī khok-á-te lai-té kiâⁿ hō͘ thàu, chiah tú-hó sio, tú-hó chia̍h. Tòe Ji̍t-seng tńg--lâi, chú-pn̄g, sé-saⁿ, kò͘-tiàm, piàⁿ chhù-lāi, ta̍k-hāng khang-khòe to chò. Chia--ê khang-khòeA-eng chū sè-hàn chò koàn-sì, ká-ná seng-oa̍h ê chi̍t pō͘-hūn. Khòaⁿ tī tōa-lâng gán-lāi, sī thiàⁿ-tiuh-tiuh koh sioh-miā-miā. Ji̍t-seng tio̍h piàⁿ gōa, sì-kè pun-pho hoàn-bē. 伊嘴瀾連吞兩、三嘴,箸挾--咧嘴隨倚--去...。「A̍i̍h、a̍i̍h、a̍i̍h...,燒--啦 !」日昇喝聲jiok bōe著阿瑛大嘴so̍p,khok仔te tiàm嘴空kho̍k-kho̍k-soan,燙著目屎都liàn--落來。日昇嘴空對嘴空一直pûn風:「Gōng gín仔,燒hut-hut就kiat--落,會燙--死-oh。」日昇也笑也惜,原來食khok仔te tio̍h學問,ài sîm--半分鐘仔,等豆油、甜、辛醬,tī khok仔te內底行互透,才tú好燒,tú好食。Tòe日昇tńg--來,煮飯、洗衫、顧店、piàⁿ厝內,逐項khang-khòe都做。遮--的khang-khòe阿瑛自細漢做慣sì,假ná生活的一部份。看tī大人眼內,是疼tiuh-tiuh koh惜命命。日昇tio̍h拚外,四界奔波販賣。
Siù-tin sui-jiân kò͘ lāi, put-sî kâⁿ Sin-thiàm, chng-thâu chng-bóe siu-hòe, hō͘ Ji̍t-seng ū mi̍h thang bē. Saⁿ-lâng gōa-kháu châu-chông, kám-á-tiàm keng-siông pàng hō͘ A-eng. Tio̍h kò͘ tiàm-kháu èng-hù lâng-kheh, iā beh piàⁿ chhù-lāi cha̍p-ti̍h. Tùi m̄-bat pòaⁿ-hāng kàu bān-sū-thong, sió-sió nî-kí ióng-sêng ì-chì kian-kiông, kut-la̍t phah-piàⁿ, khek-hok khùn-kéng ê seng-lí kha-siàu, sì-lâng kiōng-tông kēng chhut chit-phìⁿ sán-gia̍p. Khó-sioh siōng-thiⁿ oàn-tō͘, Sin-thiam chá kòe-sim, pàng i ko͘-toaⁿ bī-bông-jîn.... “Ah! ‘bī-bông-jîn’, ‘bī-bông-jîn’! A-eng lín A-thiam kah a̍h sí--khì, ná m̄ tòe khì sí--leh? Kah a̍h kai sí bōe sí? A̍h-sái ai-ai-cha̍p-cha̍p, sí hó--lah!” Koh siūⁿ tò-tńg--lâi, “M̄-tio̍h, m̄-tio̍h!” A-eng sim-lāi hán-hoah: “Sè-kan kám ū pun chú, chiông, tōa, sè, si-sià kap siu-siū ê chha-piat? Chi̍t-ki chháu chi̍t-tiám lō͘, lō͘-chúi chiâu-ûn. Án-ne, lâng thài ū koân-kē gám? Múi ê lâng èng-kai ū kong-pêⁿ seng-chûn kap seng-oa̍h ê khong-kan. Chit-ê sî-khong, èng-kai hō͘ to̍k-li̍p, chū-chú chū-sìn, m̄-siū sok-pak, khéng chhiong khéng piàⁿ ê lâng, ē-tàng tńg-se̍h, hoat-hui ê ki-hōe. Tī jîn-chè bāng-lō͘ chhōe-tio̍h pêng-hêng ê li̍p-chiok-tiám, ta̍h chhut khui-khoah ê lō͘--chhut-lâi....” 秀津雖然顧內,不時kâⁿ紳添,庄頭庄尾收貨,互日昇有物thang賣。三人外口走chông,kám仔店經常放互阿瑛。Tio̍h顧店口應付人客,也beh piàⁿ厝內雜ti̍h。對呣bat半項到萬事通,小小年紀養成意志堅強、骨力拍拚、克服困境的生理kha-siàu,四人共同kēng出這片產業。可惜上天怨妒,紳添早過身,放伊孤單未亡人...。「啊!“未亡人”,“未亡人”!阿瑛lín阿添kah a̍h死--去,ná呣tòe去死--咧?Kah a̍h該死未死?A̍h-sái ai-ai-cha̍p-cha̍p,死好--啦 !」Koh想倒tńg--來,「呣tio̍h,呣tio̍h!」阿瑛心內喊喝:「世間敢有分主、從,大、細,捨施及收受的差別?一枝草一點露,露水chiâu-ûn。按呢,人汰有koân低gám?每個人應該有公平生存及生活的空間。這個時空,應該互獨立、自主自信、呣受束縛、肯衝肯拚的人,ē-tàng tńg-se̍h、發揮的機會。Tī人際網路chhōe著平衡的立足點,踏出開闊的路--出來...。」
A-eng chin oàn-thàn, “A-i oan-ná cha-bó͘-lâng, pêⁿ-pêⁿ cha-bó͘-lâng, pêⁿ-pêⁿ cha-bó͘-lâng, ná bōe thè goán siat-sióng--leh.....” Bē-chhân soah chū án-ne thoa--leh. M̄-koh, sin puh nn̄g-chân tāi-chì hō͘ A-eng sim hoân. Chi̍t-hāng sī A-hoe siu-tàⁿ--a, A-chiong kap in sin-pū khó͘-kiû tńg-khì tòa chò-hóe. Chhù khang--chhut-lâi, in a-i mā ke chiok bô phōaⁿ. Lēng-gōa chi̍t-hāng, A-tián chhài-kè-á bô-ài chò--a, siūⁿ kòe-nî-á kòe, Chiang-hòa chhōe chhù bē chū-chō͘-chhan. Chhù kāng-khoán bô lâng sòe--a. A-hoe poaⁿ-sóa, éng-hióng siōng tōa iáu-sī Siù-tin, pâng-thâu lāi tâng-sāi-á in nn̄g-lâng siōng hó, siōng ū ōe kóng. A-eng sui-jiân khì A-hoe gâu poaⁿ-ōe, m̄-koh, khòaⁿ Siù-tin chi̍t-ē bô phōaⁿ, put-sî gām-khuh-gām-khuh, soah thè i khó͘-liân. Ji̍t-seng chū Sin-thiam kòe-sin, kám-á-tiàm pàng hō͘ A-eng, liân khui chhài-kè-á, kāng-khoán pàng hō͘ ta-ke sin-pū. Ka-tī chi̍t-lâng tê-iú, lông-iú, soaⁿ-iú, tiò-iú, tō-iú..., sio-chio--leh sì-kè khì. Siù-tin chi̍t-ē kóng--i, tō ìn kóng i iáu teh choh-sit--leh, iā bô leh chhit-thô. Kî-si̍t chhân-hn̂g khang-khòe lóng chhiàⁿ lâng. Sī kóng Ji̍t-seng sim-chōng hoeh-iû that liáu-āu, Siù-tin kiaⁿ--tio̍h, m̄-káⁿ siuⁿ hō͘ chò, tō sûi-chāi i liu-liu khì--lah. Ah nā chhài-kè-á siu--khí-lâi, A-eng siūⁿ, che tāi-chì tōa--lo͘h. 阿瑛真怨歎,「阿i oan-ná查某人,平平查某人,ná bōe替阮設想--咧....。」賣田煞自按呢拖--咧。呣koh,新puh兩chân代誌互阿瑛心煩。一項是阿花收擔--啊,阿章及in新婦苦求tńg去tòa做夥。厝空--出來,in阿i嘛加足無伴。另外一項,阿典菜架仔無ài做--啊,想過年仔過,彰化chhōe厝賣自助餐。厝仝款無人sòe--啊。阿花搬徙,影響上大猶是秀津,房頭內同似仔in兩人上好、上有話講。阿瑛雖然氣阿花gâu搬話,呣koh,看秀津一下無伴,不時gām-khuh-gām-khuh,煞替伊可憐。日昇自紳添過身,kám仔店放互阿瑛,連開菜架仔,仝款放互乾家新婦。家己一人茶友、農友、山友、釣友、道友...,相招--咧四界去。秀津一下講--伊,就應講伊猶teh作穡--咧,也無咧chhit-thô。其實田園khang-khòe攏倩人。是講日昇心臟血油塞了後,秀津驚--著,呣敢siuⁿ互做,就隨在伊溜溜去--啦 。Ah若菜架仔收--起來,阿瑛想,che代誌大--囉。
A-tián chhài-kè-á m̄-chò beh kái-tô͘, A-eng liáu-kái. Chò bōe kòe kang, thàn bô-kàu kang-chîⁿ, koh chìm--lo̍h-khì mā bô chiân-tô͘. M̄-koh, kin-á-ji̍t kám-á-tiàm ē chûn-chāi, ke-kiám khò chhài-kè-á tháⁿ--leh. Chhài-kè-á nā siu, bô tàu sio-kēng, kheh-mn̂g iáu ē liû-sit. Goân-pún siū kong-kàu hok-lī tiong-sim chhiúⁿ bōe-chió kheh-hō͘, chhiau-siong, pah-hòe, jī-sì sió-sî piān-lī siong-tiàm koh ti̍t-ti̍t khui, kám-á-tiàm í-keng chiâⁿ pháiⁿ seng-chûn--lo͘h. Chhiūⁿ A-mûi, tiàm kám bô khui tī chhī-á-kháu, “Chia̍h-chhī sī chia̍h-chhī, lâng tōa-bē-tiûⁿ, beh hō͘ lâng chò táiⁿ! Chit-má liû-hêng tōa-hî chia̍h sió-hî, sè-bóe--ê nā chhiúⁿ bô chia̍h, kian-kian-á tio̍h chia̍h thô͘-soa-hún-á ko̍h.” A-mûi téng-î soan-kò chi̍t-ê sî-tāi ê kiat-sok. Kan-taⁿ khaòⁿ chhài-chhī-á sì-kho͘-liàn-tńg, saⁿ kha-pō͘ chi̍t khám, gō͘ kha-pō͘ chi̍t-keng ê cha̍p-hòe-á-tiàm, hō͘ tōa-bē-tiûⁿ kiat kah bōe chhoán-khù. Bô siu tio̍h kái-tô͘, chhun--ê neh--leh neh--leh, iā bô leh jōa hó kòe. Chit-khoán sè-bī, hō͘ A-eng sim kiaⁿ. Chí-sī chit kúi kò goe̍h lâi, in ta-ke beh chhap ná m̄-chhap--leh, hō͘ i pháiⁿ khui-chhùi. Iáu-sī A-koan tńg--lâi, thiaⁿ-tio̍h A-tián beh poaⁿ-sóa, chhù làng nn̄g-keng chhut--lâi, kóng ài sūn-sòa kái-piàn keng-êng hêng-thài. A-eng kó͘-lē i kā a-má kóng, bêng--ê piáu-sī in a-má thiaⁿ i ê ōe, chit-kiāⁿ tāi-chì i m̄-káⁿ chò-chú. Àm--ê leh, chhù-kéng gāi-gio̍h, m̄-káⁿ chhun-kha chhut-chhiú. “Lán chit-keng bē-tiûⁿ, tio̍h tēng-ūi siā-khu-sèng ê sió-bē-tiûⁿ.” 阿典菜架仔呣做beh改途,阿瑛瞭解。做bōe過工,趁無夠工錢,koh chìm--落去嘛無前途。呣koh,今仔日kám仔店會存在,加減靠菜架仔tháⁿ--咧。菜架仔若收,無鬥相kēng,客門猶會流失。原本受公教福利中心搶bōe少客戶,超商、百貨、二四小時便利商店koh直直開,kám仔店已經chiâⁿ歹生存--囉。像阿梅,店敢無開tī市仔口,「食市是食市,人大賣場,beh互人做táiⁿ!Chit-má流行大魚食小魚,細尾--的若搶無食,kian-kian仔tio̍h食土沙粉仔ko̍h。」阿梅等於宣告一個時代的結束。干單看菜市仔四kho͘1-liàn-tńg,三腳步一khám,五腳步一間的雜貨仔店,互大賣場kiat kah bōe喘氣。無收tio̍h改途,chhun--的neh--咧neh--咧,也無咧偌好過。這款勢面,互阿瑛心驚。只是這幾個月來,in乾家beh chhap ná呣chhap--咧,互伊歹開嘴。猶是阿娟tńg--來,聽著阿典beh搬徙,厝làng兩間出--來,講ài順續改變經營型態。阿瑛鼓勵伊kā阿má講,明--的表示in阿má聽伊的話,這件代誌伊呣敢做主。暗--的咧,處境礙gio̍h,呣敢chhun腳出手。「咱這間賣場,tio̍h定位社區性的小賣場。」
A-koan kóng-tio̍h chiâⁿ ū-pān: “Lán bô châi-tiāu kap tōa-bē-tiûⁿ piàⁿ, mā bô beh kap in piàⁿ, chú-iàu èng-kai hūn-kīn lī-piān. Tē jī, khak-tēng beh bē siáⁿ? Seng koat-tēng beh bē chheⁿ-sian si̍t-phín--bô? Nā beh, tio̍h chhiáⁿ tōng-le̍k, ko͘-kè kui-bô͘ kap siat-pī. Tē saⁿ, thong-pôaⁿ kiám-chó chìn-chhut-hòe liû-têng kap sêng-pún. Bu̍t-liû tiān-náu koán-chè, iû-kî jîn-le̍k sêng-pún ài kàng kàu chhun chi̍t-lâng, lâng-kheh mā tio̍h chū-chō͘-sek.” A-koan phoe-phêng chit nn̄g-khám tiàm, choân bô hāu-lu̍t: “Lín khòaⁿ kám-á-tiàm hâm chhài-kè-á iōng saⁿ-lâng, tong-jiân chò bô-kàu kang-chîⁿ--a.” Siūⁿ bōe kàu A-eng sin-khó͘ cha̍p gōa nî, soah hō͘ A-koan tòng-chò bô hāu-lu̍t: “Ah nā beh bē ti-bah, hî-á, cheng-seⁿ-á, chi̍t-lâng án-chóⁿ chò? Kám bú ē--khì?” “Thài bú bōe--khì!” A-koan ìn-tio̍h chiâⁿ sáng-sè: “Kiò téng-chhiú chhú-lí hó, lán bē hiān-sêng--ê-a. Chit-má siáⁿ sî-tāi, káng-kiù hun-kang ha̍p-chok, kiōng-tông chhòng-chō lī-sûn. Ha̍p leh chò, ha̍p leh thàn.....” “Ah sī beh án-chóaⁿ ha̍p leh chò?” Siù-tin thiaⁿ liáu chiâⁿ ū hèng-chhù: “Ē khì hō͘ lâng chia̍h--khì-bô?” “Kóng-tio̍h án-chóaⁿ ha̍p-chok, che chiâⁿ ū thang hōe--leh.” A-koan hèng-chhi̍h-chhi̍h: “Án-ne--lah, góa tńg-lâi mn̄g kong-si ū hèng-chhù--bô, phài lâng lo̍h--lâi. Ta̍k-ê tio̍h seng siūⁿ hō͘ hó, nā kóng ē hó-sè, Tián-chek--á in poaⁿ-sóa, chhù sûi chéng-lí. Nn̄g-khám tiàm-bīn phah thong, saⁿ-cha̍p gōa phêng chin hó-iōng--lah.” A-koan kóng-tio̍h ū tiâu ū lí, A-eng soah khim-ho̍k--khí-lâi. Siù-tin mā thiaⁿ chin ji̍p hīⁿ: “Khah òaⁿ lín a-kong tńg--lâi, lí kóng khah siông-sè--leh. Lán chit-khám tiàm lí bat hōaⁿ--kòe,” Siù-tin ná-chhiūⁿ teh ko͘-chiâⁿ: “Lí tńg-lâi kui-ōe, tńg-lâi hōaⁿ, hó--m̄?” “Goán iáu-sī beh tiàm Tâi-pak, ...koh bián kúi-nî-á, goán tō seng tiàm-tiúⁿ--a-neh.” 阿娟講著chiâⁿ有pān:「咱無才調及大賣場拚,嘛無beh及in拚,主要應附近利便。第二,確定beh賣啥?先決定beh賣生鮮食品--無?若beh,tio̍h請動力,估計規模及設備。第三,通盤檢討進出貨流程及成本。物流電腦管制,尤其人力成本ài降到chhun一人,人客嘛tio̍h自助式。」阿娟批評這兩khám店,全無效率:「Lín看kám仔店hâm菜架仔用三人,當然做無夠工錢--啊。」想bōe到阿瑛辛苦十外年,煞互阿娟當做無效率:「Ah若beh賣豬肉、魚仔、cheng牲仔,一人按怎做?敢bú會--去?」「汰bú bōe--去!」阿娟應著chiâⁿ sáng勢:叫頂手處理好,咱賣現成--的啊。Chit-má啥時代,講究分工合作,共同創造利純。合咧做、合咧趁....。」「Ah是beh按怎合咧做?」秀津聽了chiâⁿ有興趣:「會去互人食--去無?」「講著按怎合作,che chiâⁿ有thang hōe--咧。」阿娟興chhi̍h-chhi̍h:「按呢--啦 ,我tńg來問公司有興趣--無,派人落--來。大家tio̍h先想互好,若講會好勢,典叔--啊in搬徙,厝隨整理。兩khám店面拍通,三十外坪真好用--啦 。」阿娟講著有條有理,阿瑛煞欽服--起來。秀津嘛聽真入耳:「卡晏lín阿公tńg--來,你講卡詳細--咧。咱這khám店你bat hōaⁿ--過,」秀津ná像teh ko͘1-chiâⁿ:「你tńg來規劃,tńg來hōaⁿ,好--m̄?」「阮猶是beh tiàm台北,...koh免幾年仔,阮就升店長--啊neh。」
Ka-bêng ê sè-chiat, Ji̍t-seng iáu-sī hoan-hù A-eng chhú-lí, ná-chhiūⁿ tùi i beh chài kè ê tāi-chì, pàng bōe kì--tit-a. A-eng kāng-khoán chīn-sim chīn-le̍k, chò-hoat khah óa sòe-chhù--chhut-khì. Iú-koan tiàm-tiûⁿ it-chit phah oa̍h-khàu, kì bêng lán chhiàⁿ, nā chhiàⁿ bô, iû tùi-hong bô tiâu-kiāⁿ chi-oân. Keng-kòe chit-chân tāi-chì, A-eng hoaⁿ-hí in A-koan ke chin bat chin liù--a, iû-kî tùi khang-khòe ê jia̍t-chêng tâu-ji̍p, hō͘ i kám-siū chiâⁿ chhim. Lâng kóng kèng-gia̍p lo̍k-kûn, tāi-khài chí chhiūⁿ A-koan án-ne ê khoán. M̄-koh, hō͘ A-koan chhiò i bô hāu-lu̍t, si̍t-chāi chhìn-sim né-chì. It-sî put-pí it-sî, hit-chūn liân siūⁿ to siūⁿ bōe kàu. Khòaⁿ-tio̍h A-koan piàn kah tōa-lâng tōa-chéng, chò-tio̍h tāi-chì chū-sìn boán-boán. A̍i̍h, m̄-lāu mā hō͘ jiok kah lāu! 加盟的細節,日昇猶是番咐阿瑛處理,ná像對伊beh再嫁的代誌,放bōe記--得啊。阿瑛仝款盡心盡力,做法卡倚sòe厝--出去。有關店長一職拍活扣,記明咱倩,若倩無,由對方無條件支援。經過這chân代誌,阿瑛歡喜in阿娟加真bat真liù--啊,尤其對khang-khòe的熱情投入,互伊感受chiâⁿ深。人講敬業樂群,大概指像阿娟按呢的款。呣koh,互阿娟笑伊無效率,實在chhìn心餒[né]志。一時不比一時,彼陣連想都想bōe到。看著阿娟變kah大人大種,做著代誌自信滿滿。A̍i̍h,呣老嘛互jiok kah老!
回上一頁    終戰後,   1999年,   小說