首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有8個段落,74個語句,854個語詞,1374個音節
A-eng Ah_06 阿瑛!啊_06
Tiuⁿ Chhong-bín 張聰敏
6 6
Sin-thiam kòe-sin āu tē-jī-nî, iā-sī it-kiú-chhit-lio̍k-nî, ū-iáⁿ chng-kha piàn chin chōe--a. Goân-pún chi̍t-keng chò ê-á kang-tiûⁿ, koh lâng lâi ke khui chi̍t-keng. Chit-tòa kang-tiûⁿ mā khui chi̍t-keng. Tài-tōng kok-chióng sió-hêng ka-kang it-ti̍t puh--chhut-lâi. Iû-kî kúi-lō tòng sin khí ê hoàn-chhù, hō͘ chng-kha lio̍h-lio̍h-á chhiūⁿ ke-á-bīn ê lāu-jia̍t-khoán. Chng--ni̍h ê siàu-liân-ke-á bōe gōa-lâu--a, lóng khì tī Chiang-hòa, Tâi-tiong thong-khîn chia̍h thâu-lō͘, chò seng-lí. M̄-nā án-ne, gōa-lâi jîn-kháu mā chōe kah ū kám-kak--tio̍h-a. Kám-á-tiàm ê lâng-kheh, tû chng--ni̍h ê chāi-tē-lâng kap kòe-lō͘-kheh í-gōa, poaⁿ lâi chi̍t-kóa sin-chhù-piⁿ. Chhiūⁿ Tâi-pak lâi khí hoàn-chhù ê Lîm chú-jīm, ê-chhiúⁿ ê Tiuⁿ khò-tiúⁿ, chò ê-tâi ê Lâu sai-hū, choan cháu ka-têng tāi-kang ê Ko Bêng-kî.... Ín-khí A-eng hèng-chhù--ê, sī ji̍t-sî pâi tī in tau mn̂g-kháu chhêng-á-kha, bē hî, bah, oân-á, chheⁿ-chhài téng-téng hia hoàn-á. Kui-tēng lâng, ū khiâ ki-chhia, thi̍h-bé, ta̍h jîn-le̍k-chhia chài--lâi..., chi̍t-ūi bē kòe chi̍t-ūi. Múi-ji̍t chin chún-sî, cha̍p-tiám jī-cha̍p-hun kàu chhêng-á-kha lâi bē. Kàu cha̍p-tiám sì-cha̍p tō saⁿ kah bô pòaⁿ-tàⁿ--lo͘h. “Ū thàn sī ū thàn, m̄-koh hòe-té oh lia̍h pháiⁿ siau.” A-tián-só án-ne tâu hō͘ A-eng thiaⁿ, ín-khí A-eng ê siong-ki. 紳添過身後第二年,也是1976年,有影庄腳變真濟--啊。原本一間做鞋仔工廠,koh人來加開一間。織帶工廠嘛開一間。帶動各種小型加工一直puh--出來。尤其幾lō棟新起的販厝,互庄腳略略仔像街仔面的鬧熱款。庄--裡的少年家仔bōe外流--啊,攏去tī彰化、台中通勤食頭路、做生理。M̄-nā按呢,外來人口嘛濟kah有感覺--著啊。Kám仔店的人客,除庄--裡的在地人及過路客以外,搬來一寡新厝邊。像台北來起販厝的林主任、鞋廠的張課長、做鞋台的劉師父、專走家庭代工的高明棋...。引起阿瑛興趣--的,是日時排tī in兜門口榕仔腳,賣魚、肉、丸仔、青菜等等hia販仔。規陣人,有騎機車、鐵馬、踏人力車載--來...,一ūi賣過一ūi。每日真準時,十點二十分到榕仔腳來賣。到十點四十就saⁿ kah無半擔--囉。「有趁是有趁,呣koh貨底oh掠歹銷。」阿典嫂按呢投互阿瑛聽,引起阿瑛的商機。
A-eng chiong siūⁿ-hoat kóng hō͘ Ji̍t-seng thiaⁿ, “Taⁿ kám-á-tiàm lóng lí teh hoa̍t-lo̍h, lí beh án-chóaⁿ, tō án-chóaⁿ--lah.” Ji̍t-seng choân-koân lóng pàng hō͘ A-eng. Kî-si̍t A-eng ê chò-hoat chin kan-tan, lâng-bīn khoah gōa-iân hó, tōa-sè-keng ka-kang-chhiúⁿ sī siōng tōa ê kheh-hō͘, i chū-sìn phah ē ji̍p. Oa̍h-iōng chhun ê chi̍t-keng tiàm-bīn, sió-khóa kái-chong--chi̍t-ē, tō hâm A-tián ang-bó͘ kong-ke chò seng-lí. A-eng hōaⁿ-siàu, A-tián-só kò͘-tiàm, A-tián sàng-hòe. Sui-jiân sī chi̍t-chái-á ê khang-khòe, saⁿ-lâng chò kah chiâⁿ bô-êng. Siūⁿ bōe kàu tō-sī êng-gia̍p-gia̍h pí kám-á-tiàm ke kúi-lō pōe, A-eng chu-kim chiok bô būn-tê, A-tián in tō chin jiàu--lo͘h. Kui-bóe chu-kim lóng A-eng lok--lo̍h, mā bô khui-thāi in ang-bó͘. “Nā m̄-sī A-eng chiò-chîⁿ hō͘ goán kap i kong-ke chò seng-li,” lō͘-bóe chū-li̍p mn̂g-hō͘ ê A-tián-só, kóng chhut lōe-sin ê kám-kek: “Goán bô hoat-tō͘ thàn ka-tī khui-tiàm.” Hit-chūn A-eng khòaⁿ-tio̍h in ang-bó͘ liô-bah, thâi-hî, khau-lîn, hiah khîn-khoài kut-la̍t, bōe hiâm chhàu-chho...... Siūⁿ khí Ji̍t-seng kóng ê ōe: “Chîⁿ sī ka-tī thàn hō͘ ka-tī....” In ang-bó͘ eng tit ê hūn-gia̍h A-eng lóng sǹg kah chin ū-kàu--lah. Iû-kî po̍h-lī to-siau, tiān-ōe sàng-hòe.... Mài kóng chi̍t-ūi cháu-bē kòe chit-ūi hia ê hoàn-á pek kah tio̍h siu-tàⁿ, liân khah hn̄g ê ka-kang-chhiúⁿ to lâi hak-hòe. 阿瑛將想法講互日昇聽,「Taⁿ kám仔店攏你teh hoa̍t落,你beh按怎,就按怎--啦 。」日昇全權攏放互阿瑛。其實阿瑛的做法真簡單,人面闊外緣好,大細間加工廠是上大的客戶,伊自信拍會入。活用chhun的一間店面,小khóa改裝--一下,就hâm阿典翁某公家做生理。阿瑛hōaⁿ-siàu,阿典嫂顧店,阿典送貨。雖然是一早仔的khang-khòe,三人做kah chiâⁿ無閒。想bōe到就是營業額比kám仔店加幾lō倍,阿瑛資金足無問題,阿典in就真jiàu--囉。歸尾資金攏阿瑛lok--落,嘛無虧待in翁某。「若呣是阿瑛借錢互阮及伊公家做生理,」路尾自立門戶的阿典嫂,講出內心的感激:「阮無法度趁家己開店。」彼陣阿瑛看著in翁某liô肉、thâi魚、khau鱗,hiah勤快骨力,bōe嫌臭chho.....。想起日昇講的話:「錢是家己趁互家己...。」In翁某應得的份額阿瑛攏算kah真有夠--啦 。尤其薄利多銷,電話送貨...。Mài講一ūi走賣過一ūi hia的販仔逼kah著收擔,連卡遠的加工廠都來hak貨。
Jit-chūn A-eng iáu m̄-bat thiaⁿ-kòe chhiau-chhī. Kî-si̍t bû-hêng-tiong, in kiâⁿ tùi chhiau-chhī chit-tiâu lō͘. Hòe-té sī lân-bián--ê, chí-hó khǹg peng-siuⁿ léng-tòng, léng-chông. M̄-koh chng-kha-lâng bô-ài chia̍h léng-tòng-bah, A-tián tō siūⁿ pān-hoat ka-kang, o̍h koàn-chhiâng, sīⁿ kiâm-bah ê ki-si̍t. Sin-sian, ji̍p-chhut-hòe sî-kan té, koán-chè khò͘-chûn, kè-siàu ha̍p-lí...., sī A-eng múi-ji̍t hoa̍t-lo̍h ê khang-khòe, sui-jiân chò chi̍t-chái-khí, tio̍h iōng kui-kang ê cheng-sîn. In-ūi tōa-chú-kò͘ lóng tio̍h-ài sàng-hòe, A-tián chi̍t-ê lâng iā beh lāi beh gōa, si̍t-chāi bú bōe khì, m̄-chiah ke chhiàⁿ Ko Bêng-kî sàng-hòe, thài ē chai chò-hóe kú--leh, Bêng-kî ē tùi A-eng khò-sio̍k kah pí khò-sio̍k tham kòe chi̍t-tiám-tiám-á....... 彼陣阿瑛猶呣bat聽過超市。其實無形中,in行對超市這條路。貨底是難免--的,只好khǹg冰箱冷凍、冷藏。呣koh庄腳人無ài食冷凍肉,阿典就想辦法加工,學灌腸、sīⁿ鹹肉的技術。新鮮、入出貨時間短、管制庫存、價siàu合理....,是阿瑛每日hoa̍t落的khang-khòe,雖然做一早起,著用規工的精神。因為大主顧攏tio̍h-ài送貨,阿典一個人也beh內beh外,實在舞bōe去,呣才加倩高明棋送貨,汰會知做夥久--咧,明棋會對阿瑛khò-sio̍k kah比khò-sio̍k tham過一點點仔.......。
Ko Bêng-kî sī gōa-ūi-á-lâng, goân-pún tòa ê-á-chhiúⁿ teh pàng-hòe tāi-kang. Kok chng-thâu chi̍t-ē se̍k--leh, kui-khì thâu-lō͘ sî-tiāu, choan-bûn thè kang-tiûⁿ sì-kè pàng-hòe hō͘ lâng tāi-kang. Chng-kha ê lāu-hòe-á, tio̍h hoa̍t-lo̍h saⁿ-tǹg--ê, kò͘ gín-á kiâⁿ bōe khui kha ê cha-bó͘-lâng....., ta̍k-ê thiaⁿ-thâu chē--leh, siang-chhiú ná pìⁿ, chhùi ná hōe, hīⁿ ná thiaⁿ tō ū chîⁿ thang niá. Bo̍k-koài kóng “kheh-thiaⁿ sī kang-tiûⁿ”, ta̍k-ê hong Ko Bêng-kî chò thiaⁿ-tiúⁿ----tī lâng tau thiaⁿ-thâu chhut-chhut ji̍p-ji̍p ê Ko thiaⁿ-tiúⁿ. A-eng chhiàⁿ Ko thiaⁿ-tiúⁿ sī sǹg kan--ê, i hoat-kak Bêng-kî chò khang-khòe téng-chin, khîn-khoài, kín koh ū hāu-lu̍t. Chin-chin sī lán Tâi-oân ka-kang-gia̍p toàn-liān chhut--lâi ê chò-khang-khòe-lâng, nā bô hāu-lu̍t, kap lâng bōe pí-pheng--lī, thàn chúi chia̍h to bô--oh. 高明棋是外ūi仔人,原本tòa鞋仔廠teh放貨代工。各庄頭一下熟--咧,規氣頭路辭掉,專門替工廠四界放貨互人代工。庄腳的老歲仔、著hoa̍t落三頓--的、顧gín仔行bōe開腳的查某人.....,大家廳頭坐--咧,雙手那pìⁿ,嘴那hōe、耳那聽就有錢thang領。莫怪講「客廳是工場」,大家封高明棋做廳長----tī人兜廳頭出出入入的高廳長。阿瑛倩高廳長是算間--的,伊發覺明棋做khang-khòe頂真、勤快、緊koh有效率。真真是咱台灣加工業鍛練出--來的做khang-khòe人,若無效率,及人bōe比pheng--lī,趁水食都無--oh。
A-eng chi̍t-kiâⁿ-lâng chū bāu kang-tiûⁿ ê hóe-si̍t-liāu, bô-êng koh cha̍p-ti̍h. Hó lī jú chò jú tōa, í liōng chè kè, chìn-kè kē, lī-sûn ta̍uh-ta̍uh-á cháu--chhut-lâi. Ta̍k-ê sui-jiân bô-êng chhì-chhà, koh chò-tio̍h chiâⁿ jia̍t. Iû-kî A-eng kám-á-tiàm hòe kâⁿ bē chhut chin chōe, che sī hit-chūn liāu bô-tio̍h--ê. Kî-si̍t koh-khah liāu bô-tio̍h sī khì tn̄g-tio̍h Chhái-gio̍k, Chhái-song chit-tùi thn̂g-sng-oân, kái-piàn i ê it-seng! 阿瑛一kiâⁿ人自bāu工場的伙食料,無閒koh雜ti̍h。好lī愈做愈大,以量制價,進價低,利純ta̍uh-ta̍uh仔走--出來。大家雖然無閒chhì-chhà,koh做著chiâⁿ熱。尤其阿瑛kám仔店貨kâⁿ賣出真濟,che是彼陣料無著--的。其實koh卡料無著是去tn̄g著彩玉、彩霜這對糖霜[sng]丸,改變伊的一生!
Kàu it-kiú-chhit-pat-nî, seng-lí í-keng chin lo̍h-ùn--a. Tē-it-pái khòaⁿ-tio̍h Chhái-gio̍k in chiá-moāi, sī thiaⁿ A-koan hoah kóng: “Ma, ū lâng teh thau-ni chhài!” A-eng oat chhut-khì khòaⁿ ê sî, khòaⁿ-tio̍h nn̄g-ê cha-bó͘ gín-á phí cháu leh lōng, “Bô chit-khoán tāi-chì--lah,” A-eng kiù-chèng tha̍k chi̍t-chái-á ê A-koan: “Chhài sio̍k kah, siáⁿ-aln̂g beh thau-the̍h?” Tē-jī-pái khòaⁿ-kìⁿ sî, m̄-sī leh thau-the̍h chhài, sī leh khioh chhài-ha̍h-á. Khioh lak kah chi̍t sì-kè ê chhài-ha̍h-á. “Siáⁿ-mi̍h sî-tāi--lah, iáu ū lâng teh khioh chhài-ha̍h-á!” A-eng sim-lāi hiau-gî, “Sī khioh beh chhī ke chhī ti? Iah-sī beh chò chhàu-tāu-hū?” Khòaⁿ in án-ne bi̍h-bi̍h chhi̍h-chhi̍h, “Sī siáⁿ-lâng tau ê cha-bó͘ gín-á? Beh ti̍h kóng tō hó--a, a̍h-sái kiaⁿ lâng chai.” Chit-kho͘-ûi-á gín-á tōa-sè, A-eng bat thàu-thàu, tō-sī m̄-bat khòaⁿ-kìⁿ chit nn̄g-ê. Tōa-hàn--ê lóng chhēng kok-hāu-á chè-ho̍k, m̄-koh pe̍h-saⁿ hoán phú, o͘-kûn o͘ kah khòaⁿ ē tio̍h lah-sap. Tāi-khài tha̍k it, jī-nî. Sè-hàn--ê chha-put-to gō͘, la̍k-hòe, nn̄g-káng phīⁿ-chúi put-sî tin kàu chhùi--ni̍h, jiân-āu sī kín suh ji̍p-khì phīⁿ-khang-té. “Kap góa sè-hàn lóng kāng-khoán!” A-eng si̍t-chāi chiâⁿ hòⁿ-hiân. Chhiūⁿ án-ne tn̄g--tio̍h kúi-lō pái, beh óa khì mn̄g--leh, in tō cháu kah phùn-kha-keng. 到1978年,生理已經真lo̍h-ùn--啊。第一擺看著彩玉in姊妹,是聽阿娟喝講:「媽,有人teh偷ni菜!」阿瑛斡出去看的時,看著兩個查某gín仔phí走咧lōng,「無這款代誌--啦 ,」阿瑛糾正讀一早仔的阿娟:「菜俗kah,啥人beh偷the̍h?」第二擺看見時,呣是咧偷the̍h菜,是咧khioh菜ha̍h仔。Khioh lak kah一四界的菜ha̍h仔。「啥mi̍h時代--啦 ,猶有人teh khioh菜ha̍h仔!」阿瑛心內hiau疑,「是khioh beh飼雞飼豬?抑是beh做臭豆腐?」看in按呢匿匿chhi̍h-chhi̍h,「是啥人兜的查某gín仔?Beh ti̍h講就好--啊,A̍h-sái驚人知。」這箍圍仔gín仔大細,阿瑛bat thàu-thàu,就是呣bat看見這兩個。大漢的攏穿國校仔制服,呣koh白衫反phú,烏裙烏kah看會著垃圾。大概讀一、二年。細漢的差不多五、六歲,兩港鼻水不時tin[津]到嘴--裡,然後sī緊suh入去鼻孔底。「及我細漢攏仝款!」阿瑛實在chiâⁿ hòⁿ-hiân。像按呢tn̄g--著幾lō擺,beh倚去問--咧,in就走kah phùn-kha-keng。
Chi̍t-pái bû-ì-tiong thiàⁿ-tio̍h, “Hó--a-lah, lán chia̍h ū-kàu tō hó--a-lah!” A-eng chông chhut-khì tōa-siaⁿ kiò: “A-chí!” Chi̍t-thâu chai lo̍h-khì siau-sē ê tông-nî. 一擺無意中聽著,「好--啊啦,咱食有夠就好--啊啦!」阿瑛chông出去大聲叫:「阿姊!」一頭栽落去消逝的童年。
回上一頁    終戰後,   1999年,   小說