首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有19個段落,80個語句,1890個語詞,2614個音節
Láu-si̍t ê Chúi-hīⁿ chek--á 老實ê水耳叔--á
Asia Jilimpo Asia Jilimpo
Kiám-chhái ū lâng choan-kang chāu chok-chiá ê mâ-hoân, hiâm chit ê tê-ba̍k bô-kàu Tâi-gí kháu-gí hòa, eng-kai sī kó͘-ì iah-sī tiau-ti̍t ê Chúi-chek--á. Che ài iông-ún góa kái-soeh--1-ê, kó͘-ì, tiau-ti̍t sī tùi lōe-hâm ê lūn-tēng; láu-si̍t kan-taⁿ tùi piáu-bīn ê ìn-siōng niâ. Kóng, sī án-ni, tāi-khài iáu ū lâng sa bô siáⁿ-ū, bô iàu-kín, góa kā Chúi-hiⁿ chek--á ê tāi-chì kóng liáu, tō thang chai-iáⁿ góa kóng ê láu-si̍t kap kó͘-ì, tiau-ti̍t sī chha tī toh-ūi--a. Kiám-chhái 有人專工找作者ê 麻煩,嫌這個題目無夠台語口語化,應該是kó͘ 意iah 是tiau 直ê 水耳(Chúi-hīⁿ)叔--á。Che ài 容允我解說--1 下,kó͘ 意、tiau 直是對內涵ê 論定 ,老實是kan-taⁿ 對表面ê 印象niâ。講,是án-ni,大概iáu 有人sa 無siáⁿ 有, 無要緊,我kā 水耳叔--á ê tāi-chì 講了,就thang 知影我講ê 老實kap kó͘ 意、tiau 直是差tī toh 位--a。
Chúi-hīⁿ chek--á hàn-chháu seⁿ chò sán koh é, chū sè-hàn in pē-bú tō hoân-ló i āu-pái sit-thâu bē-kham--tit, chhù--ni̍h ka-chài chhân choh chió, nā chhōa 1 ê khah giám-ngī ê bó͘, tō èng-hù ē khì--a. Tī hit ê lông-gia̍p su-iàu tōa-liōng lâng-kang lô-la̍t ê sî-tāi, cha-po͘ gín-á kàu 14, 5 hòe-á tō sǹg tōa-lâng, ài kap lâng sio pàng-phōaⁿ so chháu, pò͘ chhân, koah tiū-á. Chêng 2 hāng khang-khòe iáu bián siáⁿ khùi-la̍t, ke̍k-ke sī kha-chhiú khah sô--tām-po̍h-á niâ, bē khì hoān tio̍h lâng hiâm. Koah tiū-á tō bô kâng--a, piān nā lûn tio̍h kap i tàu 1 kâⁿ beh tā phah chhek-á ê ke-khì-tháng, pa̍t-lâng tio̍h-ài ke khah chhut-la̍t, thoa ke-khì-tháng ê sî, mā-sī lóng lēng-gōa hit ê chhut khah chē la̍t. Bóe-chhiú, chin chē lâng koah tiū-á beh cho͘ pan ê sî, lóng bô-ài hō͘ i hūn-gia̍h. 水耳叔--á 漢草生做sán koh 矮,自細漢in pē 母就煩惱i 後pái sit-thâu bē 堪--得,厝--ni̍h ka-chài 田作少,若娶1 個khah giám-ngī ê bó͘,就應付會去--a。Tī hit 個農業需要大量人工勞力ê 時代,cha-po͘ gín-á 到14、5 歲á 就算大人,ài kap 人相放伴so 草、播田、割稻á,前2 項khang-khòe iáu 免siáⁿ 氣力,極加是kha 手khah sô--tām-po̍h-á niâ,bē 去犯著人嫌,割稻á 就無kâng--a,便若輪著kap i tàu 1 kâⁿ beh 踏phah chhek-á ê 機器桶,別人tio̍h-ài 加khah 出力,拖機器桶ê 時,mā 是lóng 另外hit 個出khah chē 力。尾手,真chē 人割稻á beh 組班ê 時,lóng 無愛hō͘ i 份額。
Ū-iáⁿ sī “1 ki chháu 1 tiám lō͘”, chhin-chhiūⁿ Chúi-hī--á chit khoán thé-châi--ê, iû-goân ē chhōa tio̍h sù-phòe ê ke-āu. Hit sî pa̍t-chng ū 1 ê cha-bó͘ gín-á beh 20 hòe--a, iáu chò bô lâng ài, m̄-sī ū siáⁿ-mi̍h khôe-kha phòa-siùⁿ, lâng mā bô leh khiap-sì, cheng-chha thé-keh chho͘ kiam tōa-kha-pô͘, bé bô hā-su ê cha-bó͘-lâng ê thang chhēng, chāi-lâi lóng-sī chhēng cha-po͘-lâng leh chhēng ê tha-bi̍h-á. Chng-kha lâng khiàm ē choh sit ê cha-bó͘-lâng. Hàn-chháu chho͘ bô lâng ē hiâm. Hit ê ko͘-niû siōng bái-châi ê sī kóng-ōe tōa-nâ-âu-khang. Bîn-kan thoân-kóng nā chit khoán cha-bó͘ gín-á mā-sī phòa-keh, hō͘ lâng siòng kòe 5 kái, sian siòng tō bē sêng, ū lâng pò Chúi-hīⁿ--á in lāu-pē, chhím khòaⁿ--tio̍h tō kah-ì--a, nî-tiong kōaⁿ-tiāⁿ, bōe nî-bóe tō chhōa ji̍p mn̂g. 有影是「1 支草1 點露」,親像水耳--á 這款體材--ê,猶原會娶著sù 配ê 家後。Hit 時別庄有1 個cha-bó͘ gín-á,beh 20 歲--a iáu 做無人愛,m̄ 是有siáⁿ-mi̍h khôe-kha 破相,人mā 無leh khiap-sì,精差體格粗兼大kha pô͘,買無合軀ê cha-bó͘ 人鞋thang 穿,在來lóng 是穿cha-po͘ 人leh 穿ê tha-bi̍h-á。庄kha 人欠會作sit ê cha-bó͘ 人,漢草粗無人會嫌,hit 個姑娘上bái-châi ê 是講話大嚨喉空,民間傳講若這款cha-bó͘ gín-á mā 是破格(phòa-keh),hō͘ 人相過5 kái,千(sian)相都bē 成,有人報水耳--á in 老pē,chhím 看--著就kah-ì--a,年中kōaⁿ-tiāⁿ,未年尾就娶入門。
Chúi-hīⁿ só--á 1 ê cha-bó͘-lâng choh-sit téng 2 ê cha-po͘-lâng. Tú kè--lâi beh chiâⁿ kò͘ goe̍h, ū hoàn-á lâi lia̍h ti, 1 chiah kui pah kin ê ti-phoe-á, pa̍k tōa-só͘ beh kng khí-lâi kòe chhìn, ti-á it-ti̍t liòng, koh háu kah ko͘N3-ko͘N3 kiò, soh-á pháiⁿ pa̍k. Chúi-hīⁿ só kiò chiòng-lâng siám, chhiú-ńg pi̍h--1-ē, hoah 1 siaⁿ ‘ha̍i̍h-sio͘h’, ka-tī kā ti-á giâ--khì-lâi, piⁿ-á ê lâng chiah kín soh-á pa̍k hó-sè. Chng-lāi lâng hán kóng Chúi-hīⁿ--á chhōa tio̍h chit ê ióng bó͘, ún-khó͘--ê. Nah chai, chit ê cha-bó͘ sui-bóng sèng-tē bô hó, tùi ang-sài koh chin un-sûn, é-á ang kóng tang tō tang, kóng 1 sī 1, bē kap i ke̍h-ko. Ū 1 pái, chiòng-lâng tī thó͘-tē-kong biō kha ê lāu chhêng-á piⁿ ōe-hó͘-lān, Ku-lí-á chhiò Chúi-hīⁿ--á bô-lō͘-iōng, kū-nî koah tiū-á giâ chhek-pau, bô 2 chōa tō nńg-kha--khì. Ōe thoân khì kàu Chúi-hīⁿ só ê hīⁿ-khang, hit chūn i tng-teh ku̍t chhài-hn̂g, ti-thâu bōe hù pàng, chông khì chhōe Ku-lí-á, ná cháu ti thâu téng-thâu tiâu ê thô͘ koh ná lak. Ku-lí-á tú tī mn̂g-kháu-tiâⁿ teh giâ chio̍h-lián, khòaⁿ tio̍h Chúi-hīⁿ só--á lâi, chhiò-chhiò mn̄g kóng: “Chúi-hīⁿ só--á, hán kiâⁿ.” 水耳嫂--á 1 個cha-bó͘ 人作sit 頂2 個cha-po͘ 人,tú 嫁--來beh chiâⁿ 個月,有販á 來lia̍h 豬,1 隻kui 百斤ê 豬phoe-á,縛大索beh 扛起來過秤chhìn,豬á 一直liòng,koh háu gah kòⁿ-kòⁿ 叫,索á pháiⁿ 縛。水耳嫂叫眾人閃,手ńg pi̍h--1 下,hoah 1 聲「ha̍i̍h-sio͘h」,ka-tī kā 豬á giâ--起來,邊--á ê 人chiah 緊索á 縛好勢。庄內人hán 講水耳--á 娶著這個勇bó͘,穩苦--ê,nah 知,這個cha-bó͘ 雖 bóng 性地無好,對翁婿koh 真溫純,矮á 翁講東就東,講一是一,bē kap i ke̍h-ko。有1 pái,眾人tī 土地公廟kha ê 老chhêng-á 邊ōe-hó͘-lān,Ku-lí-á 笑水耳--á 無lō͘ 用,舊年割稻á giâ chhek 包,無2 chōa 就軟kha--去。話傳去到水耳嫂ê 耳空,hit chūn i tng-teh 掘菜園,鋤頭未赴放,chông 去chhōe Ku-lí-á,ná 走鋤頭頂頭tiâu ê 塗koh ná lak。Ku-lí-á tú tī 門口庭teh giâ 石碾,看著水耳嫂--á 來,笑笑問講:「水耳嫂--á,罕行。」
Chit ê chhiah cha-bó͘ bô-ōe bô-kù, ti-thâu pàng tiāu, ko͘-chhiú kā 2 lia̍p 40 kin ê chio̍h-lián kōaⁿ koân koh tǹg lo̍h thô͘, kan-taⁿ khòaⁿ tio̍h thô͘-kha lap 1 khang, Ku-lí-á 1 ki chhùi-á khui-khui, m̄-káⁿ ke ōe, ti̍t hōe sit-lé chhē m̄-sī. Chúi-hīⁿ só--á chū-thâu kàu-bóe bô kóng gah pòaⁿ kù ōe, ti-thâu gia̍h--leh, koh tńg khì ku̍t chhài-hn̂g, chū án-ni, thong chng bô lâng káⁿ koh chhìn-chhái phì-siùⁿ Chúi-hīⁿ--á. 這個chhiah cha-bó͘ 無話無句,鋤頭放掉,孤手kā 2 粒40 斤ê 石碾kōaⁿ koân koh tǹg 落塗,kan-taⁿ 看著塗kha lap 1 空,Ku-lí-á 1 支嘴á 開開,m̄ 敢加話,直會失禮chhē 不是。水耳嫂--á 自頭到尾無講gah 半句話,鋤頭gia̍h--leh,koh tńg 去掘菜園,自án-ni,通庄無人敢koh chhìn-chhái phì-siùⁿ 水耳--á。
Góa tùi Chúi-hīⁿ chek--á ìn-siōng bē bái, i bat tn̄g tio̍h góa, mn̄g góa sī siáⁿ-lâng ê kiáⁿ, koh chhut 13 ka 24 sī jōa chē chit khoán ê sǹg-siàu hō͘ góa tap, nā ka liáu bô têng-tâⁿ, ē siúⁿ góa 1 lia̍p iûⁿ-thô iah-sī kam-á chò chióng-lē. Chū sè-hàn, tī chng--ni̍h góa tō hō͘ lâng o-ló kóng sī ‘khiáu gín-á’, tiāⁿ-tiaⁿ ū lâng chhut sǹg-siàu iah-sī kán-tan ê bê-chhai hō͘ góa ioh, ū-sî, góa mā ē ké ioh liáu m̄-tio̍h--khì, tùi-hong ē chin hoaⁿ-hí, khó tó chit ê hō͘ lâng chheng-ho͘ chò ‘thian-châi’ ê gín-á sī chin iāng ê tāi-chì, liáu-āu koh chhut lēng-gōa 1 tê hō͘ góa sǹg, chit pái góa tō bô sè-jī kā sǹg--chhut-lâi-á. Chúi-hīⁿ chek--á kap pa̍t-lâng kāng-khoán, nā khó tó góa 1 pòaⁿ-pái-á tō ē sì-kòe khì tián hō͘ lâng chai. 我對水耳叔--á ê 印象bē bái,i bat tn̄g 著我,問我是siáⁿ 人ê kiáⁿ,koh 出13 加24 是jōa chē 這款ê 算數(sǹg-siàu)hō͘ 我答,若加了無têng-tâⁿ,會賞我1 粒楊桃iah 是柑á 做獎勵。自細漢,tī 庄--ni̍h 我就hō͘ 人o-ló 講是「khiáu gín-á」,tiāⁿ-tiāⁿ 有人出算數iah 是簡單ê 謎猜hō͘ 我ioh,有時,我mā 會假ioh 了m̄-tio̍h--去,對方會真歡喜,考倒這個hō͘ 人稱呼做「天才」ê gín-á 是真iāng ê tāi-chì,了後koh 出另外1 題hō͘ 我算,這pái 我就無細膩kā 算--出來a。水耳叔--á kap 別人kāng 款,若考倒我1 半pái-á 就會sì-kòe 去展hō͘ 人知。
Chúi-hīⁿ--á chhōa tio̍h hó bó͘, 3 tǹg khoán sio-sio, saⁿ-khò͘ chhēng chhio-chhio, chia̍h hó chò khin-khó, chho͘-tāng---ê lóng hō͘ in bó͘ chhiúⁿ khì chò, piàn thong chng siōng hó-miā ê cha-po͘-lâng, ū lâng kóng “Chia̍h ū 1 tǹg sio, tō ē siuⁿ-beh chhio”, 1 lia̍p hái-kat-á thâu chhoe gak kim-si̍h-si̍h, sì-kòe khì hong-so. Bô jōa kú, tō thiaⁿ-kóng kat tio̍h 1 ê hóe-kì. Chúi-hīⁿ só ū thiaⁿ tio̍h hong-siaⁿ, i iā bô-beh thiah phòa bīn, kā in ang phah chhiⁿ-kiaⁿ, kóng-sī siūⁿ-beh kā chháu-chhù hoan hiā-chhù, khiàm chîⁿ iōng, khì hak 1 tàⁿ cha̍p-hòe, kiò i taⁿ khì chng-thâu lō͘-bóe sì-kòe hoah-bē, án-ni khah bē chia̍h pá siuⁿ êng lōa-lōa sô, jiah hong-pho. Góa só͘ ē kì--tit, i bē tiám teng-hóe iōng ê hoan-á-iû, sé saⁿ ê so͘h-tah kap thn̂g-á piáⁿ-á chit khoán gín-á chhùi-chia̍h-mi̍h. Hit sî, goán chng iáu bô khan tiān-hóe, hoan-á-iû sī ke-ke-hō͘-hō͘ ji̍t-siông seng-oa̍h tiāⁿ-tio̍h ài iōng--ê; Sé saⁿ mā bô tê-kho͘, sat-bûn, sé-saⁿ-hún, ū lâng iōng ba-bui-chí sé, iōng so͘h-tah--ê khah chē. 水耳--á 娶著好bó͘,3 頓款燒燒,衫褲穿chhio-chhio,食好做輕khó,粗重--ê lóng hō͘ in bó͘ 搶去做,變通庄上好命ê cha-po͘ 人,有人講「食有1 頓燒,就會想beh chhio」,1 粒hái-kat-á 頭吹gah 金si̍h-si̍h,sì-kòe 去風騷,無jōa 久,就聽講kat 著1 個hóe-kì。水耳嫂有聽著風聲,i 也無beh 拆破面,kā in 翁phah 青驚,講是想beh kā 草厝翻瓦厝,欠錢用,去hak 1 擔雜貨,叫i 擔去庄頭路尾sì-kòe hoah 賣,án-ni khah bē 食飽siuⁿ êng lōa-lōa-sô,惹風波。我所會記--得,i 賣點燈火用ê 番á 油、洗衫ê so͘h-tah kap 糖á 餅á 這款gín-á 嘴食物。Hit 時,goán 庄iáu 無牽電火,番á 油是家家戶戶日常生活tiāⁿ-tio̍h ài 用--ê;洗衫mā 無茶kho͘、soat-bûn、洗衫粉,有人用ba-bui 籽洗,用so͘h-tah--ê khah chē。
Góa 4 hòe pòaⁿ beh 5 hòe hit kha-ta̍h-á, goán tau ū 1 loa̍h chhân kái chèng am-koe, tia̍h chí ê sî, ū khì lām tio̍h lâi-á-koe chí, am-koe hn̂g ū sî-á ē chhōe tio̍h lâi-á-koe, goán i--á khì khau koe-á chháu ê sî, góa hèng tòe i khì bóng sûn khòaⁿ ū lâi-á-koe thang chia̍h--bô. Góa sī tōa-sun, a-kong thiàⁿ--góa, choan-kang khì bé 1 téng pû-hia khok-á hō͘ góa tì chhut-mn̂g. 我4 歲半beh 5 歲hit kha-ta̍h-á,goán tau 有1 loa̍h 田改種am 瓜,糴(tia̍h)籽ê 時,有去濫著梨á 瓜籽,am 瓜園有時á 會chhōe 著梨á 瓜,goán i--á 去khau 瓜á 草ê 時,我興tòe i 去bóng 巡看有梨á 瓜thang 食--無。我是大孫,a 公惜--我,專工去買1 頂pû-hia khok-á hō͘ 我戴出門。
He sī góa thâu-pái khì kàu chhân--ni̍h, ta̍k hāng mi̍h-kiāⁿ góa lóng kám-kak chin ho͘N3-hiân, i--á piān-nā i bat ê hoe-chháu chhiū-châng, lóng ē kà hō͘ góa chai. Góa iáu ē-kì-tit thâu-pái tī chhân-thâu ê kau-á khòaⁿ tio̍h chúi-ke-á, chhiò gah poa̍h-poa̍h--tó. Chāi-lâi, góa só͘ chai ê chúi-ke lóng-sī khah tōa-chiah--ê, bô lāu-á mā tio̍h thûn-á, tōa-lâng chiah ē lia̍h tńg-lâi chú thng. Hit-chūn khòaⁿ tio̍h thnghN-thnghN-chiah-á ê chúi-ke-á-kiáⁿ, bián-kóng mā khí ài chhiò. I--á kà góa kóng: “Ū chhin-chhiūⁿ lí chiah sè hàn ê gín-á, tong-jiân tō ū sè-chiah ê chúi-ké-á-kiáⁿ.” He 是我頭pái 去到田--ni̍h,ta̍k 項物件我lóng 感覺真好玄,i--á piān 若i bat ê 花草樹叢,lóng 會教hō͘ 我知,我iáu 會記得頭pái tī 田頭ê 溝á 看著水ke-á,笑gah giōng-beh 跋跋--倒。在來,我所知ê 水ke lóng 是khah 大隻--ê,無老á mā tio̍h thûn-á,大人chiah 會lia̍h tńg 來煮湯,hit chūn 看著thnghN-thnghN 隻á ê 水ke-á-kiáⁿ,免講mā 會起愛笑。I--á 教我講:「有親像你chiah 細漢ê gín-á 當然就有細隻ê 水ke-á-kiáⁿ」。
I--á teh khau chháu-á ê sî, góa tī piⁿ--á koàn tō͘-peh-á, khòaⁿ tio̍h ū thô͘-èng ê só͘-chāi, thô͘-hún-á póe khui, tō ē chhōe tio̍h 1 khang, iōng tâng-kóng-á té chúi kā koàn--lo̍h-khì, bô kài kú, chúi-bīn ē khí lêng, kóng sī tō͘-peh-á teh sé bīn--a, sûi tō khòaⁿ tio̍h 2 ki chhiu chhun--chhut-lâi, án-ni tō lia̍h--tio̍h-a. Ū-sî góa ē khì lia̍h kim-ku, tng khui ê Hoan-sé hoe sī kim-ku siōng ài hioh ê só͘-chāi. Kàu beh-tàu, góa hiâm joa̍h, chhá beh tò--khì, i--á khang-khòe chò iáu-bōe soah, m̄-kam hioh, tú-hó Chúi-hīⁿ chek--á taⁿ hòe tùi chhân-thâu-á hit-pêng kòe, i--á the̍h 1 kak-gîn chhut--lâi, kiò góa khì bé kâm-á-thn̂g chia̍h. I--á teh khau 草á ê 時,我tī 邊--á 灌tō͘-peh-á,看著有塗èng ê 所在,塗粉á póe 開,就會chhōe 著1 空,用銅管(kóng)á té 水kā 灌--落去,無kài 久,水面會起漣(lêng),講是tō͘-peh-á teh 洗面--a,隨就會看著2 支鬚伸--出來,án-ni 就lia̍h--著a。有時我會去lia̍h 金龜,tng 開ê 番sé 花是金龜上愛hioh ê 所在。到beh 晝,我嫌熱,吵beh tò--去,i--á khang-khòe 做iáu 未煞,m̄ 甘hioh,tú 好水耳叔--á擔貨tùi 田頭á hit pêng 過,i--á the̍h 1 角銀出--來,叫我去買含á 糖食。
Góa 1 kak-gîn gīm tī chhiú--ni̍h, tìm-tìm, sim-thâu chin sio-lo̍h. Hit chūn ê gín-kak-á ū 4 khoán, 1 kak--ê ū 2 chióng, âng-tâng kap khin-gîn-á chò--ê; Âng-tâng--ê khah tāng, góa chhiú the̍h ê hit ê tō-sī. 2 kak--ê mā-sī khin-gîn-á--ê, khah tōa-ê, m̄-koh bô kiat-ta̍t-kám. 5 kak--ê siōng ū gia̍h, chiàⁿ-tâng--ê, chin tāng. He sī góa chit sì lâng thâu-pái iōng chîⁿ, chin hoaⁿ-hí. Góa ná cháu ná hoah: “Chúi-h?° chek--á, kā lí bé thn̂g-á !” 我1 角銀gīm tī 手--ni̍h,tìm-tìm,心頭真燒lo̍h。Hit chūn ê 銀角á 有4 款,1 角--ê 有2種,紅銅kap『鎳』做--ê;紅銅--ê khah 重,我手the̍h ê hit 個就是。2 角--ê mā 是『鎳』--ê,khah 大個,m̄-koh 無價值感。5 角--ê 上有額,正銅--ê,真重。He 是我這世人頭pái 用錢,真歡喜。我ná 走ná hoah:「水耳叔--á ,kā 你買糖á!」
Chúi-hīⁿ chek pún-té bīn iu-iu, khòaⁿ tio̍h góa chiah tńg chhiò, kā góa ê 1 kak siu--khì, kiò góa ka-tī kéng 1 lia̍p thn̂g-á, koh hoan-hù kóng ài kā goán i--á kóng i ū hō͘ góa 1 lia̍p kâm-á-thn̂g. Góa ba̍k-chiu kim-kim khòaⁿ i é-é ê sin-iáⁿ tī ji̍t-thâu kha jú sóa jú sè--khì. 水耳叔本底面憂憂,看著我chiah tńg 笑,kā 我ê 1 角收--去,叫我ka-tī 揀1粒糖á,koh hoan 咐講ài kā goán i--á 講i 有hō͘ 我1 粒含á 糖。我目chiu 金金看i 矮矮ê 身影tī 日頭kha 愈徙愈細--去。
Goán i--á iáu teh bô êng, khòaⁿ tio̍h góa chhùi--ni̍h kâm 1 lia̍p thn̂g-á, mn̄g góa lēng-gōa hit lia̍p tī toh-ūi. Góa kóng Chúi-hīⁿ chek--á chiah hō͘ góa 1 lia̍p niâ, goán i--á chin siūⁿ-khì, kóng Chúi-hīⁿ--á tōa-lâng tōa-chéng--a, soah pián thâu-pái iōng tio̍h chîⁿ ê gín-á, chin bô 1 ê khoán. Kóng hoan-tńg-kang chiah koh tòe lâi koe-á-hn̂g, tng-tán Chúi-hīⁿ--á kā thó hit lia̍p thn̂g-á. Goán i--á iáu teh 無êng,看著我嘴--ni̍h 含1 粒糖á,問我另外hit 粒袋tī toh 位。我講水耳叔--á chiah hō͘ 我1 粒niâ,goán i--á 真siūⁿ-khì,講水耳--á 大人大種--a,soah 騙(pián)頭pái 用著錢ê gín-á,真無1 個款。講翻tńg 工chiah koh tòe 來瓜á 園,tng 等水耳--á kā 討hit 粒糖á。
Hit àm, góa chá-chá tō khì khùn, thiⁿ iáu-bōe kng tō peh khí chhn̂g, tán i--á chhōa góa khì koe-á-hn̂g. I--á kóng góa ‘khong-kiáⁿ’, beh khì hn̂g--ni̍h mā tio̍h tán i óaⁿ-tī sé hó, ti-chhài khoán hó, ti-á chhī pah, hit sî tō 8 tiám gōa--á, chit chūn chiah 5, 6 tiám niâ, ē-sái koh khì khùn. Góa kiaⁿ khùn kòe-thâu, i--á thau cháu khì hn̂g--ni̍h, tō chiú tī chàu-kha kā i tàu long chháu-in ji̍p khì hiâⁿ. Hit 暗,我早早就去睏,天iáu 未光就peh 起床,等i--á chhōa 我去瓜á 園。I--á 講我「khong kiáⁿ」,beh 去園--ni̍h mā tio̍h 等i 碗箸洗好,豬菜款好,豬á 飼飽,hit 時都8 點外--a,這chūn chiah 5、6 點niâ,會sái koh 去睏。我驚睏過頭,i--á 偷走去園--ni̍h,就守(chiú)tī 灶kha kā i tàu long 草in 入去hiâⁿ。
Hit kang, Chúi-hīⁿ chek--á khah chá lâi kàu chhân-thâu-á lō͘, góa kín cháu khì chhōe--i, i--á mā tòe āu-piah jiok--lâi, khòaⁿ tio̍h Chúi-hīⁿ--á tō kā i lé, mē i put-eng-kai su̍t gín-á ê chîⁿ, bêng-bêng 1 kak-gîn ē-tàng bé 2 lia̍p kâm-á-thn̂g, nah ē chiah the̍h 1 lia̍p hō͘--góa niâ. Chúi-hīⁿ chek--á bīn-á âng-kì-kì, it-ti̍t hōe sit-lé, kóng-sī i 1 sî hô͘-tô͘ hut m̄-tio̍h--khì, i ē pó͘ góa 1 lia̍p. Goán i--á m̄ pàng i kan-hiu, kiò i ài sêng-ì 1--ē, khòaⁿ án-chóaⁿ pôe--góa chiah ē-sái. Hit 工,水耳叔--á khah 早來到田頭á 路,我緊走去chhōe--i,i--á mā tòe 後壁jiok--來,看著水耳--á 就kā i lé,罵i 不應該su̍t gín-á ê 錢,明明1 角銀會tàng 買2 粒含á 糖,ná會chiah the̍h 1粒hō͘--我niâ。水耳叔--á 面á 紅kì-kì,一直會失禮,講是i 1 時糊塗hut m̄-tio̍h--去,i 會補我1 粒。Goán i--á m̄ 放i 干休,叫i ài 誠意--1 下,看án-chóaⁿ 賠--我chiah 會sái。
Chúi-hīⁿ chek--á siūⁿ-siūⁿ--leh kóng beh thong chng kā lâng chhiáⁿ hun chhiáⁿ pin-ⁿ̂g, kong-khai hōe sit-lé. Goán i--á soah siūⁿ pháiⁿ-sè, kóng bián hiah kang-hu, sió-khóa-á ì-sù--1-ê tō hó. I tek-khak beh án-ni, kóng nā bô, i 1 sì lâng ji̍t-chí pháiⁿ kòe. 水耳叔--á 想想--leh 講beh 通庄kā 人請薰請檳榔,公開會失禮。Goán i--á soah 想pháiⁿ-sè,講免hiah 工夫,小khó-á 意思--1 下就好。I 的確beh án-ni,講若無,i 1 世人日子pháiⁿ 過。
Thong chng chhiáⁿ lâng chia̍h hun kap pō͘ pin-ⁿ̂g sī chin kiàn-siàu ê tāi-chì, chū-lâi ū 2 chióng lâng chiah tio̍h án-ni: chò chha̍t-á hō͘ lâng lia̍h--tio̍h iah-sī thó-khè-hiaⁿ kat hóe-kì chhut-phòa. Chúi-hīⁿ chek ūi 1 lia̍p thn̂g-á niâ, pâi chit khoán tiûⁿ-bīn, si̍t-chāi ū khah siong-tiōng. Hoan-tńg-kang, Chúi-hīⁿ chek--á thâu lê-lê, phâng hun kap pin-ⁿ̂g se̍h chng-lāi lō͘, tú tio̍h lâng tō kā hun kap pin-ⁿ̂g tiām-tiām tu hō͘--lâng, lóng bô kóng kah 1 kù ōe. Chhù-piⁿ mn̄g kóng “Chúi-hīⁿ--á sī hoān tio̍h toh 1 tiâu”, goán i--á tō kā kiám hō͘ góa 1 lia̍p thn̂g-á ê tāi-chì kóng hō͘ lâng chai. Chúi-hīⁿ só--á thiaⁿ--tio̍h liáu-āu, kan-taⁿ chhiò-chhiò kóng: “Tōa-lâng su̍t gín-á, hông hoa̍t sī eng-kai.” 通庄請人食薰kap pō͘ 檳榔是真kiàn-siàu ê tāi-chì,自來有2 種人chiah tio̍h án-ni,做賊á hō͘ 人lia̍h--著iah 是討契兄kat hóe-kì 出破。水耳叔為1 粒糖á niâ,排這款場面,實在有khah 傷重。翻tńg 工,水耳叔--á 頭lê-lê,捧薰kap 檳榔se̍h 庄內路,tú 著人就kā 薰kap 檳榔tiām-tiām tu hō͘--人,lóng 無講gah 1 句話。厝邊問講「水耳--á 是犯著toh 1 條」,goán i--á 就kā 減hō͘ 我1 粒糖á ê tāi-chì 講hō͘ 人知。水耳嫂--á 聽--著了後,kan-taⁿ 笑笑講:「大人su̍t gín-á,hông 罰是應該。」
Kòe 2 kò͘ goe̍h, goán a-pa khì keh-piah chng kā lâng tàu tah siông-jiông liâu-á, tńg--lâi, hit mê beh khùn, kap goán a-i sè-siaⁿ kóng-ōe, góa tō khùn tī in sin piⁿ, ké khùn--khì, thau thiaⁿ in kóng, góa m̄-sī thiaⁿ chin ū, chóng--sī, chai-iáⁿ in teh kóng Chúi-hīⁿ`chek--á ê tāi-chì. I tī keh-piah chng kap 1 ê cha-bó͘ thau-lâi-àm-khì, cha-bó͘ in ang m̄-chai án-choán soah chai-iáⁿ, m̄ pàng Chúi-hīⁿ--á soah, beh khì tâu Chúi-hīⁿ--á in bó͘. Chúi-hīⁿ kā lâng kiû-chêng, kóng beh thong chng chhiáⁿ hun chhiáⁿ pin-ⁿ̂g, tùi-hong kóng bē-sái tī chit chng chhiáⁿ, nā bô, kui chng tō lóng chai--a, iau-kiû i tńg khì ka-tī ê chng-lāi chhiáⁿ. Chúi-hīⁿ--á thâu-khak chin hó, lī-iōng góa thâu-pái bé thn̂g-á m̄-chai hâng-chêng, kiám hō͘ góa 1 lia̍p, thàn ki-hōe ké hōe sit-lé, án-ni, tùi keh-piah chng hit pêng mā ū 1 ê kau-tài. Góa kap goán i--á hō͘ i siat-kè--khì, koh leh thè i pháiⁿ-sè. 過2 個月,goán a-pa 去隔壁庄kā 人tàu 搭siong-jiông 寮á,tńg--來,hit 暝beh 睏,kap goán a-i 細聲講話,我就睏tī in 身邊,假睏--去,偷聽in 講,我m̄ 是聽真有,總--是,知影in teh 講水耳叔--á ê tāi-chì。I tī 隔壁庄kap 1 個cha-bó͘ 偷來暗去,cha-bó͘ in 翁m̄ 知án-chóaⁿ soah 知影,m̄ 放水耳--á 煞,beh 去tâu 水耳--á in bó͘。水耳kā 人求情,講beh 通庄請薰請檳榔,對方講bē -sái tī 這庄請,若無,kui 庄就lóng 知--a,要求i tńg 去ka-tī ê 庄內請。水耳--á 頭殼真好,利用我頭pái 買糖á m̄ 知行情,減hō͘ 我1 粒,趁機會假會失禮,án-ni,對隔壁庄hit pêng mā 有1 個交帶。我kap goán i--á hō͘ i 設計--去,koh leh 替i pháiⁿ-sè。
Chng-lāi lâng hong-phêng kóng “Chúi-hīⁿ--á chò lâng láu-si̍t, liân su̍t gín-á 1 lia̍p thn̂g-á tō liông-sim bē-tit-kòe, chhiáⁿ hun chhiáⁿ pin-ⁿ̂g thong chng kā lâng hōe si̍t-lé.” Góa m̄-chiah ē kóng sī ‘Láu-si̍t ê Chúi-hīⁿ chek--á’. 庄內人風評講「水耳--á 做人老實,連su̍t gín-á 1 粒糖á 都良心bē 得過,請薰請檳榔通庄kā 人會失禮。」我m̄ chiah 會講是「老實ê 水耳叔--á」。
回上一頁    終戰後,   1999年,   散文