Pa Bo̍k-su ê phoe
|
巴牧師ê批 |
| Pa Bo̍k-su |
巴牧師 |
|
Kīn-lâi goán ū chiap-tio̍h Pa Bo̍k-su ê phoe kóng I kòe Thài-pêng-iûⁿ kàu Ka-ná-thaⁿ it-lō͘ lóng pêng-an. Chóng-sī I lēng-gōa ū koh siá chi̍t tiuⁿ sī pe̍h-ōe jī--ê ài beh hō͘ Tâi-oân ê kàu-hōe kong-khòaⁿ, taⁿ chiong hit tiuⁿ phoe ìn tī ē-té:-
|
近來阮有接著巴牧師ê批講伊過太平洋到加拿他一路平安。總--是伊另外有koh寫一張是白話字--ê 愛beh hō͘ 台灣ê教會公看，今將hit 張批印tī 下底： |
|
Chit 3 goe̍h 15 góa tī An-pêng lo̍h-chûn, tùi Ē-mn̂g, Sòaⁿ-thâu kòe, 24 kàu Hiong-káng. An-hioh-ji̍t ē-po͘ chham pún-tē lâng ê kàu-hōe chū-chi̍p chia̍h Boán-chhan. Tī-hia káⁿ ū nn̄g-pah-gōa lâng ji̍p-kàu, iā ū chhiáⁿ chi̍t-ê pún-tē Bo̍k-su, só͘-hùi lóng-sī in ka-tī chhut. Lēng-gōa iā ū pa̍t-keng ê pài-tn̂g, góa khiok bô khì khòaⁿ. Pài-it ē-po͘ chham gōa-kok ê sian-siⁿ, sian-siⁿ-niû chū-chi̍p chò kî-tó-hōe. Hit-tia̍p in tī-hia in-ūi nn̄g-hāng tāi-chi teh kám-siā Siōng-tè. Chi̍t-hāng sī in-ūi kīn-lâi Hiong-káng ê koaⁿ-hú ū siat-hoat beh kìm hia-ê kiáu- keng; khó-sioh hiān-sî tī-hia kiáu chin sēng.
|
這3月15我tī 安平落船，tùi廈門、汕頭過，24到香港。安歇日e晡參本地人ê教會聚集食晚餐。Tī-hia敢有200外人入教，也有請一個本地牧師，所費攏是in家己出。另外也有別間ê拜堂，我卻無去看。拜一e晡參外國ê 先生、先生娘聚集做祈禱會。Hit-tia̍p in tī-hia因為兩項代誌teh感謝上帝。一項是因為近來香港ê 官府有設法beh 禁hia ê kiáu間，可惜現時tī-hia 局真盛。 |
|
Koh chi̍t-hāng sī koaⁿ-hú iā teh siat-hoat hō͘ kiâⁿ-chûn ê lâng thang siú an- hioh-ji̍t. Chêng chiah-ê chûn nā kàu-ūi chiū ti̍t-ti̍t khí-hòe lo̍h-hòe, bô-lūn an- hioh-ji̍t iā lóng bô thêng. Taⁿ koaⁿ-hú beh kìm in m̄-thang, nā-sī an-hioh-ji̍t tio̍h hioh-khùn. Siat-sú ū lâng kóng in-ê tāi-chì chin pek, put-tek-í tio̍h chò kang, in thang khì pín koaⁿ-hú chún in, chóng-sī tio̍h hoa̍t gîn kúi-nā pah kho͘, só͘ hoa̍t--ê chē-chió sī chiàu chûn ê tōa-sè. Chit chân m̄-sī in-ūi koaⁿ-hú ài thàn- chî, sī piáu-bêng tāi-chì chin-chiàⁿ chhiat-iàu, hō͘-lâng bē tit tùi tham- châi ê iân-kò͘ lâi the-sî kóng sī phah- sńg kang.
|
Koh一項是官府也teh設法hō͘ 行船ê人thang守安歇日。前chiah ê船若到位就直直起貨落貨，無論安歇日也攏無停。今官府beh禁in m̄-thang，若是安歇日著歇睏。設使有人講in ê代誌真迫，不得已著做工，in thang去稟官府准--in，總--是著罰銀幾若百箍，所罰--ê濟少是照船ê大細。這層 m̄ 是因為官府ài趁錢，是表明代誌真正切要，hō͘ 人betitt7ui貪財ê緣故來推辭講是扑損工。 |
|
Chit-chiah chûn koán tōa-chhia--ê ū kā góa kóng, chiàu i só͘ bat keng-kòe, lâng nā siú an-hioh m̄-nā i-ê lêng-hûn khah pêng-an, seng-khu khah sóng- khoài, iū-koh i só͘-chò ê kang bē khah- su pa̍t-lâng ê. Chhin-chhiūⁿ i chham i - ê kha-chhiú chò la̍k ji̍t hioh chi̍t-ji̍t, kiám-chhái pa̍t-lâng ti̍t-ti̍t chò bô thêng, iáu-kú hia-ê lâng só͘ chò ê kang bē khah- chē i-ê. Khó-sioh ū-sî chia̍h sin-lô thâu- ke bô chit-hō ê ì-sù sī khah-oh. Só͘-í chē-chē lâng teh hoaⁿ-hí, in-ūi koaⁿ-hú siat chit-ê hoat-tō͘, taⁿ in-ê thâu-ke ko͘-put-chiong tio̍h thàn.
|
這隻船管大車--ê有kā我講，照伊所bat經過，人若守安歇 m̄-nā伊ê靈魂較平安，身軀較爽快，又koh伊所做ê工bē較輸別人--ê。親像伊chham伊ê腳手做六日歇一日，kiám-chhái別人直直做無停，iáu-kú hia-ê人所做ê工bē較濟伊--ê。可惜有時chiah-ê薪勞頭家無這號ê意思是較難。所以濟濟人teh歡喜，因為官府設這個法度，今in ê頭家姑不chiong著趁。 |
|
Góa 3 goe̍h 27 tī Hiong-káng koh- chài lo̍h-chûn; chit chiah chûn pí lâi An-pêng hit-hō-ê kúi-nā pōe khah-tōa, m̄-kú iáu ū chûn pí chit chiah put-chí khah-tōa. Goán gōa-kok lâng tah-kheh chha-put-to 50 lâng, Ji̍t-pún lâng 50- gōa lâng, Tn̂g-lâng saⁿ pah gōa lâng; kiâⁿ-chûn ê lâng, chú-chia̍h, pâi-toh hiah-ê chóng-kiōng iā chiâⁿ-pah lâng. Chûn iā gâu-kiâⁿ, chi̍t-ji̍t chi̍t-mê kiâⁿ chha-put-to 80 phò͘ lō͘. Hiān-sî tú-tú teh-kòe Thài-pêng-iûⁿ; tùi Ji̍t-pún kàu A-bí-lī-ka tio̍h kiâⁿ 13 mê-ji̍t khah-ke, chúi-lō͘ ê tiong-kan iā lóng bô khòaⁿ-kìⁿ soaⁿ, sì-bīn lóng sī hái-chúi. Chóng-sī bē kan-khó͘, bô sím-mi̍h hong, éng iā chēng-chēng; góa chi̍t-lō͘ lóng bô hîn- chûn. Kheh-thiaⁿ iā kàu-gia̍h sóng; nā beh khòaⁿ-chheh, siá-phoe, tôaⁿ-khîm, tioh-kî lóng thang; tī chûn-téng iā thang sì-kè kiâⁿ, iā ū lâng phah-kiû. An-hioh-ji̍t chū-chi̍p lé-pài lóng sī góa teh chò, chûn--n̍i̍h bô pa̍t-ê Bo̍k-su; ta̍k chá-khí goán kúi-nā lâng iā chū-chi̍p lé-pài.
|
我3月27 tī 香港koh再落船；這隻船比來安平hit號--ê幾若倍較大，m̄-kú iáu有船比這隻不止較大。阮外國人搭客差不多50人，日本人50外人，唐人300外人；行船ê人、煮食、排桌hiah ê總共也成百人。船也gâu行，一日一暝行差不多80舖路 。現時tú-tuteh2過太平洋；tùi日本到亞美利加著行13暝日較加，水路ê中間也攏無看見山，四面攏是海水。總--是bē艱苦，無甚mi̍h風，湧也靜靜；我一路攏無暈船。客廳也夠額爽；若beh看冊、寫批、彈琴、tioh棋攏thang ; tī 船頂也thang四界行，也有人扑球。安歇日聚集禮拜攏是我teh做，船--裡無別個牧師；逐早起阮幾若人也聚集禮拜。 |
|
Chûn--n̍i̍h ê Hàn-jîn sī Kńg-tang-séng ê lâng; góa kùi-nā kòe ū khì, ài kap in kóng-ōe, chhōe bô chi̍t lâng bat lán Chiang-choân ê thó͘-im. Tùi Tiong-kok kàu A-bí-lí-ka in-ê chûn-cho͘ tio̍h chha- put-to 80 kho͘. Kàu ūi beh ji̍p Ka-ná- thaⁿ kok, in iā tio̍h chhut 80 kho͘ ê teng- hiòng-gîn hō͘ koaⁿ-hú, chiah chún in ji̍p. hiān-sî lâng m̄-chún in ji̍p Hoe-kî-kok; chóng-sī kiám-chhái ū-ê ài-beh thau-ji̍p. Hit-pêng ê kang-chîⁿ khah-hó thàn, ū lâng kā góa kóng, kàu-ūi góa nā ài hō͘ lâng sé-saⁿ, múi kiāⁿ tio̍h sǹg nn̄g-kak- pòaⁿ gîn hō͘ in ! M̄-chai ū-iáⁿ á-bô.
|
船--裡ê漢人是廣東省ê人；我幾若過有去，ài kap in講話，chhōe無一人bat咱漳泉ê土音。Tùi中國到亞美利加in ê船租著差不多80箍。到位beh入加拿他國，in也著出80箍ê徵餉銀hō͘ 官府，才准in入。現時人m̄ 准in入花旗國；總--是kiám-chhái有ê ài beh 偷入。Hit爿ê工錢較好趁，有人kā我講，到位我若ài hō͘人洗衫，每件著算兩角半銀hō͘ in ! M̄ 知有影抑無。 |
|
Kin-á-ji̍t sī pài-sì, sī goán ê 5 goe̍h 21; cha-bō͘-ji̍t iā sī pài-sì sī 5 goe̍h 21, chiū-sī chit lé-pài ê tiong-kan ū nn̄g-ê pài-sì, pîⁿ-pîⁿ sī tē 21 ji̍t. Kî-û pài-it, pài-jī iû-goân lóng chiâu tī-teh, chiū chit lé-pài ê lāi-bīn sǹg peh ji̍t. Chit-ê tāi-chì sī oh-bêng, lâng tio̍h káng-kiù thian-bûn chiah ē hiáu-tit; góa nā ài kóng-khí hit-ê ì-sù, kiaⁿ-liáu lín bē hiáu- tit thiaⁿ. Chóng-sī chit-ê lí-khì m̄-nā lín bē bêng; chiàu góa khòaⁿ chûn--n̍i̍h ê pêng-iú chē-chē--ê bē hiáu-tit in-ūi siáⁿ- sū, chiah tio̍h sǹg án-ni. Siat-sú lâng bô chhin-chhiūⁿ án-ni têng-sǹg chi̍t-ji̍t, chiū bē ēng-tit, kàu-ūi ē lóng loān. Goán kàu---hit-ji̍t, lâng tī soaⁿ-téng nā kiò chò pài-saⁿ, goán tī chûn--n̍i̍h kiò chò pài-sì, só͘-í tī lō͘-n̍i̍h tio̍h ke sǹg chi̍t-ji̍t chiàⁿ ē hô. Chûn nā tò-tńg---khì Ji̍t-pún, tio̍h tian-tò làng chi̍t-ji̍t, bô sǹg; iû-goân sī hit-ê lí-khì.
|
今仔日是拜四，是阮ê 5月21，昨暮日也是拜四是5月21，就是這禮拜ê中間有兩個拜四，平平是第21日。其餘拜一、拜二猶原攏齊tī--teh，就這禮拜ê內面算8日。這個代誌是難明，人著講究天文才會曉--tit；我nā ài講起hit個意思，驚了lín bē曉tit聽。總--是這個理氣 m̄ 但lín bē明；照我看船--裡ê朋友濟濟個bē曉--tit因為啥事，才著算án-ni。設使人無親像án-ni 重算一日，就bē用tit，到位會攏亂。阮到hit日，人tī 山頂若叫做拜三，阮tī 船--裡叫做拜四，所以tī 路--裡著加算一日正會和。船若倒--轉-去日本，著顛倒làng 一日，無算；猶原是hit個理氣。 |
|
Téng-bīn só͘-siá sī pài-sì siá---ê; kin- ná-ji̍t taⁿ kòe lé-pài ê pài-saⁿ. Goán í-keng ū ji̍p-káng, ǹg-bāng ê-hng ē kàu- ūi. Goān lín tāi-ke pêng-an. Góa ài siông-siông thiaⁿ-kìⁿ lín hó ê siau-sit: tāi-ke ná tok-si̍t khò Kiù-chú lâi thàn i-ê kà-sī, koh tōa-tōa ke-thiⁿ lâng-gia̍h.
|
頂面所寫是拜四寫--ê;今仔日今過禮拜ê拜三。阮已經有入港，向望下昏會到位。願lín大家平安。我愛常常聽見lín好ê消息：「大家那篤實靠救主來趁伊ê教示，koh大大加添人額。」 |
|
(Tâi-oân Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò, Tē 75 tiuⁿ, 1891 nî 8 ge̍h)
|
(台灣府城教會報第75張，1891年8月) |
