Thian tēng sèng-jîn
|
天定聖人 |
| Khó͘ Sian-siⁿ |
許先生 |
|
Tùi ōa-pò hoan-e̍k
|
Tùi 畫報翻譯 |
|
Khóng-chú kóng, “Kun-chú ê lâng, sim pêⁿ-tháⁿ kóng-khoah; siáu-jîn ê lâng, sim tn̂g-tn̂g iu-būn.” In-ūi lâng ē sūn- thian an-bēng, chiū só͘ tú-tio̍h iā ka-tī an-ún, bô chi̍t só͘-chāi m̄ thò-tòng. Siat- sú ū su-sim khòa-lū him-bō͘ ài kóaⁿ-kín tit-tio̍h kong-bêng lī-lō͘, beh thài-ē sî-sî hián-chhut khoài-lo̍k ê sim mah? Hô- hóng lâng só͘ khiā-khí ê só͘-chāi, an, gûi, sūn, ge̍k só͘ tú-tio̍h--ê tē-it bô tiāⁿ-tio̍h. Taⁿ ū chi̍t lâng khiā-khì tī ke̍k-gûi ke̍k-ge̍k ê só͘-chāi iā bē tì-kàu sòng-sit i ê sìⁿ-miā, kàu bóe ē tit-tio̍h pó-choân, in-ūi ū thian-bēng tī hit tiong-kan.
|
孔子講：「君子ê 人，心平坦廣闊；小人ê 人，心長長憂悶。」因為人會順天安命，就所tú著也家己安穩，無一所在m̄ 妥當。設使有私心掛慮欣慕愛趕緊得著功名利祿，beh thài 會時時顯出快樂ê 心mah?何況人所企起ê 所在，安、危、順、逆所tú著ê 第一無定著。今有一人企起tī 極危極逆ê 所在也bē致到喪失伊ê 生命，到尾會得著保全，因為有天命tī hit 中間。 |
|
Chhin-chhiūⁿ chêng ū chi̍t-ê Hôe-hôe- kàu ê lâng miâ Ai-ki-pā. I in-ūi pún- kok húi-lūi jiáu-loān, chhut-gōa kiâⁿ-iû ta̍k kok; i chi̍t-sin só͘ tòa ê mi̍h chí-ū saⁿ-kiāⁿ, í-gōa bô pa̍t kiāⁿ mi̍h. Saⁿ-kiāⁿ sī sím-mi̍h? 1. Chiū-sī chi̍t-ki teng, tī mê-kan lī-piān thang khòaⁿ keng-chheh. 2. Chi̍t-chiah ke, chá-khí thang thî, thiaⁿ- kìⁿ i ê siaⁿ thang khí--lâi. 3. Chi̍t-phit lû à, chhut-gōa thang thè kiâⁿ. Ai-ki-pā chi̍t ji̍t tī lō͘--n̍i̍h tú-tio̍h ji̍t beh lo̍h-soaⁿ ê sê. koh sin-thé ū ià-siān, hut-jiân khòaⁿ-kìⁿ thâu-chêng ū hiuⁿ-chng, sim- lāi put-chí hoaⁿ-hí, phah-sǹg chng-lāi ê lâng tek-khak ē lîn-bín kòe-lō͘ ê lâng- kheh, thang kā in chioh-hioh kòe chi̍t mê. Kàu chng-tiong sì-kè kā lâng chioh- hioh, bô phah-sǹg hit chng--n̍i̍h ê lâng lóng-chóng bô hó-ì, bô chi̍t lâng beh chioh i tòa. Hit chi̍t-sî ji̍t beh àm, chìn- thè lióng-lân, tī bô nāi-hô ê sî, khòaⁿ-kìⁿ chng-piⁿ ū chi̍t-châng tōa chhiū-nâ, lāi- bīn ìm-ńg chheⁿ-chhùi, chiū táⁿ-sǹg beh hit só͘-chāi kòe chi̍t mē, chhin-chiū poe-chiáu chiām hioh chhiū-nâ chi̍t-iūⁿ. Chiū kéng chi̍t ūi lâi khùn, in-ūi sng-kôaⁿ seh-tâng khùn bē chiâⁿ-bîn, hoan- lâi hoan-khì ka-tī thó͘-khùi, iā ka-tī an- ùi kóng, siūⁿ hit chng-tiong bô chi̍t lâng khéng lâu góa, tek-khak sī Siōng-tè ê chí-ì tāi-seng chù-tiāⁿ, khah ū hó-ì tī hit tiong-kan.
|
親像前有一個回回教ê 人名埃基巴。伊因為本國匪類擾亂，出外行遊逐國；伊一身所帶ê 物只有3 件，以外無別件物。3 件 是甚mi̍h?1.就是一枝燈，tī 暝間利便thang 看經冊。 2.一隻雞，早起thang 啼，聽 見伊ê 聲thang 起來。3.一匹驢仔，出外thang 替行。埃基巴一日tī 路--ni̍h tú著日beh 落山 ê 時，koh 身體有厭siān,忽然看見頭前有鄉庄，心內不止歡喜，扑算庄內ê 人的確會憐憫過路ê 人客，thang kā in 借歇過一暝。到庄中四界kā 人借歇，無扑算hit 庄--ni̍h ê 人攏總無好意，無一人beh 借伊tòa。Hit 一時日beh 暗，進退兩難，tī 無奈何ê 時，看見庄邊有一叢大樹林，內面蔭影青翠，就打算beh hit 所在過一暝，親像飛鳥暫歇樹林一樣。就揀一位來睏，因為霜寒雪凍睏bē成眠，翻來翻去家己吐氣，也家己安慰講：「想hit 庄中無一人肯留我，的確是上帝ê 旨意大先注定，較有好意tī hit中間。」 |
|
Tùi án-ni chiū khí--lâi chē, tiám-teng khòaⁿ keng-chheh, khòaⁿ bōe kàu chi̍t ia̍h, chhiū-nâ-lāi khí kông-hong chiong teng chhoe-hoa. Ai-ki-pā chiū iû-goân ka-tī an-ùi, koh kóng, góa ài khòaⁿ keng-chheh iā m̄-thang mah? Che iā sī Siōng-tè ū hó-ì hō͘ góa m̄- thang khòaⁿ keng-chheh. Tùi hit-tia̍p koh tó teh khùn, thèng-hāu thiⁿ-kng chiah koh phah-sǹg beh kiâⁿ , á-sī beh hioh, ba̍k-chiu tú-á ha̍p; chiū chi̍t chiah chhâi-lông lâi, tùi hit chiah ke kā--khì. Ai-ki-pā koh kóng, chheng-chá teh kiò góa khí--lâi ê pêng-iú koh sit-lo̍h lah! Che bô-m̄-sī Siōng-tè ê chí-ì. Nā-sī kin- á-ji̍t só͘ tú-tio̍h ê kéng-hóng sī chin khó͘-chhó͘, góa ê sán-gia̍p í-keng sit-lo̍h chi̍t tōa pòaⁿ, iáu-kú m̄-chai ū sím-mi̍h hoān- lān bô? Kóng tú-á soah, hut-jiân chi̍t chiah sai lâi, chiong lû-á kā--khì chia̍h.
|
Tùi án-ni 就起來坐，點燈看經冊，看bōe到一頁，樹林內起狂風將燈吹化。埃基巴就猶原家己安慰，koh 講：「我ài看經冊也m̄ thang mah?Che 也是上帝有好意hō͘ 我m̄ thang 看經冊。」對hit-tia̍p koh 倒teh 睏，聽候天光才koh 扑算beh 行，抑是beh 歇，目珠tú仔合；就一隻豺狼來，對hit 隻雞咬--去。埃基巴koh 講：「清早teh 叫 我起來ê 朋友koh 失落--lah!Che 無m̄ 是上帝ê 旨意。若是今仔日所tú著ê 境況是真苦楚，我ê 產業已經失落一大半，iáu-kú m̄ 知有甚mi̍h患難無？」講tú仔煞，忽然一隻獅來，將驢仔咬去食。 |
|
Ai-ki-pā chiū thó͘-khùi kóng, ke hō͘ chhâi-lông kā--khì, lû-á hō͘ sai kā-- khì, teng hō͘ hong chhoe-hoa. Taⁿ sûi-sin só͘ tòa ê sán-gia̍p it-chīn bô lah! Beh cháiⁿ-iūⁿ ah! Beh cháiⁿ -iūⁿ ah! Kin-á-ji̍t só͘ tú-tio̍h--ê si̍t-chāi chi̍t-sì- lâng só͘ bōe bat ū--ê. Chiū choán-tńg lâi siūⁿ, koh ka-tī an-ùi kóng, Taⁿ só͘ tú-tio̍h ê khó͘-chhó͘ lóng bô chhut tī Siōng-tè ê ì-gōa. I só͘ kóng án-ni m̄-nā bô oàn-hīn Siōng-tè, koh o-ló Siōng- tè; o-lò soah koh tó teh khùn, hoan-lâi hoan-khì kàu pòaⁿ-mê, bē-ē chiâⁿ-bîn; thèng-hāu thiⁿ-kng chiū khì chng-lāi phah-sǹg ài beh bé chi̍t chiah lû-á lâi thè kiâⁿ. Kàu chng-tiong bô khòaⁿ-kìⁿ chi̍t lâng, sim-lāi teh gông-ngia̍h kî- koài, hô-hòng sî í-keng m̄-sī chá, chiū ū-ê teh hó khùn, chiah òaⁿ kiám lóng bô chi̍t kháu-chàu ê làng khí--lâi mah? Chiū ka-tī chi̍t-ê tī chng-lāi kiâⁿ-lâi kiâⁿ-khì; kiâ ū put-chí kú, iû-goân bô khòaⁿ-kìⁿ chi̍t lâng khí-lâi, sim-lāi tōa- tōa gî-ngái, si̍t-chāi bē-hiáu-tit hit-ê iân-kó͘; chiū theng-hāu kàu kú-kú, iû- goân sī án-ni. Kàu hit-sî bē-ē jím-tit, chiū tī ta̍k ke ê mn̂g-phāng thàm khòaⁿ, khòaⁿ-kìⁿ chhù-lāi ê chêng-hêng, hut- jiân tōa kiaⁿ-hiâⁿ, in-ūi chhù-lāi ê sin-sī tó-lâi tó-khì, bah hoeh lìm-lî, koh ū siuⁿ- láng ián-tī thô͘--n̍i̍h. Ai-ki-pā khòaⁿ- kìⁿ chit-hō kéng-hóng, hut-jiân chai sī cha-mê tek-khak ū tōa-chha̍t lâi thâi lâng chhiúⁿ kiap.
|
埃基巴就吐氣講：「雞hō͘ 豺狼咬去，驢仔hō͘ 獅咬去，燈hō͘ 風吹化。今隨身所帶ê 產業一盡無--lah!Beh 怎樣--ah!Beh 怎樣--ah!今仔日所tú著ê 實在一世人所bōe bat 有ê。」就反轉來想，koh 家己安慰講：「今所 tú著ê 苦楚攏無出tī 上帝ê 意外。」伊所講án-ni m̄-nā 無怨恨上帝，koh o-ló 上帝；o-ló 煞koh 倒teh 睏，翻來翻去到半暝，bē會成眠；聽候天光就去庄內扑算愛beh 買一隻驢仔來替行。到庄中無看見一人，心內teh 戇ngia̍h 奇怪，何況時已經m̄ 是早，就有ê teh 好睏，chiah 晏kiám攏無一口灶ê 人起來嗎？就家己一個tī 庄來行來行去；行有不止久，猶原無看見一人起來，心內大大疑礙，實在bē曉得hit 個 緣故；就聽候到久久，猶原是án-ni 。到hit 時bē會忍tit,就tī 逐家ê 門縫探看，看見厝內ê 情形，忽然大驚惶，因為厝內ê 身屍倒來倒去，肉血淋漓，koh 有箱籠偃倒tī 土--ni̍h。埃基巴看見這號景況，忽然知是 昨暝的確有大賊來thâi 人搶劫。 |
|
Hit-sî Ai-ki-pā ka-tī thó͘-khùi kóng, góa khòaⁿ lán chit sè-chiūⁿ ê lâng, lóng chhin-chhiūⁿ kīn-sī ê ba̍k-chiu nā-tiāⁿ; khòaⁿ kīn ū khòaⁿ-kìⁿ,khòaⁿ hn̄g chiū bô khòaⁿ-kìⁿ; khah chē sī án-ni. Koh bē kim-tit ka-tī ê sim àm-chīⁿ hoaⁿ-hí kóng, nā cha-mê chng-lāi ê lâng khéng chioh góa hioh, chiū góa sòa kap chng- lāi ê lâng lóng-chóng bia̍t-bô. Nā teng bô hō͘ hong chhoe-hoa, kng chiò chhut chhiū-nâ-gōa chha̍t tek-khak chai chhiū- nâ-lāi ū lâng; ke nā bô hō͘ chhâi-lông kā--khì, chi̍t-ê thî tek-khak hō͘ chha̍t thiaⁿ-kìⁿ; iū-koh lû-á bô hō͘ sai kā--khì, chha̍t thiaⁿ-kiⁿ lû-á háu ê siaⁿ, chiū ē chai chhiū-nâ-lāi ū lâng tek-khak ē lâi kiap-sat, góa kiám m̄-sī hō͘ teng, ke, lû á só͘ liân-lūi mah? Nā-sī góa ê mi̍h bô--khì, lâng ē tit-tio̍h pó-choân tī-teh. Che nā m̄-sī Siōng-tè ê khùi-la̍t bē-ē án-ni. Taⁿ í-āu góa to̍k-to̍k óa-khò Siōng-tè.
|
Hit 時埃基巴家己吐氣講：「我看咱這世上ê 人，攏親像近視ê 目珠nā-tiāⁿ；看近有看見，看遠就無看見，較濟是án-ni 。」Koh bē禁tit家己ê 心暗靜歡喜講：「若昨暝庄內ê 人肯借我歇，就我續kap庄內ê 人攏總滅無。若燈無hō͘ 風吹化，光照出樹林外賊的確知樹林內有人；雞若無hō͘ 豺狼咬去，一會啼的確hō͘ 賊聽見；又koh 驢仔無hō͘ 獅咬去， 賊聽見驢仔吼ê 聲，就會知樹林內有人，的確會來劫殺，我 kiám m̄ 是hō͘ 燈，雞，驢仔所連累mah?若是我ê 物無去，人會得著保全tī-teh。Che 若m̄ 是上帝ê 氣力bē會án-ni。今以後我獨獨倚靠上帝。」 |
|
Hai! chhin-chhiūⁿ Ai-ki-pā ê lâng khiā-khì ke̍k-gûi ke̍k-ge̍k ê só͘-chāi, lóng bô oàn-hīn Siōng-tè, iā bô kòe-siàu lâng, khiā-khí kan-khó͘ ê kéng-hóng lia̍h-chò pêng-siông, chiū thang kóng i sī “Ti thian-bēng ê kun-chú; iā thang kóng i sī ta̍t thian-bēng ê kun-chú.”
|
Haiⁿ！親像埃基巴ê 人企起極危極逆ê 所在，攏無怨恨上帝，也無kòe siàu 人，企起艱苦ê 境況掠做平常，就thang 講伊 是「知天命ê 君子；也thang 講伊是達天命ê 君子。」 |
|
(Tâi-lâm Hú-siâⁿ Kàu-hōe-pò,tē 68 tiuⁿ, 1891 nî 1 ge̍h)
|
（台灣府城教會報第68張，1891年1月） |
