Tùn-gō͘
|
頓悟 |
| Khó͘ Hūi-chong |
許惠悰 |
|
Góa tú lâi Tōa-tiū-tiâⁿ ê tē-it ê chá-khí, in-ūi tī chng-kha í-keng ióng-sêng ê si̍p-koàn, chiah gō͘-tiám gōa tio̍h cheng-sîn ah, tó tī bîn-chhn̂g téng àm-sǹg, sī khí--lâi khah hó leh, iah sī kè-sio̍k tó leh khah hó? In-ūi iah bô liáu-kái chit ê só͘-chāi ê chōng-hóng, góa bô siūⁿ-beh in-ūi góa chi̍t-ê lâng ê koan-hē khì éng-hióng-tio̍h kî-tha pa̍t-lâng ê hioh-khùn sî-kan. Tī góa ê piⁿ-á ū cha̍p kúi ê tiàm-goân, chi̍t-ê chi̍t-ê tó tī hia, ná-chhiūⁿ han-chî khóaⁿ. Ū lâng chhùi khui-khui, ū lâng ba̍k-chiu pòaⁿ-bi pòaⁿ-bi, mā ū lâng phak leh khùn, kui ê pâng-keng lóng-sī chhàu-kōaⁿ-sng-bī. Chiah jī-goe̍h tiong, thiⁿ-khì tio̍h ná joa̍h-thiⁿ kāng-khoán joa̍h, iû-kî chit kúi kang khì-hāu piàn-hòa chiok tōa.
|
我 tú 來大稻埕 ê 第一個早起，因為 tī 庄腳已經養成 ê 習慣，才五點外著精神--ah，倒 tī 眠床頂按算，是起來較好--leh，iah 是繼續倒--leh較好？因為 iah 無瞭解這個所在 ê 狀況，我無想 beh 因為我一個人 ê 關係去影響著其他別人 ê 歇睏時間。Tī 我 ê 邊仔有十幾個店員，一個一個倒 tī hia，若像番薯款。有人嘴開開，有人目珠半眯半眯，mā 有人仆 leh 睏，歸個房間攏是臭汗酸味。才二月中，天氣著若熱天共款熱，尤其這幾工氣候變化足大。 |
|
Chiah ê lâng m̄-chai tàu-té siáⁿ-mi̍h sî-chūn chiah ē peh--khí-lâi leh? Góa chi̍t-bīn leh siūⁿ kó͘-chá sè-hàn sî-chūn ê tāi-chì, chi̍t-bīn koh leh chhai-chhek kap su-khó to͘-chhī-lâng ê seng-oa̍h hong-sek. Hit ê sî-chūn Tōa-tiū-tiâⁿ ê chái-khí ū chhī-tiûⁿ koh-chiòng bōe mi̍h-kiāⁿ ê kiò-bōe-siaⁿ, hō͘ lâng chin siàu-liām hit chiòng lāu-jia̍t ê ke-kéng. Tòa tī gún chhù-piⁿ ê gín-á mā lóng chiok chá tio̍h khí--lâi, kā in chhù--lí tàu bōe iû-chia̍h-kóe. Tú thiaⁿ-tio̍h beh poaⁿ-khì chng-kha ê sî-chūn, góa sim-lāi mā bô siáⁿ goān-ì lī-khui Tâi-pak, tān-sī tán kàu tōa-lâng kā chhù--lí tōa-sè-hāng mi̍h-kiāⁿ lóng poaⁿ-khì gû-chhia téng, kā gún mā phō-khì gû-chhia téng, chi̍t lō͘ hàiⁿ leh hàiⁿ leh hiòng chháu-tē ê lō͘ chhut-hoat, góa ê sim-lāi soah ū kóng-bōe-chhut ê hoaⁿ-hí.
|
Chiah ê 人 m̄ 知到底啥mi̍h時陣才會 peh 起來 --leh？我一面 leh 想古早細漢時陣 ê 代誌，一面 koh leh猜測 kap 思考都市人 ê 生活方式。hit 個時陣大稻埕 ê 早起，有市場各種賣物件 ê 叫賣聲，hō͘ 人真數念 hit 種鬧熱 ê 街景。Tòa tī 阮厝邊 ê 囡仔 mā 攏足早著起來，kā in 厝鬥賣油食粿。Tú 聽著講 beh 搬去庄腳 ê 時陣，我心內 mā 無啥願意離開台北，但是等到大人 kā 厝裡大細項物件攏搬去牛車 頂，kā 阮 mā 抱去牛車 頂，一路 hàiⁿ leh hàiⁿ leh 向草地 ê 路出發，我 ê 心內煞有一種 講 bōe 出 ê 歡喜。 |
|
A-pà kap a-bú chhōa góa poaⁿ-khì chng-kha ê chêng-kéng it-ti̍t kàu taⁿ mā iá phû tī góa ê náu-hái tiong. Góa chêng chi̍t kang ê tháu-chá ū khì kó͘-chá góa sè-hàn sî tòa-kòe ê ke-á se̍h-se̍h kiâⁿ-kiâⁿ, m̄-koh, í-keng kah kì-ek tiong ê chhù-piⁿ keh-piah bô-kāng ah. Lâu-á-chhù lóng piàn kū--khì ah, chi̍t chióng siok-bo̍k bô-nāi ê sim-chêng chhiong-boán tī góa ê sim-lāi. Hiông-hiông góa thâu chi̍t kái hoat-kak sî-kan kòe-liáu sī hiah-nī-á kín, ba̍k-chiu khòaⁿ-bōe-tio̍h ê sî-kan ê lâu-sit, kî-si̍t mā sī kah khe-liû ê lâu-sit sī kāng-khoán, chi̍t-tiám chi̍t-tiám kā thô͘-soa kap chio̍h-thâu ūn-khì kàu khe-chúi ê chhut-hái-kháu. Lán lâng ê jio̍k-thé mā-sī tè sî-kan ê choán-piàn, chiām-chiām siau-bôa piàn lāu, piàn bô-lō͘-iōng--khì.
|
阿爸 kap 阿母 chhōa 我搬去庄腳 ê 情景一直到 taⁿ mā iá 浮 tī 我 ê 腦海中。我前一 工 ê 透早有去古早我細漢時 tòa 過 ê 街仔 se̍h-se̍h 行行，m̄ 過，已經 kah 記憶中 ê 厝邊隔壁無共--ah。樓仔厝攏變古去--ah，一種寂寞無奈 ê 心情充滿tī 我ê心內。Hiông-hiông 我頭一 kái 發覺時間過了是 hiah-nī-á 緊，目珠看 bōe 著 ê 時間 ê 流失，其實mā 是kah 溪流 ê 流失共款，一點一點 kā 土砂 kap石頭運去 到 溪水 ê 出海口。咱人 ê 肉體 mā 是 tè 時間 ê 轉變，漸漸消磨變老、變無路用去。 |
|
Góa tio̍h tī chit khoán o͘-pe̍h loān-siūⁿ tiong su-khó chiok chē tāi-chì, tī chit ê tiong-kan, khùn tī góa piⁿ-á ê lâng khòaⁿ--khì-lâi lóng iá bô beh peh--khì-lâi khoán, ū ê koh khùn kah ko͘N7-ko͘N7-kiò. Ji̍t-thâu mā ta̍uh-ta̍uh-á ùi thang-á-mn̂g ê chi̍t phāng chiò--ji̍p-lâi, thiⁿ mā kng--khí-lâi ah. Ke-á-lō͘ óng-hôe ê kha-pō͘-siaⁿ mā chiām-chiām bô-êng khí-lâi. Khòaⁿ-tio̍h góa cha-hng kōaⁿ--lâi ê hit kha phôe-siuⁿ-á iá-koh khǹg tī góa khùn ê só͘-chāi ê piⁿ-á, kám-kak ná-chhiūⁿ ka-kī bô chhēng-saⁿ khiā tī ta̍k-ke ê bīn-thâu-chêng kāng-khoán, chiok kiàn-siàu ê. Goân-pún góa siūⁿ-beh tán ta̍k-ke iah-bōe peh--khí-lâi chìn-chêng, tio̍h kā siu-khì tû-á lāi, m̄-koh, góa koh bô-goān-ì bô chun-tiōng pa̍t-lâng chhìn-chhái khì khui tû-á, só͘-í chí-hó tán ta̍k-ke lóng khùn chhíⁿ liáu-āu chiah koh kóng. Góa iū-koh siūⁿ-khí goán lāu-pē kap lāu-bú, su-hiong ê sim-chêng hiông-hiông chiàm-boán tio̍h góa ê sim-koaⁿ.
|
我 著 tī 這款烏白亂想中思考足濟代誌，tī 這個中間，睏 tī 我邊仔ê 人看起來攏 iá 無 beh peh 起來 ê 款，有 ê koh 睏 kah ko͘N7-ko͘N7 叫。日頭 mā ta̍uh-ta̍uh-á ùi 窗仔門 ê 一 phāng 照入來，天 mā 光起來 --ah。街仔路往回 ê 腳步聲 mā 漸漸無閒起來。看著我昨昏 kōaⁿ 來 ê hit kha 皮箱 仔 iah koh囥 tī 我睏 ê 所在 ê 邊仔，感覺若親像家己無穿衫企 tī 逐家 ê 面頭前共款，足見笑--ê。原本我想 beh 等逐家 iah bōe peh 起來進前，著 kā 收入去櫥仔內，m̄ 過，我 koh 無 願意無尊重別人 chhìn-chhái 去開櫥仔，所以只好等逐家攏睏醒了後才koh 講。我又 koh 想起阮老父 kap 老母，思鄉ê心情 hiông-hiông 佔滿著我歸心肝。 |
|
Chit-má góa sin-thé khiàm-an ê lāu-bú èng-kai khí-chhn̂g leh chhī-ke. Hiòng thang-á-mn̂g kā khòaⁿ--khì, tùi-bīn chhù-piⁿ ê chhù-lāi-té o͘-sô-sô, khòaⁿ-bōe-chhut ū lâng khí-chhn̂g ê khoán. Góa thau-thau leh siūⁿ, Tâi-pak ê chá-khí chin-chiàⁿ sī bô-liâu, nā-sī tī chng-kha, tû-liáu pēⁿ-lâng í-gōa, sī bô-lâng ē khùn kàu hiah-nī-á òaⁿ. Siūⁿ-tio̍h í-āu ka-kī mā-sī ài kap pa̍t-lâng kāng-khoán kòe chit khoán òaⁿ-khí-chhn̂g ê ji̍t-chí, ná-chhiūⁿ chi̍t-phìⁿ o͘-hûn tio̍h khàm tī góa ê sim-koaⁿ-thâu ah. Iû-kî, thâu-ke chêng chi̍t kang hō͘ góa chhut-khì Tâi-pak ke-thâu kiâⁿ-kiâⁿ leh, góa siūⁿ khó-lêng sī in-ūi góa bô chò khang-khòe, só͘-í chiah bōe chhin-chhiūⁿ in hiah-nī-á thiám. Kòe chit khoán ê seng-oa̍h, ka-kī kám chin-chiàⁿ ū ki-hōe ē chhut-thâu leh? Hôe-sióng thâu-ke Lí Ōng-hok cha-àm tùi góa kóng ê ōe, tī góa ê sim-koaⁿ-thâu lāi, chi̍t pái iū-koh chi̍t pái ê su-khó, lú lâi lú kám-kak ka-kī tùi ka-kī ê chiân-tô͘ bâng-bâng hái-hái, sim-chêng sī lú lâi lú ut-chut. Góa beh án-chóaⁿ chiah ē-tàng tu̍t-phòa khùn-kéng, ū chhut-thâu-thiⁿ ê chi̍t kang leh? Lú siūⁿ góa lú pi-siong, só͘-í khah kín kā a-bú hō͘ góa ê hiuⁿ-hóe tiah ân-ân, chhùi--lí O-mî-tô Hu̍t se̍h-se̍h-liām, hi-bāng sîn-bêng ē-tàng pó-pì, jî-chhiáⁿ chí-sī góa beh án-chóaⁿ kiâⁿ chiah hó. Góa siūⁿ siōng tiōng-iàu ê iah-sī ài khò ka-kī ê phah-piàⁿ. Nā-sī ū ha̍k-būn koh ka-siōng phah-piàⁿ, it-tēng ē-sái tu̍t-phòa ba̍k-chêng ê khùn-kéng, kiâⁿ-chhut chi̍t tiâu kong-bêng ê lō͘ lâi. M̄-koh, góa eng-kai ài khì tui-kiû tó-chi̍t-mn̂g ê ha̍k-būn leh? Ū-chîⁿ-lâng ê kiáⁿ, ē-sái tha̍k i-kho, tān-sī chhiūⁿ góa chit khoán, chham kok-tiong lóng ji̍p-bōe-khì ê lâng, góa siūⁿ chí-hó tán-thāi sîn-bêng ê an-pâi ah. Thó͘-tē-kong, Má-chó͘ Pô, sī-m̄-sī sè-kan só͘-ū ê lâng lóng chhin-chhiūⁿ to̍k-io̍h kāng-khoán? Kám sī kóng lâng ê pún-sèng sī siān-liông leh?
|
Chit-má 身體欠安 ê 老母應該起床 leh 飼雞。向窗仔門 kā 看去，對面厝邊 ê 厝內底烏 sô-sô,看 bōe 出有人起床 ê 款。我偷偷 leh 想，台北 ê 早起真正是無聊，若是 tī 庄腳，除了病人以外，是無人會 睏 到 hiah-nī-á 晚。想著以後家己 mā 是ài kah 別人共款過這款晏起床 ê 日子，若像一片烏雲著蓋 tī 我 ê 心肝頭 --ah。尤其，頭家前一 工hō͘ 我出去台北 ê 街頭行行 --leh，我想可能是因為我無做工課，所以 才 bōe 親像 in hiah-nī-á thiám。過這款 ê 生活，家己 kám 真正有機會會出頭 --leh？回想頭家李旺福昨暗對我 講 ê 話，tī 我 ê 心肝頭內，一擺又 koh 一擺 ê 思考，愈來愈感覺對家己 ê 前途茫茫海海，心情是愈來愈鬱卒。我 beh án-chóaⁿ 才會thang突破困境，有出頭天 ê 一 工--leh？愈想我愈悲觀，所以卡緊 kā 阿母 hō͘ 我 ê 香灰 tiah ân ân,嘴--lí 阿彌陀佛 se̍h-se̍h 唸，希望神明會thang保庇，而且指示我 beh án-chóaⁿ 行才好。我想上重要 ê iah 是ài靠家己 ê 扑拼。若是有學問 koh 加上扑拼，一定會使突破目前 ê 困境，行出一條光明 ê 路來。m̄ 過，我應該ài去追求 tó 一門 ê 學問--leh？有錢人 ê 子，會使讀醫科，但是像我這款，chham 國中攏入 bōe 去 ê 人，我想只好等待神明 ê 安排 --ah。土地公、媽祖婆，是 m̄ 是世間所有 ê 人攏親像毒藥共款？m̄ 是講人ê 本性是善良 --leh？ |
|
“Ûi-tek ah, góa mā kā lín a-pà kóng--kòe ah, góa kiò lí lâi góa ê tiàm sī ūi-tio̍h beh kā lí hùn-liān chò chi̍t ê ū-lō͘-iōng ê lâng. Só͘-í, góa hi-bāng lí ē-sái chhin-chhiūⁿ tī chng-kha sî kāng-khoán phah-piàⁿ, nā-sī án-ne, lí chū-jiân tio̍h ū chiân-tô͘ lo̍h.”
|
「為德 --ah，我 mā kā lín 阿爸講過 --ah，我叫你來我 ê 店是為著 beh kā 你訓練做一個有路用 ê 人。所以，我希望你會使親像 tī 庄腳時共款扑拼，若是 án-ne，你自然著有前途--loh。」 |
|
Thâu-ke Lí Ōng-hok sian-siⁿ tùi góa kóng ê ōe, tī góa ê náu-hái tiong phû-chhut, i ná-chhiūⁿ sī iú-ì beh tiám-chhíⁿ góa. Keng-kòe a-pà pêng-iú ê siāu-kài, góa lâi-kàu i ê tiàm chia̍h-thâu-lō͘, i chhin-chhiat jî-chhiáⁿ chi̍t hoan kó͘-lē ê ōe, hō͘ góa kám-kak chin-chiàⁿ kám-tōng, ba̍k-sái kiōng-beh lâu--chhut-lâi. M̄-koh, góa chin kín tio̍h chín-chok khí-lâi, sui-jiân kóng góa chit khoán ê piáu-hiān sī chng-kha gín-á chin chū-jiân, bô-ké-sian ê piáu-hiān, tān-sī siōng-hó iah-sī m̄-ài hō͘ pa̍t-lâng khòaⁿ--tio̍h, gō͘-hōe kóng góa sī chi̍t ê ài-khàu ê nńg-kha-hê chiah hó. Thâu-ke sui-jiân bô kóng beh kā góa hùn-liān chò tiàm-lāi ê keng-lí jîn-châi, m̄-koh, i tùi góa kóng chiok chē chin kám-sim, chin kó͘-bú ê ōe. I kóng:
|
頭家李旺福先生對我 講 ê 話，tī 我 ê 腦海中浮出，伊若像是有意 beh 點醒我。經過阿爸朋友 ê 紹介，我來到伊 ê 店食頭路，伊親切而且一番鼓勵 ê 話，hō͘ 我感覺真正感動，目屎強 beh 流出來。m̄ 過，我真緊著振作起來，雖然講 我這款 ê 表現是庄腳囡仔真自然，無假仙 ê 表現，但是上好 iah是 m̄ ài ho͘ 別人看著，誤會講 我是一 個ài哭 ê 軟腳蝦才好。頭家雖然無講 beh kā 我訓練做店內 ê 經理人才，m̄ 過，伊對我講足濟真感心，真鼓舞 ê 話。伊講： |
|
“Ûi-tek ah, góa mā chai-iáⁿ lí chin ài tha̍k-chheh. Lín lāu-pē ū kā góa kóng lí chin siūⁿ-beh kè-sio̍k seng-ha̍k. Lâng oa̍h tī ū lí-sióng, ū bo̍k-piau, sī chi̍t kiāⁿ chin hó ê tāi-chì. Tān-sī, m̄-chai lí ū hó-hó siūⁿ--kòe bô? It-poaⁿ-lâng kóng ê ha̍k-bûn chí-sī iōng lâi tit-tio̍h siā-hōe tē-ūi ê chi̍t chióng kang-kū niā-niā, sī beh iōng lâi kái-siān ka-kī ê seng-oa̍h, che iá tio̍h sī khai-thok pún-sin seng-oa̍h ê chi̍t chióng ha̍k-būn. Nā chiàu án-ne kóng--khí-lâi, kî-si̍t kah khiām-chîⁿ sī kāng-khoán ê ì-sù. Só͘-í, góa ài lí chū kin-á-ji̍t khai-sí, hó-hó-á tóe góa o̍h chò-seng-lí. Chò seng-lí tio̍h-sī chi̍t chióng ha̍k-būn, lí kóng kám m̄-sī leh? Chì-chió, góa pún-lâng tio̍h ū chit khoán ê keng-giām. It-poaⁿ leh pìⁿ Bûn-hòa ūn-tōng ê siáu-liân-lâng, kî-si̍t lóng-sī chi̍t-kóa bô-lêng, bô siáⁿ chhut-thoat ê bí-thâng niā-niā. Lâng chí-iàu ū-chîⁿ, tio̍h chū-jiân ū lâng hōng lí ûi sin-sū. Jî-chhiáⁿ, si̍t-chè leh thui-tōng kap chiáng-ap lán bûn-hòa hoat-tián ê lâng mā lóng sī chit khoán lâng leh. Só͘-í, góa jīn-ûi chí-iàu hó-hó thàn-chîⁿ tio̍h ē-sái lo̍h. Góa pún-lâng mā sī kan-taⁿ tiong-ha̍k pit-gia̍p niā-niā, tān-sī nā-sī ū su-iàu, góa mā-sī ē-sái khai-chîⁿ chhiáⁿ chi̍t ê tāi-ha̍k pit-gia̍p ê lâng lâi thè góa chò khang-khòe. Ū lâng kóng, Tâi-oân chîⁿ im kha-ba̍k, lí mā khó-lêng thiaⁿ-kòe chit kù ōe? Che tio̍h-sī siong-gia̍p ê cheng-sîn, án-ne lí liáu-kái á bô?”
|
「為德 --ah，我 mā 知影你真愛讀冊。lín 老爸有 kā 我 講你真想 beh 繼續升學。人活得有理想、有目標，是一件真好 ê 代誌。但是，m̄ 知你有好好想過無？一般人講 ê 學問只是用來得著社會地位ê 一種工具 niā-niā,是beh 用來改善家己 ê 生活，這也著是開拓本身生活 ê 一種學問。若照 án-ne 講起來，其實 kah 儉錢是共款 ê 意思。所以，我ài你自今仔日開始，好好仔tòe 我學做生理。做生理著是一種學問，你講 kám m̄ 是--leh？至少，我本人著有這款 ê 經驗。一般 leh pìⁿ 文化運動 ê少年人，其實攏是一寡無能、無啥出脫 ê 米蟲niā-niā。人只要有錢，著自然有人 hōng 你為紳士。而且，實際 leh 推動 kap 掌握咱文化發展 ê 人 mā 攏是這款人--leh。所以，我認為只要好好趁錢著會使 lo̍h。我本人 mā 是 kan-taⁿ 中學畢業niā-niā,但是若是有需要，我 mā 是會使開錢請一個大學畢業 ê 人來替我做工課。有人講，台灣錢淹腳目，你 mā 可能聽過一句話？這著是商業 ê 精神，án-ne 你了解抑無 ？」 |
|
“Sī, góa liáu-kái ah.”
|
「是，我了解 --ah。」 |
|
Sui-jiân sī án-ne kóng, tān-sī góa iah-sī kám-kak koài-koài, bô-hoat-tō͘ oân-choân siong-sìn i tùi góa só͘ kóng ê ōe. Sui-jiân, i kóng--ê chū-jiân ū i ê tō-lí, tān-sī, chhut-ji̍p siā-hōe, kám chin-chiàⁿ khò án-ne tio̍h ē ū kàu ah? Góa sim-lāi ū tām-po̍h-á bô-kam-goān, chin siūⁿ-beh thê-chhut bô-kāng ê khòaⁿ-hoat lâi chham-siông. Tān-sī, góa kiaⁿ ê che kan-taⁿ sī góa chit ê chng-kha gín-á thian-chin lōng-bān ê siūⁿ-hoat niā-niā. Thâu-ke só͘ tāi-piáu ê siūⁿ-hoat khó-lêng sī chí tī siā-hōe siōng ū-thâu ū-bīn ê lâng ê siūⁿ-hoat, in ū-hoat-tō͘ keng-êng chiah-nī-á tōa ê khì-gia̍p, i só͘ kóng ê ōe eng-kai sī bô-m̄-tio̍h. Góa ū chiah-nī-á gâu ê thâu-ke, āu-pái tńg-khì chng-kha sî, góa ē-sái hiòng chng-kha ê chhin-chiâⁿ iah-sī pêng-iú, hó-hó-á chhàu-tōaⁿ chi̍t-ē leh. Thâu-ke iah-ū kóng, “lâng” chit ê jī sui-jiân sī kan-taⁿ nn̄g phiat niā-niā, m̄-koh, lán oa̍h tī chit ê sè-kan siōng, it-tēng iah-sī ài hō͘-siong pang-bâng kap ha̍p-chok, khah án-chóaⁿ kóng, khò chi̍t ê lâng siūⁿ-beh ū chhut-thâu-thiⁿ, iah-sī chiâⁿ piàⁿ leh. Góa siūⁿ i kóng ê koh ū tām-po̍h-á tō-lí. Tī o͘-pe̍h loān-siūⁿ ê tiong-kan, chá-khí chheng-sin ê khong-khì í-keng ū sió-khóa piàn khah lah-sap, góa sīm-chì kám-kak heng-khám ū bô siáⁿ sóng-khoài. Nā-sī kóng bûn-hòa ūn-tōng ê kiat-kó, oân-choân sit-pāi, tān-sī lán ê bûn-hòa ūn-tōng nà-ē iah-sī it-ti̍t hō͘ só͘-ūi ê sin-sū khan leh kiâⁿ leh? Che tāi-khài tio̍h-sī lán it-poaⁿ-lâng bô-hoat-tō͘ liáu-kái ê só͘-chāi loh. Ū chi̍t nn̄g ê lâng tī chit ê sî-chūn peh--khí-lâi, góa mā kín tòe in khí--lâi, cháu-khì piān-só͘.
|
雖然是 án-ne 講，但是我亦是感覺怪怪，無法度完全相信伊對我所講 ê 話。雖然，伊講 ê 自然有伊 ê 道理，但是，出入社會，kám 真正靠 án-ne 著會有夠 --ah？我心內有淡薄仔無甘願，真想 beh 提出 無共 ê 看法來參詳。但是，我驚 ê 這 kan-taⁿ是我這個庄腳囡仔天真浪漫 ê 想法 niā-niā。頭家所代表 ê 想法可能是指 tī 社會上有頭有面 ê 人ê 想法，in 有法度經營 chiah-nī-á 大 ê 企業，伊所 講 ê 話應該是無 m̄ 著。我有 chiah-nī-á gâu ê 頭家，後擺轉去庄腳時，我會使向庄腳 ê 親情亦是朋友，好好 仔chhàu-tōaⁿ一下--leh。頭家亦有 講，「人」這個字雖然是 kan-taⁿ 兩撇 niā-niā,m̄ 過，咱活 tī 這個世間上，一定亦是ài互相幫忙 kap 合作，khah án-chóaⁿ 講，靠一個人想 beh 有出頭天，亦是誠拼 --leh。我想伊講-- ê koh有淡薄仔 道理。Tī 烏白亂想 ê 中間，早起清新 ê 空氣已經有小可較垃圾，我甚至感覺胸坎有無啥爽快。若是講文化運動 ê 結果，完全失敗，但是咱 ê 文化運動 nà 會亦是一直 hō͘ 所謂 ê 紳士牽 leh 行 --leh？這大概著是咱一般人無法度了解 ê 所在--loh。有一兩個人 tī 這個時陣 peh 起來，我 mā 緊 tòe in 起來，走去便所。 |
|
Goán khùn ê só͘-chāi sī tī chhng-khò͘ ê jī-lâu, só͘-í, múi chi̍t kang ê chá-khí lóng thiaⁿ-bōe-tio̍h tû-pâng ū jīm-hô ê tōng-chēng. Múi chi̍t kang, goán lóng sī seng tī chhng-khò͘ chit pêng sé-bīn sé-liáu-āu, chiah tòe seng lâi ê kî-tha tiàm-goân khì thâu-ke hia chia̍h-pn̄g. It-ti̍t kàu góa lâi ê tē-saⁿ kang, góa hoat-kak chi̍t kiāⁿ chin chhù-bī ê tāi-chì, góa kám-kak goán thâu-ke giâ ê pit tio̍h ná chhī ah-á ê lâng the̍h ê tek-ko kāng-khoán, tiàm-lāi ê só͘-ū tiàm-goân tio̍h ná ah-á kāng-khoán. Ah-á sī tòe chhī ah-á ê lâng ê tek-ko hong-hiòng lâi koat-tēng in beh khì tó-ūi. Che khó-lêng sī góa chit ê chng-kha-lâng tùi to͘-chhī seng-oa̍h hē chiok tōa ê kià-bāng, chiah ē ū chit khoán siūⁿ-hoat. Só͘-ū ê lâng lóng chē chi̍t liàn ûi leh chia̍h-pn̄g, múi chi̍t ê lâng lóng sī bô-êng leh pe-pn̄g, che khó-lêng sī lô-tōng-chiá ê kui-kí. Lô-tōng-chiá ài kín kā pn̄g chia̍h hō͘ liáu khì chò-sit, só͘-í, chia̍h-pn̄g kín soah chū-jiân piàn-chò lô-tōng kai-chàn ê phó͘-phiàn hiān-siōng. Khòaⁿ-tio̍h in chia̍h-pn̄g bô pō͘ tio̍h it-ti̍t thun-khì pak-tó͘ lāi hit khoán piàⁿ-sì thun piàⁿ-sì chia̍h ê chia̍h-hoat, góa kám-kak che kám ē kah in tī siong-gia̍p siōng ūi-tio̍h beh tit-tio̍h koh-khah tōa ê lī-ek ê sim-thài sī kāng-khoán leh.
|
阮睏 ê 所在是 tī 倉庫 ê 二樓，所以，每一工ê 早起攏聽 bōe 著 廚房有任何 ê 動靜。每一工，阮攏是先 tī 倉庫這爿洗面洗了後，才 tòe 先來 ê 其他店員去頭家 hia 食飯。一直到我來 ê 第三工，我發覺一件真趣味 ê 代誌，我感覺阮頭家 giâ ê 筆著若飼鴨仔 ê 人 提 ê 竹篙共款，店內 ê 所有店員著若鴨仔共款。鴨仔是 tòe 飼鴨仔 ê 人 ê 竹篙 ê 方向來決定 in beh 去tó位。這可能是我這個庄腳人對都市生活囥足大 ê 寄望，才會有 這款 ê 想法。所有 ê 人攏 坐一 liàn 圍 leh 食飯，每一 個人攏是無閒 leh pe 飯，這可能是勞動者 ê 規矩。勞動者ài緊kā 飯食 hō͘ 了去做 sit，所以，食飯緊煞自然變做勞動階層 ê 普遍現象。看著 in 食飯 無 pō͘ 著 一直吞去腹肚內 hit 款拚死吞拚死食 ê 食法，我感覺這 kám會kah in tī 商業上為著 beh 得著 koh 較大ê 利益 ê 心態是共款 --leh。 |
|
Lú siūⁿ góa lú kám-kak góa m̄-chai beh án-chóaⁿ lâi léng-tō chit phoe lâng. Góa siūⁿ góa sī kah in oa̍h tī bô-kāng sè-kài ê lâng. Tān-sī, góa mā liáu-kái thâu-ke chi̍t-khai-sí tio̍h beh kiò góa koán-siàu sī it-phiàn hó-ì. Tû-liáu koán-siàu í-gōa ê sî-kan, góa mā kah kî-tha ê tiàm-goân kāng-khoán, ài khiā tī kūi-tâi ê āu-piah, chhiú--lí the̍h chi̍t ki chhio, lâi chio-ho͘ hiâm-tang hiâm-sai ê lâng-kheh. Góa kám-kak chit khoán ê khang-khòe si̍t-chāi m̄-sī chi̍t ê cha-po͘-lâng eng-kai chò ê, khiā tī kūi-tâi hia ê hit khoán chu-bī si̍t-chāi chin oàn-khì, iû-kî sī tú-tio̍h lú-sèng ê lâng-kheh, ài tī in bīn-thâu-chêng chhùi-chhiò ba̍k-chhiò, tàm-thâu soeh-to-siā, hō͘ góa kám-kak chiok bōe-koàn-sì. M̄-koh, góa chai-iáⁿ bô koàn-sì mā-sī bōe-sái, só͘-í, góa tiāⁿ-tiāⁿ chīn-liōng kó͘-lē góa ka-kī kóng: chin kín tio̍h ē koàn-sì, góa eng-kai sī ē-tàng sek-èng chit khoán ê khang-khòe chiah tio̍h. Tī koán-siàu-phō͘ hong-bīn, góa mā tiāⁿ-tiāⁿ kā chioh-chîⁿ hō͘ lâng kap kā lâng chioh-chîⁿ, chit nn̄g hāng mi̍h-kiāⁿ chhòng tò-péng khì.
|
愈想我 lú 感覺我 m̄ 知 beh án-chóaⁿ 來領導一批人。我想我是 kah in 活 tī 無共世界 ê 人。但是，我 mā 瞭解頭家一開始著 beh 叫我管數是出自一片好意。除了管 siàu 以外 ê 時間，我 mā kah 其他 ê 店員共款，ài企 tī 櫃臺 ê 後壁，手裡提著一支尺，來招呼 嫌東嫌西 ê 人客。我感覺這 款 ê 工課實在 m̄ 是一 個查甫人應該做 ê,企 tī 櫃臺 hia ê hit款滋味實在真怨氣，尤其是 tú 著女性 ê 人客，ài tī in 面頭前嘴笑目笑，tàm 頭說多謝，hō͘ 我感覺足 bōe 慣習。m̄ 過，我知影無慣勢 mā 是 bōe 使，所以，我定定儘量鼓勵我家己講：「真緊著會慣勢，我應該是會thang適應這款 ê 工課才著。」Tī 管數簿方面，我 mā 定定 kā 借錢 hō͘ 人 kap kā 人借錢，這兩項物件 chhòng 倒 péng 去。 |
|
Só͘-í, góa tio̍h-ài tiāⁿ-tiāⁿ tī góa ê thâu-khak-lāi put-toān ê liān-si̍p, hi-bāng góa ū-hoat-tō͘ ē-tàng kā in kì-tiâu. Góa siūⁿ lán lâng oa̍h tī chit ê sè-kan, ná-chhiūⁿ chóng-sī cháu bōe khui chioh-chîⁿ hō͘ lâng kap kā lâng chioh-chîⁿ chit nn̄g chióng kap chîⁿ ū koan-hē ê oa̍h-tōng, tān-sī, mā sam-put-gō͘-sî tio̍h-sī khì siū-tio̍h chit nn̄g chióng hêng-ûi só͘ khùn-jiáu. Só͘-ūi chhiah-jī chit ê sû, mā sī góa lâi-kàu Tâi-pak liáu, góa chiah chin-chiàⁿ liáu-kái i ê ì-sù. Tùi góa lâi kóng, góa ê khang-khòe nā-sī kan-taⁿ su-iàu kì-siàu niā-niā, bô-su-iàu khì èng-hù lâng-kheh, góa siūⁿ chit hūn thâu-lō͘ èng-kai sī chi̍t hūn khin-sang ê thâu-lō͘. M̄-koh, sū-si̍t m̄-sī án-ne, góa su-iàu chio-ho͘ lâng-kheh. Chi̍t ê bô-chîⁿ ê chng-kha gín-á, tiāⁿ-tiāⁿ ài kap hia ū-chîⁿ ū-sè ê kùi-hū-jîn èng-siû, chiap-chhiok, si̍t-chāi m̄-sī góa ê choan-tióng. Kan-taⁿ siūⁿ--tio̍h, góa tio̍h thâu-khak-thiàⁿ. In-ūi góa sī tī khah sán-chhiah-lâng ê ka-têng chhut-sì, só͘-í, góa chiok kán-tan tio̍h ē-tàng liáu-kái sàn-chhiah-lâng bóe mi̍h-kiāⁿ ê sim-lí. Nā-sī ū-khó-lêng, góa goān-ì chīn-liōng kā mi̍h-kiāⁿ bōe khah sio̍k hō͘ in. Tān-sī, chit-má ê seng-lí-lâng chò-seng-lí ê sim-thài sī put-koán sī hó-gia̍h-lâng iah-sī sàn-chhiah-lâng, lóng beh kā mi̍h-kiāⁿ ê kè-siàu khui chiok koân hō͘ in, só͘-í sàn-chhiah-lâng bô-hoat-tō͘ mā-sī ài khai hiah-nī-á chē chîⁿ lâi kā in bóe.
|
所以，我著ài定定 tī 我 ê 頭殼內不斷 ê 練習，希望我有法度會thang kā in 記住。我想咱人活 tī 這個世間，若像總是走 bōe 開借錢 hō͘ 人 kap 向人借錢這兩種 kap 錢有關係 ê 活動，但是，mā 三不五時著是去受著這兩種行為所困擾。所謂赤字這個詞，mā 是我來到台北了，我才真正瞭解伊 ê 意思。對我來講，我 ê 工課若是 kan-taⁿ 需要記數niā-niā,無需要去應付人客，我想這份頭路應該是一份輕鬆 ê 頭路。m̄ 過，事實 m̄ 是 án-ne，我需要招呼人客。一個無錢 ê 庄腳囡仔，定定ài kap hia 有錢有勢 ê 貴婦人應酬、接觸，實在 m̄ 是我 ê 專長。Kan-taⁿ 想著，我著頭殼痛。因為我是 tī 較散赤人 ê 家庭出世，所以，我足簡單著會thang瞭解散赤人買物件 ê 心理。若是有可能，我願意儘量 kā 物件賣較俗 hō͘ in。但是，chit-má ê 生理人作生理 ê 心態是不管是好額人 亦是散赤人，攏 beh kā 物件 ê 價數開足懸 hō͘ in，所以散赤人無法度 mā 是ài開 hiah-nī-á 濟錢來 kā in 買。 |
|
Mā sī in-ūi án-ne, góa lóng chīn-liōng phiah-khui chiap-thāi lâng-kheh ê khang-khòe. Goán ê tiàm múi kò goe̍h lóng ài kú-pān chi̍t kài ê chō-tâm-hōe. Chit ê chō-tâm hōe ê bo̍k-tek, siōng chú-iàu pēng-m̄-sī beh thiaⁿ thâu-ke kóng chi̍t-kóa gō͘-sì-saⁿ iah-sī liân-lo̍k tiàm-lāi ta̍k-ke ê kám-chêng, siōng chú-iàu sī beh hō͘ gún ū ki-hōe lâi ha̍k-si̍p chi̍t-kóa siong-gia̍p siōng ê khò-têng. Thâu-ke tī o͘-pang téng-koân tōa-tōa siá siong-gia̍p chú-gī kúi ê tōa-jī, chin jīn-chin kái-soeh siáⁿ-mi̍h sī chu-pún chú-gī hō͘ gún liáu-kái. Tān-sī, góa iah-sī thiaⁿ-liáu bū-sà-sà. Tàu-té sī thâu-ke i kóng-liáu bô-chheng-chhó leh? Iah-sī góa ka-kī ha̍k-sek bô kàu? M̄-koh, góa ka-kī chai-iáⁿ góa khiàm-khoat sìn-sim sī chin-chiàⁿ ê. Khòaⁿ-tio̍h piⁿ-á kî-tha ê lâng, ùi lú-tiàm-goân kàu sin ûi lāu-kó͘-tong ê keng-lí, múi chi̍t ê lâng lóng tiām-chi̍h-chi̍h, chin jīn-chin leh thiaⁿ.
|
Mā 是因為 án-ne，我攏儘量避開接待人客 ê 工課。阮 ê 店每個月攏ài舉辦一 kài ê 座談會。這個座談會 ê 目的，上主要並 m̄ 是 beh 聽頭家講一寡五四三亦是連絡店內逐家 ê 感情，上主要是 beh hō͘ 阮有機會來學習一寡商業上 ê 課程。頭家 tī 黑板頂懸大大寫商業主義幾個大字，真認真解說啥mi̍h 是資本主意 hō͘ 阮瞭解。但是，我亦是聽了霧 sà-sà。到底是頭家伊講了無清楚 --leh？亦是我家己學識無夠？m̄ 過，我家己知影我欠缺信心是真正 ê。看著邊仔其他 ê 人，ùi 女店員到身為老股東 ê 經理，每一個人攏恬 chi̍h-chi̍h，真認真 leh 聽。 |
|
“In-ūi tio̍h-sī án-ne, só͘-í, lán tùi-thāi lâng-kheh it-tēng ài ū lé-māu. Che choa̍t-tùi m̄-sī ūi-tio̍h beh tui-kiû lī-ek niā-niā, i sī chi̍t chióng siā-hōe su-sióng. Ē-tàng iōng lâi chò-ûi lán chò-lâng ê chi̍t ê ki-pún ê tō-lí.”
|
「因為著是 án-ne，所以，咱對待人客一定ài有禮貌。這絕對 m̄ 是 為著beh 追求利益 niā-niā,伊是一種社會思想。會thang用來作為咱做人 ê 一 個基本 ê 道理。」 |
|
Góa sī chiok bô-kán-tan chiah siūⁿ-chhut chit ê kiat-lûn, tān-sī, góa iah-sī bô-hoat-tō͘ liáu-kái, ūi-tio̍h beh pa-kiat lâng-kheh, kéng-jiân ū chiah-nī-á tōa ê ha̍k-būn kap su-sióng tī lāi-té. Sui-jiân, góa ū ùi chit lāi-té liáu-kái khah chē siā-hōe ê hiān-siōng, chēng-ka khah chē ê kiàn-sek. Tān-sī beh kiò góa ke-chhùi piàn ah-chhùi, tong-jiân góa iah-sī chò-bōe-kàu. Tī góa ê sè-kài tiong, góa jīn-ûi lí-lūn ê mi̍h-kiāⁿ m̄-bián siuⁿ chē, chí-iàu ē-tàng tùi lâng ū sêng-ì, án-ne tio̍h ē-sái ah. Nā-sī kan-taⁿ beh iōng pa-kiat, o͘-pe̍h loān po lâi hōng-thāi lâng-kheh ê sî-chūn, góa kám-kak che kah sam-chhit-á ū siáⁿ-mi̍h bô-kāng leh? Láu-si̍t kóng, góa chin bô siūⁿ-beh kè-sio̍k lâu tī tiàm-lāi chò--lo̍h-khì. Góa ta̍k-kang lóng leh pài-thok Thiⁿ-kong-peh, hi-bāng i ē-tàng hō͘ góa tī gîn-hâng iah-sī tī kî-tha kong-si chhōe-tio̍h thâu-lō͘. Thâu-ke sui-jiân it-ti̍t kó͘-lē góa ài jīn-chin tha̍k-chheh, tān-sī, góa m̄-chai beh án-chóaⁿ tha̍k khí, góa kan-taⁿ ē-tàng tī kì-siàu liáu, ū-êng ê sî-kan, tha̍k chi̍t-kóa pò-chóa niā-niā.
|
我是足無簡單才想出這個結論，但是，我亦是無法度了解，為著 beh 巴結人客，竟然有 chiah-nī-á 大 ê 學問 kap 思想 tī 內底。雖然，我有 ùi 這內底了解較濟社會 ê 現象，增加了較濟 ê 見識。但是，beh 叫我雞嘴變鴨嘴，當然我亦是做 bōe 到。Tī 我 ê 世界中，我認為理論 ê 物件 m̄ 免 siuⁿ 濟，只要會thang對人有誠意，án-ne 著會使 --ah。若是kan-taⁿ beh 用巴結，烏白亂褒來奉待人客 ê 時陣，我感覺這 kah 三七仔有啥mi̍h 無共--leh？老實講，我真無 想 beh 繼續留 tī 店內做落去。我逐工攏 leh 拜託天公伯，希望伊會thang hō͘ 我 tī 銀行亦是 tī 其他公司尋著頭路。頭家雖然一直鼓勵我ài認真讀冊，但是，我 m̄ 知 beh án-chóaⁿ 讀起，我 kan-taⁿ 會thang tī 記數了，有閒 ê 時間，讀一寡報紙 niā-niā。 |
|
Tiàm-lāi ū kui-tēng, siōng-pan sî-kan bōe-sái khòaⁿ-chheh, nà ū khó-lêng ē-sái jīn-chin tha̍k-chheh leh? Góa bô-hoat-tō͘, chí-hó siá-phoe hō͘ a-pà kap a-niâ, kap in chham-siông. Góa kóng góa kam-goān tńg-khì chng-kha chò khah chho͘-sio̍k ê khang-khòe, nā-sī án-ne, góa iah-ū sî-kan tha̍k chi̍t-kóa chheh. Jî-chhiáⁿ, a-bú ê sin-thé mā bô siáⁿ kiān-khong. Kì-jiân it-sim beh chhut-lâi chia̍h-thâu-lō͘, tio̍h eng-kai chhōe khah ū ì-gī ê khang-khòe chò chiah tio̍h. Goán chhù--lí m̄-sī ū chu-pún ê ū-chîⁿ ka-têng, ká-sú nā-sī ū chu-pún lâi kóng, koh lâi pò͘-liāu ê lâi-goân sī iōng phòe-kip ê. Só͘-í, góa ê chiong-lâi sī bô-khó-lêng chò pò͘-tiàm ê thâu-ke. Nā-sī án-ne kóng, góa si̍t-chāi bô-su-iàu tī chia kè-sio̍k lōng-hùi sî-kan ah. A-pà, góa mā bô-goān-ì kóng, góa tī sū-gia̍p siōng iah-bōe sêng-kong chìn-chêng tio̍h án-ne tńg-khì lán chng-kha. Ūi-tio̍h beh kò͘-choân thâu-ke ê bīn-chú, góa siūⁿ góa eng-kai seng tńg-khì chng-kha, tán lēng-gōa chhōe-tio̍h thâu-lō͘ liáu-āu chiah-koh khí-lâi Tâi-pak. Góa siá-phoe hō͘ a-pà su-iàu iōng Hàn-jī lâi siá, ūi-tio̍h beh siá chit tiuⁿ phoe, khai-liáu góa chiok chē cheng-sîn. Hó-ka-chài kong-ha̍k-hāu pit-gia̍p liáu, tī gōa-kháu leh chia̍h-thâu-lō͘ ê sî-chūn, múi chi̍t àm, góa lóng kah a-pà o̍h tha̍k Lûn-gí, só͘-í, chit-má tú-á-hó ē-sái iōng-tio̍h. Kòe-khì, góa mā chhì iōng Hàn-jī siá kòe phoe, goân-té sī ūi-tio̍h chhù-piⁿ keh-piah ē lâi pài-thok góa thè in siá-phoe, góa kiaⁿ góa ē làu-khùi, só͘-í te̍k-piat ka-kiông khì o̍h ê, siūⁿ-bōe-kàu tī chit ê sî-chūn koh chin-chiàⁿ ū-lō͘-iōng ah.
|
店內有規定，上班時間 bōe使看冊，nà 有可能會使認真讀冊--leh？我無法度，只好寫批 hō͘ 阿爸 kap 阿母，kap in 參詳。我講我甘願轉去庄腳做較粗俗 ê 工課，若是 án-ne，我亦有時間讀一寡冊。而且，阿母 ê 身體 mā 無 啥健康。既然一心beh 出來食頭路，著應該尋較有意義 ê 工課做才著。阮厝裡 m̄ 是有資本 ê 有錢家庭，假使若是有資本來講，koh來布料 ê 來源是用配給 ê。所以，我 ê 將來是無可能做布店 ê 頭家。若是 án-ne 講，我實在無需要 tī chia 繼續浪費時間 --ah。阿爸，我 mā 無願意講，我 tī 事業上 iah bōe 成功進前 著 án-ne 轉去咱庄腳 --ah。為著 beh 顧全頭家 ê 面子，我想我應該先轉去庄腳，等另外尋著頭路了後才 koh 去來台北。我寫批 hō͘ 阿爸需要用漢字來寫，為著 beh 寫這張批，開了我足濟 精神。好佳哉公學校畢業了，tī 外口 leh 食頭路 ê 時陣，每一暗，我攏 kah 阿爸學讀論語，所以，chit-má tú-á 好會使用著。過去，我 mā 試用漢文過批，原底是為著厝邊隔壁會來拜託我替 in 寫批，我驚我會漏氣，所以特別加強去學 ê,想 bōe 到 tī 這 個 時陣 koh 真正有路用 --ah。 |
|
M̄-koh, a-pà siá-phoe lâi kóng, a-bú khòaⁿ-tio̍h góa siá ê phoe tùi góa ū chit khoán ê siūⁿ-hoat kám-kak chiok sit-bōng. A-pà kóng, ū chi̍t kù sio̍k-gí, chi̍t lí thong tio̍h bān sū kái, chí-iàu ē-tàng oân-oân choân-choân liáu-kái chi̍t hāng tāi-chì ê tō-lí, kî-tha só͘-ū ê tāi-chì chha-put-to mā-sī ē-tàng liáu-kái. Só͘-í, in hi-bāng góa kì-jiân í-keng leh siōng-pan, tio̍h ài thê-chhut nāi-sim kap ì-chì, chin-chiàⁿ lâi o̍h chi̍t-kóa mi̍h-kiāⁿ, khip-siu jîn-seng ê keng-giām chiah tio̍h. A-pà tio̍h án-ne kóng ah, góa iah ē-tàng án-chóaⁿ leh? Chí-hó bīn-phôe kek khah kāu leh, ióng-kám lâi bīn-tùi hiān-si̍t ah. Góa siūⁿ góa chí-iàu tī chia kā kì-siàu ê ki-chhó͘ phah hō͘ hó, o̍h ē-hiáu, góa āu-pái khì siáⁿ-mi̍h só͘-chāi lóng ē-sái chò koán-siàu ê khang-khòe. Só͘-í, góa koat-sim beh kè-sio̍k lâu tī chia hó-hó-á phah-piàⁿ, góa ê bo̍k-te̍k pēng-m̄-sī chún-pī chiong-lâi beh chò tōa-thâu-ke, góa chí-put-kò sī siūⁿ-beh chhiong-si̍t góa ka-kī niā-niā. Só͘-í, góa chiām-sî kā sim siu--tńg-lâi, choan-sim lâi chò góa tiàm-goân kì-siàu ê khang-khòe.
|
|
|
Tio̍h tī chit ê sî-chūn, góa kèng-jiân khì ài-tio̍h chi̍t ê cha-bó͘ gín-á. Khó-lêng in-ūi góa ài koán-siàu jî-chhiáⁿ ài kò͘-tiàm, só͘-í, góa ê kīn-sī mā lú lâi lú chhim. Múi chi̍t kang chò tāi-chì ê sî-chūn, góa lóng it-tēng ài kòa ba̍k-kiàⁿ chiah khòaⁿ ū mi̍h-kiāⁿ. Góa ê bīn-sek pún-té tio̍h khah pe̍h, pêng-siông-sî, góa mā bô chhiūⁿ kî-tha ê tiàm-goân kāng-khoán hiah-nī-á ài kóng-chhiò. Só͘-í, in kā góa hō chi̍t ê miâ kiò ‘lāu-kó͘-tóng’. Góa chit ê lāu-kó͘-tóng ē khì tâm loân-ài, kî-si̍t sī in-ūi góa khì tú-tio̍h góa sè-hàn sî-chūn tòa tī Tâi-pak chhù-piⁿ ê cha-bó͘ gín-á. Goán tau goân-pún tòa tī Káng-to͘, tī góa chhit hòe ê hit tang, a-pà thiaⁿ-tio̍h chng-kha chi̍t ê pêng-iú ê khó͘-khǹg, i kóng, tī to͘-chhī lāi leh cháu-chông siūⁿ-beh ū chhut-thâu-thiⁿ ê chi̍t kang, tān-sī, koh bô pá-ak ê sî-chūn, put-jû tńg-lâi chng-kha hoat-tián mā khah ū chiân-tô͘. In-ūi án-ne, gún tau tio̍h ùi Tâi-pak poaⁿ-tńg-khì chng-kha, bóe chi̍t tè thó͘-tē, khai-sí keng-êng chi̍t keng phah-chhek-á ê tiàm. Tān-sī, mā bô in-ūi án-ne thàn-tio̍h tōa chîⁿ. Thâu-tú-á kóng-tio̍h ê hit ê cha-bó͘ gín-á, tio̍h-sī lâu tī góa kì-ek tiong ê cha-bó͘ gín-á, i ê miâ kiò A-lân.
|
m̄ 過，阿爸寫批來講，阿母看著我寫 ê 批對我有這款 ê 想法感覺足失望。阿爸講，有一句俗語，一理通著萬事解，只要會thang完完全全了解一項代誌 ê 道理，其他所有 ê 代誌差不多 mā 是會thang了解。所以，in 希望我既然已經 leh上班，著ài提出耐心 kap 意志，真正來學一寡物件，吸收人生ê經驗才著。阿爸著án-ne 講--ah，我亦會thang án-chóaⁿ--leh？只好面皮結較厚--leh，勇敢來面對現實--ah。我想我只要 tī chia kā 記數 ê 基礎扑 hō͘ 好，學會曉，我後擺去啥mi̍h所在攏會使做管數 ê 工課。所以，我決心 beh 繼續留 tī chia 好好仔扑拼，我 ê 目的並m̄是準備將來beh 做大頭家，我只不過是想beh充實我家己 niā-niā。所以，我暫時 kā 心收轉來，專心來做我店員記數 ê工課。 |
|
Góa tē-it kái tú-tio̍h A-lân sī tī ū chi̍t tang ê chiaⁿ--goe̍h, A-lân chhēng chi̍t su chin súi ê saⁿ, beh khì chiap kè-chhut-khì gōa-tē ê a-chí tńg-lâi chhù--lí. A-lân chhēng hiah-nī-á súi ê saⁿ, jî-chhiáⁿ koh chē kiō ê koan-hē, goân-pún tio̍h chin ū tōa-sió-chiá khì-phài ê A-lân, khòaⁿ--khí-lâi koh-khah súi, koh-khah iau-kiau. Góa kap chi̍t tīn kâu-gín-á khiā tī A-lân in tau mn̂g-kha-kháu leh tàu-lāu-jia̍t. Khòaⁿ-tio̍h A-lân hiah-nī-á súi, góa khòaⁿ kàu chhùi-khui-khui, chhùi-nōa kiông-beh lâu--chhut-lâi. Tio̍h tī hit-tang-sî, kî-tiong ū chi̍t ê gín-á thiau-kang beh khi-hū A-lân, i tōa-siaⁿ hoah kóng A-lân beh chhut-kè loh, A-lân beh chò sin-niû loh. Góa kan-taⁿ khòaⁿ-tio̍h A-lân ba̍k-thâu kat-kat, bô siáⁿ hoaⁿ-hí. ‘Phùi’ chi̍t siaⁿ, chhùi-nōa tio̍h hiòng gún chit pêng phùi--kòe-lâi. Só͘-ū ê gín-á lóng cháu-liáu-liáu, A-lân ê chhùi-nōa tú-á-hó phùi tī góa ê bīn téng-koân. Tán góa hoat-hiān hoat-seng siáⁿ-mi̍h tāi-chì í-keng bōe-hù ah. Só͘-í, góa chí-hó bô-siáⁿ sóng-khoài khàu-bīn khàu-bīn tńg-khì chhù--lí. Kàu chhù liáu-āu, góa koh kiaⁿ a-pà sī-m̄-sī ū khòaⁿ-tio̍h tú-á hoat-seng ê tāi-chì. A-lân ê thâu-mn̂g pa̍k liáu ná-chhiūⁿ chhân-ne khoán, i ê bīn chiok kó͘-chui, ná-chhiūⁿ ang-á. Tān-sī, i hoat phî-khì ê sî-chūn kèng-jiân sī hiah-nī-á chhiah. Sui-jiân i sī chi̍t ê cha-bó͘ gín-á, khòaⁿ-tio̍h i hit khoán chhiah-pê-pê ê bīn, góa mā kiông-beh tòng-bōe-tiâu siūⁿ-beh kā phah. Tio̍h án-ne góa iah bô ki-hōe kah A-lân kóng tio̍h ōe, gún tio̍h kui-ke-hóe poaⁿ-khì chng-kha ah. Khì chng-kha liáu-āu, góa mā tiāⁿ-tiāⁿ ē khì siūⁿ-tio̍h A-lân. Í-āu chiām-chiām tōa-hàn, góa chiah liáu-kái sī án-chóaⁿ A-lân ē hiah-nī-á siū-khì, i siū-khì m̄-sī bô goân-in ê. A-lân chū sè-hàn tio̍h sī chi̍t ê chá-se̍k ê cha-bó͘ gín-á, i it-ti̍t jīn-ûi kóng, in tau só͘-ū ê châi-sán kap ke-si èng-kai lóng-sī i ê mi̍h-kiāⁿ. Jî-chhiáⁿ, i choa̍t-tùi bô beh kè-khì pa̍t ê só͘-chāi. I tùi i ê a-bú kóng, chit ê chhù sī i ê, èng-kai chhut-khì ê sī i ê a-hiaⁿ. A-tek ah, lí khòaⁿ leh, i chit khoán ê kò-sèng ū siáⁿ-lâng káⁿ chhōa i chò bó͘ leh?
|
著 tī 這 個 時陣，我竟然去愛 著一個 查某囡仔。可能因為我ài管 數而且ài顧店，所以，我 ê 近視 mā愈來愈深。每一工做代誌 ê 時陣，我攏一定ài掛目鏡才看有物件。我 ê 面色本底著較白，平常時，我 mā 無像其他 ê 店員共款 hiah-nī-á 愛講笑。所以，in kā 我號一 個名叫老古董。我這個老古董會去談戀愛，其實是因為我 去 tú 著我細漢時陣 tòa tī 台北厝邊 ê 查某囡仔。阮 tau 原本 tòa tī 港都，tī 我七歲 ê hit 冬，阿爸聽著庄腳一個朋友 ê 苦勸，伊講，tī 都市內 leh 走 chông 想 beh 有出頭天 ê 一工，但是，koh 無把握 ê 時陣，不如轉來庄腳發展 mā 較有前途。因為 án-ne，阮兜著 ùi 台北搬轉去庄腳，買一塊土地，開始經營一間打粟仔 ê 店。但是，mā 無 因為 án-ne 趁著大錢。頭 tú-á 講著 ê hit ê 查某囡仔，著是留 tī 我記憶中 ê 查某囡仔，伊 ê 名叫阿蘭。 |
|
A-lân ê lāu-bú hi-bāng góa ē-tàng thè i kóng kúi kù ōe, tān-sī góa m̄-chai beh án-chóaⁿ kóng khah hó, kan-taⁿ ē-tàng gōng-gōng khiā tī hia, m̄-chai beh jû-hô sī hó. Kò-sèng hiah-nī-á kiông ê A-lân khì hō͘ lâng kóng beh chhut-kè, tong-jiân sī ē siū-khì. Chí-sī hit-tong-sî khòaⁿ-tio̍h A-lân kó͘-chui ê hêng-iáⁿ, góa khòaⁿ kah gōng--khì, só͘-í, m̄-chiah ē siám-phiah bōe-hù, ngē-sí khì hō͘ chhùi-nōa phùi--tio̍h. Mā-sī in-ūi án-ne, góa chiah ē tiāⁿ-tiāⁿ khì siūⁿ-tio̍h A-lân.
|
我第一 kái tú 著 阿蘭是 tī 有一冬 ê 正月，阿蘭穿一 su 真 súi ê 衫，beh 去接嫁出去外地 ê 阿姊轉來厝裡。阿蘭穿 hiah-nī-á súi ê 衫，而且koh 坐轎 ê 關係，原本著真有大小姐氣派 ê 阿蘭，看起來 koh 較 súi、koh 較妖嬌。我 kap 一 tīn 猴囡仔企 tī 阿蘭 in兜門腳口 leh tàu 鬧熱。看著阿蘭 hiah-nī-á súi,我看到嘴開開，嘴瀾強 beh 流出來。著 tī hit當時，其中有一 個囡仔 thiau-kang beh 欺負阿蘭，伊大聲喝講阿蘭beh 出嫁 loh，阿蘭 beh 做新娘 loh。我 kan-taⁿ 看 著 阿蘭目頭 kat-kat，無啥歡喜。Phùi 一聲，嘴瀾著向阮這 pêng phùi 過來。所有 ê 囡仔攏走了了，阿蘭 ê 嘴瀾 tú-á 好 phùi tī 我 ê 面頂懸。等我發現發生啥mi̍h代誌已經 bōe hù--ah。所以，我只好無啥爽快哭面哭面轉去厝裡。到厝了後，我 koh 驚阿爸是 m̄ 是有看著 tú-á 發生 ê 代誌。阿蘭 ê 頭毛 pak 了若像田嬰款，伊 ê 面足 kó͘-chui 若像尪仔，但是，伊發脾氣 ê 時陣竟然是 hiah-nī-á chhiah。雖然伊是一個查某囡仔，看著伊 hit 款 chhiah-pê-pê ê 面，我 mā 強 beh tòng-bōe-tiâu想 beh kā 扑。著 án-ne 我亦無 機會 kah 阿蘭講著 話，阮著 歸家伙搬去庄腳 --ah。去庄腳 了後，我 mā 定定會去想著 阿蘭。以後漸漸大漢了，我才瞭解是 án-chóaⁿ 阿蘭會 hiah-nī-á 受氣，伊受氣 m̄ 是無 原因 ê。阿蘭自細漢著是一 個早熟 ê 查某囡仔，伊一直認為講，in兜所有 ê 財產 kap ke-si 應該攏是伊 ê 物件。而且，伊絕對無 beh 嫁去別 ê 所在。伊對伊 ê 阿母 講，這個厝是伊 ê,應該出去 ê 是伊 ê 阿兄。阿德 --ah，你看--leh，伊 這個個性有啥人敢娶伊做某 --leh？ |
|
Tī chng-kha, chhiūⁿ góa chit khoán ê siáu-liân-lâng chū-jiân ū chiâⁿ chē môe-lâng-pô ē lâi goán tau thê-chhin, tān-sī góa liáu-kái, nā bô chhiūⁿ A-lân hit khoán ê cha-bó͘ gín-á, góa sī bōe chhìn-chhái tap-èng ê.
|
阿蘭 ê 老母希望我會thang 替伊講幾句話，但是我 m̄ 知 beh án-chóaⁿ 講 較好，kan-taⁿ 會thang 憨憨 企 tī hia，m̄ 知 beh 如何是好。個性 hiah-nī-á 強 ê 阿蘭去 hō͘ 人講beh 出嫁，當然是會受氣。只是hit當時看著阿蘭 kó͘-chui ê 形影，我看 kah 憨去，所以，m̄ 才會閃避 bōe hù,硬死去 hō͘ 嘴瀾 phùi 著。 Mā 是因為 án-ne，我才會定定去想著阿蘭。 |
|
Sui-jiân kóng góa sī hiah-nī-á su-liām A-lân, tān-sī goán nn̄g lâng kì-jiân tio̍h í-keng hun-khui tī bô-kāng ê só͘-chāi, beh koh ū tàu-tīn ê ki-hōe sī bô siáⁿ hi-bāng. Chit-má í-keng m̄-sī chi̍t ê lōng-bān ê sî-tāi ah, tī chit ê í kim-chîⁿ ûi chú ê siā-hōe, í A-lân chit khoán tiâu-kiāⁿ ê cha-bó͘ gín-á, chha-put-to í-keng hō͘ tó chi̍t ê só͘-chāi, hó-gia̍h-lâng ê kiáⁿ phāⁿ--khì ah. Só͘-í, góa láu-chá tio̍h bô koh leh siàu-liām ū-khó-lêng ē-tàng kah A-lân tàu-tīn. Mā-sī in-ūi án-ne, góa lâi-kàu Tâi-pak liáu-āu, sui-jiân ū siūⁿ-tio̍h kó͘-chá sî-tāi ê tāi-chì, tān-sī pēng bô te̍k-piat khì siūⁿ-tio̍h A-lân. M̄-koh, m̄-chai sī hó-miā iah-sī pháiⁿ-miā, góa hoâi-gî A-lân tio̍h tī goán tiàm keh-piah ê cha̍p-hòe-tiàm leh chia̍h-thâu-lō͘. Múi chi̍t kang ê chá-khí, góa tī tiàm thâu-chêng ê têng-á-kha leh sàu-thô͘-kha sî, góa lóng ē khì khòaⁿ-tio̍h keh-piah tiàm chi̍t ê ná-chhiūⁿ A-lân ê lú-tiàm-goân, hāi góa it-ti̍t siūⁿ-beh chai-iáⁿ, tàu-té hit ê sī-m̄-sī A-lân leh? Tio̍h tī góa múi chi̍t kang o͘-pe̍h loān-siūⁿ ê ji̍t-chí tiong, ū chi̍t kang chá-khí, hō͘ góa khì tú-tio̍h A-lân kap in ma-ma lâi gún tiàm bóe mi̍h-kiāⁿ. Hiông-hiông khòaⁿ-tio̍h in, góa mā bô siūⁿ hiah chē, chhong-chhong pōng-pōng tio̍h sàu-chhiú the̍h leh, cháu-khì mn̄g kóng, lí sī-m̄-sī A-lân? Ah lí sī a-ḿ tio̍h m̄? Góa sī Ûi-tek la. Kó͘-chá tòa tī lín keh-piah Ông Chìn-san ê hāu-seⁿ Ûi-tek la. Hō͘ góa kiaⁿ-chi̍t-ē, A-lân ê láu-bú piáu-hiān chhut chit hù bōe-tàng siong-sìn ê piáu-chêng, gāng tī hia. Siūⁿ kui pòaⁿ po͘ chiah hō͘ i siūⁿ-tio̍h, chhiò kóng, ah, lí sī A-tek ho͘hN. Í-keng hiah tōa-hàn ah, chha-put-to bōe-jīn-chit ah. Góa mā tī chit ê sî-chūn chiah khì siūⁿ-tio̍h, thâu-tú-á ka-kī chhong-pōng ê hêng-ûi si̍t-chāi sī chiok pháiⁿ-sè.
|
Tī 庄腳，像我這款 ê 少年人自然有誠濟媒人婆會來阮兜提親，但是我瞭解，若無像阿蘭 hit 款--ê 查某囡仔，我是 bōe chhìn-chhái 答應--ê。 |
|
A-lân kap in láu-bó pēng bô te̍k-piat piáu-hiān chhut chiok hoaⁿ-hí ê piáu-chêng iah-sī tùi kòe-khì chiok hoâi-liām ê sim-chêng. Góa siūⁿ, to͘-chhī ê lâng sī bōe it-ti̍t oa̍h tī kòe-khì. Chhiú the̍h-tio̍h sàu-chhiú, góa soah kám-kak m̄-chai beh jû-hô sī hó.
|
雖然講我是hiah-nī-á 思念阿蘭，但是阮兩人既然著已經分開 tī 無共 ê 所在，beh koh 有鬥陣 ê 機會是無啥希望。Chit-má 已經 m̄ 是一 個浪漫 ê 時代 --ah，tī 這個以金錢為主 ê 社會，以阿蘭這款條件 ê 查某囡仔，差不多已經 hō͘ tó 這個所在，好額人 ê 子 phāⁿ 去 --ah。所以，我老早著無 koh leh 數念有可能會thang kah 阿蘭鬥陣。Mā 是因為 án-ne，我來到台北了後，我雖然有想著古早時代 ê 代誌，但是並無特別去想著阿蘭。m̄ 過，m̄ 知是好命 iah 是歹命，我懷疑阿蘭著 tī 阮店隔壁 ê 雜貨店 leh 食頭路。每一工 ê 早起，我 tī 店頭前 ê 亭仔腳 leh 掃塗腳 ê 時，我攏會去看著隔壁店一個若像阿蘭 ê 女店員，害我一直想 beh 知影，到底 hit 個是 m̄ 是阿蘭 --leh？著 tī 我每一工烏白亂想 ê 日子中，有一 工早起，hō͘ 我去 tú 著阿蘭 kap in 媽媽來阮店買物件。Hiông-hiông 看著 in，我 mā 無 想 hiah 濟，chhong-chhong pōng-pōng 著掃帚提 --leh，走去問講：「你是 m̄ 是阿蘭？ah 你是阿姆著--m̄?我是為德--la。古早 tòa tī lín隔壁王進山 ê 後生為德--la。」Hō͘ 我驚一下，阿蘭 ê 老母表現出一付 bōe thang 相信 ê 表情，憨 tī hia。想規半晡才 hō͘ 伊想著，笑講：「ah，你是阿德。已經 hiah大漢 --ah，差不多 bōe 認 chit --ah。」我 mā tī 這 個時陣才 去想著，頭 tú-á 家己 chhong-pōng ê 行為實在是足歹勢。 |
|
“Khòaⁿ-tio̍h lín hiah-nī-á ū-goân-khì, si̍t-chāi sī chiok hó ê. Goán lāu-pē kap lāu-bú mā chin hó-sè.”
|
阿蘭 kap in 老母並 無特別表現出足歡喜 ê 表情 iah 是對過去足懷念 ê 心情。我想，都市 ê 人是bōe 一直活 tī 過去。手提著掃帚，我煞感覺 m̄ 知 beh 如何是好。 |
|
“Án-ne o͘, āu-pái in nā lâi Tâi-pak chhit-thô, chiah chhiáⁿ in lâi gún tau chē la.”
|
「看著lín hiah-nī-á 有元氣，實在是足好 ê。阮老爸 kap 老母 mā 真好勢。」 |
|
“Hó, to-siā a-ḿ.”
|
「án-ne--o͘，後擺 in 若來台北 chhit-thô,才請 in 來阮兜坐--la。」 |
|
Góa ji̍t su iā bāng ê tiông-hông tio̍h tī chit kúi kù kán-tan ê tùi-ōe tiong kiat-sok. In bó-kiaⁿ ná-chhiūⁿ kip beh khì tó-ūi, góa mā pháiⁿ-sè koh kā in kô-kô-tîⁿ, kè-sio̍k hoâi-liām kòe-khì ê tāi-chì. Chí-hó kóng, “Chhiáⁿ lín ū-êng sî, lâi gún chng-kha chhit-thô, goán a-bú it-tēng ē chiok hoaⁿ-hí ê.”
|
「好，多謝阿姆。」 |
|
“Hó ah, goán ū-êng sî it-tēng ē khì. Lí mā it-tēng ài lâi goán tau chē o͘.”
|
我日思夜夢 ê 重逢著 tī 這幾句簡單 ê 對話中結束。in 母女若像急 beh 去tó位，我 mā 歹勢 koh kā in ko-ko-tîⁿ，繼續懷念過去 ê 代誌。只好 講，「請lín有閒時，來阮庄腳 chhit-thô,阮阿母一定會足歡喜 ê。」 |
|
A-lân ná-chhiūⁿ chin bián-kióng kah in lāu-bú phah chi̍t ê chio-ho͘ tio̍h ji̍p-khì tiàm--lí ah. Che khó-lêng tio̍h-sī só͘-ūi ê iân-hūn. Chū hit kang liáu, góa tio̍h ē-sái ta̍k-kang kah A-lân kóng-ōe ah. Góa ê sim ná-chhin-chhiūⁿ hoat-chhun ê bé-á kāng-khoán, kui-kang lóng sī leh siūⁿ A-lân. Joa̍h-thiⁿ liáu-āu, múi chi̍t àm lóng sī chiok joa̍h chiok joa̍h, ta̍k-ke lóng khùn bô siáⁿ ē khì. Só͘-í, gún tio̍h ha̍p-khí-lâi chhut-chîⁿ khì bóe ki-á-peng. Ū chi̍t kái, góa siūⁿ-beh kā sè-hàn sî-chūn ê tāi-chì kóng hō͘ A-lân thiaⁿ.
|
「好--ah，阮有閒時一定會去。你mā 一定ài來阮兜坐o͘。」 |
|
“A-lân, lí kám iah ē-kì-chit lí phùi chhùi-nōa tī góa ê bīn chit kiāⁿ tāi-chì leh?”
|
阿蘭若像真勉強 kah in 老母打一 個招呼著入去店裡--ah。這可能著是所謂 ê 緣分。自 hit 工了，我著會使逐工kah 阿蘭講 話 --ah。我 ê 心若親像發春 ê 馬仔共款，歸工攏是想阿蘭。熱天了後，每一暗攏是足熱足熱，逐家攏睏無啥會去。所以，阮著合起來出錢去買枝仔冰。有一 kái,我想 beh kā 細漢時陣 ê 代誌講 hō͘ 阿蘭聽。 |
|
Góa nā ē-tàng kā chit ê hō͘ lâng siàu-liām ê tāi-chì kóng hō͘ A-lân thiaⁿ tio̍h hó loh. Góa m̄-káⁿ ū koh-khah chē ê ǹg-bāng. Góa kan-taⁿ hi-bāng ē-sái kā góa khǹg tī sim-koaⁿ-thâu ê su-bō͘ kap khó͘-chhó͘ piáu-ta̍t chhut-lâi, ká-sú nā-sī án-ne hun-chhiú, góa mā bô oàn-hūn ah. Che tio̍h ná-chhiūⁿ góa chū i hia chioh mi̍h-kiāⁿ tio̍h-ài kā mi̍h-kiāⁿ hâiⁿ i kāng-khoán, góa tùi i ê su-liām sī in-ūi i hō͘ góa ê, só͘-í kā góa sim-lāi ê bō͘-chêng choân-pō͘ kóng hō͘ i thiaⁿ, jiân-āu hi-bāng ē-tàng chi̍t ê lâng léng-chēng chi̍t-ē leh. Góa ná-chhiūⁿ sin-khu téng-koân phāiⁿ chi̍t ê chiok tōa chiok tāng ê pau-ho̍k-á, góa chin siūⁿ-beh kā chit ê pau-ho̍k-á khǹg--lo̍h-lâi, hó-hó chhoán chi̍t-kháu-khùi leh. Góa khòaⁿ-tio̍h i kah pa̍t-lâng kóng-ōe, chhiò-bi-bi, góa sim-koaⁿ-thâu tio̍h chiok bōe-sóng-khoài. Góa bêng-bêng tio̍h-sī leh oàn-tò͘. Sui-jiân kóng góa it-hiòng lóng jīn-ûi oàn-tò͘ sī jio̍k-chiá ê hêng-ûi, tān-sī, góa ka-kī mā bô siáⁿ pān-hoat. Góa chin-chiàⁿ sī ta̍k-ke kóng ê lāu-kó͘-tóng. Só͘-í, góa it-ti̍t tī góa ê sim-lāi mē góa ka-kī lāu-kó͘-tóng, bô-lō͘-iōng, khin-sī góa ka-kī. Góa bōe-tàng liáu-kái góa ê tông-sū sī án-chóaⁿ ē-tàng tùi cha-bó͘ gín-á bô siáⁿ kám-kak. Pêng-siông-sî, in kóng-ōe chiok n̂g, chiok chho͘, tān-sī in koh bô-ài tâm loân-ài, in chit khoán lâng tàu-té sī gōng-lâng iah-sī khiáu-lâng leh? Góa chi̍t bīn chia̍h ki-á-peng, chi̍t bīn tiām-tiām leh siūⁿ. Góa khòaⁿ-tio̍h in hō͘-siong leh sái-ba̍k-sek, ná-chhiūⁿ leh hoâi-gî góa chit ê lāu-kó͘-tóng sī ē-hiáu chia̍h ki-á-peng bô? M̄-koh, góa sī ūi-tio̍h loân-ài leh siong-sîn, ūi-tio̍h bí-lē ê ko͘-niû leh hoân-ló͘, góa choa̍t-tùi m̄-sī gōng-tōa-tai. Góa kám-kak góa tùi kám-chêng ê bô-nāi kah in bô-liâu ê tùi-ōe pí-kàu khí-lâi, sī ke chiok ko-siōng.
|
「阿蘭，你 kám iah 會 記得你 phùi 嘴瀾 tī 我 ê 面這件代誌 --leh?」 |
|
Pí-kàu khah kî-koài ê sī, góa tùi góa sè-hàn sî hō͘ A-lân phùi chhùi-nōa ê tāi-chì pēng bô hiah-nī-á chāi-ì, tian-tò sī hit kang A-lân kap in a-bú lâi tiàm-lāi tùi góa léng-tām ê thài-tō͘, hō͘ góa kám-kak chin sit-bāng. Só͘-í, góa bô ióng-khì chìn-chi̍t-pō͘ khì kah i kóng-ōe. Góa tī sim-lāi tùi góa ka-kī kóng, m̄-thong khì chū chok to-chêng. Góa hoán-séng góa ka-kī, kan-taⁿ khì tú-tio̍h chi̍t ê cha-bó͘ gín-á, góa tio̍h kā ka-kī ê hi-bāng kap chiân-tô͘ lóng khǹg khì piⁿ-á, nā-sī án-ne tio̍h bô lâm-chú-hàn ê khì-khài ah. Góa sīm-chì siūⁿ-beh kūi tòa goán pē-bú ê bīn-thâu-chêng, hiòng in siā-chōe. Tān-sī, loân-ài ê sim-chêng ná-chhin-chhiūⁿ chi̍t chiah bô-lâng ē-tàng khòng-chè ê iá-bé, i láu-chá tio̍h thiàu-lī-khui góa ê jio̍k-thé, sīm-chì tī bāng-tiong mā-sī tòe A-lân ê hêng-iáⁿ leh cháu-chông loh. Góa ka-kī khòaⁿ-tio̍h góa ka-kī kòe chit khoán thòng-khó͘ ê ji̍t-chí, tī sim-koaⁿ lāi, tùi A-lân sī ū chi̍t hūn ài-ì, tān-sī mā ū chi̍t hūn oàn-hūn ê bû-nāi. Ài-ì kap oàn-hūn kāng-khoán lóng sī chi̍t chióng thòng-khó͘ ê kám-chêng.
|
我若會thang kā 這個 hō͘ 人 數念 ê 代誌 講 hō͘ 阿蘭聽著 好 loh。我 m̄ 敢有 koh 較濟 ê 向望。我 kan-taⁿ 希望會使 kā 我囥 tī 心肝頭 ê 思慕 kap 苦楚表達出來，假使 若是 án-ne 分手，我 mā 無怨恨 --ah。這著若像我自伊 hia 借物件著ài kā 物件還伊共款，我對伊 ê 思念是因為伊 hō͘ 我 ê,所以 kā 我心內 ê慕情全部講 hō͘伊聽，然後希望會thang 一 個人冷靜一下 --leh。我若像身軀頂懸揹著一 個足大足重 ê 包袱，我真想 beh kā 這 個包袱囥落來，好好喘一口氣--leh。我看著 伊 kah 別人講話，笑微微，我心肝頭著足 bōe 爽快。我明明著是 leh 怨妒。雖然講 我一向 攏 認為怨妒是弱者 ê 行為，但是，我家己 mā 無 啥辦法。我真正是逐家講 ê 老古董。所以，我一直 tī 我 ê 心內罵我家己老古董，無 路用，輕視我家己。我 bōe thang了解我 ê 同事是 án-chóaⁿ 會thang 對查某囡仔無啥感覺。平常時，in 講話足黃、足粗，但是 in koh 無愛談戀愛，in 這 款人到底是憨人 iah 是巧人--leh？我一面食枝仔冰，一面恬恬 leh 想。我看著 in 互相 leh sài 目色，若像 leh 懷疑我這個老古董是會曉食枝仔冰無？ m̄ 過，我是為著戀愛leh 傷神，為著美麗 ê 姑娘 leh 煩惱，我絕對 m̄ 是憨大獃。我感覺我對感情 ê 無奈 kah in 無聊 ê 對話比較起來，是加足高尚。 |
|
Ūi-tio̍h beh tùi-khòng chit khoán bû-nāi ê sim-chêng, góa chí-hó jīn-chin tha̍k-chheh. Put-koán sī úi-jîn ê kò͘-sū iah-sī sió-soat, chí-iàu ū chheh thang khòaⁿ, góa tio̍h-sī leh khòaⁿ-chheh. Mā in-ūi án-ne, góa hō͘ thâu-ke kéng-kò kúi-ā-táu ah. Góa tī tiàm-lāi-bīn ê sìn-iōng mā in-ūi án-ne lóng sit--khì ah. Thâu-ke hiòng keng-lí kóng góa sī chi̍t ê bô jīn-chin ê siàu-liân-ke, tùi tiàm bô chīn-tiong, sī chi̍t ê lám-nōa ê lâng. Chit khoán pháiⁿ-miâ-siaⁿ bô-jōa-kú tio̍h tī tiàm-lāi thoân--khui. Che hō͘ góa kám-kak chin bô-kong-pêⁿ. Tiàm-lāi koán-siàu ê pō͘-hūn, góa lóng chhú-lí liáu chin jīn-chin, jî-chhiáⁿ bô chi̍t-sut-á chha-chhò. Góa koán ê siàu-phō͘ m̄-bat hō͘ thâu-ke kóng-kòe jīn-hô ê put-boán. Góa chí-sī chò-siàu í-gōa ê sî-kan mā bô beh chhut-khì gōa-kháu, tiāⁿ-tiāⁿ chi̍t ê lâng koaiⁿ tī tiàm-lāi tha̍k-chheh, kòe ji̍t-chí án-ne niā-niā. Tī chit tōaⁿ sî-kan, góa tùi kiâⁿ chhut tiàm-bīn ū chi̍t chióng kóng-bōe-chhut ê kiaⁿ-hiâⁿ. Joa̍h-thiⁿ chi̍t kàu, tiàm-bīn gōa-kháu ê ke-á-lō͘ chhiong-boán tio̍h lāu-jia̍t ê khì-hun, góa ê thòng-khó͘ tio̍h koh-khah chhim. Khó-lêng in-ūi góa kám-kak chit tiûⁿ chiàn-cheng m̄-sī kan-taⁿ sì-gō͘-tang tio̍h ē kiat-sok, ài ū tn̂g-kî chiàn-cheng ê sim-lí chún-pī chiah ē-sái. Tiàm-lāi ê lú-tiàm-goân mā siū-tio̍h góa ê éng-hióng, tiāⁿ-tiāⁿ ē thê-khí-tio̍h chiàn-cheng ê kio̍k-sè, sui-jiân bōe-tàng kóng sī oân-choân siū-tio̍h góa ê éng-hióng, tān-sī in ē sam-put-gō͘-sî cháu-lâi pān-kong-sek lâi khòaⁿ pò-chóa, liáu-kái kio̍k-sè, che sī sū-si̍t.
|
比較較奇怪 ê 是，我對我細漢時 hō͘ 阿蘭 phùi 嘴瀾 ê 代誌並無 hiah-nī-á 在意，顛倒是 hit 工 阿蘭 kap in 阿母來店裡對我冷淡態度，hō͘ 我感覺真失望。所以，我無勇氣進一步去 kah 伊講話。我 tī 心內對我家己 講，m̄ thang 去自作多情。我反省我家己，kan-taⁿ 去 tú 著一個查某囡仔，我著 kā 家己 ê 希望 kap 前途攏囥去邊仔，若是 án-ne 著無男子漢 ê 氣概 --ah。我甚至想 beh 跪 tòa 阮父母 ê 面頭前，向 in 謝罪。但是，戀愛 ê 心情若親像 一隻無人會thang 控制 ê 野馬，伊老早著跳離開我 ê 肉體，甚至 tī 夢中 mā 是tòe 阿蘭 ê 形影 leh cháu-chông loh。我家己看 著 我家己過這款痛苦 ê 日子，tī 心肝內，對阿蘭是有一份愛意，但是 mā 有一份怨恨 ê 無奈。愛意 kap 怨恨共款攏是一種痛苦 ê 感情。 |
|
Tī bîn-kan cho͘-chit liáu chi̍t ê Hông-bîn Hōng-kong-hōe, chò-seng-lí ê thâu-ke mā tiāⁿ-tiāⁿ thiaⁿ-kóng ē thê-chhut chin chē bô-kāng ê ì-kiàn kap kè-ōe. Mā in-ūi án-ne, góa soah bô hoat-tō͘ kè-sio̍k tī pān-kong-sek lâi tha̍k-chheh ah, in-ūi ta̍k-ke lóng khai-sí o̍h góa cháu-lâi khòaⁿ pò-chóa, keng-lí hoat-phî-khì kā góa mē kàu chhàu-thâu-sái. Ūi-tio̍h beh hiòng i thê-chhut bô-giân ê khòng-gī, góa khiā tī tiàm--lí ê sî-kan sī lú lâi lú tn̂g. Sî-kan í-keng kàu la̍k-goe̍h té, chèng-hú kong-pò͘ liáu Tâi-oân pún-tó chì-goān-peng ê pān-hoat. Góa ná-chhiūⁿ hiông-hiông kak-chhíⁿ kāng-khoán, siūⁿ-tio̍h chi̍t ê lâm-chú-hàn èng-kai ū ê chok-ûi. Chi̍t-sî-kan, góa ê sim-chêng khí-khí lo̍h-lo̍h, mā m̄-chai sī án-chóaⁿ, kèng-jiân ba̍k-sái tio̍h án-ne lâu--lo̍h-lâi.
|
為著 beh 對抗這款無奈 ê 心情，我只好認真讀冊。不管是偉人ê 故事 iah 是小說，只要有冊thang 看，我著是leh 看冊。Mā 因為 án-ne，我 hō͘ 頭家警告幾 ā táu --ah。我 tī 店內面 ê 信用 mā 因為 án-ne 攏失去--ah。頭家向經理講我是一個無認真 ê 少年家，對店無盡忠，是一個 lám-nōa ê 人。這款歹聲無偌久著 tī 店內傳開。這 hō͘ 我感覺真無 公平。店內管數 ê 部份，我攏處理了真認真，而且無一屑仔差錯。我管 ê 數簿 m̄ bat hō͘ 頭家講過任何 ê 不滿。我只是作數以外 ê 時間 mā 無 beh 出去外口，定定一 個人關 tī 店內讀冊 、過日子 án-ne niā-niā。Tī 這段時間，我對行出店面有一種 講 bōe 出 ê 驚惶。熱天一到，店面外口 ê 街路充滿著鬧熱 ê 氣氛，我 ê 痛苦著 koh 較深。可能因為我感覺這戰爭 m̄ 是 kan-taⁿ 4、5冬著會結束，ài有長期戰爭 ê 心理準備才會使。店內 ê 女店員 mā 受著我 ê 影響，定定會提起 著戰爭 ê 局勢，雖然 bōe thang 講是完全受著我 ê 影響，但是 in 會三不五時走來辦公室來讀報紙，了解局勢，這是事實。 |
|
Siūⁿ-tio̍h tī kò͘-hiong ê a-pa kap a-bú, góa ê sim-chêng sī koh-khah tîm-tāng. Cha-po͘ gín-á lâu-ba̍k-sái m̄-chai sī-m̄-sī chin-chiàⁿ hiah-nī-á bô-lō͘-iōng? Nā chin-chiàⁿ sī án-ne, góa ka-kī nà ū siáⁿ-mi̍h lâm-chú khì-khài thang kóng leh? Múi chi̍t kái khòaⁿ-tio̍h a-peng-ko phāiⁿ chhèng kiâⁿ tī lō͘--lí, góa tio̍h ū chi̍t chióng him-siān ê kám-kak, siūⁿ-beh kah in kāng-khoán. Só͘-í, góa siūⁿ-beh khì chò-peng. Góa ê pē-bú kap pa̍t-lâng ê pē-bú bô kāng, in sī bêng-lí jî-chhiáⁿ khéng ūi ka-kī ê kiáⁿ-jî siat-sióng ê pē-bú. Góa siūⁿ, in it-tēng ē-tàng liáu-kái góa siūⁿ-beh tī cheng-sîn seng-oa̍h siōng tu̍t-phòa hiān-chōng ê sim-chêng. Put-koán jû-hô, góa sī bô-hoat-tō͘ kè-sio̍k kòe chit khoán ê ji̍t-chí ah. Khì chò-peng chit kiāⁿ tāi-chì tio̍h tú-á-hó ná-chhiūⁿ sī kā góa chit ê lâng the̍h-chhut-lâi chò chi̍t ê phêng-toàn. Cha-po͘-lâng tio̍h-sī ài khì chò-peng, ài thong-kòe chit khoán ê khó-giām chiah ē-sái. M̄-koh, góa m̄-chai a-pà kap a-bú ê sim-koaⁿ té sī-m̄-sī í góa ē-tàng tī chit keng tiàm chò cha̍p tang ê tiàm-goân lâi kám-kak-tio̍h kiau-ngō͘ leh? Góa siūⁿ lán cha-po͘-kiáⁿ tio̍h it-tēng ài khì chò-peng, chiah ū-hoat-tō͘ tī chit ê siā-hōe khiā-khí. Tī chiàn-tiûⁿ chiàn-sí choa̍t-tùi sī pí phòa-pēⁿ sí--khì iah-sī kui-kang koaiⁿ tī chhù-lāi hip--sí koh-khah ū lâm-chú khì-khài. Ē-tàng ūi-tio̍h chi̍t ê bo̍k-piau put-toàn hiòng-chêng kiâⁿ, í chi̍t chióng hoaⁿ-hí ê sim-chêng, sīm-chì ē-tàng tùi kok-ka ū kòng-hiàn, che tio̍h-sī góa chit-má choân-pō͘ ê ǹg-bāng ah. Siōng kài thiòng ê tio̍h-sī góa ē-tàng lī-iōng chit ê ki-hōe tùi A-lân kóng chi̍t kù lī-piat ê ōe. Sûi-tio̍h Tiong-goân-chiat lú lâi lú chiap kīn, lāu-jia̍t ê khì-hun lú lâi lú kāu, àm-sî mā lú lâi lú joa̍h. Ū chi̍t kang, tú-á lo̍h-kòe sai-pak-hō͘ liáu ê hông-hun, góa koat-tēng beh lâi-khì chhōe A-lân.
|
Tī 民間組織了一個皇民奉公會，做生理 ê 頭家 mā 定定聽講會提出真濟無共 ê 意見 kap 計畫。Mā 因為 án-ne，我煞無法度繼續 tī 辦公廳來讀冊--ah，因為逐家攏開始學我走來看報紙，經理發脾氣 kā 我罵到臭頭屎。為著 beh 向伊提出無言 ê 抗議，我 企 tī 店裡 ê 時間是愈來愈長。時間已經到六月底，政府公布了台灣本島志願兵 ê 辦法。我若像 hiông-hiông 覺醒共款，想著一個男子漢應該有 ê 作為。一時間，我 ê 心情起起落落，mā m̄ 知是 án-chóaⁿ，竟然目屎著 án-ne 流落來。 |
|
Tiàm-bīn koaiⁿ liáu-āu, chha-put-to cha̍p-tiám ah. Góa kù-choat kî-tha pêng-iú ê iau-chhiáⁿ, góa kóng góa beh lâi-khì chi̍t ê se̍k-sāi ê pêng-iú tau pài-hóng. Jiân-āu, góa tio̍h tòe tī A-lân ê āu-piah-bīn, it-ti̍t kiâⁿ-kàu Éng-lo̍k-teng hù-kīn, góa chiah kā A-lân kiò tiâu.
|
想著tī 故鄉 ê 阿爸 kap 阿母，我 ê 心情是 koh 較沈重。查甫子流目屎 m̄ 知是 m̄ 是真正 hiah-nī-á 無路用？若真正是 án-ne，我家己 nà 有啥物男子氣概thang 講 --leh？每一 kái 看著阿兵哥 phāiⁿ 槍行 tī 路 lí,我著有一種欣羨 ê 感覺，想 beh kah in 共款。所以，我想 beh 去 作兵。我 ê 父母 kap 別人 ê 父母無共，in 是明理而且 khéng 為家己 ê 子兒設想 ê 父母。我想，in一定會thang 了解我想 beh tī 精神生活上突破現狀 ê 心情。不管如何，我是無法度繼續過這款 ê 日子--ah。去作兵這件代誌著 tú-á 好若像是 kā 我這個人提出來做一個評斷。查甫人著是ài去作兵，ài通過款 ê 考驗才會使。m̄ 過，我 m̄ 知阿爸 kap 阿母 ê 心肝底，是 m̄ 是以我會thang tī 這間店做10冬 ê 店員來感覺著驕傲 --leh？我想咱查甫子著一定ài去作兵，才有法度 tī 這個社會企 起。Tī 戰場戰死絕對是比破病死去 iah 是歸工關 tī 厝內 hip 死 koh 較 有男子氣概。會thang 為著一個目標不斷向前行，以這種歡喜 ê 心情，甚至會thang 對國家有貢獻，這著是我 chit-má 全部 ê 向望 --ah。上 kái thiòng ê 著是我會thang 利用這個機會對阿蘭講一句離別 ê 話。隨著中元節愈來愈接近，鬧熱 ê 氣氛愈來愈厚，暗時 mā 愈來愈熱。有一工，tú-á 落過西北雨了 ê 黃昏，我決定 beh 來去尋阿蘭。 |
|
“A-lân, góa siūⁿ-beh tī chòe-kīn sî-tiāu tiàm-lāi ê khang-khòe, chit-má tú-á-hó beh khì lín tau hiòng a-ḿ kò-sî. Lán sī sè-hàn sî-chūn ê chhù-piⁿ, góa nā kā gún a-bú kóng, i it-tēng ē chiok su-liām lín ê.”
|
店面關了後，差不多十點 --ah。我拒絕其他朋友 ê 邀請，我講我 beh 來去一個熟悉 ê 朋友 tau 拜訪。然後，我著 tòe tī 阿蘭 ê 後壁面，一直行到永樂町附近，我才 kā 阿蘭叫住。 |
|
“Án-ne o͘ ........”
|
「阿蘭，我想 beh tī 最近辭著店內 ê 工課，chit-má tú-á 好 beh 去lín 兜向阿姆告辭。咱是細漢時陣 ê 厝邊，我若 kā 阮阿母講，伊一定會足思念lín --ê。」 |
|
Khòaⁿ-tio̍h A-lân thâu tàm hō͘ kē-kē, léng-tām ê hôe-tap góa ê būn-tê, góa kám-kak chin bêng-hián, A-lân lēng-gōa ū tāi-chì khǹg tī sim-koaⁿ-lāi. Só͘-í, i pēng bô kā góa ê ōe tòng-chòe chi̍t-hòe-sū. I leh hoân-ló i ka-kī ê tāi-chì.
|
「án-ne--o͘ ........」 |
|
“A-ḿ ū tī leh bô ?”
|
看著阿蘭頭 tàm hō͘ 低低，冷淡 ê 回答我 ê 問題，我感覺真明顯，阿蘭另外有代誌囥 tī 心肝內。所以，伊並無 kā 我 ê 話當作一回事。伊 leh 煩惱伊家己 ê 代誌。 |
|
“Khó-lêng ū tī leh.”
|
「阿姆有 tī 咧無 ?」 |
|
Thiaⁿ-tio̍h i án-ne kóng, góa khah hòng-sim ah. Tān-sī, A-lân ná-chhiūⁿ beh khàu--chhut-lâi khoán, ân-ân phō-tio̍h hō͘- sòaⁿ, kiâⁿ chiok kín, ná-chhiūⁿ sī leh kóaⁿ-lō͘ leh. Góa siūⁿ A-lân nā-sī bô hoan-gêng góa khì in tau, i it-tēng ē kóng in lāu-bú bô tī leh chiah tio̍h, só͘-í, góa mā tòe tī i ê āu-piah, kiâⁿ-liáu kín-kín. A-lân tiām-tiām lóng bô kóng-ōe, hō͘ góa kám-kak heng-khám ū chi̍t kháu khì chhoán bōe khì kāng-khoán. Kàu A-lân in tau liáu-āu, góa hoat-kak A-lân in tau lāi ū chha-put-to nn̄g-saⁿ ê ka-cho̍k tòa tàu-tīn. Khòaⁿ-tio̍h A-lân tńg--lâi, ū chi̍t ê kah in tòa tàu-tīn ê a-pô tio̍h lâi kā A-lân kóng, in kè--chhut-khì ê a-ché ê gín-á tú-á-hó móa chi̍t hòe, in a-ché ê ang-sài lâi chhù--lí chiap in lāu-pē kap lāu-bú khì chia̍h-pn̄g ah. A-lân the̍h chi̍t tiâu í-á hō͘ góa chē, i kóng: “A-bú in sûi tio̍h tńg--lâi, lí chē chi̍t-ē.” Jiân-āu, i tio̍h ji̍p-khì pâng-keng. Góa siūⁿ i khó-lêng sī beh khì kā hō͘-sòaⁿ kap i ê mi̍h-kiāⁿ khǹg hō͘ hó-sè. Góa tòng-bōe-tiâu mn̄g i: “A-lân, sī-m̄-sī hoat-seng siáⁿ-mi̍h tāi-chì leh?” Thiaⁿ-tio̍h góa án-ne mn̄g, A-lân ê ba̍k-sái soah chha̍p-chha̍p ti̍h--lo̍h-lâi. Góa kín ùi í-á khiā--khí-lâi, cháu-khì pâng-keng ê mn̂g-kha-kháu.
|
「可能有 tī 咧」 |
|
“A-lân, tàu-té hoat-seng siáⁿ-mi̍h tāi-chì leh? Lán chhut-gōa chia̍h-thâu-lō͘ ê lâng sī bōe-sái lâu-ba̍k-sái o͘, nā lâu-ba̍k-sái tio̍h-sī kā jīn-su kāng-khoán o͘.”
|
聽著伊 án-ne 講，我較放心--ah。但是，阿蘭若像 beh 哭出來款，ân-ân 抱著雨傘，行著足緊，若像是 leh 趕路 --leh。我想阿蘭若是無歡迎我去 in兜，伊一定會講 in 老母無 tī 咧才著，所以，我 mā tòe tī 伊 ê 後壁，行了緊緊。阿蘭恬恬攏無講話，hō͘ 我感覺胸坎有一口氣喘 bōe 去共款。到阿蘭 in兜了後，我發覺阿蘭 in兜內有差不多兩、三 個家族 tòa 鬥陣。看著阿蘭轉來，有一 個 kah in tòa 鬥陣 ê 阿婆著來 kā 阿蘭講，in 嫁出去 ê 阿姐 ê 囡仔 tú-á 好滿一歲，in 阿姐 ê 翁婿來厝裡接 in老父 kap 老母去食飯 --ah。阿蘭提一條椅仔 hō͘ 我坐，伊講：「阿母 in sûi 著轉來，你坐一下。」然後，伊著入去房間。我想伊可能是 beh 去 kā 雨傘 kap 伊 ê 物件囥hō͘ 好勢。我 tòng bōe tiâu 問伊：「阿蘭，是 m̄ 是發生啥mi̍h代誌--leh？」著我 án-ne問，阿蘭 ê 目屎煞 chha̍p-chha̍p 滴落來。我緊 ùi 椅仔企起來，走去房間 ê 門腳口。 |
|
Goân-pún siūⁿ-beh an-ùi A-lân kóng chia̍h-thâu-lō͘ ê lâng bōe-sái lâu-ba̍k-sái, tān-sī, A-lân sī lú lâu lú siong-sim, i kóng i mā bô siūⁿ-beh kè-sio̍k tī tiàm-lāi chò ah.
|
「阿蘭，到底發生啥mi̍h代誌--leh？咱出外食頭路 ê 人是 bōe 使流目屎--o͘，若流目屎著是 kap 認輸共款 --o͘。」 |
|
“Sī án-chóaⁿ, hō͘ siáⁿ-mi̍h lâng khi-hū leh?”
|
原本想 beh 安慰阿蘭講食頭路 ê 人 bōe使流目屎，但是，阿蘭是愈 來愈傷心，伊講伊 mā 無想 beh 繼續 tī 店內做 --ah。 |
|
“.............”
|
「是 án-chóaⁿ，hō͘ 啥物人欺負--leh？」 |
|
“Ē-tàng kóng hō͘ góa chai-iáⁿ bô?”
|
「.............」 |
|
A-lân it-ti̍t iô-thâu.
|
「會thang 講 hō͘ 我知影無？」 |
|
“Tàu-té sī án-chóaⁿ la?”
|
阿蘭一直搖頭。 |
|
“.............”
|
「到底是 án-chóaⁿ--la？」 |
|
“A-lân, góa ê ìn-siōng tiong, lí sī chi̍t ê kian-kiông ê lú-sèng, tān-sī, kin-á-ji̍t tàu-té nà ē án-ne?”
|
「.............」 |
|
A-lân lú khàu, góa lú hoân-ló͘, góa sim-lāi siūⁿ, tàu-té sī siáⁿ-mi̍h-lâng káⁿ khi-hū A-lân, góa mî-ná-chài it-tēng thè A-lân pò-siû.
|
「阿蘭，我 ê 印象中，你是一個堅強 ê 女性，但是，今仔日到底 nà 會 án-ne？」 |
|
“A-lân, ū siáⁿ-mi̍h tāi-chì góa lâi thè lí kái-koat.”
|
阿蘭愈哭，我愈煩惱，我心內想，到底是啥物人敢欺負阿蘭，我明仔再一定替阿蘭報仇。 |
|
Tòa tàu-tīn ê a-pô mā thiaⁿ-tio̍h A-lân ê khàu-siaⁿ, góa sī lú lâi lú kip.
|
「阿蘭，有啥mi̍h代誌我來替你解決。」 |
|
“Mā m̄-chai sī án-chóaⁿ, A-lân tio̍h it-ti̍t khàu bōe thêng?”
|
Tòa 鬥陣 ê 阿婆 mā 聽著阿蘭 ê 哭聲，我是愈來愈急。 |
|
“A-lân, kin-á-ji̍t nà ē hiah-nī-á ài-khàu leh ?”
|
「Mā m̄ 知是 án-chóaⁿ，阿蘭著一直哭 bōe 停？」 |
|
A-pô mā lâi kàu góa ê piⁿ-á koan-sim A-lân, chit ê sî-chūn A-lân chiah kóng chhut goân-in.
|
「阿蘭，今仔日 nà 會 hiah-nī-á 愛哭 --leh ?」 |
|
“Góa ê hō͘-sòaⁿ khì hō͘ lâng sio chi̍t khang ah la.”
|
阿婆 mā 來到我 ê 邊仔 關心阿蘭，這個時陣阿蘭才講出原因。 |
|
“Tī tó-ūi leh? Góa nà ē khòaⁿ bô ?”
|
「我 ê 雨傘去hō͘ 人燒一空 --ah la。」 |
|
A-pô ná-chhiūⁿ hoat-seng siáⁿ-mi̍h tōa tāi-chì kāng-khoán, cháu-ji̍p-khì khǹg hō͘-sòaⁿ ê pâng-keng, kā hō͘-sòaⁿ phah-khui kiám-cha.
|
「Tī tó位 --leh？我 nà 會看無 ?」 |
|
“Tó-ūi leh? M̄-sī hó-hó kap chá-khí kāng-khoán leh?”
|
阿婆若像發生啥mi̍h大代誌共款，走入去囥雨傘 ê 房間，kā 雨傘扑開檢查。 |
|
“Ū la! Lí khòaⁿ chia ū chi̍t khang.”
|
「Tó位 --leh？m̄ 是好好 kah 早起共款--leh？」 |
|
A-lân kā hō͘-sòaⁿ chhiúⁿ--kòe-lâi, kā hō͘-sòaⁿ khì hō͘ hóe sio--tio̍h ê só͘-chāi pí hō͘ a-pô khòaⁿ. Góa mā óa-kòe-khì khòaⁿ. Góa khòaⁿ-tio̍h A-lân pe̍h-iù-iù ê chhiú, kí-tio̍h chha-put-to chi̍t ê lâng chhéng-cháiⁿ tōa hō͘ hóe sio--kòe ê khang.“Ūi-siáⁿ-mi̍h lâng beh sio lí ê hō͘-sòaⁿ leh?”
|
「有--la！你看 chia 有一空。」 |
|
“Ūi sím-mi̍h lâng beh sio lí ê hō͘-sòaⁿ--leh?”
|
阿蘭 kā 雨傘搶過來，kā 雨傘 去 hō͘ 火燒著 ê 所在比 hō͘ 阿婆看。我 mā 倚過去看。我看著阿蘭白幼幼 ê 手，指著差不多一 個人手指大 hō͘ 火燒過 ê 空。 |
|
Góa ná mn̄g, mā ná liáu-kái chit ki hō͘-sòaⁿ tùi A-lân ê tiōng-iàu-sèng. Ùi A-lân in tau ê keng-chè chōng-hóng lâi khòaⁿ, A-lân chia̍h-thâu-lō͘ mā í-keng sì-gō͘-tang ah. Tān-sī, i ê sin-súi mā chiah chi̍t kò goe̍h cha̍p-peh kho͘ niā-niā. I beh bóe chi̍t ki ta̍t cha̍p-jī, cha̍p-saⁿ kho͘ ê hō͘-sòaⁿ pēng-m̄-sī hiah-nī-á kán-tan ê tāi-chì. Bóe-tio̍h sio̍k mi̍h-kiāⁿ, iōng bô nn̄g kái tio̍h pháiⁿ--khì, só͘-í, i khiām pòaⁿ tang ê chîⁿ lâi bóe chi̍t ki khah hó ê hō͘-sòaⁿ. Iōng-tio̍h chiah hó ê hō͘-sòaⁿ, i tong-jiân sī ē the̍h-chhut-lâi tián hō͘ chhù-piⁿ keh-piah ê lâng khòaⁿ. Góa ē-tàng liáu-kái i the̍h hō͘ in khòaⁿ hit khoán hoaⁿ-hí ê sim-chêng. Sui-jiân sī kan-taⁿ sio chi̍t khang sè-sè khang-á, tùi A-lân lâi kóng khó-lêng sī sio-tio̍h i ê tē-jī sèⁿ-miā kāng-khoán. Góa kám-kak chit ê sio A-lân hō͘-sòaⁿ ê lâng si̍t-chāi sī khó-ò͘, chin siūⁿ-beh thè A-lân chhut chi̍t-kháu oàn-khì.
|
「為啥mi̍h人 beh 燒你 ê 雨傘--leh？」 |
|
“Kā góa hō͘-sòaⁿ sio chi̍t khang ê lâng mā m̄-sī thiau-kang ê la. Ū chi̍t ê lú-tiàm-goân kā góa kóng, thâu-ke chia̍h-hun ê sî-chūn, bô chù-ì khì kā iah-bōe hoa--khì ê hoan-á-hóe lak-ji̍p-khì góa ê hō͘-sòaⁿ. Só͘-í, chiah ē chin pháiⁿ-ūn khì sio-tio̍h chi̍t khang.”
|
我 ná 問，mā ná 瞭解這枝雨傘對阿蘭 ê 重要性。ùi 阿蘭 in tau ê 經濟狀況來看，阿蘭食頭路 mā 已經4、5冬--ah。但是，伊 ê 薪水 mā 才一個月18箍niā-niā。伊 beh 買一枝值12、13箍 ê 雨傘並 m̄ 是hiah-nī-á 簡單 ê 代誌。買著俗物件，用無兩 kái 著歹--去，所以，伊儉半冬 ê 錢來買這枝較好 ê 雨傘。用著才好 ê 雨傘，伊當然是會提出來展 hō͘ 厝邊隔壁 ê 人看。我會thang 瞭解伊 提 hō͘ in 看 hit 款歡喜 ê 心情。雖然是 kan-taⁿ 燒一空小小仔，對阿蘭來講可能是燒著伊 ê 第二性命共款。我感覺這 ê 燒阿蘭雨傘 ê 人實在是可惡，真想 beh替阿蘭出一口怨氣。 |
|
“Goân-lâi sī án-ne o͘, sui-jiân kóng i m̄-sī thiau-kang, tān-sī, i kám ka-kī lóng m̄-chai-iáⁿ leh?”
|
「Kā 我雨傘燒一空 ê 人 mā m̄ 是 thiau-kang--ê la。有一個女店員 kā 我講，頭家食薰 ê 時陣，無注意去 kā iah bōe hoa 去 ê 番仔火落入去我 ê 雨傘。所以，才會真歹運去燒著一空。」 |
|
“I ū khòaⁿ-tio̍h tong-jiân sī chai-iáⁿ chiah tio̍h.”
|
「原來是 án-ne--o͘，雖然講伊 m̄ 是 thiau-kang，但是，伊 kám 家己 攏 m̄ 知影--leh？」 |
|
“Hó lo̍h la, A-lân, góa siūⁿ lí tio̍h-ài khòaⁿ khah khui leh. Ū sî-chūn, chit khoán tāi-chì lí kā tòng-chò sī lí khah soe, ē-tàng án-ne siūⁿ, lí ē kám-kak khah hó-kòe lah.”
|
「伊有看著當然是知影才著。」 |
|
Tī chit ê sî-chūn, góa ē-tàng oân-choân liáu-kái sī án-chóaⁿ A-lân ē hiah-nī-á siong-sim. Chit ê pi-kio̍k ê hoat-seng, chú-iàu ê goân-in sī in-ūi thâu-ke khòaⁿ--tio̍h ê hit khang kap chit ê lú-tiàm-goân só͘ khòaⁿ--tio̍h ê hit khang só͘ tāi-piáu ê ì-gī sī bô-kāng ê. Ūi-tio̍h hō͘-sòaⁿ khì hō͘ sio chi̍t khang tio̍h hiah-nī-á siong-sim, che khióng-kiaⁿ ê m̄-sī hó-gia̍h-lâng ē-tàng liáu-kái ê tāi-chì. Ká-sú nā ū siūⁿ--tio̍h, mā bô-khó-lêng goān-ì ūi-tio̍h chia̍h chi̍t ki hun lâi pôe chi̍t ê lú-tiàm-goân cha̍p-jī-saⁿ kho͘.
|
「好--lo̍h la，阿蘭，我想你著ài看較開--leh。有時陣，這款代誌你 kā 當作是你較衰，會thang án-ne 想，你會感覺較好過--lah。」 |
|
“A-lân, m̄-thang ūi-tio̍h hō͘-sòaⁿ ê tāi-chì koh siū-khì lo̍h. Chi̍t ki hō͘-sòaⁿ pēng bô-hoat-tō͘ lâi tāi-piáu chi̍t ê lâng. Chū-chiông góa lâi-kàu Tâi-pak liáu-āu, góa chiah liáu-kái, góa só͘ chun-kèng ê lâng sī kha ta̍h si̍t tē ê lâng, pēng-m̄-sī hit khoán chhēng-saⁿ chhēng kah súi-súi-súi ê lâng. Ta̍k-hāng tāi-chì lóng o̍h pa̍t-lâng sī bô-hoat-tō͘ lâi piáu-hiān-chhut chi̍t ê lâng ê kò-sèng. A-lân, lí khó-lêng mā chai-iáⁿ, tiàm-lāi ê lâng lóng kiò góa lāu-kó͘-tóng. M̄-koh, góa kin-nî mā chiah tú-á jī-cha̍p hòe. Góa nā bô kì m̄-tio̍h lí kin-nî sī cha̍p-káu hòe hō͘?”
|
Tī 這個時陣，我會thang 完全瞭解是 án-chóaⁿ 阿蘭會 hiah-nī-á 傷心。這個悲劇 ê 發生，主要 ê 原因是因為頭家看著 ê hit 空 kap 一個女店員所看著 ê hit 空所代表ê 意義是無共--ê。為著雨傘去hō͘ 燒一空著 hiah-nī-á 傷心，這恐驚 ê m̄ 是好額人會thang 了解 ê 代誌。假使若有想著，mā 無可能願意為著食一枝薰來賠一個女店員12、3箍。 |
|
A-lân tī chit ê sî-chūn mā í-keng bô leh khàu ah. I kiâⁿ-chhut pâng-keng, góa mā tòe i kiâⁿ--chhut-lâi, chē tī tú-á poaⁿ--lâi ê í-á.
|
「阿蘭，m̄ thang 為著雨傘 ê 代誌 koh 受氣--loh。一枝雨傘並無法度來代表一個人。自從我來到台北了後，我才了解，我所尊敬 ê 人是腳踏實地 ê 人，並 m̄ 是 hit款穿衫穿 kah súi súi súi ê 人。逐項代誌攏學別人是無法度來表現出一個人 ê 個性。阿蘭，你可能 mā 知影，店內 ê 人攏叫我老古董。m̄ 過，我今年 mā 才 tú-á 20歲。我若無記 m̄ 著你今年是19歲--ho͘N？」 |
|
“A-lân, sè-hàn ê sî-chūn, lí phùi-chhùi-nōa tī góa ê bīn téng-koân chit kiāⁿ tāi-chì, lí iah ē-kì-tit bô? Hit ê sî-chūn, lí sī chit ê kò-sèng chin kiông ê lâng.”
|
阿蘭 tī 這個時陣 mā 已經無 leh 哭--ah。伊行出房間，我 mā tòe 伊行出來，坐 tī tú-á 搬來 ê 椅仔。 |
|
A-lân kóng: “Kám ū chit khoán tāi-chì, góa nà ē lóng bōe-kì-tit leh?” I piáu-hiān-chhut chin bô-hoat-tō͘ siong-sìn ê piáu-chêng, m̄-koh, i ê bīn í-keng ū bî-bî-á leh chhiò ah. A-lân thè góa chiong tê-poe-á thîn tê thîn hō͘ tīⁿ.
|
「阿蘭，細漢 ê 時陣，你 phùi 嘴瀾 tī 我 ê 面頂懸這件代誌，你 iah 會記得無 ？hit 個 時陣，你是一個個性真強 ê 人。」 |
|
“Góa chin hoâi liām lán sè-hàn sî-chūn ê tāi-chì. Tān-sī, góa chit-má tio̍h ti̍h-beh khì chò-peng ah. Só͘-í, góa thiau-kang lâi lín tau hiòng lín kò-sî. Sui-jiân, chèng-sek ji̍p-khì chò-peng èng-kai sī tī mê-nî ê tāi-chì, m̄-koh, góa beh seng tńg-khì chng-kha hó-hó toàn-liān góa ê sin-thé. Nā-sī kè-sio̍k lâu tī Tâi-pak, khióng-kiaⁿ góa ê sin-thé ē lú lâi lú chha, lú lâi lú bô-lō͘-iōng. Tī chia, lah-sap ê khong-khì, ut-chut ê tāi-chì kui-tōa-tui, sim-chêng it-ti̍t bô kóng kài hó.”
|
阿蘭 講 ：「Kám 有這款代誌，我 nà 會攏 bōe 記得--leh？」伊表現出真無法度相信 ê 表情，m̄ 過，伊 ê 面已經有微微仔leh 笑 --ah。阿蘭替我將茶杯仔斟茶斟 hō͘ tīⁿ。 |
|
Kóng kàu chia, góa hoat-hiān chhù-piⁿ keh-piah tòa tàu-tīn ê a-pô, lóng tī piⁿ-á leh khòaⁿ hó-hì khoán, thau-thau-á leh kóng sè-siaⁿ-ōe. A-lân ê sim-chêng í-keng chin loān ah, góa bô goān-ì koh in-ūi góa ê tāi-chì lâi hō͘ i chhau-hoân. Só͘-í, góa siūⁿ góa tiām-tiām lâi thiaⁿ i kóng siáⁿ-mi̍h, mā hó ke liáu-kái A-lân ê tāi-chì. A-lân thiaⁿ-liáu góa ê ōe mā ná-chhiūⁿ siū-tio̍h kám-tōng ê khóaⁿ, i ê ba̍k-chiu it-ti̍t khòaⁿ thô͘-kha, ná-chhiūⁿ sī leh hoâi-liām kòe-khì ê tāi-chì. I ê bīn-sek mā tī chit ê sî-chūn piàn-liáu khah hó-khòaⁿ, i ê ba̍k-chiu mā sam-put-gō͘-sî ê khòaⁿ ùi góa chia lâi.
|
「我真懷念咱細漢時陣 ê 代誌。但是，我 chit-má 著 ti̍h-beh 去 作兵 --ah。所以，我 thiau-kang 來恁 tau 向lín告辭。雖然，正式入去作兵應該是 tī 明年 ê 代誌，m̄ 過，我 beh 先轉去 庄腳好好鍛鍊我 ê 身體。若是繼續留 tī 台北，恐驚我 ê身體會愈來愈差，愈來愈無路用。Tī chia，垃圾 ê 空氣，鬱卒 ê 代誌規大堆，心情一直無講 kài 好。」 |
|
“Góa bô goān-ì kè-sio̍k kòe chit khoán ê ji̍t-chí ah. Chit-má tú-á-hó ū chi̍t ê chin hó ê ki-hōe lâi kái-piàn. Ká-sú góa ê ì-goān nā ū-hoat-tō͘ lâi si̍t-hiān, nā án-ne lāu-kó͘-tóng tio̍h ē piàn-chò a-peng-ko loh.”
|
講到 chia，我發現厝邊隔壁 tòa 鬥陣 ê 阿婆，攏 tī 邊仔 leh看好戲款，偷偷 仔leh 講細聲話。阿蘭 ê 心情已經真亂 --ah，我無願意 koh 因為我 ê 代誌來 hō͘ 伊操煩。所以，我想我恬恬來聽伊講啥mi̍h，mā 好加了解阿蘭 ê 代誌。阿蘭聽 了我 ê 話 mā 若像受著感動 ê 款，伊 ê 目珠一直看塗腳，若像是 leh 懷念過去 ê 代誌。伊 ê 面色 mā tī 這個時陣變了較好看，伊 ê 目珠 mā 三不五時 ê 看 ùi 我 chia 來。 |
|
“Nā án-ne tio̍h chiok hó ah. Góa ē kià mi̍h-kiāⁿ khì hō͘ lí.”
|
「我無願意繼續過這款 ê 日子 --ah。Chit-má tú-á 好有一 個真好 ê 機會來改變。假使我 ê 意願若有法度來實現，若 án-ne 老古董著會變作阿兵哥--loh。」 |
|
“A-lân, lí m̄-bián kià mi̍h-kiāⁿ lâi hō͘ góa, lí chí-iàu ū sî-kan siá-phoe lâi hō͘ góa tio̍h ē-sái loh.”
|
「若 án-ne 著足好 --ah。我會寄物件去 hō͘ 你。」 |
|
Chi̍t-sî-kan, góa ná-chhiūⁿ ū hit chióng í-keng khì chò-peng ê sim-chêng kāng-khoán, ba̍k-sái sī kiông-beh lâu--chhut-lâi, ōe mā kiông-beh kóng bōe lo̍h-khì.
|
「阿蘭，你 m̄ 免寄物件來 hō͘ 我，你只要有時間寫批來 hō͘ 我著會使 loh。」 |
|
“Ûi-tek hiaⁿ, lí chin liáu-put-khí, sī án-chóaⁿ lâng kiò lí lāu-kó͘-tóng lí lóng bōe siū-khì leh?”
|
一時間，我若像有 hit 種已經去作兵 ê 心情共款，目屎是強 beh 流出來，話 mā 強 beh 講 bōe 落去。 |
|
“Góa nā-sī chin-chiàⁿ siū-khì, góa m̄ tio̍h ài kah lâng oan-ke? Só͘-í, góa siūⁿ-beh iōng sî-tiāu thâu-lō͘ lâi hō͘ ta̍k-ke liáu-kái góa ê ióng-khì. Hia ê lóng sī chi̍t-kóa m̄-káⁿ sî-thâu-lō͘ ê nńg-kha-hê. Ká-sú, góa nā ē-tàng tī ta̍k-ke ê bīn-thâu-chêng thê-chhut sî-chit, góa siūⁿ che it-tēng sī chi̍t kiāⁿ chin chhù-bī ê tāi-chì.”
|
「為德兄，你真了不起，是 án-chóaⁿ 人叫你老古董你攏 bōe受氣--leh？」 |
|
“Kóng ê mā sī.”
|
「我若是真正受氣，我 m̄ 著ài kah 人員家--loh？所以，我想 beh 用辭掉頭路來 hō͘ 逐家了解我 ê 勇氣。Hia ê 人 攏是一寡 m̄ 敢辭頭路 ê 軟腳蝦。假使，我若會thang tī 逐家 ê 面頭前提出辭職，我想這一定是一件真趣味 ê 代誌。」 |
|
“A-lân, góa lēng-kang chiah koh lâi pài-hóng lí hó ah. Kin-á-ji̍t í-keng chin òaⁿ ah, chiah chhiáⁿ lí thè góa hiòng a-ḿ mn̄g an.”
|
「講 ê mā 是。」 |
|
“Iah chá leh mā.”
|
「阿蘭，我另工才 koh 來拜訪你好--ah。今仔日已經真晏--ah，才請你替我向阿姆問安。」 |
|
“Góa siūⁿ góa iah sī lēng-kang chiah-koh lâi pài-hóng hó ah.”
|
「Iah 早 leh mā。」 |
|
Góa ùi í-á khiā--khí-lâi, khòaⁿ-tio̍h A-lân ê ba̍k-chiu leh khòaⁿ góa, góa ê bīn ná-chhiūⁿ âng--khí-lâi. Siūⁿ-tio̍h góa iah ū chiok chē ōe siūⁿ-beh kóng, tān-sī, kan-taⁿ kóng bô chi̍t-pòaⁿ niā-niā, góa ná khì hō͘ lâng ùi āu-piah-bīn kā góa khian-tiâu leh kāng-khoán.
|
「我想我 iah 是另 kang 才 koh 來拜訪好--ah。」 |
|
“Ûi-tek hiaⁿ, lí nā chin-chiàⁿ khì chò-peng, góa it-tēng ē siá-phoe hō͘ lí.”
|
我 ùi 椅仔企起來，看著阿蘭 ê 目珠 leh看我，我 ê 面若像紅起來。想著我 iah 有足濟話想 beh 講，但是，kan-taⁿ 講無一半 niā-niā,我若去 hō͘ 人 ùi 後壁面 kā 我牽 tiâu leh 共款。 |
|
“Hó, góa chiah tán lí ê phoe.”
|
「為德兄，你若真正去作兵，我一定會寫批 hō͘ 你。」 |
|
Góa ùi A-lân in tau kiâⁿ--chhut-lâi, chiap-chhiok-tio̍h gōa-kháu chheng-liâng ê khong-khì, góa ná-chhiūⁿ kám-siū-tio̍h A-lân leh siá-phoe hō͘ góa ê hit chióng kám-kak. A-lân nā chin-chiàⁿ siá-phoe hō͘ góa, góa mā iah-sī ka-kī chi̍t ê lâng, siūⁿ-tio̍h chia, góa ū chi̍t chióng kóng-bōe-chhut ê siok-bo̍k tī sim-koaⁿ-lāi. Kā A-lân chi̍t ê lâng pàng tī chhù--lí, góa tùi A-lân ê ka-cho̍k mā ū kám-kak tio̍h put-boán. Giâ-thâu khòaⁿ-tio̍h móa thiⁿ ê liû-chhiⁿ, góa phah-sǹg beh iân khe-á-piⁿ kiâⁿ-tńg-khì sok-siá. Chit ê sî-chūn, góa ū chi̍t chióng siūⁿ-beh pàng-sat it-chhè, khai-sí góa lēng-gōa chi̍t chióng bô-kāng ê jîn-seng ê chhiong-tōng. M̄-chai sī án-chóaⁿ, góa kèng-jiân siūⁿ-beh kiâⁿ tī Tām-chúi-hô piⁿ, tōa-siaⁿ chhiùⁿ-chhut kun-tūi tiong tiāⁿ-tiāⁿ leh chhiùⁿ ê chìn-hêng-khek. Tu̍t-jiân-kan, góa hoat-hiān tio̍h góa ê koa-siaⁿ sī hiah-nī-á kāu, hiah-nī-á ióng.
|
「好，我才等你 ê 批。」 |
