Put-sí sian-jîn ê pi-ai
|
不死仙人ê悲哀 |
| Tân Gī-jîn |
陳義仁 |
|
e̍k
|
譯 |
|
Chin chhut-miâ ê gín-á kò͘-sū “Ka-lí-bō iû-kì”, ū chi̍t-chām kì-chài, bó͘ chi̍t só͘-chāi, ū chi̍t-kóa Put-sú (éng-oán bōe sí) sian-jîn. Chit-chióng lâng, chi̍t-ē chhut-sì, thâu-hia̍h tò-pêng tō ū chi̍t-lia̍p îⁿ-pan. Lâng nā khòaⁿ tio̍h bó͘-lâng ū chit-lia̍p îⁿ-pan, sûi chai-iáⁿ chit-ê lâng éng-oán bōe sí. Chit-chióng-lâng bô gōa-chōe, choân-kok chha-put-to 1100 ê.
|
真出名ê囡仔故事《Ka-lí-bō遊記》 ，有一chām記載，某一所在，有一寡不死（永遠bōe死）仙人。這種人，一下出世，頭額倒爿就有一粒圓斑。人若看著某人有這粒圓斑，隨知影這個人永遠bōe死。這種人無偌濟，全國差不多1100個。 |
|
Ka-lí-bō chi̍t-ē thiaⁿ tio̍h ū chit-khoán lâng, sûi-sî piáu-sī hui-siông ê him-siān. I chiū hoat-piáu ko-kiàn, nā i sī chi̍t-ê put-sú sian-jîn, i beh án-chóaⁿ án-chóaⁿ, i beh phah-piàⁿ thàn-chîⁿ, beh choan-sim gián-kiù kho-ha̍k kap gē-su̍t, beh chīn-sim, kong-chèng lâi kì-chài kòe-khì só͘ hoat-seng ê tāi-chì, án-ni i ē chiâⁿ-chò tì-sek kap tì-hūi ê oa̍h-pó-pòe, chiâⁿ-chò choân-kok ê sian-ti. I beh pôe-iúⁿ, chí-tō chheng-liân lâng ê sim-lêng, tī keng-chè-siōng, iā beh chīn só͘-ē pang-chān lâng . . . . .
|
Ka-lí-bō一下聽著有這款人，隨時表示非常ê欣羨。伊就發表高見，若伊是一個不死仙人，伊beh án-chóaⁿ án-chóaⁿ，伊beh扑拚趁錢，beh專心研究科學kap藝術，beh盡心、公正來記載過去所發生ê代誌，án-ni伊會成做智識kap智慧ê活寶貝，成做全國ê先知。伊beh培養，指導青年人ê心靈，tī經濟上，也beh盡所會幫贊人..... |
|
Ka-lí-bō kóng liáu, hit-ê kok-ka ê lâng lóng tòng-bōe-tiâu chhiò kah kī-kā-kiò. In chí chhut i-ê chhò-gō͘, i só͘ ká-sióng ê seng-oa̍h, m̄-nā bô ha̍p-lí, iā bô sek-tòng. In-ūi i só͘ siū--ê, sī ká-tēng lâng ū éng-oán ê chheng-chhun, éng-oán kiān-khong, ēng-bōe-chīn ê oa̍h-le̍k. Tān-sī, che sī bô-khó-lêng. In chiū kā Ka-lí-bō soeh-bêng, chiah-ê put-sú sian-jîn si̍t-chè ê chêng-hêng.
|
Ka-lí-bō講了，hit個國家ê人攏擋bōe-tiâu笑kah kī-kā叫。In指出伊ê錯誤，伊所假想ê生活，m̄若無合理，也無適當。因為伊所受--ê,是假定人有永遠ê青春，永遠健康，用bōe盡ê活力。但是，che是無可能。In就kā Ka-lí-bō說明，chiah-ê不死仙人實際ê情形。 |
|
Put-sú sian-jîn, chi̍t-pah-nî iā hán-tit ē chhut-sì nn̄g-saⁿ-ê, in ê it-kí it-tōng kap phó͘-thong-lâng lóng kāng-khoán. 30 hòe í-āu chiū chiām-chiām iu-ut, sòng-chì, ti̍t-kàu 80 hòe. Tng in oa̍h kàu it-poaⁿ ê lâng siōng-koân ê nî-hòe 80 hòe ê sî, in m̄-nā ū it-poaⁿ lāu-lâng só͘-ū ê gû-gōng kap jio̍k-tiám, koh in-ūi in hoân-ló ka-kī éng-oán bōe-sí, só͘-í ū koh khah chōe ê mâ-hoân. In piàn kah chin kò͘-chip, gâu siū-khì, tham-sim, iu-chhiû, cha̍p-liām, bōe si̍t-chāi, bōe hó khoán-thāi pêng-iú . . . . . In siōng bêng-hián ê àu-náu chiū-sī, oàn-tò͘ kap bû-lêng. In oàn-tò͘ ê bo̍k-phiau ná-chhiūⁿ sī it-poaⁿ siàu-liân lâng ê pháiⁿ-si̍p-koàn kap it-poaⁿ lāu-lâng ê sí. In chek-pī siàu-liân lâng ê si̍p-koàn, ka-kī toān-choa̍t it-chhè ê hióng-siū; tng in khòaⁿ pa̍t-lâng chhut-chòng, in chiū oàn-thàn chāi sim-té, kóng pa̍t-lâng ū phiah-hong-káng, kan-nā in ji̍p-káng bô-bāng. Tû liáu tī chheng-liân kap tiong-liân ê sî só͘ o̍h só͘ khòaⁿ--ê í-gōa, in bô jīm-hô chheng-chhó ê kì-e̍k. Só͘-í, in tùi tāi-chì ê liáu-kái, lóng lêng-khó thiaⁿ lâng kóng. In tiong-kan khah bô hiah chhi-chhám--ê, ná-chhiūⁿ sī hiah-ê lāu kah oân-choân sòng-sit kì-e̍k ê lâng. In ē tit-tio̍h khah chōe ê tông-chêng kap pang-chān, in-ūi khah bô pháiⁿ-phiah. In nā kàu 80 hòe, tī hoat-lu̍t-siōng chiū sǹg chò sī sí-lâng ah; in-ê kè-sêng-jîn chiū kè-sêng in-ê châi-sán, kan-nā lâu tām-po̍h-á chîⁿ hō͘ in seng-oa̍h, chiah-ê khó-liân ê lâng tō ài khò kong-hùi lâi bú-ióng ah. Kàu chit sî-chūn, pa̍t-lâng chiū jīn-ūi in bô-hoat-tō͘ chiông-sū sìn-thok á-sī thàn-chîⁿ ê kang-chok. Bē-tàng bé, iā bē-tàng sêng-cho͘ thó͘-tē; bē-tàng ūi jīm-hô ê àn-kiāⁿ chò-chèng, m̄-nā bē-tàng ūi bîn-sū hêng-sū àn-kiāⁿ chò-chèng, liân siōng sè-hāng ê tāi-chì to bô koat-tēng-koân.
|
不死仙人，一百年也罕得會出世兩、三個。In ê一舉一動kap普通人攏共款。30歲以後就漸漸憂鬱、喪志，直到80歲。當in活到一般ê人上懸ê年歲80歲ê時，in m̄若有一般老人所有ê愚憨kap弱點，koh因為in煩惱家己永遠bōe死，所以有koh較濟ê麻煩。In變kah真固執、gâu受氣、貪心、憂愁、雜唸、bōe實在，bōe好款待朋友.....In上明顯ê懊惱就是怨妒kap無能。In怨妒ê目標若像是一般少年人ê歹習慣kap一般老人ê死。In責備少年人ê習慣，家己斷絕一切ê享受；當in看別人出葬，in就怨嘆在心底，講別人有避風港，kan-nā in入港無望。除了tī青年kap中年ê時所學、所看--ê以外，in無任何清楚ê記憶。所以，in對代誌ê了解，攏寧可聽人講。In中間較無hiah淒慘--ê,若像是hiah-e老kah完全喪失記憶ê人。In會得著較濟ê同情kap幫贊，因為較無歹癖。In若到80歲，tī法律上就算做是死人--ah。In ê繼承人就繼承in ê財產，kan-nā留淡薄仔錢hō͘ in生活。Chiah-ê可憐ê人tō ài靠公費來撫養--ah。到這時陣，別人就認為in無法度從事信託抑是趁錢ê工作。Bē當買，也bē當承租土地；bē當為任何ê案件做證，m̄若bē當為民事刑事案件做證，連上細項ê代誌都無決定權。 |
|
Kàu 90 hòe, chhùi-khí lak-liáu-liáu, thâu-khak kng-lu-lu, í-keng bōe hun-pia̍t kiâm-sng-khó͘-chiáⁿ, kan-nā chia̍h ē-sái chia̍h--ê, lim ē-sái lim--ê, bô si̍t-io̍k, iā bô ūi-kháu. Kín kám-jiám--tio̍h ê pīⁿ, iû-goân kám-jiám--tio̍h. In kì-bōe-tiâu tāi-chì kap pa̍t-lâng ê miâ, liân chì-chhin kap hó-iú ê miâ lóng bōe-kì. Iā in-ūi chi̍t-kù-ōe to chêng-āu kì-bōe-tiâu, só͘-í, liân in chit-chūn î-it ê siau-khián (chiū-sī tha̍k-chheh) iā bô hoat-tō͘.
|
到90歲，嘴齒落了了，頭殼光lu-lu，已經bōe分別鹹酸苦chiáⁿ，kan-nā食會使食--ê,lim會使lim--ê,無食慾，也無胃口。緊感染--著ê病，猶原感染--著。In記bōe-tiâu代誌kap別人ê名，連至親kap好友ê名攏bōe記。也因為一句話都前後記bōe-tiâu,所以，連in這陣唯一ê消遣（就是讀冊）也無法度。 |
|
In-ūi kak-ka ê gú-giân put-toān teh piàn-chhian, só͘-í bô-kāng sî-tāi ê put-sú sian-jîn hō͘-siōng kóng-ōe iā oh-tit liáu-kái, kap phó͘-thong ê lâng kóng-ōe iā kāng-khoán. Án-ni, in-ê seng-oa̍h kèng-ka put-piān, in piàn-chò ná gōa-kok-lâng leh.
|
因為國家ê語言不斷teh變遷，所以無共時代ê不死仙人互相講話也oh-tit了解，kap普通ê人講話也共款。Án-ni，in ê生活更加不便，in變做若外國人--leh。 |
|
Thiaⁿ tio̍h chiah-ê tāi-chì liáu-āu, Ka-lí-bō má-siōng sit-khì tui-kiû éng-oán bōe-sí ê io̍k-bōng.
|
聽著chiah-ê代誌了後，Ka-lí-bō馬上失去追求永遠bōe死ê慾夢。 |
|
(Hong-hiòng Tē 16 kî, 1992 nî 5 goe̍h)
|
（風向第16期，1992年5月） |
