Pháiⁿ-siu-sêng bāng āu-tang
|
歹收成，望後冬 |
| Tân Gī-jîn |
陳義仁 |
|
e̍k
|
譯 |
|
Téng-nî joa̍h--lâng siu-koah ê kî-kan, tú tio̍h ú-kî, tōa-hō͘ liân-sòa lo̍h kúi-nā kang, chin-chōe tiū-á lóng gō͘ liáu siu-koah ê ji̍t-chí. Tōa-ché ê tiū-á, iā in-ūi hō͘-chúi chìm siuⁿ-kú, bián-kióng siu-koah liáu, koh bô ji̍t thang pha̍k, siūⁿ chīn pān-hoat pó͘-kiù, tōa-pō͘-hūn iû-goân siⁿ-ko͘, hoat-gê. M̄-nā siu-sêng bái, koh ài sì-kòe pài-thok chiah bē ē-chhut--khì, koh kan-nā bē tio̍h kong-tēng-kè ê chi̍t-pòaⁿ.
|
頂年熱--人收割ê期間，tú著雨期，大雨連續落幾若工，真濟稻仔攏誤了收割ê日子。大姐ê稻仔，也因為雨水浸siuⁿ久，勉強收割了，koh無日thang曝，想盡辦法補救，大部份猶原生菇、發芽。M̄若收成bái,koh ài四界拜託才賣會出--去，koh kan-nā賣著公定價ê一半。 |
|
Tōa-ché múi-pái tńg--lâi, kóng tio̍h chit-ê tāi-chì, nâ-âu-kńg chiū tīⁿ. A-bú lóng an-ùi tōa-ché kóng: “pháiⁿ-siu-sêng, bāng āu-tang. Lán chò-sit-lâng, pún-lâi chiū-sī ài kap thiⁿ táⁿ-tó͘, tú-tio̍h hong-thai kap ú-kî éng ē. M̄-kú, lán chò-sit-lâng, khah ū té”.
|
大姐每擺轉--來，講著這個代誌，嚨喉管就tīⁿ。阿母攏安慰大姐講：「歹收成，望後冬。咱作穡人，本來就是ài kap天打賭，tú著風颱kap雨期永會。M̄-kú,咱作穡人，較有底。」 |
|
Tōa-ché-hu bô chàn-sêng a-bú ê kóng-hoat, chiū kóng: “Tio̍h lah!” Pháiⁿ-siu-sêng bāng āu-tang lah, tān-sī chi̍t-tang bāng kòe chi̍t-tang, góa iā bāng kàu 40 gōa beh 50 hòe ah, m̄-sī lóng kāng-khoán. Khiām-chia̍h khiām-ēng, kan-nā thàn tio̍h chhī kúi-ê gín-á tōa-hàn. Beh khí chi̍t-keng-á phó͘-thong-chhù, tō ài kā lông-hōe tāi-khóaⁿ, hêng kúi-nî ah, iáu teh thoa.
|
大姐夫無贊成阿母ê講法，就講：「著--lah！歹收成望後冬--lah，但是一冬望過一冬，我也望到40外beh 50歲--ah，m̄是攏共款。儉食儉用，kan-nā趁著飼幾個囡仔大漢。Beh起一間仔普通厝，tō ài kā農會貸款，還幾年--ah，iáu teh拖。」 |
|
Liáu-āu tōa-ché-hu kái-piàn keng-chok, thiaⁿ kóng chèng-chhài ê siu-ek iáu sǹg bōe-bái, chiū iōng-sim gián-kiù án-chóaⁿ chèng, án-chóaⁿ koán-lí, put-toān kap ū keng-giām ê lâng thó-lūn, 5 hun-tē choân-pō͘ kái chèng-chhài. Chèng-chhài chin kāu-kang, ta̍k-ji̍t bô-sî êng, bô hoat-tō͘ chhut-khì chòe-kang, chiū choan-sim it-ì kap tōa-ché chéng-lí chhài-hn̂g.
|
了後大姐夫改變耕作，聽講種菜ê收益iáu算bōe-bái。就用心研究án-chóaⁿ種，án-chóaⁿ管理，不斷kap有經驗ê人討論，5分地全部改種菜。種菜真厚工，逐日無時閒，無法度出去做工，就專心一意kap大姐整理菜園。 |
|
Tē it pái beh chèng siáⁿ ? Tōa-ché-hu kap tōa-ché chham-siông liáu koh chham-siông, sǹg liáu koh sǹg, siūⁿ kóng chèng chhài-thâu ē tú tio̍h hó sî-ki, tān-sī jîn-soàn put-jû sî-ūn, siu-sêng ê sî, sàng khì kang-chhiúⁿ, chi̍t kong-kin bē bô chi̍t-kho͘, bián-bián kióng-kióng pún-chîⁿ siu--tńg-lâi, só͘-ū tâu-ji̍p sî-kan kap khùi-la̍t lóng o͘-iú--khì.
|
第一擺beh種啥？大姐夫kap大姐參詳了koh參詳，算了koh算，想講種菜頭會tú著好時機。但是人算不如時運，收成ê時，送去工廠，一公斤賣無一箍，勉勉強強本錢收--轉-來，所有投入時間kap氣力攏烏有--去。 |
|
Tōa-ché siūⁿ kóng, tē-it pái khah bô keng-giām, tòng-chò thàn tio̍h keng-giām tō hó! Chi̍t-chām-á ê sit-bāng liáu āu, koh chhiong-móa ǹg-bāng kái chèng ko-lê-chhài. Kiat-kó lú hāi, liân pún-chîⁿ to siu bōe tńg--lâi.
|
大姐想講，第一擺較無經驗，當做趁著經驗tō好！一chām仔ê失望了後，koh充滿向望改種高麗菜。結果愈害，連本錢都收bōe轉--來。 |
|
Khut-kiông koh kò͘-chip ê tōa-ché-hu, chin m̄ kam-goān, koat-sim koh chèng chi̍t-pái ko-lê-chhài. Chit-pái kè-siàu ū liô-á khah-koân, goán lóng thè tōa-ché hoaⁿ-hí, kā tōa-ché kún-chhiò kóng: “Chit-pái hō͘ lín teh--tio̍h ah.” Tōa-ché mā hoaⁿ-hí kah, khó-sioh khì-hāu put-tùi, thâng-hāi koh chōe, tōa-tōa kiám siu.
|
倔強koh固執ê大姐夫，真m̄甘願，決心koh種一擺高麗菜。這擺價數有liô仔較懸，阮攏替大姐歡喜，kā大姐滾笑講：「這擺hō͘ lín teh--著ah。」大姐mā歡喜kah，可惜氣候不對，蟲害koh濟，大大減收。 |
|
Kè-sio̍k chèng-chhài neh ? Á-sī koh tńg-lâi chèng tiū-á ? It-hiòng chò-sū chin-ū chū-sìn kap phek-le̍k ê tōa-ché-hu, hoe-sim sòng-chì khai-sí tiû-tû, iā sán-seng gî-he̍k (gî-būn, bê-he̍k, siūⁿ-bōe-hiáu): “lán chò-sit-lâng kā lâng bé mi̍h-kiāⁿ, kè-chîⁿ chāi lâng khui, chi̍t-chiam to bōe-kiám--tit; lán-ê lông-sán-phín beh bē, kè-chîⁿ iā-sī sûi-chāi lâng hoah, chi̍t-chiam to bōe-ke--tit. Chin kî-koài.”
|
繼續種菜neh？抑是koh轉來種稻仔？一向做事真有自信kap魄力ê大姐夫，灰心喪志開始躊躇，也產生疑惑（疑問、迷惑、想bōe曉）：「咱作穡人kā人買物件，價錢在人開，一占都bōe-減--tit；咱ê農產品beh賣，價錢也是隨在人喝，一占都bōe-加--tit。真奇怪。」 |
|
Tiû-tû to tiû-tû, siūⁿ-bōe-hiáu to siūⁿ-bōe-hiáu, chhân-hn̂g chóng bōe-sái pàng hō͘ pha-hng ah! Tōa-ché o̍h a-bú ê kháu-khì kóng: “Pháiⁿ-siu-sêng, ko͘-put-chiong tio̍h bāng āu-tang, bô beh án-chóaⁿ ?”
|
躊躇to躊躇，想bōe曉to想bōe曉，田園總bōe使放hō͘拋荒--ah！大姐學阿母ê口氣講：「歹收成，姑不chiong著望後冬，無beh án-chóaⁿ？」 |
|
Tōa-ché-hu kám-khài kóng: “Lâng kóng liáu-chîⁿ seng-lí bô-lâng chò, lán m̄-sī siông-siông teh chò hi̍hN ? pháiⁿ siu-sêng bāng āu-tang, hó lah! Bāng āu-tang lah!”
|
大姐夫感慨講：「人講了錢生理無人做，咱m̄是常常teh做hi̍hN？歹收成望後冬，好--lah！望後冬--lah！」 |
|
(Hong-hiòng Tē 15 kî, 1992 nî 3 goe̍h)
|
（風向第15期，1992年3月） |
