Hái-phīⁿ Sin-niû_02
|
海鼻新娘_02 |
|---|---|
| Iûⁿ Ún-giân e̍k | 楊允言譯 |
|
3
|
3 |
|
Phàu-á tī tiâⁿ-lāi piak--khui, pò͘-phâng chiong chhiah-iām ê ji̍t-thâu cha̍h--khí-lâi, lâng-kheh chi̍t-toh chi̍t-toh chē kah móa-móa, hái-lâng chin lo̍k-thiòng, tōa-siaⁿ ti̍h kóng-ōe, mài-khù chiàⁿ ti̍h hòng-sàng lāu-jia̍t ê lâm-koán, âng-lî kah hiuⁿ-kho͘ kòa tī thiaⁿ-mn̂g-kháu.
|
炮仔 tī 埕內piak--開，布棚將赤炎 ê 日頭cha̍h--起-來，人客一桌一桌坐 kah 滿滿，海人真樂暢，大聲 ti̍h 講話，mài-khù正 ti̍h 放送鬧熱 ê 南管，紅縭 kah 香箍掛 tī 廳門口。 |
|
Góa hō͘ an-pâi chē tī in chhin-tông hit toh, tī in hô-māi ê chhiò-siaⁿ lāi-tóe, góa khòaⁿ-tio̍h sè-kan ê súi kah chin-sêng.
|
我 hō͘ 安排坐 tī in 親堂 hit 桌， tī in 豪邁 ê 笑聲內底，我看著世間 ê súi kah 真誠。 |
|
“Ah.” Chi̍t-ê chhōa-thâu ê lāu chhin-tông chin khiam-hi: “Chiâ sī kán-tan ê só͘-chāi, sian-siⁿ m̄-thang kheh-khì--o͘.”
|
「啊。」一個 chhōa 頭 ê 老親堂真謙虛：「 Chiâ 是簡單 ê 所在，先生 m̄-thang客氣--哦。」 |
|
Góa tìm-thâu, tap-siā in chhin-chhiat ê hó-ì. Tiong-tàu sî-á ji̍t-thâu tng iām, sui-jiân hái-siōng hn̄g-hn̄g ê só͘-chāi tà-tio̍h bū-bū ê chúi-khì, m̄-koh káng-kháu kah chhun-lo̍h ê kéng-tì iû-goân khòaⁿ kah chin hun-bêng.
|
我 tìm 頭，答謝 in 親切 ê 好意。中晝時仔日頭當炎，雖然海上遠遠 ê 所在罩著霧霧 ê 水氣，m̄-koh港口 kah 村落 ê 景緻猶原看 kah 真分明。 |
|
Iàn-hōe khai-sí--a, in chiàu lûn lâi hoah-kûn, kóng-khí tio̍h chin chōe tāi-chì.
|
宴會開始--a ， in 照輪來hoah拳，講起著真 chōe 代誌。 |
|
“Gún chek-peh-sun-á chit chân hun-sū si̍t-chāi chin bô kán-tan.” Chi̍t-ê thâu-mn̂g choân pe̍h, tāi-khài sī a-kong hit tē ê lāu-hè-á kóng: “Che mah siàu-liân-lâng khì pak-tōe, chi̍t khì tō sī cha̍p-gōa-tang, bô lâng tńg-lâi kè-chhōa--a. Chiau-bí chit piàn tńg--lâi, ūi lán hái-phīⁿ ê lâng li̍p chi̍t-ê bô͘-hoān, piáu-sī iah-koh liām-tio̍h lán kò͘-hiong.”
|
「阮叔伯孫仔這層婚事實在真無簡單。」一個頭毛全白，大概是阿公 hit 代 ê 老歲仔講：「這嗎少年人去北地，一去 tō 是十外冬，無人轉來嫁娶--a 。昭美這遍轉--來，為咱海鼻 ê 人立一個模範，表示 iah-koh 念著咱故鄉。」 |
|
Kóng ah kóng, lâi chham-ka ê lāu-hè-á lóng chhiò--a.
|
講啊講，來參加 ê 老歲仔 lóng 笑--a 。 |
|
“Thiaⁿ kóng cha-po͘--ê sī koān-gī-oân ê hāu-siⁿ.” Chi̍t-ê kah sin-niû tī pak-tōe thó seng-oa̍h ê lú-phōaⁿ kóng: “Chiau-bí ū tāi-chì lóng kā lâng siong-môa, i sī gún lāi-tóe siōng súi--ê, èng-kai kè hō͘ chi̍t-ê iân-tâu koh ū châi-chêng ê sin-lông chiah tio̍h, nā bô, ia̍h bô koài gún chit kóa lú-phōaⁿ ē siū-khì.”
|
「聽講查甫--ê 是縣議員 ê 後生。」一個 kah 新娘 tī 北地 討生活 ê 女伴講：「昭美有代誌 lóng kā 人相瞞，伊是阮內底 siōng súi--ê ，應該嫁 hō͘ 一個緣投 koh 有才情 ê 新郎 chiah 著，若無，亦無怪阮這 kóa 女伴會受氣。」 |
|
“Mh.” Tiong-liân ê chhun-tiúⁿ tìm-thâu, kóng: “Chiàu-bí chū sè tō chin tit lâng thiàⁿ.”
|
「嗯。」中年 ê 村長 tìm 頭，講：「昭美自細 tō 真得人疼。」 |
|
Thiaⁿ ah thiaⁿ, in-ūi chiú-cheng ê chhì-khek, sîn-keng hui-siông ê oa̍h-tōng. In ê o-ló, hō͘ góa chiok siūⁿ beh kín lâi khòaⁿ-tio̍h chit ê chhun-lāi siōng súi ê sin-niû. Góa siūⁿ, múi chi̍t-ê lâng it-seng tiong lóng ē ū siōng súi, siōng kiau-ngō͘ ê hit ba̍k-ni̍h-á, khiā tiàm lun-lé siōng hit ba̍k-ni̍h-á. Chong-giâm ê cheng-kó͘-siaⁿ tī góa sim-lāi hiáng-khí.
|
聽啊聽，因為酒精 ê 刺激，神經非常 ê 活動。 In ê 呵咾， hō͘ 我足想 beh 緊來看著這個村內 siōng súi ê 新娘。我想，每一個人一生中 lóng 會有 siōng súi 、 siōng 驕傲 ê hit 目 ni̍h 仔， khiā 站婚禮上 hit 目 ni̍h 仔。莊嚴 ê 鐘鼓聲 tī 我心內響起。 |
|
Tu̍t-jiân-kan, phàu-á-siaⁿ koh khah tōa--a, chi̍t-pâi kiau-chhia thêng tī mn̂g-kháu, chhia-thang iōng bí-lē ê hoe-sek lâi chng-pān. Sin-niû kah sin-lông ùi thiaⁿ-mn̂g-kháu kiâⁿ--chhut-lâi, sin-lông chhēng chi̍t-su chhim-nâ-sek ê se-chong, sin-niû chhēng pe̍h-sek lé-ho̍k, chiòng chhin-tông tè tī āu-piah. Sin-niû chiàⁿ chún-pī beh lī-khui chit ê siⁿ-ióng jī-cha̍p-kúi-tang ê niû-ke, i khiā tòa thiaⁿ-mn̂g-kháu, tiû-tû, liû-liân.
|
突然間，炮仔聲 koh khah 大--a ，一排轎車停 tī 門口，車窗用美麗 ê 花飾來裝扮。新娘 kah 新郎 ùi 廳門口行--出-來，新郎穿一軀深藍色 ê 西裝，新娘穿白色禮服，眾親堂 tè tī 後壁。新娘正準備 beh 離開這個生養二十幾冬 ê 娘家，伊 khiā tòa 廳門口，躊躇、流連。 |
|
Kó-jiân sī chi̍t-ê súi-tang-tang ê sin-niû, i khiā tiàm hiâ, ba̍k-kho͘ chhim, chhùi-tûn kāu, chi̍t-ē chhiò tō lō͘ chhut chin-chêng, bīn-iông chheng-siù, àn lé-ho̍k, iah ē-tàng khòaⁿ chhut i tàu-tah ê thé-thài, chhiūⁿ chi̍t-châng bō͘-sēng ê hoe-chhiū, tài-tio̍h bí-lē ê soaⁿ-chhoan hong-chu, i khiā tiàm hiâ.
|
果然是一個 súi-tang-tang ê 新娘，伊 khiā 站 hiâ ，目箍深、嘴唇厚，一下笑 tō 露出真情，面容清秀，按禮服， iah 會tàng 看出伊鬥搭 ê 體態，像一欉茂盛 ê 花樹，帶著美麗 ê 山川風姿，伊 khiā 站 hiâ 。 |
|
ta̍k-ke sio-chiⁿ phah pho̍k-á o-ló.
|
Ta̍k 家相chiⁿ phah pho̍k仔o-ló。 |
|
Tu̍t-jiân-kan, chi̍t-ê chhin-tông kóng: “Lí khòaⁿ, sin-niû kòa nn̄g-kōaⁿ phōa-liān!”
|
突然間，一個親堂講：「你看，新娘掛兩 kōaⁿ phōa鍊！」 |
|
In-ūi hit ê chhin-tông ê ōe, ta̍k-ke chiong sī-sòaⁿ sóa tùi sin-niû bí-lē bīn-iông ē-kha soat-pe̍h ê ām-kún, tī ām-kún-á téng-koân, gún khòaⁿ-tio̍h sin-niû kòa chi̍t-kōaⁿ bí-lē ê pe̍h-chu phōa-liān, m̄-koh pe̍h-chu phōa-liān lāi-tóe koh khah óa ām-kún ê só͘-chāi, iah ū chi̍t-kōaⁿ kim-n̂g-sek ê phōa-liān, tī ji̍t-chiò kah kim-phōa-liān ê pôe-chhìn, pe̍h-chu-á piàn-tio̍h koh khah soat-pe̍h, kim-phōa-liān ia̍h piàn-tio̍h koh khah kim-n̂g. Chit ê bî-sòe ê hoat-hiān, tō chhin-chhiūⁿ hut-jiân-kan chhin-ba̍k-chiu khòaⁿ-tio̍h sè-kan bí-lē ê pì-bi̍t, hō͘ lâng chàn-thàn.
|
因為 hit個親堂 ê 話， ta̍k 家將視線 sóa 對新娘美麗面容下腳雪白 ê 頷頸， tī 頷頸仔頂 koân ，阮看著新娘掛一 kōaⁿ 美麗 ê 白珠phōa鍊，m̄-koh白珠phōa鍊內底 koh khah 倚頷頸 ê 所在， iah 有一 kōaⁿ 金黃色 ê phōa鍊， tī 日照 kah 金phōa鍊 ê 陪襯，白珠仔變得 koh khah 雪白，金phōa鍊亦變得 koh khah 金黃。這個微細 ê 發現， tō 親像忽然間親目睭看著世間美麗 ê 秘密， hō͘ 人讚嘆。 |
|
“Ô͘!” Hut-jiân-kan sin-niû ê lú-phōaⁿ kóng: “He m̄-sī kim-phōa-liān.”
|
「哦！」忽然間新娘 ê 女伴講：「彼 m̄ 是金phōa鍊。」 |
|
Ta̍k-ê lâng thiaⁿ--tio̍h, chùn chi̍t-ē.
|
Ta̍k 個人聽--著， chùn 一下。 |
|
“Hèⁿ ah, he m̄-sī phōa-liān.” Tiong-liân ê chhun-tiúⁿ ia̍h tìm-thâu: “Lín chim-chiok kā khòaⁿ, he m̄-sī kim-phōa-liān, chit ê pì-bi̍t í-keng chin kú--a.”
|
「 Hèⁿ 啊，彼 m̄ 是phōa鍊。」中年 ê 村長亦 tìm 頭：「 Lín 斟酌 kā 看，彼 m̄ 是金phōa鍊，這個秘密已經真久--a 。」 |
|
Ta̍k-ke koh chùn chi̍t-ē, m̄-koh chim-chiok kā khòaⁿ hit kōaⁿ kim-phōa-liān, iah sī khòaⁿ bōe chhut chi̍t-sut-á phòa-chām, hit khoán thiap-chhiat, iù-khá ê bô͘-iūⁿ, nā chún m̄-sī phōa-liān, tō m̄ chai-iáⁿ ū siáⁿ-mé thang hó tāi-thè--a.
|
Ta̍k 家 koh chùn 一下，m̄-koh斟酌 kā 看 hit kōaⁿ 金phōa鍊， iah 是看 bōe 出一屑仔破綻， hit 款貼切、幼巧 ê 模樣，若準 m̄ 是phōa鍊， tō m̄ 知影有 siáⁿ-mé 通好代替--a 。 |
|
“Sī chi̍t-tō pa-hûn.” Tu̍t-jiân-kan a-kong hit tē hit ê chhin-tông mā kóng-ōe--a: “Chiàⁿ chhin-chhiūⁿ chhoan-tiúⁿ sian-siⁿ kóng--ê, chit kiāⁿ tāi-chì í-keng chin kú--a, góa chiông-lâi m̄-pat koh chài thê-khí--kè.”
|
「是一道疤痕。」突然間阿公 hit 代 hit個親堂 mā 講話--a ：「正親像村長先生講--ê ，這件代誌已經真久--a ，我從來 m̄-pat koh 再提起--過。」 |
|
Chit ê lāu chhin-tông kóng liáu, ta̍k-ke koh chùn chi̍t-ē, hoat chhut “ah” chi̍t-siaⁿ, liáu-āu tō lóng tiām--khi.
|
這個老親堂講了， ta̍k 家 koh chùn 一下，發出「啊」一聲，了後 tō lóng tiām--去。 |
|
Kè ba̍k-ni̍h-á, hit ê pe̍h-thâu-mn̂g ê lāu-hè-á koh gia̍h-thâu, in-ūi chiú, i kui-lia̍p bīn âng-kòng-kòng, tāi-khài sī siūⁿ-tio̍h siáⁿ-mé, hoan-thâu kā tú-chiah kóng-ōe ê sió-chiá kah chhoan-tiúⁿ kóng: “Ū-iáⁿ, chit ê pì-bi̍t í-keng chiâⁿ kú--a, sī kóng lín nn̄g-ê nah ē chai-iáⁿ--leh? Góa soah siūⁿ beh thiaⁿ khòaⁿ-māi-á, lín sī án-chóaⁿ chai-iáⁿ hit kōaⁿ kim-phōa-liān ê tāi-chì.”
|
過目 ni̍h 仔， hit個白頭毛 ê 老歲仔 koh gia̍h 頭，因為酒，伊歸粒面紅貢貢，大概是想著 siáⁿ-mé ，翻頭 kā tú chiah 講話 ê 小姐 kah 村長講：「有影，這個秘密已經 chiâⁿ 久--a ，是講 lín 兩 ê 那會知影--leh ？我 soah 想 beh 聽看眛仔， lín 是按怎知影 hit kōaⁿ 金phōa鍊 ê 代誌。」 |
|
Chit sî-chūn ta̍k-ke lóng tiām--a. Chit chân siūⁿ bōe kàu ê tāi-chì, chi̍t-ē-á hō͘ lâng tńg bōe kè--lâi, soah hiông-hiông kám-kak thâu-khak ē gông. Káng-kháu iû-goân tī chhiah-iām ê ji̍t-thâu hā.
|
這時陣 ta̍k 家 lóng tiām--a 。這層想 bōe kàu ê 代誌，一下仔 hō͘ 人轉 bōe 過--來， soah 雄雄感覺頭殼會昂(gông)。港口猶原 tī 赤炎 ê 日頭下。 |
|
Kóng-ōe hit ê sin-niû ê lú-phōaⁿ tām-po̍h-á ti̍h tiû-tû, m̄-koh ta̍k-ke lóng tiām-tiām, gán-sîn lāi-tóe chhiong-boán tio̍h ho͘N3-kî. I káⁿ-ná thè sin-niû kám-kak úi-khut, lō͘-bé chiah ûn-ûn-á lâi kóng-khí:
|
講話 hit個新娘 ê 女伴淡薄仔 ti̍h 躊躇， m̄-koh ta̍k 家 lóng tiām-tiām ，眼神內底充滿著好奇。伊 káⁿ-ná 替新娘感覺委屈，落尾 chiah 勻勻仔來講起： |
|
“Sī--lah, góa sī saⁿ-tang chêng kôaⁿ--lâng sî-chūn ham i se̍k-sāi, hit chūn gún tè lâng khì kàu pak-tōe ê tiān-chú kang-chhiúⁿ chòe-kang. Gún tòa tī sok-siā lāi, chi̍t-kò͘-ge̍h sòe-kim gō͘-pah-kho͘, sin-niû tō tòa gún keh-piah. In-ūi siōng-hā-pan ê koan-hē, bé iā gún nn̄g-ê piàn chòe siōng hó ê pêng-iú. Sin-niû ê súi sī thong lâng chai, gún lóng chai-iáⁿ i sī àn lâm-pō͘ hái-piⁿ lâi ê cha-bó͘ gín-á, só͘-í chiah ū chiah-nī siù-lē ê bīn-iông kah tàu-tah ê sin-toān. Hit sî-chūn, gún kang-chhiúⁿ ū chi̍t-ê ki-su, chiah jī-cha̍p-kúi-hòe, sī chi̍t-keng chhut-miâ ê tāi-ha̍k pit-gia̍p--ê, iân-tâu, m̄-koh kan-khiáu á kan-khiáu.
|
「是--啦，我是三冬前寒--人時陣 hâm 伊熟 sāi ， hit 陣阮 tè 人去 kàu 北地 ê 電子工廠做工。阮 tòa tī 宿舍內，一個月稅金五百箍，新娘 tō tòa 阮隔壁。因為上下班 ê 關係，尾也阮兩 ê 變做 siōng 好 ê 朋友。新娘 ê súi 是通人知，阮 lóng 知影伊是按南部海邊來 ê 查某囡仔，所以 chiah 有 chiah-nī 秀麗 ê 面容 kah 鬥搭 ê 身段。 Hit 時陣，阮工廠有一個技師， chiah 二十幾歲，是一間出名 ê 大學畢業--ê ，緣投， m̄-koh 奸巧仔奸巧。 |
|
“In siong-ài--a. Tō án-ni, ta̍k-ke lóng ē ê, ia̍h bô lâng kám-kak kî-koài, him-siān sī it-tēng--ê. Gún tiāⁿ-tiāⁿ beh kah i kóng-sńg-chhiò, khó-pí kóng thè Chiau-bí siūⁿ chi̍t-kóa phiat-pō͘ lâi kā hit ê ngō͘-bān ê ki-su tiau-lân chi̍t-ē, m̄-koh, Chiau-bí sī hiah-nī-á hiân-hūi, siān-liông, i chiông-lâi m̄-pat hō͘ chit ê ki-su kám-kak ûi-lân.
|
「 In 相愛--a 。 Tō 按呢， ta̍k 家 lóng 會 ê ，亦無人感覺奇怪，欣羨是一定--ê 。阮定定 beh kah 伊講sńg笑，可比講替昭美想一 kóa 撇步來 kā hit個傲慢 ê 技師刁難一下， m̄-koh ，昭美是 hiah-nī 仔賢慧、善良，伊從來 m̄-pat hō͘ 這個技師感覺為難。 |
|
“Ū chi̍t-kang, gún kā kóng: Chiau-bí ah, lí chit khoán loān-ài hong-sek ē chia̍h-khui--o͘, i sī tāi-ha̍k-seng, koh sī ûi-it chi̍t-ê hong-liû ê ki-su, m̄-koh cha-bó͘ gín-á soah ū chheng pah ê. Chiau-bí thiaⁿ liáu-āu chhiò-chhiò, kóng: m̄-thang khòaⁿ góa bô-khí--o͘, góa m̄-sī chi̍t-ê hiah-nī gâu hoán-hóe kah loán-jio̍k ê cha-bó͘ gín-á!
|
「有一工，阮 kā 講：昭美啊，你這款戀愛方式會食虧--哦，伊是大學生， koh 是唯一一個風流 ê 技師， m̄-koh 查某囡仔 soah 有千百 ê 。昭美聽了後笑笑，講： m̄ 通看我無起--哦，我 m̄ 是一個 hiah-nī gâu反悔 kah 軟弱 ê 查某囡仔！ |
|
“Keng-kè chi̍t-tōaⁿ ji̍t-chí liáu-āu, kang-chhiúⁿ ê lâng siūⁿ kóng in beh kiat-hun--a, i ê hēng-hok piàn chòe chèng-lâng him-siān ê tùi-siōng. M̄-koh bô gōa kú, gún thiaⁿ kóng, hit ê ki-su koh kah lēng-gōa chi̍t-ê lú chit-oân siong-hó--a.
|
「經過一段日子了後，工廠 ê 人想講 in beh 結婚--a ，伊 ê 幸福變成眾人欣羨 ê 對象。 M̄-koh 無外久，阮聽講， hit個技師 koh kah 另外一個女職員相好--a 。 |
|
“Chiau-bí iû-goân chhiò-chhiò, kóng: ah! Góa m̄-sī chi̍t-ê chiah-nī loán-jio̍k ê cha-bó͘ gín-á!
|
「昭美猶原笑笑，講：啊！我 m̄ 是一個 chiah-nī 軟弱 ê 查某囡仔！ |
|
“M̄-koh, tī chi̍t-ê bô ka-pan ê lé-pài-ji̍t, góa chiong i kuiⁿ-tiâu-tiâu ê mn̂g phah--khui, hoat-hiān Chiau-bí tó tī bîn-chhn̂g téng, ām-kún-á lóng sī hui̍h, chi̍t-ki to-á hē tiàm bîn-chhn̂g piⁿ.
|
「M̄-koh， tī 一個無加班 ê 禮拜日，我將伊關 tiâu tiâu ê 門 phah--開，發現昭美倒 tī 眠床頂，頷頸仔 lóng 是血，一支刀仔下站眠床邊。 |
|
“Góa chai-iáⁿ i kiâⁿ té-lō͘, kóaⁿ-kín sàng i khì pīⁿ-īⁿ.
|
「我知影伊行短路，趕緊送伊去病院。 |
|
“Bé--á i hoe-ho̍k chá-chêng ê lo̍k-koan oa̍h-phoat, khòaⁿ bōe chhut pat siū-kè siáⁿ-mé chhòng-siong.
|
「尾--á伊恢復早前 ê 樂觀活潑，看 bōe 出 pat 受過 siáⁿ-mé 創傷。 |
|
“M̄-koh gún khai-sí khòaⁿ-tio̍h i tiāⁿ-tiāⁿ kòa-tio̍h phōa-liān ê ām-kún-á, téng-koân hit tō pa-hûn.”
|
「M̄-koh阮開始看著伊定定掛著phōa鍊 ê 頷頸仔，頂 koân hit 道疤痕。」 |
|
Chit ê sin-niû ê lú-phōaⁿ kóng liáu--a, ba̍k-chiu kim-kim ti̍h khòaⁿ lāu-jia̍t ê hun-lé, chin pi-siong ê khoán, bô koh chài chia̍h siáⁿ-mé mi̍h-kiāⁿ. Ta̍k-ke mā káⁿ-ná siū-tio̍h i ê kám-jiám, tiām-tiām-á sio-tùi-siòng, óaⁿ-tī khia̍k, khia̍k, khia̍k ê siaⁿ-im mā piàn khah sòe-siaⁿ--a.
|
這個新娘 ê 女伴講了--a ，目睭金金 ti̍h 看鬧熱 ê 婚禮，真悲傷 ê 款，無 koh 再食 siáⁿ-mé 物件。 Ta̍k 家 mā káⁿ-ná 受著伊 ê 感染， tiām-tiām 仔相(sio)對相(siòng)，碗箸khia̍k、khia̍k、khia̍k ê 聲音 mā 變 khah 細聲--a 。 |
|
“Ô͘, kám sī án-ni?” Chhoan-tiúⁿ thiaⁿ liáu-āu chhiò-chhiò, mā bô pa̍t-lâng ê ai-chhiû, kóng: “Góa chai-iáⁿ--ê m̄-sī án-ni.”
|
「哦，kám是按呢？」村長聽了後笑笑， mā 無別人 ê 哀愁，講：「我知影--ê m̄ 是按呢。」 |
|
“Ô͘?” Ta̍k-ke koh chùn chi̍t-ē.
|
「哦？」 Ta̍k 家 koh chùn 一下。 |
|
“Lín kám siūⁿ beh thiaⁿ góa kóng góa só͘ chai-iáⁿ, iú-koan sin-niû ām-kún-á hûn ê kò͘-sū?”
|
「 Lín 敢想 beh 聽我講我所知影，有關新娘頷頸仔痕 ê 故事？」 |
|
Tiong-liân ê chhoan-tiúⁿ chiong tī khǹg--lo̍h-lâi, tiám chi̍t-ki hun, jiân-āu ûn-ûn-á lâi kóng-khí:
|
中年 ê 村長將箸 khǹg--落-來，點一支薰，然後勻勻仔來講起： |
|
“He sī cha̍p-tang chêng ê tāi-chì--a, hit sî-chūn lán Lōng-pe̍h hái-phīⁿ iah bô chhin-chhiūⁿ chit-má chiah-nī hoat-tián, sàn-chhiah gín-á pit-su ài khì hái-piⁿ-á ê soan-ô͘-chio̍h hiâ khioh lê-á-khak, bōe chi̍t-kóa chîⁿ tàu thiap chhù-lāi. Chhun-lāi ê lâng ūi-tio̍h beh chó͘-chí in kiâⁿ ji̍p chhim-hái, tō tī gûi-hiám ê ta-chio̍h tiong-ng, iōng chha̍k--lâng ê thi̍h-sòaⁿ ûi--khí-lâi.
|
「彼是十冬前 ê 代誌--a ， hit 時陣咱浪白海鼻 iah 無親像 chit-má chiah-nī 發展，散赤囡仔必須愛去海邊仔 ê 珊瑚石 hiâ khioh 螺仔殼，賣一 kóa 錢鬥貼厝內。村內 ê 人為著 beh 阻止 in 行入深海， tō tī 危險 ê 礁石中央，用刺--人 ê 鐵線圍--起-來。 |
|
“Hit tang-chūn, chhiūⁿ gún chit tē ê lâng khióng-kiaⁿ leh bô lâng ē-tàng bōe kì-tit hit pái tó-siōng siōng béng ê hong-chai. Hong ùi lâm-pêng ê hái-kiap teng-lio̍k, chin kín tō kàu lán chit ê hái-phīⁿ. Hái-phīⁿ ê lâng pēng bô siūⁿ-tio̍h hong ē lâi chiah kín, chi̍t-kóa tek-pâi, hî-chûn lóng iah tī gōa-hái. Hun-thiⁿ àm-tōe chi-tiong chhun-lāi-lâng kóaⁿ beh chiong chûn thoa ji̍p káng, tōa hong-éng chin kín tō lâi kàu káng gōa, hong-ú chi-tiong, chi̍t-kóa tek-pâi, chûn-chiah hō͘ bô-chêng ê hong-éng tài-cháu.
|
「 Hit 當陣，像阮這代 ê 人恐驚 leh 無人會tàng bōe 記得 hit 擺島上 siōng 猛 ê 風災。風 ùi 南 pêng ê 海峽登陸，真緊 tō kàu 咱這個海鼻。海鼻 ê 人並無想著風會來 chiah 緊，一 kóa 竹排、漁船 lóng iah tī 外海。昏天暗地之中村內人趕 beh 將船拖入港，大風湧真緊 tō 來 kàu 港外，風雨之中，一 kóa 竹排、船隻 hō͘ 無情 ê 風湧帶走。 |
|
“Hong-chai kè liáu, ta̍k-ke chiah hiông-hiông siūⁿ-khí hit chūn tī soan-ô͘-chio̍h tiong khioh lê-á-khak ê gín-á. In chhit-kha peh-chhiú kóaⁿ--kòe-lâi, m̄-koh gín-á chá tō hō͘ hái-éng kńg-cháu--a, ta-chio̍h tiong kan-na chhē-tio̍h chi̍t-ê, i ê thâu-khak tú-á-hó giap tī ta-chio̍h tiong-ng, kui-ê lâng phak tī tîⁿ-pòaⁿ ê thi̍h-sòaⁿ téng-koân, tī o͘-sek ê hái-éng tiong pòaⁿ-phû pòaⁿ-tîm. In chiong chit ê gín-á tháu--khui, tō khòaⁿ-tio̍h chha̍k--lâng ê thi̍h-sòaⁿ-bāng tī i seng-khu téng ōe liáu chiok chōe sûn--ê, ām-kún-á mā ū chi̍t-tiâu chhim-chhim, tn̂g-tn̂g ê siong-hûn, keng-kè hái-chúi ê chìm-phàu, bah hoán pe̍h--a, ûn-ûn-á ti̍h lâu-hui̍h.
|
「風災過了， ta̍k 家 chiah 雄雄想起 hit 陣 tī 珊瑚石中 khioh 螺仔殼 ê 囡仔。 In 七腳八手趕--過-來， m̄-koh 囡仔早 tō hō͘ 海湧捲走--a ，礁石中 kan-na chhē 著一個，伊 ê 頭殼 tú 仔好夾 tī 礁石中央，歸 ê 人仆 tī 纏絆 ê 鐵線頂 koân ， tī 烏色 ê 海湧中半浮半沉。 In 將這個囡仔tháu--開， tō 看著刺--人 ê 鐵線網 tī 伊身軀頂劃了足 chōe 巡--ê ，頷頸仔 mā 有一條深深、長長 ê 傷痕，經過海水 ê 浸泡，肉反白--a ，勻勻仔 ti̍h 流血。 |
|
“Koh kòe liáu kúi-kang, hong-éng thêng--a, ji̍t-thâu koh chài chhut-hiān tī chit tè bí-lē ê hái-phīⁿ, i tài-tio̍h sió-khóa chhang-pe̍h, chiah tú hoe-ho̍k ê bīn-iông, kè-sio̍k tī ta-chio̍h tiong-ng chin kut-la̍t ti̍h khioh lê-á-khak.
|
「 Koh 過了幾工，風湧停--a ，日頭 koh 再出現 tī 這塊美麗 ê 海鼻，伊帶著小khóa 蒼白、 chiah tú 恢復 ê 面容，繼續 tī 礁石中央真搰力 ti̍h khioh 螺仔殼。 |
|
“Góa siūⁿ, chit tō pa-hûn tō sī hit pái hái-lān só͘ lâu--lo̍h-lâi chhám-thòng ê ìn-kì.”
|
「我想，這道疤痕 tō 是 hit 擺海難所留--落-來慘痛 ê 印記。」 |
|
Tiong-liân chhoan-tiúⁿ kóng soah, chiong tài ū sng-khó͘-bī ê siāu-heng lim lo̍h pak, chāi-chō ê lâng lóng tìm-thâu lâi be̍k-jīn, chhin-chhiūⁿ siūⁿ-khí chi̍t-piàn koh chi̍t-piàn ê hái-lān.
|
中年村長講 soah ，將帶有酸苦味 ê 紹興飲落腹，在座 ê 人 lóng tìm 頭來默認，親像想起一遍 koh 一遍 ê 海難。 |
|
“Che chin chhù-bī.” Thiaⁿ liáu chhoan-tiúⁿ kóng ê kò͘-sū liáu-āu, a-kong hit tē hit ê chhin-tông iōng hoâi-gî ê gán-kong khòaⁿ ta̍k-ke, kóng: “Góa só͘ chai--ê, kap lí ê koh bô-kâng.”
|
「這真趣味。」聽了村長講 ê 故事了後，阿公 hit 代 hit個親堂用懷疑 ê 眼光看 ta̍k 家，講：「我所知--ê ， kah 你 ê koh 無 kâng 。」 |
|
“Ô͘!” Ta̍k-ke thiaⁿ-tio̍h, ba̍k-chiu piàn chiok tōa-lúi--ê.
|
「哦！」 Ta̍k 家聽著，目睭變足大蕊--ê 。 |
|
“Tong-jiân.” Lāu-hè-á kóng: “Lí só͘ chai-iáⁿ ê pì-bi̍t lóng sī chin chōe lâng ū khòaⁿ--tio̍h, jî-chhiáⁿ ē-tàng chhē-tio̍h chèng-jîn--ê, m̄-koh góa só͘ kóng ê pì-bi̍t, tû-liáu góa í-gōa, tō bô lâng thang lâi chò-chèng--a.”
|
「當然。」老歲仔講：「你所知影 ê 秘密 lóng 是真 chōe 人有看--著，而且會tàng chhē 著證人--ê ， m̄-koh 我所講 ê 秘密，除了我以外， tō 無人通來做證--a 。」 |
|
Lō͘-bé, chit ê lāu-hè-á iōng sau-siaⁿ á sau-siaⁿ ê kó͘-chá khiuⁿ-kháu, kóng-khí i só͘ chai-iáⁿ ê kò͘-sū.
|
落尾，這個老歲仔用sau聲仔sau聲 ê 古早腔口，講起伊所知影 ê 故事。 |
|
“Lín chai-iáⁿ, sin-niû Chiau-bí in tau, it-hiòng lóng sī lâng-teng heng-ōng, tī gún hit iân, hiaⁿ-tī chí-bē lóng-chóng káu-ê, góa ū la̍k-ê hāu-siⁿ; sin-niû in chit pâng, hiaⁿ-tī chí-bē ū peh-ê, lang-teng heng-ōng. Pún-chiâⁿ che sī hó tāi-chì, m̄-koh ah, sin-niû ām-kún-á siong-hûn ê pì-bi̍t tō pit-su ài ùi chit tiám lâi kóng-khí.
|
「 Lin 知影，新娘昭美 in tau ，一向 lóng 是人丁興旺， tī 阮 hit 沿，兄弟姊妹 lóng 總九 ê ，我有六 ê 後生；新娘 in 這房，兄弟姊妹有八 ê ，人丁興旺。本chiâⁿ 這是好代誌， m̄-koh 啊，新娘頷頸仔傷痕 ê 秘密 tō 必須愛 ùi 這點來講起。 |
|
“Jī-cha̍p-gō͘-tang chêng hit ê sè-tāi, khó-lêng chāi-chō ta̍k-ke, bô kúi-ê pat keng-kè hit khoán ê sin-sng, he choân-jiân sī chi̍t-ê te̍k-pia̍t ê sî-tāi, lán ka-cho̍k kúi-ê chōng-teng chiàn sí tī hái-gōa, lâu--lo̍h-lâi ê lâng, tō tī chit ê hái-phīⁿ chhōa-bó͘ siⁿ-kiáⁿ. Ī-kok thóng-tī-chái lī-khui--a, chiong chit tè sàn-chhiah ê só͘-chāi lâu--lo̍h-lâi, hái-phīⁿ ê jîn-kháu ia̍h chin chió, m̄-koh, lâng ê sàn-chhiah, ū-sî-á m̄-sī iōng jîn-kháu ê chōe-chió lâi koat-tēng, hit chūn, hái-phīⁿ tāi-khài iah bô kah chi̍t-pah-hō͘ ê jîn-ke, soah lóng chia̍h bōe pá. Lán sin-sin khó͘-khó͘ lia̍h--lâi ê hî-á kan-na ē ēng-tit khì tìn-siōng ōaⁿ chi̍t-si-á han-chû kah tāu-á, kè-tio̍h kiáu iâm phè bê ê ji̍t-chí.
|
「二十五冬前 hit個世代，可能在座 ta̍k 家，無幾 ê pat 經過 hit 款 ê 辛酸，彼全然是一個特別 ê 時代，咱家族幾 ê 壯丁戰死 tī 海外，留--落-來 ê 人， tō tī 這個海鼻娶某生囝。異國統治者離開--a ，將這塊散赤 ê 所在留--落-來，海鼻 ê 人口亦真少， m̄-koh ，人 ê 散赤，有時仔 m̄ 是用人口 ê chōe 少來決定， hit 陣，海鼻大概 iah 無 kah 一百戶 ê 人家， soah lóng 食 bōe 飽。咱辛辛苦苦 lia̍h--來 ê 魚仔 kan-na 會用得去鎮上換一絲仔番藷 kah 豆仔，過著攪鹽配糜 ê 日子。 |
|
“M̄-koh keng-kè kan-lân ê khoân-kéng, chéng-cho̍k ê sìⁿ-miā ū-sî-á ia̍h ē kè-sio̍k lo̍h--khì. Tō sī tī hit nî, gún chek-peh-sun-á chiong chit-má ê sin-niû siⁿ--lo̍h-lâi, iah i í-keng sī tē peh-ê gín-á--lo͘h.
|
「M̄-koh經過艱難 ê 環境，種族 ê 性命有時仔亦會繼續落--去。 Tō 是 tī hit 年，阮叔伯孫仔將 chit-má ê 新娘生--落-來， iah 伊已經是第八 ê 囡仔--囉。 |
|
“Kè-tāng ê jîn-kháu ap-le̍k, hō͘ kui-ke-kháu-á hām ji̍p o͘-àm, kan-khó͘ ê sè-kài, ia̍h bô lâng thê-khí siu-ióng ê tāi-chì, ta̍k-ke khòaⁿ-tio̍h gín-á tō bōe su khòaⁿ-tio̍h sàn-chhiah-sîn. Sè-kan siōng pi-siong ê tāi-chì, khióng-kiaⁿ ê tō sī ba̍k-chiu kim-kim khòaⁿ-tio̍h ka-kī ê kiáⁿ-jî, ūi-tio̍h bô mi̍h-kiāⁿ thang chia̍h soah lâi thî-khàu.
|
「過重 ê 人口壓力， hō͘ 歸家口仔陷入烏暗、艱苦 ê 世界，亦無人提起收養 ê 代誌， ta̍k 家看著囡仔 tō bōe 輸看著散赤神。世間 siōng 悲慘 ê 代誌，恐驚 ê tō 是目睭金金看著家己 ê 囝兒，為著無物件通食 soah 來啼哭。 |
|
“Ū chi̍t-ê àm-mî, thiⁿ-téng ê chhiⁿ lân-lân-san-san, ū chi̍t-ê lâng lâi kàu hái-phīⁿ siōng kài chiam-tu̍t ê só͘-chāi, i phāiⁿ chi̍t-ê pau-ho̍k, lâi kàu chiâ khin-khin-á hē--lo̍h-lâi. Thàn-tio̍h chhiⁿ-kng, ē-sái khòaⁿ chhut hit ê lâng hè-sò͘ í-keng chin tōa--a, i seng khòaⁿ sì-chiu, jiân-āu ēng siang-chhiú khì chhi̍h8 hit ê pau-ho̍k, tiām-chēng ê hái thiⁿ chi-kan hiáng-khí âng-iⁿ-á ê thî-khàu-siaⁿ. Chit ê lâng chi̍t-ē kip, ùi io-chiah-kut piⁿ iā thiu chhut chi̍t-chat hong-lāi ê thi̍h-phiáⁿ, chin kiaⁿ-hiâⁿ tī ti̍h kù pau-ho̍k téng-koân ê mi̍h-kiāⁿ. I sī hái-phīⁿ chi̍t-ê khí-siáu ê lâng, tī chiâ chòe chhut ûi-ge̍k thiⁿ-lí ê chōe-ok. Chit ê sî-chūn, ū chi̍t-ê lâng thiàu lo̍h-khì hit ê só͘-chāi, chiong hit ê khí-siáu ê lâng phah tó chāi tē, i chiong pau-ho̍k hian--khí-lâi, hoat-hiān lāi-tóe tó chi̍t-ê âng-iⁿ-á, ām-kún-á í-keng hō͘ hong-lāi ê to-kháu tāng-tāng ōe chi̍t-sûn, i chim-chiok kā khòaⁿ, chiah khòaⁿ chhut tō sī ka-kī sun-á ê cha-bó͘-kiáⁿ, lō͘-bé-á i hui-siông ê siū-khì, lia̍h-kông--khí-lâi tāng-tāng-á phah hit ê tian-kông ê kúi-koài.
|
「有一個暗暝，天頂 ê 星lân-lân-san-san,有一個人來 kàu 海鼻 siōng 界尖突 ê 所在，伊揹一個包袱，來 kàu chiâ 輕輕仔下--落-來。趁著星光，會使看出 hit個人歲數已經真大--a ，伊先看四周，然後用雙手去 chhi̍h8 hit個包袱， tiām 靜 ê 海天之間響起紅嬰仔 ê 啼哭聲。這個人一下急， ùi 腰脊骨邊也抽出一節鋒利 ê 鐵phiáⁿ，真驚惶 tī ti̍h 鋸包袱頂 koân ê 物件。伊是海鼻一個起 siáu ê 人， tī chiâ 做出違逆天理 ê 罪惡。這個時陣，有一個人跳落去 hit ê 所在，將 hit個起 siáu ê 人 phah 倒在地，伊將包袱掀--起-來，發現內底倒一個紅嬰仔，頷頸仔已經 hō͘ 鋒利 ê 刀口重重劃一巡，伊斟酌 kā 看， chiah 看出 tō 是家己孫仔 ê 查某囝，落尾仔伊非常 ê 受氣， lia̍h 狂起來重重仔 phah hit個癲狂 ê 鬼怪。 |
|
“Chū-jiân,” Lāu-hè-á in-ūi kóng liáu siuⁿ kín, sió-khóa ti̍h chhoán: “Chū-jiân, chit ê khí-siáu ê lâng í-keng sí--khì ti̍h beh jī-cha̍p-tang--a, bô lâng ē kì-tit i kiò siáⁿ-mé miâ, kiù-kèng sī siáⁿ lâng chiong gín-á kau hō͘ pa̍t-lâng khì bia̍t-kháu, che sī góa m̄ goān-ì lâi kóng--ê, só͘-ū ê m̄-tio̍h, nā chún beh koài, tō ài koài hit ê khó͘-lān ê sè-tāi. Chit-má lín tong-jiân chai-iáⁿ âng-iⁿ-á sī siáⁿ lâng, kiù--i-ê iū koh sī siáⁿ lâng.”
|
「自然，」老歲仔因為講了 siuⁿ 緊，小khóa ti̍h 喘：「自然，這個起 siáu ê 人已經死--去 ti̍h beh 二十冬--a ，無人會記得伊叫 siáⁿ-mé 名，究竟是啥人將囡仔交 hō͘ 別人去滅口，這是我 m̄ 願意來講--ê ，所有 ê m̄ 著，若準 beh 怪， tō 愛怪 hit個苦難 ê 世代。 Chit-má lín 當然知影紅嬰仔是啥人，救--伊-ê 又 koh 是啥人。」 |
|
Kóng liáu, lāu-hè-á chiong i chhun--ê ê pòaⁿ-poe chiú thun lo̍h pak, hoan-thâu--kè-khì, tiām-tiām-á ti̍h khòaⁿ lāu-jia̍t ê hun-lé, bô koh chài kóng pòaⁿ-kù ōe.
|
講了，老歲仔將伊 chhun--ê ê 半杯酒吞落腹，翻頭過去， tiām-tiām 仔 ti̍h 看鬧熱 ê 婚禮，無 koh 再講半句話。 |
|
4
|
4 |
|
Beh-àm-á sî-chūn, chân-iông kòa se-thian, chhái-hê hûiⁿ thiⁿ-téng, pho-kong hoán-chiàu, kui-ê hái-phīⁿ chhin-chhiūⁿ chi̍t-liap n̂g-kim-tó, góa chiong chháu-bō-á tì--khì-lâi, kōaⁿ chi̍t-kha hêng-lí, ùi hái-phīⁿ kiâⁿ tńg sió-tiàm chē chhia. Góa ê pêng-iú kiâⁿ tī góa piⁿ--á, chin lo̍k-thiòng, put-sî kóng-khí lâm-pō͘ ê hong-thó͘ kah kéng-tì:
|
Beh 暗仔時陣，殘陽掛西天，彩霞橫天頂，波光反照，歸 ê 海鼻親像一粒黃金島，我將草帽仔戴--起-來， kōaⁿ 一腳行李， ùi 海鼻行轉小店來坐車。我 ê 朋友行 tī 我邊--a,真樂暢，不時講起南部 ê 風土 kah 景緻： |
|
“Lēng-kang, gaó chiah chhōa lí iân hái-piⁿ ê kong-lō͘ se̍h chi̍t-lìn, ùi Pang-liâu, Hong-káng kàu Tâi-tang, àm-sî ê lō͘-tô͘ m̄ chiah sī chán! Ti̍h, ti̍h, tah, tah, lō͘-teng to̍h--a, àm-lâu lâi--a, lí iû-mn̂g kā chhui--lo̍h, tō ná-chhiūⁿ chiong chhia sái tī bô chó͘-lân ê hái-bīn, hit khoán ê sóng-khoài, lí it-tēng m̄-pat keng-giām--kè.”
|
「另工，我 chiah chhōa 你沿海邊 ê 公路 se̍h 一 lìn ， ùi 枋寮、楓港 kàu 台東，暗時 ê 路途 m̄ chiah 是chán!滴、滴、答、答、路燈 to̍h--a ，暗流來--a ，你油門 kā 摧--落， tō 那像將車駛 tī 無阻攔 ê 海面， hit 款 ê 爽快，你一定 m̄-pat 經驗過。」 |
|
Jiân-āu i koh kóng-khí hong-bu̍t tùi jîn-chéng ê éng-hióng.
|
然後伊 koh 講起風物對人種 ê 影響。 |
|
“Ki-pún siōng,” I kóng: “Lâng ia̍h sī hong-thó͘ ê chi̍t-chióng kiat-kó kah sêng-chiū.”
|
「基本上，」伊講：「人亦是風土 ê 一種結果 kah 成就。」 |
|
“Sī--lah.” Góa tiām-tiām-á ti̍h tìm-thâu, chóng-sǹg ē-tàng liáu-kái pêng-iú kóng ê ōe, jî-chhiáⁿ góa ti̍h siūⁿ, bô-lūn ta̍k-ke tùi sin-niû ām-kún-á téng-koân ê pa-hûn ū gōa chōe khoán kóng-hoat, i khak-khak si̍t-si̍t í-keng chhim-chhim khek tī hái-phīⁿ múi chi̍t-ê lâng ām-kún-á téng-koân, put-koán i sī khòaⁿ ē tio̍h--ê iah sī khòaⁿ bōe tio̍h--ê. Góa siūⁿ, che ia̍h sī oa̍h tī hái-phīⁿ ê múi chi̍t-ê lâng bô èng-kai kā pàng bōe kì--ê.
|
「是--啦。」我 tiām-tiām 仔 ti̍h tìm 頭，總算會tàng 了解朋友講 ê 話，而且我 ti̍h 想，無論 ta̍k 家對新娘頷頸仔頂 koân ê 疤痕有外 chōe 款講法，伊確確實實已經深深刻 tī 海鼻每一個人頷頸仔頂 koân ，不管伊是看會著--ê iah 是看 bōe 著--ê 。我想，這亦是活 tī 海鼻 ê 每一個人無應該 kā 放 bōe 記--ê 。 |
|
Gún kiâⁿ kàu tiàm-á thâu-chêng, chhia tú-tú lâi. Góa tī chhia-thang ia̍h-chhiú kā pêng-iú tì-siā. Chhia āu chiām-chiām siau-sit ê ōe-bīn kám-tōng tio̍h góa, bô tiuⁿ-tî sió-khóa chùn chi̍t-ōe, koh khin-khin-á tiám chi̍t-ki kin-chio-hun.
|
阮行 kàu 店仔頭前，車 tú tú 來。我 tī 車窗 ia̍t 手 kā 朋友致謝。車後漸漸消失 ê 畫面感動著我，無張持小khóa chùn 一下， koh 輕輕仔點一支芎蕉薰。 |
|
Sòng Te̍k-lâi goân-chok Iûⁿ Ún-giân e̍k |
宋澤萊原著 楊允言譯 |
