Liām-hiong Si-chi̍p_03 | 念鄉詩集_03 |
---|---|
Gân Sìn-seng | 顏信星 |
Pháiⁿ-tek chhut hó-sún | 歹竹出好筍 |
Pháiⁿ-tâng, kū-siah, san-lián-chhia, Lāu-lâng,chiūn-kiā, bān-bān-khiâ; Ji̍t tiong tàu,kōaⁿ ná lâu, Lâu tī bô hong ê si̍p-jī-lō͘-kháu. |
歹銅、舊錫、三輪車, 老人、上崎、慢慢騎, 日中晝,汗jú流, 流tī無風ê十字路口。 |
Liù-phôe ê ka-chiah, Kóng khí it-seng thoa-bôa ê ūn-miā, Khiau-ku ê sin-iáⁿ, Soat-chīn it-seng bô-nāi ê sim-siaⁿ. |
Liù皮ê ka-chiah, 講起一生拖磨ê運命; khiau-ku ê身影, 說盡一生無奈ê心聲。 |
Pa̍t-lâng m̄-tí-ê piàⁿ-miā khioh. Pa̍t-lâng m̄-tí ê piàⁿ-miā khioh. M̄-thang chhiò goán gōng! siáⁿ-lâng m̄ chai, chē tiàm chhiū-kha; liâng-hong chhoe--lâi chūn-chūn sóng. Bôa khì móa-bīn ê jiâu-hûn, Goán mā bat ū chheng-chhun. |
別人所愛ê得bōe著, 別人m̄-tí ê拼命拾。 M̄-thang笑阮憨! 啥人m̄ 知,坐tiàm樹腳; 涼風吹來陣陣爽。 磨去滿面ê皺hûn, 阮mā bat有青春。 |
Thoa-bôa chi̍t-sì lâng, choân bāng ū chi̍t-kang; goán ōe sî lâi tńg-ūn, pháiⁿ-tek chhut hó-sún. |
拖磨一世人, 全望有一工; 阮會時來轉運, 歹竹出好筍。 |
Han-chîⁿ ah ! Han-chî ! Nn̄g-tiâu han-chî siâng kun siⁿ, pîⁿ-pîⁿ lo̍h tē lâi chhut-sì. Soa-le̍k chio̍h-thâu tòa kè-piah, |
蕃薯ah!蕃薯! 兩條蕃薯siâng根生, 平平落地來出世; 砂礫石頭tòa隔壁, |
tāi-tē ūi niâ thiⁿ ūi tia. Chhut-sì hit tang khiàm hō͘-chúi, tì-kàu kun nńg ki-hio̍h sûi. Soa chio̍h iū koh pháiⁿ chhù-piⁿ, khi in han-chîⁿ ki-kut chíⁿ. Nńg-thô͘-chhim-ku̍t ti̍t-ti̍t-kheh, kheh kàu kiông beh bōe tńg-se̍h. |
大地?娘天?爹; 出世hit冬欠雨水, 致到根軟枝葉垂; 沙石又koh歹厝邊, 欺in蕃薯枝骨chíⁿ, 軟土深掘直直kheh, kheh到強beh bōe轉se̍h; |
Nā m̄-sī in sì-miā lūn, chá chiū lī-hio̍h kiam lī-kun. Ka-chài tāi-tē hó a-niâ, bô hun tōa-sè lóng sī kiáⁿ. Khiām-tn̂g-nè-tō͘ chhut chúi-chôaⁿ, chian-sin-bān-khó͘ chhī in tōa. |
若m̄是in生命lūn, 早就離葉兼離根; 佳哉大地好阿娘, 無分大細攏是子; 儉腸nè肚出水泉, 千辛萬苦飼in大。 |
Gô-kòe àm-tām ê ji̍t-chí, phòa-thô͘ kìⁿ kng hit chi̍t-sî. Tāi-tē a-niâ lâu ba̍k-sái, siaⁿ-siaⁿ kù-kù teh kau-tài. Gōa-bīn lō͘-thâu iáu chin hn̄g, hong-sng ú-hân ji̍t lân tng. |
熬過暗淡ê日子, 破土見光hit一時; 大地阿娘流目屎, 聲聲句句teh交代; 外面頭路iáu真遠, 風霜雨寒日難當; |
Hiaⁿ-tī pún-sī siâng kun siⁿ, tio̍h chai thé-thiap saⁿ hû-chhî. Han-chî miā khó͘ m̄-sī sū, bōe-hiáu saⁿ-thiàⁿ chiah sī phú. Lán nā ū kut ū chì-khì, pa̍t-lâng chū-jiân khòaⁿ lán khí. |
兄弟本是同根生, 著知體貼相扶持; 蕃薯命苦m̄ 是事, Bōe曉相愛才是phú; 咱若有骨有志氣, 別人自然看咱起; |
Sêng-kong mn̂g-hāng kāu chhì-phè, hēng-hok hái-kîⁿ siōng oh the. Hoân-sū sam-su-jī-hiō-hêng, chiân-tô͘ chi̍t-phiàn sī kng-bêng. |
成功門巷kāu莿phè, 幸福海墘上oh the; 凡事三思而後行, 前途一片是光明。 |
Han-chî ah! han-chî! āu-ji̍t lí nā chhut-thâu-thiⁿ, chhian-bān ōe kì--ti̍t; Khah-chá hip tī thô͘-té kan-khó͘ ê ji̍t-chí. |
蕃薯ah!蕃薯! 後日你若出頭天, 千萬會記得; khah早悶tī塗底 艱苦ê日子。 |
Han-chî ah! han-chî! āu-ji̍t lí nā ū kut siⁿ, chhian-bān ōe kì--ti̍t; m̄-thang hoan-thâu tò-tńg siong tio̍h pak-lāi ki. |
蕃薯ah!蕃薯! 後日你若有骨生, 千萬會記得; m̄可翻頭倒轉 傷著腹內肌。 |
Hái-khoah thian-khong jīm niáu hui, sêng-hong phò-lōng hó lâm-jî; Han-chî ah! han-chî! āu-ji̍t nā si̍t-kó͘ ngī, chhian-bān ōe kì---ti̍t; téng-koân hûn-chhái phiau-ek hit-phiàn chiah sī thiⁿ. |
海闊天空任鳥飛, 乘風破浪好男兒; 蕃薯ah!蕃薯! 後日你若翼股硬, 千萬會記得; 頂懸雲彩飄逸 hit片才是天。 |
Chhân-lê ? Ti-tu ? | 田螺?蜘蛛? |
Sè-hàn khì biō-tiâⁿ, siông ū a-peh-à kóng-kó͘ hō͘ goán thiaⁿ; chhiú phō goa̍t-khîm, chhùi chhut si gîm, soat-thiⁿ tâm-tē lūn kó͘-kim. |
細漢去廟庭, 常有阿伯仔講古hō͘ 阮聽; 手抱月琴, 嘴出詩吟, 說天談地論古今。 |
Châ-àm chhōa gín-á khì biō-tiâⁿ, bô koh ū lâng kóng-kó͘ hō͘ goán thiaⁿ; goa̍t-khîm toān hiân, si-kù sit tiān, koa-siaⁿ bú-iáⁿ hòa bān-chhian. |
昨暗導囡仔去廟庭, 無koh有人講古hō͘ 阮聽; 月琴斷弦, 詩句失電, 歌聲舞影化萬千。 |
A-peh-à! sī siáⁿ-lâng chiong lí phian lo̍h kò-sū, sī siáⁿ-lâng chiong lí kóaⁿ ji̍p le̍k-sú; kiám m̄ chai! |
阿伯仔! 是啥人將lín編落故事, 是啥人將lín趕入歷史; kiám m̄ 知! |
lí chhiú phō--ê, sī goán bûn-hòa ê bó-thai; lí chhùi gîm--ê, sī goán kiáⁿ-sun ê bêng-pâi; bô ū kòe-khì siáⁿ-lâng ū chiong-lâi . |
Lín手抱ê,是阮文化ê母胎; lín嘴吟ê,是阮子孫ê明牌; 無有過去啥人有將來。 |
Sîn-bêng bô sêng sîn-bêng, jîn-sèng thún-tá jîn-sèng, móa ke ê la-sâm, ù-jiám ná chàn-keng; chiàn hōe tiám-to̍h chiàn-hōe, chhin-ke oan-óng chhin-ke, sit-khì ê kak-lo̍h, siáⁿ lâng khéng chhiau-chhōe; |
神明無成神明, 人性thún踏人性, 滿街ê la-sâm,污染若棧間; 戰火點著戰火, 親家冤枉親家, 失去ê角落,啥人肯chhiau-chhōe。 |
Tng gê-hông-teng bô koh chhiâⁿ-iāⁿ, tng bú-tâi-téng siau-sit jîn iáⁿ, àm chēng ê ia̍h-khong ,thoân lâi a-peh-à chūn-chūn ê thó͘-khùi siaⁿ. Ti-tu khan-bāng hō͘ bāng tîⁿ, Chhân-lê thò kián ūi kiáⁿ sí; Goán m̄-kiaⁿ ka-kī kiâⁿ ji̍p le̍k-sú, Chí oàn-thàn chhân-lê pìⁿ-chiâⁿ ti-tu! Chí oàn-thàn chhân-lê pìⁿ-chiâⁿ ti-tu ! |
當霓虹燈無koh chhiâⁿ-iāⁿ, 當舞台頂消失人影, 暗靜ê夜空,傳來阿伯仔陣陣ê吐氣聲; 「蜘蛛牽網hō͘ 網纏, 田螺吐子為子死; 阮m̄驚自己行入歷史, 只怨嘆田螺變成蜘蛛! 只怨嘆田螺變成蜘蛛!!」 |
Koān-Niáu | 倦鳥 |
Siâng-khoán ê hái-piⁿ, siâng-khoán ê àm-mî, cháiⁿ-iūⁿ kò͘-hiong ê, chiah-nī ū chu-bī. |
Siâng款ê海邊, Siâng款ê暗暝, 怎樣故鄉ê,chiah-nī有滋味。 |
Hong teh chhoe, chhin-chhiūⁿ a-bú tùi goán teh kóng-ōe; hō͘ teh ti̍h, hō͘ goán siūⁿ tio̍h lī-khui kò-hiong hit-tong-sî; hûn bōe chheng, hái giâ éng, thiⁿ-sek khah khòaⁿ mā o͘ chi̍t-pêng . |
風teh吹, 親像阿母對阮teh講話; 雨teh滴, hō͘阮想著離開故鄉hit當時; 雲bōe清,海giâ湧, 天色khah看mā烏一爿, |
Liû-lōng ê kha-pō͘, si̍t-bîn ê kan-khó͘, lōa-chōe ba̍k-sái, pòaⁿ-mî phōaⁿ chhn̂g-pho͘; pi-chêng ê siâⁿ-chhī, toān-chhiâng ê siuⁿ-si, lōa-chōe kî-thāi , gô-sêng móa-pak ê oàn-khì. |
流浪ê腳步, 失眠ê甘苦, 偌濟目屎,半暝伴床鋪; 悲情ê城市, 斷腸ê相思, 偌濟期待,熬成滿腹ê怨氣。 |
Ji̍t-goa̍t à! lí tio̍h thè goán lâi chò chèng, chhiⁿ-sîn à! Lí tio̍h thè goán kóng hun-bêng, nā m̄-sī hoâiⁿ-chhâ-giâ-ji̍p-chàu, siáⁿ lâng goān-ì liû-lōng thaⁿ-hiong; thian-gâi sì-kòe cháu . |
日月 à! 你著為阮來做證, 星辰à! 你著替阮講分明, 若m̄是橫柴giâ入灶, 啥人願意流浪他鄉; 天涯四界走。 |
goân-siau teng, bōe kòe kiⁿ, Tiong-chhiu ge̍h, m̄-bat îⁿ; īⁿ-pang ê ji̍t-le̍k, khah péng mā péng bô jī-káu-mî. |
元宵燈,bōe 過更, 中秋月,bōe bat圓; 異邦ê日曆,khah péng mā péng無二九暝。 |
Hân-chî miā , thô͘-tāu kin, si-koe phîⁿ,chhài-tāu tîn; bô-lūn se̍h lōa hn̄g, beh chhin iā-sī tio̍h kò͘-hiong ê thô͘ chhin. |
蕃薯命,土豆根, 絲瓜棚,菜瓜藤; 無論se̍h偌遠, beh親也是著故鄉ê土親。 |
Chêng iân lân toān, koān-niáu ti hoân, à! Góa mî-ji̍t siàu-liām ê Tâi-oân. Siâng-khoán ê hái-piⁿ, siâng-khoán ê àm-mî, chái-iūⁿ kò͘-hiong ê, chiah-nī ū chu-bī ! |
情緣難斷, 倦鳥知還, à!我暝日思念ê台灣! Siâng款ê海邊, Siâng款ê暗暝, 怎樣故鄉ê, chiah-nī 有滋味! |
Lô-chúi khe | 濁水溪 |
Tâi-oân bîn-kan chōe thoân-soat, phian-phian Kong-chhái lóng ji̍t-goa̍t. Liû chûn jîn-chêng ū chu-bī, chhián-iông jîn-sèng hó lûn-lí. |
台灣民間濟傳說, 偏偏光彩映日月。 留存人情有滋味, 闡揚人性好倫理。 |
Chêng-jîn chèng-chhūi āu-jîn liâng, hō-hok chū kó͘ phòe sêng siang. Chi̍t-hun sin-khó͘ chi̍t-hun kam, siān-ok tit pò bô lām-sām. |
前人種樹後人涼, 禍福自古配成雙。 一分辛苦一分甘, 善惡得報無lām-sám。 |
Ka-lâm pîⁿ-goân Lô-chúi khe, pún-lâi chúi chheng ōe kìⁿ té. Hî hê ku pi̍h si-kòe sô, goa̍t-hā siong phōaⁿ hó thit-thô. |
嘉南平原濁水溪, 本來水清會見底。 魚蝦龜鱉四界趖, 月下相伴好thit-thô。 |
Nāi-hô jîn-sèng kāu ù-tiám, tì-kàu khe-chúi iā siū jiám. Kò͘-sū chhin-chhiūⁿ kiàⁿ teh chiò, thê-chhíⁿ seng-thài tio̍h pó-sioh. |
奈何人性kāu污點, 致到溪水也受染。 故事親像鏡teh照, 提醒生態著保惜。 |
Ōe kóng saⁿ-sì-pah-nî chêng, chi̍t lâng sìⁿ Iûⁿ miâ A-bêng. Peh-hòe pē-bú chiū kòe-sin, ko͘-niáu tan-hui chhōe bô chhin. |
話講三四百年前, 一人姓楊名阿明。 8歲父母就過身, 孤鳥單飛chhōe無親。 |
Tòa tī téng-lâu óa soaⁿ-piⁿ, phòa-mâu chi̍t-keng tō͘ siⁿ-sí. Choân khò chhù-piⁿ saⁿ Chiàu-khò, le̍k kòe bû-sò͘ hong kap hō͘. |
Tòa tī頂流倚山邊, 破茅一間渡生死。 全靠厝邊相照顧, 歷過無數風kap雨。 |
A-bêng chiām chiām lâi tōa-hàn, hong-po͘ khai-khún chi̍t-khu chhân. Chai-chèng han-chî bóng tō͘-ji̍t, chi̍t-lâng chia̍h-pá choân-ke ti̍t. |
阿明漸漸來大漢, 荒埔開墾一區田。 栽種蕃薯罔度日, 一人食飽全家直。 |
Seng-oa̍h sui-jiân bô hó kòe, m̄ bián siông tiàm lâng si̍t-ē. Chheng-san chò-phōaⁿ khe ūi iú, bô thau bô tham siau-lâu iû. |
生活雖然無好過, m̄免常tiàm人翼下。 青山做伴溪為友, 無偷無貪逍遙遊。 |
Chi̍t-ji̍t chia̍h-pá hioh tiong-tàu, hut-jiân chi̍t-chiah chhâi-lông kàu. Chhùi kā tio̍h-siong sió pe̍h-thò͘, siūⁿ beh nǹg-ji̍p chháu-á-po͘. |
一日食飽歇中晝, 忽然一隻豺狼到。 嘴咬著傷小白兔, 想beh鑽入草仔埔。 |
A-bêng khòaⁿ-kìⁿ sim m̄-kam, Cháu khì iōng kùn chiong lông hám. Kiù chhut pe̍h-thò͘ pau siong-hûn, phō ji̍p chháu-mâu hō͘ i khùn. |
阿明看見心m̄甘, 走去用棍將狼hám。 救出白兔包傷痕, 抱入草茅hō͘伊睏。 |
Keh ji̍t chá-khí chi̍t-ē chhíⁿ, khòaⁿ bô pe̍h-thò͘ tī sin-piⁿ. lo̍h-chhn̂g tòe i kha-jiah kiâⁿ, kiâⁿ kàu soaⁿ-kha chiū chai-iáⁿ. |
隔日早起一下醒, 看無白兔tī身邊。 落床tòe伊腳跡行, 行到山腳就知影。 |
Peh-thò͘ siong-sè í-keng hó, tò-tńg soaⁿ--ni̍h bián hoân-ló. Tńg--lâi ti-thâu giâ chiūⁿ keng, chiàu-siông lo̍h-chhân khì bô-eng. |
白兔傷勢已經好, 倒轉山--ni̍h免煩惱。 轉--來鋤頭giâ上肩, 照常落田去無閒。 |
Siáⁿ-chai pe̍h-thò͘ sîn-sian piàn, kám-tōng A-bêng sim liông-siān. Sàng lâi chi̍t-lia̍p phû-tô-chéng, pò-tap kái-kiù siā un-chêng. |
啥知白兔神仙變, 感動阿明心良善。 送來一粒葡萄種, 報答解救謝恩情。 |
A-bêng chiong i tâi lo̍h thô͘, bô kú chhân-hōaⁿ chi̍t-phiàn o͘. Chi̍t-ji̍t siⁿ-kun kiat kóe-chí, phû-tô tōa-pha pûi koh tiⁿ. |
阿明將伊埋落塗, 無久田岸一片烏。 一日生根結果子, 葡萄大pha肥koh甜。 |
Chò-sit lâu-kōaⁿ chí chhùi-ta, pak-tó͘ nā iau chia̍h kàu pá. Chhun--ê the̍h khì chhī-tiûⁿ bē, kái-siān seng-oa̍h thiⁿ ke-hóe. |
做穡流汗止嘴礁, 腹肚若枵食到飽。 Chhun--ê提去市場賣, 改善生活添家伙。 |
Sîn-sian koh chhe chhian-kim kàu, kè hō͘ A-bêng chò kē-āu. Chhin-bi̍t hu-chhē lióng sió-kháu, un-ài oán-jû chúi tn̂g-lâu. |
神仙koh差千金到, 嫁hō͘阿明做家後。 親密夫妻兩小口, 恩愛宛如水長流。 |
Chū kó͘ liông-iân kāu thoa-soa, jîn-kan hó-sū chōe chiat-bôa. A-bêng só͘ tòa tùi-bīn hōaⁿ, chi̍t-tīn bû-nāi pháiⁿ sim-koaⁿ. |
自古良緣kāu thoa-soa, 人間好事濟折磨。 阿明所tòa對面岸, 一陣無賴歹心肝。 |
Khòaⁿ tio̍h ko͘-niû siⁿ-chò súi, phû-tô tōa-lia̍p koh pá-chúi. Tán-hāu A-bêng khì chhân--n̍i̍h, kòe-hōaⁿ lia̍h-lâng sòa chhiúⁿ-mi̍h. |
看著姑娘生做súi, 葡萄大粒koh飽水。 等候阿明去田--n̍i̍h, 過岸掠人續搶物。 |
Hông-hun A-bêng ji̍p chháu-mâu, khòaⁿ-kìⁿ Chhù-lāi loān-chau-chau. Sim chai tāi-chì táⁿ m̄-hó, chek sî ha̍p-chhiú lâi kî-tó. |
黃昏阿明入草茅, 看見厝內亂糟糟。 心知代誌今m̄好, 即時合手來祈禱。 |
Kî-kiû tiūⁿ-ḿ saⁿ pang-chān, kiù chhut hiân-chhe lī khó͘-lān. Tiūⁿ-ḿ chi̍t kàu khǹg i an, ko͘-niû chiām khùn tī soaⁿ-kan. |
祈求丈姆相幫贊, 救出賢妻離苦難。 丈姆一到勸伊安, 姑娘暫困tī山間。 |
Nn̄g-lâng sûi-sî liâu kòe khe, chhōe kàu pháiⁿ-lâng ê chhù-the̍h. Khòaⁿ in chhù-chêng teh lim-chiú, āu-bīn bô lâng teh kò͘-siú. |
兩人隨時liâu過溪, chhōe到歹人ê厝宅。 看in厝前teh lim酒, 後面無人teh顧守。 |
That khui āu-mn̂g kiù ko͘-niû, pōe chiūⁿ ka-chiah soa̍h kín-liu. Cháu kàu khe tiong oa̍t-thâu khòaⁿ, pháiⁿ-lâng tòe tī āu-bīn kóaⁿ, |
踢開後門救姑娘, 背上ka-chiah煞緊溜。 走到溪中越頭看, 歹人tòe tī後面趕, |
Sim-lāi tio̍h-kip beh cháiⁿ-iūⁿ, hut bûn tiūⁿ-ḿ chhùi liām-chiù. “Koân-soaⁿ téng ê phû-tô-tîn, kín soan--lo̍h--lâi tio̍h kóaⁿ-kín!” |
心內著急beh怎樣, 忽聞丈姆嘴唸咒。 「高山頂ê葡萄籐, 緊soan--落-來著趕緊!」 |
liām soah nn̄g-tiâu phû-tô-tîn, kó-jiân soan-lo̍h lâi óa sin. Nn̄g-lâng chi̍t-ê giú chi̍t-tiâu, sūn tîn ti̍t peh chiūⁿ soaⁿ-khiau. |
念煞兩條葡萄籐, 果然soan落來倚身。 兩人一個扭一條, 順籐直爬上山khiau。 |
Ji̍t-chhut ji̍t-lo̍h iú kî chhù, thian-hā bû khá put seng su. Hoe-khui hoe-siā iú kî sî, jîn-lūi pháiⁿ-tāi hô sî chí? |
日出日落有其處, 天下無巧不成書。 花開花謝有其時, 人類歹代何時止? |
A-bêng tú-tú peh chiūⁿ soaⁿ, khe-chúi pō͘ tiòng koân kòe hōaⁿ. Sì-bīn ûi-lûi bô té chǹg, phû-tô-tîn iā tùi tiong tn̄g. |
阿明tú-tú peh上山, 溪水暴漲懸過岸。 四面圍lûi無底鑽, 葡萄籐也對中斷。 |
Pháiⁿ-lâng lóng-chōng im-im--sí, siâng-sî siâng-ji̍t khì chò-kī. Ai-hô pi-siaⁿ piàn soaⁿ-kok, keh-khong chhoan-niá thoân chōe-o̍k. |
歹人攏總淹淹--死, siâng時siâng日去做忌。 哀嚎悲聲遍山谷, 隔空穿嶺傳罪惡。 |
Chū-si̍t-kî-tó put kham liân, chí thàn chheng-thiat khe-chúi piàn. Ūi tio̍h beh chiong jîn-sèng sé, chiông-chhú ti̍t-miâ “Lô-chúi khe”. |
自食其果不堪憐, 只趁清澈溪水變。 為著beh將人性洗, 從此得名「濁水溪」。 |