首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有58個段落,251個語句,1149個語詞,1715個音節
Liām-hiong Si-chi̍p_03 念鄉詩集_03
Gân Sìn-seng 顏信星
Pháiⁿ-tek chhut hó-sún 歹竹出好筍
Pháiⁿ-tâng, kū-siah, san-lián-chhia,
Lāu-lâng,chiūn-kiā, bān-bān-khiâ;
Ji̍t tiong tàu,kōaⁿ ná lâu,
Lâu tī bô hong ê si̍p-jī-lō͘-kháu.
歹銅、舊錫、三輪車,
老人、上崎、慢慢騎,
日中晝,汗jú流,
流tī無風ê十字路口。
Liù-phôe ê ka-chiah,
Kóng khí it-seng thoa-bôa ê ūn-miā,
Khiau-ku ê sin-iáⁿ,
Soat-chīn it-seng bô-nāi ê sim-siaⁿ.
Liù皮ê ka-chiah,
講起一生拖磨ê運命;
khiau-ku ê身影,
說盡一生無奈ê心聲。
Pa̍t-lâng m̄-tí-ê piàⁿ-miā khioh.
Pa̍t-lâng m̄-tí ê piàⁿ-miā khioh.
M̄-thang chhiò goán gōng!
siáⁿ-lâng m̄ chai, chē tiàm chhiū-kha;
liâng-hong chhoe--lâi chūn-chūn sóng.
Bôa khì móa-bīn ê jiâu-hûn,
Goán mā bat ū chheng-chhun.
別人所愛ê得bōe著,
別人m̄-tí ê拼命拾。
M̄-thang笑阮憨!
啥人m̄ 知,坐tiàm樹腳;
涼風吹來陣陣爽。
磨去滿面ê皺hûn,
阮mā bat有青春。
Thoa-bôa chi̍t-sì lâng,
choân bāng ū chi̍t-kang;
goán ōe sî lâi tńg-ūn,
pháiⁿ-tek chhut hó-sún.
拖磨一世人,
全望有一工;
阮會時來轉運,
歹竹出好筍。
Han-chîⁿ ah ! Han-chî !
Nn̄g-tiâu han-chî siâng kun siⁿ,
pîⁿ-pîⁿ lo̍h tē lâi chhut-sì.
Soa-le̍k chio̍h-thâu tòa kè-piah,
蕃薯ah!蕃薯!
兩條蕃薯siâng根生,
平平落地來出世;
砂礫石頭tòa隔壁,
tāi-tē ūi niâ thiⁿ ūi tia.
Chhut-sì hit tang khiàm hō͘-chúi,
tì-kàu kun nńg ki-hio̍h sûi.
Soa chio̍h iū koh pháiⁿ chhù-piⁿ,
khi in han-chîⁿ ki-kut chíⁿ.
Nńg-thô͘-chhim-ku̍t ti̍t-ti̍t-kheh,
kheh kàu kiông beh bōe tńg-se̍h.
大地?娘天?爹;
出世hit冬欠雨水,
致到根軟枝葉垂;
沙石又koh歹厝邊,
欺in蕃薯枝骨chíⁿ,
軟土深掘直直kheh,
kheh到強beh bōe轉se̍h;
Nā m̄-sī in sì-miā lūn,
chá chiū lī-hio̍h kiam lī-kun.
Ka-chài tāi-tē hó a-niâ,
bô hun tōa-sè lóng sī kiáⁿ.
Khiām-tn̂g-nè-tō͘ chhut chúi-chôaⁿ,
chian-sin-bān-khó͘ chhī in tōa.
若m̄是in生命lūn,
早就離葉兼離根;
佳哉大地好阿娘,
無分大細攏是子;
儉腸nè肚出水泉,
千辛萬苦飼in大。
Gô-kòe àm-tām ê ji̍t-chí,
phòa-thô͘ kìⁿ kng hit chi̍t-sî.
Tāi-tē a-niâ lâu ba̍k-sái,
siaⁿ-siaⁿ kù-kù teh kau-tài.
Gōa-bīn lō͘-thâu iáu chin hn̄g,
hong-sng ú-hân ji̍t lân tng.
熬過暗淡ê日子,
破土見光hit一時;
大地阿娘流目屎,
聲聲句句teh交代;
外面頭路iáu真遠,
風霜雨寒日難當;
Hiaⁿ-tī pún-sī siâng kun siⁿ,
tio̍h chai thé-thiap saⁿ hû-chhî.
Han-chî miā khó͘ m̄-sī sū,
bōe-hiáu saⁿ-thiàⁿ chiah sī phú.
Lán nā ū kut ū chì-khì,
pa̍t-lâng chū-jiân khòaⁿ lán khí.
兄弟本是同根生,
著知體貼相扶持;
蕃薯命苦m̄ 是事,
Bōe曉相愛才是phú;
咱若有骨有志氣,
別人自然看咱起;
Sêng-kong mn̂g-hāng kāu chhì-phè,
hēng-hok hái-kîⁿ siōng oh the.
Hoân-sū sam-su-jī-hiō-hêng,
chiân-tô͘ chi̍t-phiàn sī kng-bêng.
成功門巷kāu莿phè,
幸福海墘上oh the;
凡事三思而後行,
前途一片是光明。
Han-chî ah! han-chî!
āu-ji̍t lí nā chhut-thâu-thiⁿ,
chhian-bān ōe kì--ti̍t;
Khah-chá hip tī thô͘-té
kan-khó͘ ê ji̍t-chí.
蕃薯ah!蕃薯!
後日你若出頭天,
千萬會記得;
khah早悶tī塗底
艱苦ê日子。
Han-chî ah! han-chî!
āu-ji̍t lí nā ū kut siⁿ,
chhian-bān ōe kì--ti̍t;
m̄-thang hoan-thâu tò-tńg
siong tio̍h pak-lāi ki.
蕃薯ah!蕃薯!
後日你若有骨生,
千萬會記得;
m̄可翻頭倒轉
傷著腹內肌。
Hái-khoah thian-khong jīm niáu hui,
sêng-hong phò-lōng hó lâm-jî;
Han-chî ah! han-chî!
āu-ji̍t nā si̍t-kó͘ ngī,
chhian-bān ōe kì---ti̍t;
téng-koân hûn-chhái phiau-ek
hit-phiàn chiah sī thiⁿ.
海闊天空任鳥飛,
乘風破浪好男兒;
蕃薯ah!蕃薯!
後日你若翼股硬,
千萬會記得;
頂懸雲彩飄逸
hit片才是天。
Chhân-lê ? Ti-tu ? 田螺?蜘蛛?
Sè-hàn khì biō-tiâⁿ,
siông ū a-peh-à kóng-kó͘ hō͘ goán thiaⁿ;
chhiú phō goa̍t-khîm,
chhùi chhut si gîm,
soat-thiⁿ tâm-tē lūn kó͘-kim.
細漢去廟庭,
常有阿伯仔講古hō͘ 阮聽;
手抱月琴,
嘴出詩吟,
說天談地論古今。
Châ-àm chhōa gín-á khì biō-tiâⁿ,
bô koh ū lâng kóng-kó͘ hō͘ goán thiaⁿ;
goa̍t-khîm toān hiân,
si-kù sit tiān,
koa-siaⁿ bú-iáⁿ hòa bān-chhian.
昨暗導囡仔去廟庭,
無koh有人講古hō͘ 阮聽;
月琴斷弦,
詩句失電,
歌聲舞影化萬千。
A-peh-à!
sī siáⁿ-lâng chiong lí phian lo̍h kò-sū,
sī siáⁿ-lâng chiong lí kóaⁿ ji̍p le̍k-sú;
kiám m̄ chai!
阿伯仔!
是啥人將lín編落故事,
是啥人將lín趕入歷史;
kiám m̄ 知!
lí chhiú phō--ê, sī goán bûn-hòa ê bó-thai;
lí chhùi gîm--ê, sī goán kiáⁿ-sun ê bêng-pâi;
bô ū kòe-khì siáⁿ-lâng ū chiong-lâi .
Lín手抱ê,是阮文化ê母胎;
lín嘴吟ê,是阮子孫ê明牌;
無有過去啥人有將來。
Sîn-bêng bô sêng sîn-bêng,
jîn-sèng thún-tá jîn-sèng,
móa ke ê la-sâm, ù-jiám ná chàn-keng;
chiàn hōe tiám-to̍h chiàn-hōe,
chhin-ke oan-óng chhin-ke,
sit-khì ê kak-lo̍h, siáⁿ lâng khéng chhiau-chhōe;
神明無成神明,
人性thún踏人性,
滿街ê la-sâm,污染若棧間;
戰火點著戰火,
親家冤枉親家,
失去ê角落,啥人肯chhiau-chhōe。
Tng gê-hông-teng bô koh chhiâⁿ-iāⁿ,
tng bú-tâi-téng siau-sit jîn iáⁿ,
àm chēng ê ia̍h-khong ,thoân lâi a-peh-à chūn-chūn ê thó͘-khùi siaⁿ.
Ti-tu khan-bāng hō͘ bāng tîⁿ,
Chhân-lê thò kián ūi kiáⁿ sí;
Goán m̄-kiaⁿ ka-kī kiâⁿ ji̍p le̍k-sú,
Chí oàn-thàn chhân-lê pìⁿ-chiâⁿ ti-tu!
Chí oàn-thàn chhân-lê pìⁿ-chiâⁿ ti-tu !
當霓虹燈無koh chhiâⁿ-iāⁿ,
當舞台頂消失人影,
暗靜ê夜空,傳來阿伯仔陣陣ê吐氣聲;
「蜘蛛牽網hō͘ 網纏,
田螺吐子為子死;
阮m̄驚自己行入歷史,
只怨嘆田螺變成蜘蛛!
只怨嘆田螺變成蜘蛛!!」
Koān-Niáu 倦鳥
Siâng-khoán ê hái-piⁿ,
siâng-khoán ê àm-mî,
cháiⁿ-iūⁿ kò͘-hiong ê, chiah-nī ū chu-bī.
Siâng款ê海邊,
Siâng款ê暗暝,
怎樣故鄉ê,chiah-nī有滋味。
Hong teh chhoe,
chhin-chhiūⁿ a-bú tùi goán teh kóng-ōe;
hō͘ teh ti̍h,
hō͘ goán siūⁿ tio̍h lī-khui kò-hiong hit-tong-sî;
hûn bōe chheng, hái giâ éng,
thiⁿ-sek khah khòaⁿ mā o͘ chi̍t-pêng .
風teh吹,
親像阿母對阮teh講話;
雨teh滴,
hō͘阮想著離開故鄉hit當時;
雲bōe清,海giâ湧,
天色khah看mā烏一爿,
Liû-lōng ê kha-pō͘,
si̍t-bîn ê kan-khó͘,
lōa-chōe ba̍k-sái, pòaⁿ-mî phōaⁿ chhn̂g-pho͘;
pi-chêng ê siâⁿ-chhī,
toān-chhiâng ê siuⁿ-si,
lōa-chōe kî-thāi , gô-sêng móa-pak ê oàn-khì.
流浪ê腳步,
失眠ê甘苦,
偌濟目屎,半暝伴床鋪;
悲情ê城市,
斷腸ê相思,
偌濟期待,熬成滿腹ê怨氣。
Ji̍t-goa̍t à!
lí tio̍h thè goán lâi chò chèng,
chhiⁿ-sîn à!
Lí tio̍h thè goán kóng hun-bêng,
nā m̄-sī hoâiⁿ-chhâ-giâ-ji̍p-chàu,
siáⁿ lâng goān-ì liû-lōng thaⁿ-hiong;
thian-gâi sì-kòe cháu .
日月 à!
你著為阮來做證,
星辰à!
你著替阮講分明,
若m̄是橫柴giâ入灶,
啥人願意流浪他鄉;
天涯四界走。
goân-siau teng, bōe kòe kiⁿ,
Tiong-chhiu ge̍h, m̄-bat îⁿ;
īⁿ-pang ê ji̍t-le̍k, khah péng mā péng bô jī-káu-mî.
元宵燈,bōe 過更,
中秋月,bōe bat圓;
異邦ê日曆,khah péng mā péng無二九暝。
Hân-chî miā , thô͘-tāu kin,
si-koe phîⁿ,chhài-tāu tîn;
bô-lūn se̍h lōa hn̄g,
beh chhin iā-sī tio̍h kò͘-hiong ê thô͘ chhin.
蕃薯命,土豆根,
絲瓜棚,菜瓜藤;
無論se̍h偌遠,
beh親也是著故鄉ê土親。
Chêng iân lân toān,
koān-niáu ti hoân,
à! Góa mî-ji̍t siàu-liām ê Tâi-oân.
Siâng-khoán ê hái-piⁿ,
siâng-khoán ê àm-mî,
chái-iūⁿ kò͘-hiong ê, chiah-nī ū chu-bī !
情緣難斷,
倦鳥知還,
à!我暝日思念ê台灣!
Siâng款ê海邊,
Siâng款ê暗暝,
怎樣故鄉ê, chiah-nī 有滋味!
Lô-chúi khe 濁水溪
Tâi-oân bîn-kan chōe thoân-soat,
phian-phian Kong-chhái lóng ji̍t-goa̍t.
Liû chûn jîn-chêng ū chu-bī,
chhián-iông jîn-sèng hó lûn-lí.
台灣民間濟傳說,
偏偏光彩映日月。
留存人情有滋味,
闡揚人性好倫理。
Chêng-jîn chèng-chhūi āu-jîn liâng,
hō-hok chū kó͘ phòe sêng siang.
Chi̍t-hun sin-khó͘ chi̍t-hun kam,
siān-ok tit pò bô lām-sām.
前人種樹後人涼,
禍福自古配成雙。
一分辛苦一分甘,
善惡得報無lām-sám。
Ka-lâm pîⁿ-goân Lô-chúi khe,
pún-lâi chúi chheng ōe kìⁿ té.
Hî hê ku pi̍h si-kòe sô,
goa̍t-hā siong phōaⁿ hó thit-thô.
嘉南平原濁水溪,
本來水清會見底。
魚蝦龜鱉四界趖,
月下相伴好thit-thô。
Nāi-hô jîn-sèng kāu ù-tiám,
tì-kàu khe-chúi iā siū jiám.
Kò͘-sū chhin-chhiūⁿ kiàⁿ teh chiò,
thê-chhíⁿ seng-thài tio̍h pó-sioh.
奈何人性kāu污點,
致到溪水也受染。
故事親像鏡teh照,
提醒生態著保惜。
Ōe kóng saⁿ-sì-pah-nî chêng,
chi̍t lâng sìⁿ Iûⁿ miâ A-bêng.
Peh-hòe pē-bú chiū kòe-sin,
ko͘-niáu tan-hui chhōe bô chhin.
話講三四百年前,
一人姓楊名阿明。
8歲父母就過身,
孤鳥單飛chhōe無親。
Tòa tī téng-lâu óa soaⁿ-piⁿ,
phòa-mâu chi̍t-keng tō͘ siⁿ-sí.
Choân khò chhù-piⁿ saⁿ Chiàu-khò,
le̍k kòe bû-sò͘ hong kap hō͘.
Tòa tī頂流倚山邊,
破茅一間渡生死。
全靠厝邊相照顧,
歷過無數風kap雨。
A-bêng chiām chiām lâi tōa-hàn,
hong-po͘ khai-khún chi̍t-khu chhân.
Chai-chèng han-chî bóng tō͘-ji̍t,
chi̍t-lâng chia̍h-pá choân-ke ti̍t.
阿明漸漸來大漢,
荒埔開墾一區田。
栽種蕃薯罔度日,
一人食飽全家直。
Seng-oa̍h sui-jiân bô hó kòe,
m̄ bián siông tiàm lâng si̍t-ē.
Chheng-san chò-phōaⁿ khe ūi iú,
bô thau bô tham siau-lâu iû.
生活雖然無好過,
m̄免常tiàm人翼下。
青山做伴溪為友,
無偷無貪逍遙遊。
Chi̍t-ji̍t chia̍h-pá hioh tiong-tàu,
hut-jiân chi̍t-chiah chhâi-lông kàu.
Chhùi kā tio̍h-siong sió pe̍h-thò͘,
siūⁿ beh nǹg-ji̍p chháu-á-po͘.
一日食飽歇中晝,
忽然一隻豺狼到。
嘴咬著傷小白兔,
想beh鑽入草仔埔。
A-bêng khòaⁿ-kìⁿ sim m̄-kam,
Cháu khì iōng kùn chiong lông hám.
Kiù chhut pe̍h-thò͘ pau siong-hûn,
phō ji̍p chháu-mâu hō͘ i khùn.
阿明看見心m̄甘,
走去用棍將狼hám。
救出白兔包傷痕,
抱入草茅hō͘伊睏。
Keh ji̍t chá-khí chi̍t-ē chhíⁿ,
khòaⁿ bô pe̍h-thò͘ tī sin-piⁿ.
lo̍h-chhn̂g tòe i kha-jiah kiâⁿ,
kiâⁿ kàu soaⁿ-kha chiū chai-iáⁿ.
隔日早起一下醒,
看無白兔tī身邊。
落床tòe伊腳跡行,
行到山腳就知影。
Peh-thò͘ siong-sè í-keng hó,
tò-tńg soaⁿ--ni̍h bián hoân-ló.
Tńg--lâi ti-thâu giâ chiūⁿ keng,
chiàu-siông lo̍h-chhân khì bô-eng.
白兔傷勢已經好,
倒轉山--ni̍h免煩惱。
轉--來鋤頭giâ上肩,
照常落田去無閒。
Siáⁿ-chai pe̍h-thò͘ sîn-sian piàn,
kám-tōng A-bêng sim liông-siān.
Sàng lâi chi̍t-lia̍p phû-tô-chéng,
pò-tap kái-kiù siā un-chêng.
啥知白兔神仙變,
感動阿明心良善。
送來一粒葡萄種,
報答解救謝恩情。
A-bêng chiong i tâi lo̍h thô͘,
bô kú chhân-hōaⁿ chi̍t-phiàn o͘.
Chi̍t-ji̍t siⁿ-kun kiat kóe-chí,
phû-tô tōa-pha pûi koh tiⁿ.
阿明將伊埋落塗,
無久田岸一片烏。
一日生根結果子,
葡萄大pha肥koh甜。
Chò-sit lâu-kōaⁿ chí chhùi-ta,
pak-tó͘ nā iau chia̍h kàu pá.
Chhun--ê the̍h khì chhī-tiûⁿ bē,
kái-siān seng-oa̍h thiⁿ ke-hóe.
做穡流汗止嘴礁,
腹肚若枵食到飽。
Chhun--ê提去市場賣,
改善生活添家伙。
Sîn-sian koh chhe chhian-kim kàu,
kè hō͘ A-bêng chò kē-āu.
Chhin-bi̍t hu-chhē lióng sió-kháu,
un-ài oán-jû chúi tn̂g-lâu.
神仙koh差千金到,
嫁hō͘阿明做家後。
親密夫妻兩小口,
恩愛宛如水長流。
Chū kó͘ liông-iân kāu thoa-soa,
jîn-kan hó-sū chōe chiat-bôa.
A-bêng só͘ tòa tùi-bīn hōaⁿ,
chi̍t-tīn bû-nāi pháiⁿ sim-koaⁿ.
自古良緣kāu thoa-soa,
人間好事濟折磨。
阿明所tòa對面岸,
一陣無賴歹心肝。
Khòaⁿ tio̍h ko͘-niû siⁿ-chò súi,
phû-tô tōa-lia̍p koh pá-chúi.
Tán-hāu A-bêng khì chhân--n̍i̍h,
kòe-hōaⁿ lia̍h-lâng sòa chhiúⁿ-mi̍h.
看著姑娘生做súi,
葡萄大粒koh飽水。
等候阿明去田--n̍i̍h,
過岸掠人續搶物。
Hông-hun A-bêng ji̍p chháu-mâu,
khòaⁿ-kìⁿ Chhù-lāi loān-chau-chau.
Sim chai tāi-chì táⁿ m̄-hó,
chek sî ha̍p-chhiú lâi kî-tó.
黃昏阿明入草茅,
看見厝內亂糟糟。
心知代誌今m̄好,
即時合手來祈禱。
Kî-kiû tiūⁿ-ḿ saⁿ pang-chān,
kiù chhut hiân-chhe lī khó͘-lān.
Tiūⁿ-ḿ chi̍t kàu khǹg i an,
ko͘-niû chiām khùn tī soaⁿ-kan.
祈求丈姆相幫贊,
救出賢妻離苦難。
丈姆一到勸伊安,
姑娘暫困tī山間。
Nn̄g-lâng sûi-sî liâu kòe khe,
chhōe kàu pháiⁿ-lâng ê chhù-the̍h.
Khòaⁿ in chhù-chêng teh lim-chiú,
āu-bīn bô lâng teh kò͘-siú.
兩人隨時liâu過溪,
chhōe到歹人ê厝宅。
看in厝前teh lim酒,
後面無人teh顧守。
That khui āu-mn̂g kiù ko͘-niû,
pōe chiūⁿ ka-chiah soa̍h kín-liu.
Cháu kàu khe tiong oa̍t-thâu khòaⁿ,
pháiⁿ-lâng tòe tī āu-bīn kóaⁿ,
踢開後門救姑娘,
背上ka-chiah煞緊溜。
走到溪中越頭看,
歹人tòe tī後面趕,
Sim-lāi tio̍h-kip beh cháiⁿ-iūⁿ,
hut bûn tiūⁿ-ḿ chhùi liām-chiù.
“Koân-soaⁿ téng ê phû-tô-tîn,
kín soan--lo̍h--lâi tio̍h kóaⁿ-kín!”
心內著急beh怎樣,
忽聞丈姆嘴唸咒。
「高山頂ê葡萄籐,
緊soan--落-來著趕緊!」
liām soah nn̄g-tiâu phû-tô-tîn,
kó-jiân soan-lo̍h lâi óa sin.
Nn̄g-lâng chi̍t-ê giú chi̍t-tiâu,
sūn tîn ti̍t peh chiūⁿ soaⁿ-khiau.
念煞兩條葡萄籐,
果然soan落來倚身。
兩人一個扭一條,
順籐直爬上山khiau。
Ji̍t-chhut ji̍t-lo̍h iú kî chhù,
thian-hā bû khá put seng su.
Hoe-khui hoe-siā iú kî sî,
jîn-lūi pháiⁿ-tāi hô sî chí?
日出日落有其處,
天下無巧不成書。
花開花謝有其時,
人類歹代何時止?
A-bêng tú-tú peh chiūⁿ soaⁿ,
khe-chúi pō͘ tiòng koân kòe hōaⁿ.
Sì-bīn ûi-lûi bô té chǹg,
phû-tô-tîn iā tùi tiong tn̄g.
阿明tú-tú peh上山,
溪水暴漲懸過岸。
四面圍lûi無底鑽,
葡萄籐也對中斷。
Pháiⁿ-lâng lóng-chōng im-im--sí,
siâng-sî siâng-ji̍t khì chò-kī.
Ai-hô pi-siaⁿ piàn soaⁿ-kok,
keh-khong chhoan-niá thoân chōe-o̍k.
歹人攏總淹淹--死,
siâng時siâng日去做忌。
哀嚎悲聲遍山谷,
隔空穿嶺傳罪惡。
Chū-si̍t-kî-tó put kham liân,
chí thàn chheng-thiat khe-chúi piàn.
Ūi tio̍h beh chiong jîn-sèng sé,
chiông-chhú ti̍t-miâ “Lô-chúi khe”.
自食其果不堪憐,
只趁清澈溪水變。
為著beh將人性洗,
從此得名「濁水溪」。
回上一頁    終戰後,   1991年,   詩