Kîm kiô ê kò͘-sū
|
金橋ê故事 |
| Phian-chip-sek |
編輯室 |
|
Ū chi̍t-ji̍t a-bú chi̍h-tio̍h gōa-má ê phoe. Phoe-lāi kóng, gōa-má hui-siông siàu-liām a-bú, ǹg-bāng a-bú ē-tàng tńg-khì gōa-ke tòa--kúi-ji̍t-á, in-ūi gōa-má í-keng peh-nî kú bô khòaⁿ-tio̍h a-bú la.
|
有一日阿母接著外媽ê批。批內講，外媽非常數念阿母，向望阿母會當轉去外家tòa--幾-日-仔，因為外媽已經八年久無看著阿母la。 |
|
A-bú koat-tēng chhōa góa kap a-ko chò-hóe khì. A-bú kóng:“Lán kò͘-hiong ê hong-kéng chin súi, chúi chin tiⁿ, gōa-má chin un-jiû.”Góa kap a-ko thiaⁿ-tio̍h chin hoaⁿ-hí.
|
阿母決定chhōa我kap阿哥做伙去。阿母講：「咱故鄉ê風景真súi,水真甜，外媽真溫柔。」我kap阿哥聽著真歡喜。 |
|
Goán chiok-chiok chē chi̍t-ji̍t ê hóe-chhia, keng-kòe ê só͘-chāi ū koân-soaⁿ, ū chhân-hn̂g, ū khe-chúi.
|
阮足足坐一日ê火車，經過ê所在有高山、有田園，有溪水。 |
|
Hóe-chhia kàu a-bú ê kò͘-hiong, a-kū lâi hóe-chhia-thâu chi̍h góa. A-kū kā goán kóng gōa-má tī chhù-n̍i̍h teh thâi-ke, tīm-bah, chún-pī beh kā goán N̄g-ê m̄-bat kìⁿ-tio̍h bīn ê gōa-sun tōa-tōa chhiáⁿ--chi̍t-tǹg.
|
火車到阿母ê故鄉，阿舅來火車頭接我。阿舅kā阮講外媽tī厝n̍i̍h teh thâi雞、tīm肉，準備beh kā阮兩個m̄-bat見著面ê外孫大大請--一-頓。 |
|
Tùi hóe-chhia-thâu khì-kàu gōa-má ê chhù ài kiâⁿ chi̍t-chām lō͘. Goán kiâⁿ-kòe chhân-hōaⁿ, tōa-kiô kap sió soaⁿ-phiâⁿ. Gōa-má khiā tī mn̂g-kháu teh tán goán, i lám a-ko, iā koh lám góa, hoaⁿ-hí kah ná chhiò ná háu. Chia̍h àm-tǹg liáu-āu, gōa-má kiò goán khah-chá khì-khùn le, i beh kap a-bú kóng-ōe.
|
Tùi火車頭去到外媽ê厝ài行一chām路。阮行過田岸、大橋kap小山坪。外媽企tī門口teh等阮，伊lám阿哥，也koh lám我，歡喜kah那笑那哮。食暗頓了後，外媽叫阮較早去睏le,伊beh kap阿母講話。 |
|
Keh-ji̍t ê chá-khí, a-kū chhōa goán chhut-khì khòaⁿ hong-kéng. Khe-téng ū chi̍t-chō kiô, góa te̍k-pia̍t kah-ì, kiô-thâu ū khek “KIM-KIÔ” N̄g-jī.
|
隔日ê早起，阿舅chhōa阮出去看風景。溪頂有一座橋，我特別合意，橋頭有刻「金橋」兩字。 |
|
Góa mn̄g a-kū, chit-chō kiô sī m̄-sī ēng kim chò--ê. A-kū kā goán kóng: “Sī ēng chio̍h-thâu chò--ê.” A-ko koh-chài mn̄g: “Nā án-ne sī án-chóaⁿ kiò-chò Kim-kiô?” A-kū kóng: “Che ū chi̍t-tōaⁿ kò͘-sū lè.” Goán chiū pài-thok a-kū kóng hō͘ goán thiaⁿ. Goán chin-ài chai-iáⁿ sī án-chóaⁿ chit-chō kiô kiò-chò Kim-kiô. A-kū chiū kiò a-bú kóng hō͘ goán thiaⁿ.
|
我問阿舅，這座橋是m̄是用金做--ê。阿舅kā阮講：「是用石頭做--ê。」阿哥koh再問：「若án-ne是án-chóaⁿ叫做金橋？」阿舅講：「Che有一段故事lè。」阮就拜託阿舅講hō͘阮聽。阮真愛知影是án-chóaⁿ這座橋叫做金橋。阿舅就叫阿母講hō͘阮聽。 |
|
A-bú kóng: “Jī-cha̍p gōa nî chêng, chia sī chi̍t ê kau-thong bô lī-piān ê chhân-chng. Ū chi̍t-ê sè-hàn gín-ná, i ê miâ hō-chò A-kim, chiah la̍k-hòe, kap i ê a-pa, a-bú, a-ché chò-hóe tòa.
|
阿母講：「20外年前，chia是一個交通無利便ê田莊。有一個細漢囡仔，伊ê名號做阿金，chiah六歲，kap伊ê阿爸、阿母、阿姐做伙tòa。 |
|
Chit-ê chhân-chng kap gōa-kháu ê lâi-óng lóng ài khò chit-ê sè-sè ê phòa koh kū ê pang-á-kiô. Chit-ê chhân-chng ū peh-ê gín-ná tī téng-chng ê sió-ha̍k teh tha̍k-chheh, ta̍k-ji̍t ài keng-kòe chit-ê sè-sè ê pang-á-kiô. A-kim ta̍k-ji̍t lóng khì kiô-téng sàng peh-ê a-ko khì ha̍k-hāu.
|
這個田莊kap外口ê來往攏ài靠這個細細ê破koh舊ê枋仔橋。這個田莊有8個囡仔tī頂庄ê小學teh讀冊，逐日ài經過這個細細ê枋仔橋。阿金逐日攏去橋頂送8個阿哥去學校。 |
|
Ji̍t-thâu beh lo̍h-soaⁿ, A-kim chiū koh-chài khì kiô-téng, i beh tán peh-ê a-ko pàng-o̍h tńg-lâi, khòaⁿ-tio̍h in lóng kiâⁿ-kòe kiô chiah beh lī-khui hia.
|
日頭beh落山，阿金就koh再去橋頂，伊beh等八個阿哥放學轉來，看著in攏行過橋chiah beh離開hia。 |
|
Tang-thiⁿ ê ji̍t-thâu khah chá lo̍h-soaⁿ, a-ko in pàng-o̍h tńg-lâi ê sî-chūn, thiⁿ lóng àm là. Chng-kha só͘-chāi koh bô tiān-hóe, sì-kòe lóng àm-bong-bong. A-kim tī tang-thiⁿ chin chió khì chi̍h a-ko in, lóng mā lâu tòa chhù-lāi kap a-ché jīn-jī, in-ūi kòe-nî i iā èng-kai khì tha̍k-chheh là. Ū chi̍t-ê tang-thiⁿ ê ē-po͘, thiⁿ-khì chin hó, A-kim khì kiô-thâu chhit-thô, khòaⁿ-tio̍h A-seng chek-á thoa chi̍t-tâi chhia, chài chin chē hòe tńg--lâi. A-seng chek-á ê chhia siuⁿ tāng, pang-á-kiô siuⁿ kū, chhia kiâⁿ-kòe kiô-téng lìn-lòng-kiò, kiô ê pang-á soah kā teh-teh pháiⁿ.
|
冬天ê日頭較早落山，阿哥in放學轉來ê時陣，天攏暗là。庄腳所在koh無電火，四界攏暗摸摸。阿金tī冬天真少去接阿哥in,攏mā留tòa厝內kap阿姐認字，因為隔年伊也應該去讀冊là。有一個冬天ê e晡，天氣真好，阿金去橋頭chhit-thô,看著阿生叔仔拖一台車，載真濟貨轉--來。阿生叔仔ê車siuⁿ重，枋仔橋siuⁿ舊，車行過橋頂lìn-lòng叫，橋ê枋仔煞kā teh-teh歹。 |
|
Kiô ê tiong-ng soah phòa chi̍t tōa khang. A-seng chek-á chiū tōa siaⁿ mē kóng: “Kiô phòa kah án-ne iā bô lâng beh siu-lí.” A-seng chek-á mē liáu, chhia thoa lè chiū khì. A-kim soah sîn-sîn chē tòa kiô-thâu. I teh siūⁿ, A-seng chek-á mē pa̍t-lâng bô beh siu-lí kiô, i ka-kī án-chóaⁿ iā bô beh siu-lí?”
|
橋ê中央煞破一大空。阿生叔仔就大聲罵講：「橋破kah án-ne也無人beh修理。」阿生叔仔罵了，車拖--lè就去。阿金煞神神坐tòa橋頭。伊teh想，阿生叔仔罵別人無beh修理橋，伊家己án-chóaⁿ也無beh修理？」 |
|
A-kim kiâⁿ kàu phòa-khang piⁿ, ǹg ē-kha khòaⁿ, khòaⁿ-tio̍h khe-chúi lâu-tio̍h chin kín, nā-chún a-ko in tńg-lâi, bô sè-jī poa̍h-lo̍h-khì, chiū chin gûi-hiám. Beh án-chóaⁿ chiah hó? A-kim chiū siuⁿ kóng bô lâi siu-lí kiô bē-sái-tit.
|
阿金行到破空邊，向下腳看，看著溪水流著真緊，若準阿哥in轉來，無細膩poa̍h落去，就真危險。Beh án-chóaⁿ chiah好？阿金就想講無來修理橋bē-sái-tit。 |
|
A-kim khì chhân-n̍i̍h siūⁿ beh chhōe pang-á lâi siu-lí kiô, m̄-kú chhân-n̍i̍h chí-ū chháu-á kap thô͘-soa. A-kim koh kiâⁿ tùi chhiū-nâ lāi khì chhōe pang-á. Tān-sī hia chí-ū ta chhiū-ki kap hû bē tín-tānge chhâ-kho͘.
|
阿金去田--n̍i̍h想beh chhōe枋仔來修理橋，m̄-kú田--n̍i̍h只有草--仔kap塗沙。阿金koh行tùi樹林內去chhōe枋仔。但是hia只有礁樹枝kap扶bē振動ê柴箍。 |
|
A-kim bô hoat-tō͘, chí-ū koh tńg-lâi kiô-thâu.
|
阿金無法度，只有koh轉來橋頭。 |
|
Chit ê sî-chūn thiⁿ chiām-chiām teh àm. A-kim thiaⁿ-tio̍h kiô hit pêng, hn̄g-hn̄g ū lâng teh chhiùⁿ-koa. A-kim chai-iáⁿ sī a-ko in teh-beh kòe-kiô lâi lah, chiū ǹg kiô hit thâu tōa-siaⁿ jiáng: “Sī A-tek ko-á sī--bô, sī A-pûi ko-á sī--bô? Kiô ê tiong-ng ū chi̍t ê phòa-khang, khah sè-jī lé, óa khah chiàⁿ-chhiú-pêng kiâⁿ o͘!”
|
這個時陣天漸漸teh暗。阿金聽著橋hit爿，遠遠有人teh唱歌。阿金知影是阿哥in teh beh過橋來lah，就向橋hit頭大聲嚷：「是阿德哥仔是--無，是阿肥哥仔是--無？橋ê中央有一個破空，較細膩lé,倚較正手爿行o͘!」 |
|
A-tek kap a-pûi kòe-kiô liáu-āu, kā A-kim seh to-siā chiū chaut2?g-khì chhù-n̍i̍h.
|
阿德kap阿肥過橋了後，kā阿金說多謝就走轉去厝--n̍i̍h。 |
|
A-kim iáu teh tán lēng-gōa la̍k-ê a-ko. Tán chi̍t-tah-kú-á, A-kim koh thiaⁿ-tio̍h siaⁿ, i chiū koh jiáng: “Sī A-tong, A-san, A-liāng,A-bêng kap a-hong gō͘-ê a-ko sī--bô? Kòe-kiô ê sî ài khah sè-jī lé,tiong-ng ū phòa-khang, óa khah chiàⁿ-chhiú-pêng kiâⁿ o͘!”
|
阿金iáu teh等另外6個阿哥。等一tah久仔，阿金koh聽著聲，伊就koh嚷：「是阿東、阿山、阿亮、阿明kap阿豐5個阿哥是--無？過橋ê時ài較細膩lé,中央有破空，倚較正手爿行o͘!」 |
|
Chím-á í-keng ū chhit-ê a-ko kòe-kiô, chí-ū A-kong ko-á iáu-bōe lâi. A-kim tio̍h koh tán A-kong ko-á. A-kim koh tán chin kú, iáu bô khòaⁿ-tio̍h A-kong ko-á ê iáⁿ. Chit ê sî-chūn, hong ná thàu ná tōa, A-kim iā kôaⁿ iā iau iā kiaⁿ, chin siūⁿ-beh tńg-khì chhù-n̍i̍h.
|
Chím仔已經有7個阿哥過橋，只有阿光哥仔iáu-bōe來。阿金著koh等阿光哥仔。阿金koh等真久，iáu無看著阿光哥仔ê影。這個時陣，風那thàu那大，阿金也寒也枵也驚，真想beh轉去厝--n̍i̍h。 |
|
A-kim teh siūⁿ, chit ê sî-chūn chhù-lāi sī hiah-n̍i̍h un-loán, a-bú chhá ê chhài sī hiah-n̍i̍h hó-chia̍h. A-ché iā it-tēng tī mn̂g-kháu teh tán i. A-kim koh siūⁿ, nā-chún i chím-á tńg-khì chhù-n̍i̍h. A-kong ko-á tú-hó tńg-lâi, kòe-kiô ê sî-chūn bô sè-jī poa̍h-lo̍h-khì, khòaⁿ beh án-chóaⁿ chiah hó?
|
阿金teh想，這個時陣厝內是hiah-n̍i̍h溫暖，阿母炒ê菜是hiah-n̍i̍h好食。阿姐也一定tī門口teh等伊。阿金koh想，那準伊chím仔轉去厝--n̍i̍h。阿光哥仔tú好轉來，過橋ê時陣無細膩poa̍h--落-去，看beh án-chóaⁿ chiah好？ |
|
A-kim hut-jiân siūⁿ-tio̍h A-kong ko-á chiah-n̍i̍h àm iáu-bōe tńg-lâi, it-tēng sī koh khì téng-chng a-ko͘ ê chhù. A-kim kám-kak ná-lâi ná-kôaⁿ, seng-khu phī-phī-chhoah, i kám-kak ná-lâi ná-iau, pak-tó͘ kū-kū-kiò.
|
阿金忽然想著阿光哥仔chiah-n̍i̍h暗iáu-bōe轉來，一定是koh去頂庄阿姑ê厝。阿金感覺那來那寒，身軀phī-phī-chhoah，伊感覺那來那枵，腹肚kū-kū叫。 |
|
A-kim iā ná-lâi ná ài-khùn, chin siūⁿ-beh tó-tòa thô͘-kha. I tùi kiô-téng lo̍h-lâi, beh cháu tńg-khì chhù-n̍i̍h, thâu-khak soah kám-kak gông-gông. Teh-beh kàu chhù ê sî-chūn, i thiaⁿ-tio̍h a-pa, a-bú kap a-ché teh kiò i. A-kim ìn kóng: “Góa tńg-lâi là!” Chiū tó-lo̍h-khì thô͘-kha. I chū án-ni phòa-pēⁿ.
|
阿金也那來那愛睏，真想beh倒tòa塗腳。伊tùi橋頂落--來，beh走轉去厝--n̍i̍h,頭殼煞感覺憨憨。Teh-beh到厝ê時陣，伊聽著阿爸、阿母kap阿姐teh叫伊。阿金應講：「我轉來là!」就倒落去塗腳。伊自án-ni破病。 |
|
A-kim phòa-pēⁿ chi̍t-chām, tān-sī i kiù liáu chhit-ê a-ko ê tāi-chì, ta̍k-ê lâng lóng chai-iáⁿ. Chng--ni̍h ê tōa-tē-chú iā chai-iáⁿ. Tōa-tē-chú kám-kak chin kiàn-siàu, i kóng i sui-jiân ū-chîⁿ ū chhân-hn̂g, iáu-kú m̄ ta̍t-tio̍h chit ê sè-hàn gín-ná hiah ū thiàⁿ-sim. Só͘-ií koat-tēng the̍h chi̍t-pit chîⁿ chhut-lâi chò chi̍t chō kian-kò͘ ê chio̍h-kiô.
|
阿金破病一chām,但是伊救了7個阿哥ê代誌，逐個人攏知影。庄--ni̍h ê大地主也知影。大地主感覺真見笑，伊講伊雖然有錢有田園，iáu-kú m̄值著這個細漢囡仔hiah有疼心。所以伊決定提一筆錢出來做一座堅固ê石橋。 |
|
Chit-chō kiô chiū-sī ēng A-kim ê miâ hō--ê, só͘-í kiò-chò “Kim-kiô.”A-bú kóng Kim-kiô ê kò͘-sū liáu-āu, goán lóng chin kám-tōng. A-ko kóng: “Goán ài kap A-kim se̍k-sāi, chhiáⁿ a-bú kā goán kài-siāu.”
|
這座橋就是用阿金ê名號--ê,所以叫做「金橋。」阿母講金橋ê故事了後，阮攏真感動。阿哥講：「阮ài kap阿金熟悉，請阿母kā阮介紹。」 |
|
A-bú soah teh chhiò, chí a-kū kóng: “A-kim chiū-sī lín a-kū là.”Goán lóng bô siūⁿ-tio̍h, m̄-kú chin hoaⁿ-hí. Goán ū chi̍t-ê chiah-n̍i̍h hó ê a-kū.
|
阿母煞teh笑，指阿舅講：「阿金就是lín阿舅là。」阮攏無想著，m̄-kú真歡喜。阮有一個chiah-n̍i̍h好ê阿舅。 |
|
Goán tī gōa-má ê chhù tòa kúi-á-ji̍t, chhit-thô liáu chin sim-sek. Beh tńg-khì ê sî gōa-má chin m̄-kam goán lī-khui, i sàng goán kàu mn̂g-khàu. Goán keng-kòe Kim-kiô ê sî-chūn, hip chi̍t tiuⁿ siōng, lāi-bīn ū a-bú, a-kū, a-ko kap góa.
|
阮tī外媽ê厝tòa幾仔日，chhit-thô了真心適。Beh轉去ê時外媽真m̄甘阮離開，伊送阮到門口。阮經過金橋ê時陣，翕一張上，內面有阿母、阿舅、阿哥kap我。 |
|
(Tâi-oân Gí-bûn Goe̍h-pò 1978 nî 7-8 ge̍h)
|
(台灣語文月報1978年7-8月) |
