Lūn Song-sū_01
|
論喪事_01 |
| Lâu Bō͘-chheng |
劉茂青 |
|
Kū-nî Kàu-hōe-pò ū chhiáⁿ hiaⁿ-tī chò lūn, chiū-sī chiong Song-sū chò tê lâi gī-lūn. Thâu-miâ beh siúⁿ nn̄g kho͘, jī-miâ beh siúⁿ chi̍t kho͘; lēng-gōa hiaⁿ- tī, chí-mōe ê tiong-kan thâu-miâ beh tām-po̍h siúⁿ in. Āu-lâi ū chi̍h--tio̍h 6 phiⁿ niā-niā. Taⁿ í-keng phoe-phêng bêng-pe̍k, chiong jī-miâ-lāi kì tī ē-té:
|
舊年教會報有請兄弟做論，就是將喪事做題來議論。頭名beh賞兩箍，二名beh賞一箍；另外兄弟、姊妹ê中間頭名beh淡薄賞in。後來有接--著6篇爾爾。今已經批評明白，將二名內記tī下底： |
|
1. Lâu Bō͘-chheng, A-lí-káng. 2. Chhî Chhun-ki, Chio̍h-pâi.
|
1、劉茂青，阿里港。2、徐春枝，石牌。 |
|
Hiaⁿ-tī bô lâng siá; chí-ū chí-mōe chi̍t- ê siá, chiū-sī tiàm tī Iâm-po͘ ê Kin-só.
|
兄弟無人寫；只有姊妹一個寫，就是tiàm tī鹽埔ê根嫂。 |
|
Taⁿ chiong thâu-miâ ê Lūn ìn tī ē-té, hō͘ lín tāi-ke khòaⁿ.
|
今將頭名ê論印tī下底，hō͘ lín大家看。 |
|
Thâu-sū
|
頭序 |
|
Pêng-an khoài-lo̍k sī chèng-lâng só͘ him-bō͘; pēⁿ-thiàⁿ sí-sit iā sī ta̍k-lâng só͘ bē bián-tit. Kì-jiân ū sí, chiū ū bâi- chòng; ū bâi-chòng, chiū ū song-sū ê lé. Song-sū ê lé oh-tit khe-khó kàu chīn, iā lân-tit ta̍k-hāng lūn kàu chiâu-tio̍h siông-sè. In-ūi ū kó͘-chá sèng-hiân só͘-tēng ê lé, hō-chò Kó͘-lé. Iā ū hō͘-sè hiân- jîn só͘ ke ê lé, kì tī Ka-lé. Iā ū hiān-sî só͘ tùi-tiōng siông-ēng ê lé, hō-chò Sio̍k-lé. Kó͘-lé kì chiūⁿ keng-chheh ū tàng khe- khó. Sio̍k-lé kok sûi hong-sio̍k, bô ū tēng-kui.
|
平安快樂是眾人所欣慕；病痛死失也是逐人所bē免tit。既然有死，就有埋葬；有埋葬，就有喪事ê禮。喪事ê禮ohtit稽考到盡，也難tit逐項論到齊著詳細。因為有古早聖賢所定ê禮，號做古禮。也有後世賢人所加ê禮，記tī家禮。也有現時所tùi重常用ê禮，號做俗禮。古禮記上經冊有tàng稽考。俗禮各隨風俗，無有定規。 |
|
Chiū Tâi-oân lâi lūn, koaⁿ-ke ê song- lé kap peh-sèⁿ ū koh-iūⁿ; pù-lâng kap sàn-hiong-lâng bô lóng chīn-tâng. Chiang, Choân, Kheh-lâng, Pêⁿ-po͘, kok ū cheng-chha. Tāi-khài lâi kóng, iā ū kó͘-lé, iā ū sio̍k-lé chham-lām teh ēng khah-chē.
|
就台灣來論，官家ê喪禮kap百姓有各樣；富人kap散hiong人無攏盡同。漳、泉、客人、平埔，各有增差。大概來講，也有古禮，也有俗禮摻lām teh用較濟。 |
|
Kàu-hōe hun-siat tī ta̍k-ūi, sìn Chú ê lâng gū-tio̍h song-sū ê tāi-chì, beh it-bī thàn-sio̍k lī tek-chōe Siōng-tè; nā beh it-khài kán-séng, sè-sio̍k m̄-nā hiâm lán put-hàu, sòa khòaⁿ-khin tō-lí m̄-thàn. Tha̍k sèng-keng iū bô siông-sè kóng song-sū tio̍h chóaⁿ-iūⁿ kiâⁿ-gî. Mn̄g khah-chai tō-lí ê lâng, só͘ kóng iā bô it- tēng ê kui-kí. Án-ni, sìn Chú lâng liāu-lí song-sū ê tāi-chì, beh lióng-choân kî- bí si̍t-chāi oh-tit lah.
|
教會分設tī逐位，信主ê人遇著喪事ê代誌，beh一味趁俗利得罪上帝；若beh一概簡省，世俗m̄ 但嫌咱不孝，續看輕道理m̄趁。讀聖經又無詳細講喪事著怎樣行宜。問較知道理ê人，所講也無一定ê規矩。Án-ni，信主人料理喪事ê代誌，beh兩全其美實在oh tit lah。 |
|
Put-tek-í tio̍h chiong kó͘-kim khah thong-hêng-ê lâi pâi-lia̍t tī ē-té. Hoān ū chha-biū-ê, kiû ko-bêng ê sian-siⁿ ké- bêng kà-sī: chiàⁿ sī sim só͘ goān.
|
不得已著將古今較通行ê來排列tī下底。凡有差謬--ê,求高明ê先生解明教示：正是心所願。 |
|
Lūn Poaⁿ-pho͘ ê iân-kò͘, kap Poaⁿ-pho͘ ê khí-in
|
論搬鋪 ê緣故，kap搬鋪ê起因 |
|
Pēⁿ lâng beh kòe-khùi ê sî, kā i poaⁿ- kòe pa̍t-ūi, hō-chò poaⁿ-pho͘; khah-siông sī pēⁿ-lâng nā chai i-ê pēⁿ tîm-tāng-lah, chiū kah lâng kā i ōaⁿ-ūi. Siat-sú pēⁿ- lâng hun-bê, bē-hiáu-tit kah--lâng, chò kiáⁿ-sun ê lâng iā m̄-káⁿ bô kā i poaⁿ- pho͘; sui-jiân sī mê-sî iā m̄-káⁿ iân-oān bô chīn-sim.
|
病人beh過氣ê時，kā伊搬過別位，號做「搬鋪」；較常是病人若知伊ê病沈重--lah，就教人kā伊換位。設使病人昏迷，bē曉tit教--人，做子孫ê人也m̄敢無kā伊搬鋪；雖然是暝時也m̄敢延緩無盡心。 |
|
Chiàu sè-sio̍k ê īⁿ-toan sī kóng, “Nā tī bîn-chhn̂g kòe-khùi, sí-liáu ē giâ bîn- chhn̂g-kê.” Chit hāng sìn Chú lâng m̄- thang thàn. In-ūi m̄-nā īⁿ-toan, iā ū sún- hāi; lâng tī lîm-gûi beh kòe-khùi ê sî, eng-kai tio̍h ēng tit-kiù ê tō-lí an-ùi i, hō͘ i an-sim kòe-sì chiàⁿ ha̍p-gî; thái- thó thang poaⁿ-iô kiáu-jiáu, hō͘ i bô an-jiân?
|
照世俗ê異端 是講：「若tī眠床過氣，死了會舉眠床枷。」 這項信主人m̄-thang趁。因為m̄ 但異端，也有損害；人tī臨危beh過氣ê時，應該著用得救ê道理安慰伊，hō͘伊安心過世正合宜；thái-thó thang搬搖攪擾，hō͘伊無安然？ |
|
Khe-khó poaⁿ-pho͘ ê khí-in sī tùi Cheng-chú. Lé-kì Tân-kiong-siōng kóng, “Cheng-chú pēⁿ-tāng khùn tī Kùi- sun só͘ sù ū-hoe, súi, koh kng-ku̍t ê chhio̍h bē-tit kòe-khùi, i ê kiáⁿ Cheng- goân kā i ōaⁿ-chhio̍h-liáu chiū-sí.” (Kùi- sun sī Ló͘-kok ê siōng-kheng). Cheng- chú bōe-bat chò tāi-hu-koaⁿ, só͘-í m̄- káⁿ khùn tāi-hu ê chhio̍h. Thang-chai Cheng-chú ê ōaⁿ-chhio̍h sī kiaⁿ chhiàm- lé, kap hiān-sî poaⁿ-pho͘ ê ì-sù sio tùi- hoán.
|
稽考搬鋪ê起因是tùi曾子。禮記檀恭上講：「曾子病重睏tī季孫所賜有花、súi、koh光滑ê蓆bē得過氣，伊ê子曾元kā伊換蓆了就死。」（季孫是魯國ê上卿）。曾子bōe bat做大夫官，所以m̄敢睏大夫ê蓆。Thang知曾子ê換蓆是驚僭禮，kap現時搬鋪ê意思相對反。 |
|
Put-kò lâng sí chhōe tú-hó ê só͘-chāi lâi hē, hō͘ chhin-lâng thang khòaⁿ, beh siu-bâi ji̍p-bo̍k iā khah hó-sè. Nā hē tī pâng-lāi bē-ēng-tit, in-ūi beh chò tāi- chì ū chó͘-gāi.
|
不過人死chhōe tú好ê所在來下，hō͘親人thang看，beh收埋入木也較好勢。若下tī房內bē用tit，因為beh做代誌有阻礙。 |
|
Lūn Poaⁿ-thiaⁿ kap ta̍k- hāng ê só͘-chò
|
論搬廳kap逐項ê所做 |
|
Tng pēⁿ-lâng tn̄g-khùi hit sî, thiaⁿ-lāi ê sîn-pu̍t bo̍k-chú ta̍k-hāng-mi̍h, tio̍h poaⁿ khì khǹg pa̍t ūi, hō-chò piàⁿ-thiaⁿ. Ì-sù sī kiaⁿ hiah ê ta̍k-hāng hō͘ sí-lâng ê òe-khì chhiok--tio̍h, chiū m̄-hó. Song-ka ta-po͘-lâng tio̍h tháu kòe-soh, thâu- chang-bóe phah-sòaⁿ. Hū-jîn-lâng tio̍h pak thâu-chang, chiam-á thâu-chhah; tûi-heng tǹg-kha chhut ai-chhám ê siaⁿ, ûi sin-si lâi khàu.
|
當病人斷氣hit時，廳內 ê神佛木主逐項物，著搬去囥別位，號做「拚廳」。意思是驚hiah ê逐項hō͘死人ê穢氣觸--著，就m̄好。喪家查甫人著tháu過索，頭鬃尾扑散。婦人人著縛頭鬃，簪仔頭插；槌胸頓跤出哀慘ê聲，圍身屍 來哭。 |
|
Ū só͘-chāi ê hong-sio̍k the̍h sí-lâng ê saⁿ tiàu tī tek-ko-bóe, chiūⁿ chhù-téng á-sī lō͘-piⁿ, lâi kiò sí-lâng ê miâ saⁿ-pái; hō-chò kiò-hûn. Āu-lâi kńg saⁿ lâi khàm sí-lâng ê sin-khu. Hō͘ sí-lâng khùn tī bô kha ê chhn̂g, chhn̂g tio̍h phah kē-kē kīn-thô͘; ì-sù sī lâng chhut-sì ê sî hē tī thô͘-n̍i̍h, taⁿ chhn̂g phah kīn thô͘, ǹg-bāng i tùi thô͘ koh tit-tio̍h oa̍h-khì lâi oa̍h. Iā tio̍h tī sí-lâng ê kha-bóe sio chē- chē gîn-chóa, hō-chò sio kha-bóe-chóa. Ì-sù sī beh bé miā. Ûi-thoân kóng, ū lâng in-ūi sio kha-bóe-chóa tit-tio̍h koh oa̍h.
|
有所在ê風俗提死人ê衫弔tī竹篙尾，上厝頂抑是路邊，來叫死人ê名三擺；號做「叫魂」。後來捲衫來蓋死人ê身軀。Hō͘死人睏tī無跤ê床，床著扑低低近塗；意思是人出世ê時下tī塗--n̍i̍h,今床扑近塗，向望伊tùi土koh得著活氣來活。也著tī死人ê腳尾燒濟濟銀紙，號做「燒腳尾紙。」意思是beh買命。遺傳講：有人因為燒腳尾紙得著koh活。 |
|
Chit téng-bīn kúi-nā-hāng sī īⁿ-toan. Lâng ū chōe chiū ū sí, bô iáⁿ sí-liáu chiū ē chhek-tio̍h-lâng, á-sī chhek-tio̍h sîn kap ta̍k-hāng mi̍h. Lâng tùi Siōng-tè lâi oa̍h, sí sī Siōng-tè thó i ê lêng-hûn; ǹg-bāng tùi thô͘ tit-tio̍h oa̍h-khì, che sī gōng-siūⁿ, gōng-lâng ê só͘-chò. Sio- gîn-chóa bé-miā sī bô iáⁿ ê tāi-chì; nā beh miā ē bé-tit, Chhòa Lûn í-chiân ê lâng bo̍k-koài i ê sí, in-ūi bô chóa thang sio. Chóaⁿ-iūⁿ hiān-sî ê lâng chin gâu sio chóa iû-goân sī sí? Bat ū lâng sí liáu nn̄g saⁿ ji̍t koh oa̍h, he sī hūn--khì, m̄-sī chin-chiàⁿ sí; iáu-kú iā sī hán-iú ê sū, koat-toàn m̄-sī sio kha-bóe-chóa ê èng-hāu. Sìn Chú lâng tī hē sin-si ê só͘- chāi piàⁿ-sàu chheng-khì, ta̍k-hāng siu khoán chu-chap khiok thang. Chóng-sī m̄-thang ū īⁿ-toan khiàn-sńg ê sim; iā m̄-bián tio̍h chhin-chhiūⁿ sè-sio̍k khòaⁿ lâng chi̍t-ē tn̄g-khùi, chiū chheⁿ-chin kông kòa cháu-chông, kiaⁿ piàⁿ bē-hù, hit-khoán.
|
這頂面幾若項是異端人有罪就有死，無影死了就會chhek著人，抑是chhek 著神kap逐項物。人tùi上帝來活，死是上帝討伊ê靈魂；向望tùi塗得著活氣，che是憨想，憨人ê所做。燒銀紙買命是無影ê代誌；若beh命會買tit，蔡倫以前ê人莫怪伊ê死，因為無紙thang燒。怎樣現時ê人真gâu燒紙猶原是死？ Bat有人死了兩三日復活，he是昏--去，m̄是真正死；iáu-kú也是罕有ê事，決斷m̄是燒腳尾紙ê應效。信主人tī下身屍ê所在拚掃清氣，逐項收款諸什卻thang。總是m̄通有異端譴損ê心；也m̄免著親像世俗看人一下斷氣，就青真 狂kòa走chông,驚piàⁿ bē赴，hit款。 |
|
Lūn Táⁿ-pān sí-lâng ê sin-khu, kap khit-chúi bo̍k-io̍k
|
論打扮死人ê身軀，kap乞水沐浴 |
|
Ta-po͘-lâng sí tio̍h thì-thâu, hū-jîn- lâng sí tio̍h se-chng. Lâm-jîn tio̍h kiáⁿ- sun kā i se, lí-jîn tio̍h cha-bó͘-kiáⁿ sim- pū kā i se. Se-thâu ê khoán thâu-chêng se saⁿ-ē, āu-piah se sì-ē. Se-liáu chhâ- se tio̍h at-chi̍h8, chi̍t-koe̍h hiat ka̍k, chi̍t- koe̍h hē tī sí-lâng ê hâ-pau-lāi. Hàu- lâm chhēng môa-saⁿ phâng chi̍t-ê khaⁿ, ēng nn̄g-ê chîⁿ pa̍k âng-sòaⁿ kàu khe-piⁿ á-sī chéⁿ-piⁿ, chiong chîⁿ hiat-lo̍h-chúi, khaⁿ iúⁿ kóa chúi khí-lâi, hō-chò khit- chúi. Phâng-chúi iân-lō͘ khàu kàu chhù, ēng khaⁿ-n̍i̍h ê chúi lâi kā sí-lâng sé, hō-chò bo̍k-io̍k. Tāi-seng sé thâu-khak, ēng chi̍t-tiâu-kin chhit, āu-lâi sé sin-khu lēng-gōa chi̍t-tiâu-kin.
|
查甫人死著剃頭，婦人人死著梳妝。男人著子孫kā伊梳，女人著查某囝新婦kā伊梳。梳頭ê款頭前梳3下，後壁梳4下。梳了柴梳著at-chi̍h8 ，一koe̍h hiat ka̍k ，一koe̍h下tī死人ê hâ包內 。孝男穿麻衫捧一個坩仔 ，用2個錢縛紅線到溪邊抑是井邊，將錢hiat落水，坩舀寡水起來，號做乞水。捧水沿路哭到厝，用坩--n̍i̍h ê水來kā死人洗，號做沐浴。代先洗頭殼，用一條巾拭，後來洗身軀另外一條巾。 |
|
Chián kha-kah chhiú-kah, té tī sè ê tê-á, thèng-hāu liām-chó͘ liáu hē tī pán- lāi.
|
剪腳甲、手甲，té tī細ê袋仔，聽候念祖了下tī板內。 |
|
Sé-liáu hiah ê chúi tò tī chheng-khì ê só͘-chāi, hit-ê khaⁿ lâu-teh té gîn-chóa- hu, hō-chò chîⁿ-lô͘.
|
洗了hiah ê水倒tī清氣ê所在，hit個坩留teh té銀紙夫，號做錢爐。 |
|
Táⁿ-pān sí-lâng ê sin-khu hō͘ i chheng- khì-siùⁿ hó-khòaⁿ, sī eng-kai tio̍h án-ni. Chóng-sī tio̍h sím-mi̍h lâng kā i se, iū tiāⁿ-tio̍h se kúi-ē, tio̍h tùi tó-ūi se khí, tio̍h chóaⁿ-iūⁿ se, chóaⁿ-iūⁿ chhit, tio̍h kúi-tiâu-kin, tio̍h lēng-gōa khit chúi, he lóng sī īⁿ-toan, sìn Chú lâng m̄-thang o̍h in. Sèng-keng kóng, Siōng-tè chhòng- chō thiⁿ, tē, hái, bān-mi̍h; Sù-tô͘ Hēng-toān 14:15, 17:24-26. Thang chai thiⁿ tē bān mi̍h lóng-sī Siōng-tè chiáng-koán. Thái-thó lēng-gōa ū chúi- sîn? Ēng ke-lāi teh ēng ê chúi kā i sé chiū ē-ēng-tit, mi̍h-sái tio̍h lēng-gōa khit?
|
打扮死人ê身軀hō͘伊清氣相好看，是應該著án-ni。總是著甚mi̍h人kā伊梳，又定著梳幾下，著tùi佗位梳起，著怎樣梳，怎樣拭，著幾條巾，著另外乞水，he攏是異端，信主人m̄-thang學in。聖經講，上帝創造天、地、海、萬物；使徒行傳14:15，17:24-26。Thang知天地萬物攏是上帝掌管。Thái-thó另外有水神？用家內teh用ê水kā伊洗就會用tit，mi̍h使 著另外乞。 |
|
Lūn I-khim, chiū-sī sí-lâng só͘ chhēng ê i-chiûⁿ
|
論衣衾，就是死人所穿ê衣裳 |
|
Só͘ chhēng ê i-chiûⁿ bô tēng-kui. Ū koaⁿ-chit ê lâng, chiū kā i chhēng tiâu- i tiâu-ho̍k téng-tài. Pù-lâng khah-chē sī tiû-toān. Sàn-hiong-lâng khah-chē sī chho͘-pò͘. Hū-jîn-lâng iā sī án-ni. Put-lūn kùi-chiān put-chí tiōng chhēng hit su chhiūⁿ-thâu saⁿ-khò͘. (Lâm-lí ha̍p-hun ê sî kok ū chhēng chi̍t-su pe̍h saⁿ-khò, hō-chò Chhiūⁿ-thâu saⁿ-khò͘.) Ì-sù ang- bó͘ thang koh sio-jīn. I-khim bô tēng- kui; siāng chē chhēng cha̍p-it têng, ū-ê káu têng, ū-ê chhit têng, ū-ê gō͘ têng, ū-ê saⁿ têng; kok chiàu ke-sū lâi táⁿ- pān, iàu-kín tio̍h sǹg khia, m̄-thang ū siang. Nā chhēng chi̍t têng, tio̍h chò chi̍t-ê sûn. (Ēng mi̍h lâi chè sí-lâng, hō-chò Chò-sûn.) Ū lâng lēng-gōa koh ēng pò͘ lâi chat sin-si, hō-chò Liām-chó͘. Ū tōa liām-chó͘ sió liām-chó͘ ê hun-piat. Hoat-tō͘ tio̍h chó͘-chiūⁿ ū liām-chó͘, kiáⁿ- sun chiàⁿ thang liām-chó͘; chó͘-chiūⁿ nā bô, kiáⁿ-sun chiū m̄-thang.
|
所穿ê衣裳無定規。有官職ê人，就kā伊穿朝衣朝服頂帶。富人較濟是綢緞。散hiong人較濟是粗布。婦人人也是án-ni。不論貴賤不止重穿hit su上頭衫褲。（男女合婚ê時各有穿一su白衫褲，號做上頭衫褲。）意思翁某thang koh相認。衣衾無定規；上濟穿11重，有ê 9重，有ê 7重，有ê 5重，有ê 3重；各照家事來打辦，要緊著算奇，m̄通有雙。若穿一重，著做一個巡。（用物來祭死人，號做「做巡」。） 有人另外koh 用布來紮身屍 ，號做念祖。有大念祖小念祖ê分別。法度著祖上有念祖，子孫才thang念祖；祖上若無，子孫就m̄-thang。 |
|
Liām-chó͘ ê ì-sù ū-ê kóng, sī beh hō͘ siu-si khah siap-tia̍p só͘-kiat; ū lâng kóng, sī piáu-bêng oa̍h kui Chheng, sí kui Bêng. Sè-sio̍k ê īⁿ-toan khah-chē sī kóng, nā ū liām-chó͘, āu chhut-sì chiū seⁿ-chò khah-hó ki-kut.
|
念祖ê意思有ê講，是beh hō͘收屍較siap-tia̍p 所結；有人講是表明「活歸清，死歸明」。世俗ê異端較濟是講：若有念祖，後出世就生做較好枝骨。 |
|
Chiàu Ka-lé tāi-seng só͘ kóng, bô liām-chó͘ sī m̄-tio̍h. Chóng-sī hiān-sî bô liām-chó͘--ê iā chē.
|
照家禮代先所講，無念祖是m̄著。總是現時無念祖--ê也濟。 |
|
Nā beh kóng liām-chó͘ ê pò͘ tio̍h lōa tn̂g, lōa khoah, tio̍h chóaⁿ pa̍k, chóaⁿ kat, put-chí tn̂g, só͘-í bián kóng.
|
若beh講念祖ê布著偌長、偌闊，著怎縛、怎結，不止長，所以免講。 |
|
Ū lâng mn̄g, Lūn sin-si, sìn-chú ê lâng tio̍h chóaⁿ-iūⁿ táⁿ-pān chiàⁿ ha̍p-gî? Ìn i kóng, Bē it-tēng--tit. Tio̍h chiàu ke-sū ê ū bô, lâi chīn kiáⁿ-sun ê pún-hūn; nā kò͘-chip tio̍h chhēng kúi têng, kúi niá saⁿ, kúi niá kûn, tio̍h kèng-kah kúi sek tiû, kúi sek pò͘; á-sī tio̍h thâu- bóe chheⁿ ìm hāu-seⁿ, che chiū-sī īⁿ-toan.
|
有人問，論身屍，信主ê人著怎樣打扮正合宜？應伊講，bē一定--tit。著照家事ê有無，來盡子孫ê本份；若固執著穿幾重，幾領衫、幾領裙，著敬kah幾式綢、幾式布；抑是著頭尾生蔭後生，che就是異端。 |
|
Kî-î ê khàm ba̍k-chiu kin, ngó͘-kok- tē, lân-lân san-san ê mi̍h-kiāⁿ, bián ēng ē chò-tit.
|
其餘ê蓋目珠筋，我國地，零零san-san ê物件，免用會做tit。 |
|
Hok-im-toān ū kì A-lī-má-thài ê Iok- sek koh ū Nî-ko-tí-bó ēng iù môa-pò͘ io̍h-liāu siu-bâi Chú ê sin-si. Iā ū kì Boa̍t-tāi-lia̍p ê Má-lī-a kap kúi-nā ê hū- jîn-lâng bé hiuⁿ-liāu beh khì boah Chú ê sin-si. Lō͘. 23:50-53, Hān. 19:38- 40, Khó. 16:1. Chhòng-sè-kì iā ū kì lok-sek chhiáⁿ i-seng ēng hiuⁿ-liāu boah i-ê pē Ngá-kok ê sin-si. 50:2. Chiàu án-ni khòaⁿ sin-si iû-goân tio̍h chiàu ha̍p-gî ê hoat-tō͘ lâi siu-bâi, m̄-thang siuⁿ kán-séng; siuⁿ kán-séng sī kiáⁿ-sun ū chûn khek-po̍k ê sim, chûn khek-po̍k ê sim sī put-hàu. Nā ēng kim-gîn châi- pó kap sin-si khì tâi sī siuⁿ chhia-hôa; siuⁿ chhia-hôa tì-kàu pháiⁿ-lâng kiap- koan sún-hāi si hâi. Che iā sī m̄-tio̍h hoat.
|
福音傳有記阿利馬太ê約式koh有尼哥底母用幼麻布藥料收埋主ê身屍。也有記抹大拉ê瑪利亞kap幾若個婦人人買香料beh去抹主ê身屍。路：23:50-53，翰：19:38-40，可：16:1。創世紀也有記約瑟請醫生用香料抹伊ê父雅各ê身屍。50:2。照án-ni看身屍猶原著照合宜ê法度來收埋，m̄-thang傷簡省；傷簡省是子孫有存刻薄ê心，存刻薄ê心是不孝。若用金銀財寶kap身屍去埋是傷奢華；傷奢華致到歹人劫棺損害屍骸。Che也是m̄著法。 |
|
Chiàu sè-sio̍k ê īⁿ-toan sī kóng, nā bōe kòe-khùi kā i chhēng, chiū bông- hûn ū tit-khì; nā kàu kòe-khùi chiàⁿ kā i chhēng, chiū khah-hó ê mi̍h iā bô tit pòaⁿ hāng. Só͘-í lâng khah ài liōng- chá chò piān, lio̍h-á lîm-gûi chiū kóaⁿ- kín kā i chhēng-chhēng--teh. Koh ū chi̍t hāng īⁿ-toan, chiū-sī sí-lâng m̄- thang kā i chhēng ū phôe ê ê, in-ūi Im-kan Nāi-hô-kiô ū gû-iâ bé-iâ teh pé-siú, khòaⁿ tio̍h ū chhēng phôe ê chiū chhe hō͘ i péng-lo̍h hô.
|
照世俗ê異端是講，若bōe過氣kā伊穿，就亡墳有tit去；若到過氣才kā伊穿，就較好ê物也無得半項。所以人較ài量早做便，略仔臨危就趕緊kā伊穿穿--teh。Koh有一項異端，就是死人m̄-thang kā伊穿有皮--ê,因為陰間奈何橋有牛爺、馬爺teh把守，看著有穿皮--ê就差hō͘伊反落河。 |
|
Ū lâng mn̄g, Bông-hûn tàu-tí tio̍h chhēng i-chiûⁿ á m̄-bián? Ìn i kóng, M̄-bián. Lêng-hûn bô hêng bô siōng; m̄-pí sin-khu ū kut-jio̍k hiat-khì, bô chhēng i-chiûⁿ ē kôaⁿ, ē kan-khó͘, ē kiàn-siàu. Hok-im-toān kóng, Chú koh- oa̍h chhut-bōng, bōng-lāi ū lâu iù môa-pò͘ kap pau thâu-khak ê kin tī-teh. Lō͘. 24:12, Hān. 20:5-8. Che thang pîn-kì koh-oa̍h ê thé kap lêng-hûn m̄-bián i-chiûⁿ. Sui-jiân ū kóng, Thiⁿ-sài ê saⁿ ia̍p-ia̍p si̍h, pe̍h chhin-chhiūⁿ seh, che sī chioh lâng ê hêng-siōng hō͘ lâng ē khòaⁿ-kìⁿ; lán m̄-thang siūⁿ thiⁿ-sài ū chhēng i-chiûⁿ chhin-chhiūⁿ lâng. Thài. 28:3, Khó, 16:5, Lō͘. 24:4.
|
有人問，亡魂到底著穿衣裳抑m̄免？應伊講：「m̄免。」靈魂無形無象；m̄比身軀有骨肉血氣，無穿衣裳會寒、會艱苦、會見笑。福音傳講：主復活出墓，墓內有留幼麻布kap包頭殼ê巾tī-teh。路：24:12，翰：20:5-8。Che thang憑據擱活ê體kap靈魂m̄免衣裳。雖然有講，天使ê衫ia̍p-ia̍p閃，白親像雪，che是借人ê形象hō͘人會看見；咱m̄-thang想天使有穿衣裳親像人。太：28:3，可：16:5，路：24:4。 |
|
Lūn Pò-pe̍h kap Chi̍h-gōa-ke ê lé.
|
論報白kap接外家ê禮 |
|
Pē sí, tio̍h pò chek-sun chai. Bó sí, tio̍h pò gōa-ke. Khah hn̄g--ê, chhe lâng khì pò chiū ē chò--tit; nā-sī kīn--ê, tio̍h chhin-sin khì. Pò gōa-ke tio̍h ēng chi̍t tè pe̍h-pò͘, chi̍t tè chhíⁿ-pò͘, chhut-chāi i chóaⁿ-iūⁿ siu; nā chhíⁿ-pe̍h chò chi̍t-ē siu, ì-sù sī beh tn̄g-lō͘ lah.
|
父死，著報叔孫知。母死，著報外家。較遠--ê,差人去報就會做--tit；若是近--ê,著親身去。報外家著用一塊白布，一塊淺布，chhut-chāi 伊怎樣收；若淺白做一下收，意思是beh斷路lah。 |
|
Ū só͘-chāi ê hong-sio̍k hàu-lâm kàu gōa-ke ê mn̂g-kháu tio̍h kūi-teh, chhut siaⁿ ai; gōa-ke chhut-lâi khan i khí lâi, iúⁿ léng-chúi hō͘ i lim, jiân-āu chhiáⁿ i ji̍p chhù, mn̄g sí lâng ê siau-sit.
|
有所在ê風俗孝男到外家ê門口著跪teh，出聲哀；外家出來牽伊起來，舀冷水hō͘伊lim，然後請伊入厝，問死人ê消息。 |
|
Iúⁿ chúi hō͘ hàu-lâm lim ê ì-sù, ū lâng kóng sī kiò i cheng-sîn, kā i khai- kháu; ū lâng kóng sī kiaⁿ òe-khì ji̍p in lāi-bīn, khì chhek--tio̍h in. Che chiū-sī īⁿ-toan.
|
舀水hō͘孝男lim ê意思，有人講是叫伊精神，kā伊開口；有人講是驚穢氣入in內面，去chhek--著in。Che就是異端。 |
|
Gōa-ke lâi bāi-song bōe ji̍p-chhù, hàu-lâm hàu-hū tio̍h chò káu pê-chhut- khì chi̍h--i; gōa-ke nā bô khan i khí--lâi, tio̍h koh chò káu pê ji̍p chhù; nā m̄ án-ni, lâng chiū hiâm i put-hàu bû lé. Gōa-ke iā beh siū-khì khiâu-khó͘ kàu-nāu. Chhut-chòng ê sî gōa-ke sàng kàu lō͘--n̍i̍h, iū tio̍h kūi-teh chhiáⁿ i tò-tńg.
|
外家來覓喪bōe入厝，孝男孝婦著做狗爬出去接--伊；外家若無牽伊起-來，著koh做狗爬入厝；若m̄ án-ni，人就嫌伊不孝無禮。外家也beh受氣khiâu苦 夠鬧。出葬ê時外家送到路--n̍i̍h,又著跪teh請伊倒轉。 |
|
Chiàu Siōng-tè ê Sèng-keng só͘ kì, put-lūn kūi--lâng, á-sī hō͘ lâng kūi, lóng m̄-tio̍h. Be̍k.22:8-9. Tô͘. 10:25, 26. Sìn Chú ê lâng chò gōa-ke, tek-khak m̄-thang siū lâng kūi; nā gōa-ke sī sè- sio̍k, chiū tio̍h khòaⁿ ū siáⁿ hoat-tō͘ thang bián m̄-tio̍h, iā bián gōa-ke siū- khì tì-jiá chai-hō.
|
照上帝ê聖經所記，不論跪--人，抑是hō͘人跪，攏m̄著。默：22:8-9。徒：10:25，26。信主ê人做外家，的確m̄-thang受人跪；若外家是世俗，就著看有啥法度thang免m̄著，也免外家受氣致惹災禍。 |
|
Lūn Chhím-chiam, Chím-khoài, Lî-bō͘
|
論寢苫，枕塊，廬墓。 |
|
Chhím, ké-soeh sī khùn; chiam, sī chháu; chím, sī chím-thâu; khoài, sī kui tè ê thô͘. Chhu chháu lâi khùn, hō- chò Chhím-chiam; ēng thô͘ chò chím- thâu, Bō͘, sī bōng. Tah liâu-á lâi chiú- bōng, hō-chò Lî-bō͘.
|
寢：解說是睏；苫：是草；枕：是枕頭；快：是歸tè ê塗。Chhu草來睏，號做「寢苫」；用塗做枕頭，墓：是墓。搭寮仔來守墓，號做「廬墓」。 |
|
Lî-bō͘ sī hàu-chú pi-siong pē-bó tâi tī gōa-bīn, chū-kí m̄-káⁿ tiàm chhù-lāi an-jiân. Chit-hō lé kì tī Lé-kì Būn- song; hiān-sî khiok m̄-bat khòaⁿ-kìⁿ.
|
「廬墓」是孝子悲傷父母埋tī外面，自己m̄敢tiàm厝內安然。這號禮記tī禮記問喪；現時卻m̄-bat看見。 |
|
Chhím-chiam, Chím-khoài, sī hàu- lâm iu-būn pē-bó tit-beh kui thó͘, chū- kí m̄-káⁿ khùn so͘-sóng ê bîn-chhn̂g; chiū chhu chháu tī sin-si ê sì-piⁿ lâi khùn, kàu ji̍p-bo̍k chhut-chòng chiàⁿ soah. Ū só͘-chāi ê chheh kóng, pah-ji̍t- lāi tio̍h án-ni.
|
「寢苫」、「枕塊」，是孝男憂悶父母得beh歸土，自己m̄敢睏舒爽ê眠床；就chhu草tī身屍ê四邊來睏，到入木出葬正煞。有所在ê冊講，百日內著án-ni。 |
|
Téng-bīn chit-hō lé khiok m̄-sī īⁿ-toan; chóng-sī hêng-hàu ê tō-lí, iáu ū pa̍t-hāng pí che khah hó khah iàu-kín. Koh chit-hō lé khêng-chin iā ū hām-hāi. Sin-si bōe ji̍p-bo̍k chhut-chòng, kiáⁿ-sun chū-jiân tio̍h sè-jī sûn-sī chiàu- kò͘, m̄-thang hō͘ i ū sún-hāi. Nā kò͘-chip tio̍h khùn tī tâm-sip chhìn-léng ê thô͘, kiám-chhái ē tì pēⁿ iā káⁿ. Koh ū hō͘ pēⁿ sui-jiân lâng sí lah, i-ê to̍k-khì iáu ē thoân-jiám pa̍t-lâng; nā kap i khùn kāng só͘-chāi jiám tio̍h sí lâng ê to̍k-khì, kiám-chhái ē tò͘-tio̍h lōa-chē lâng iā káⁿ.
|
頂面這號禮卻m̄是異端；總是行孝ê道理，iáu有別項比che較好較要緊。Koh這號禮窮真也有陷害。身屍bōe入木出葬，子孫自然著細膩巡視照顧，m̄-thang hō͘伊有損害。若固執著睏tī澹溼凊冷ê塗，kiám-chhái會致病也敢。Koh有hō͘病雖然人死lah，伊ê毒氣iáu會傳染別人；若kap伊睏共所在染著死人ê毒氣，kiám-chhái會tò͘著 偌濟人也敢。 |
|
Lūn Koan-kok.
|
論棺槨 |
|
Koan, sī koan-bo̍k, ū sî kóng pán, ū sî kóng koaⁿ-chhâ, kî-si̍t tâng chi̍t-hāng-mi̍h. Koan-bo̍k ê gōa-bīn lēng-gōa koh chi̍t-têng lâi pau chiū hō-chò Kok; kok, ū chhâ-kok chio̍h-kok. Lé-kì Tân- kiong siōng kóng, Hoân Su-má chò chio̍h-kok saⁿ-nî iáu-bōe hó; Khóng-chú hiâm i chhia-chhí. Bēng-chú kóng, Tiong-kó͘ ê sî koan chhit chhùn, kok iā sī án-ni. Thang chai kó͘-jîn ū ēng kok.
|
棺，是棺木，有時講板，有時講棺柴，其實同一項物。棺木ê外面另外koh一重來包就號做「槨」；「槨」，有柴槨、石槨。禮記檀恭上講：「桓司馬做石槨3年iáu-bōe好」；孔子嫌伊奢侈。孟子講：「中古ê時棺7寸，槨也是án-ni。」thang知古人有用槨。 |
|
Hiān-sî sui-jiân hán-tit ū ēng kok, nā sī lūn song-sū ê tāi-chì, iû-goân sī kóng koan-kok i-khim. Bat khòaⁿ koaⁿ- hú beh ūn-koan tò-khì pún hiuⁿ, ēng chhâ lâi chò chhin-chhiūⁿ tōa-kūi ê khoán, koaⁿ-chhâ hē tī lāi-bīn, téng-bīn khàm-kòa; tùi gōa-bīn khòaⁿ sī tōa-kūi, bô khòaⁿ-kìⁿ ū koan.
|
現時雖然罕tit有用「槨」，但是論喪事ê代誌，猶原是講棺槨衣衾。Bat看官府beh運棺倒去本鄉，用柴來做親像大櫃ê款，棺柴下tī內面，頂面蓋掛；tùi外面看是大櫃，無看見有棺。 |
|
Kó͘-jîn ēng kok ê ì-sù, sī beh pó-hō͘ koan-bo̍k hō͘ i khah oh-pháiⁿ, sī chhú si̍t-chāi ê lō͘-iōng. Hiān-sî ê lâng tùi- tiōng koan-tà, put-kò chhú tiap-á-kú ê hó khòaⁿ tiāⁿ-tiāⁿ.
|
古人用槨ê意思，是beh保護棺木hō͘伊較oh歹，是取實在ê路用。現時ê人tùi重棺罩，不過取tiap仔久ê好看tiāⁿ-tiāⁿ。 |
|
Sìn Chú lâng tio̍h tiōng chin-si̍t ê lō͘- iōng khah hó, beh ēng koan-tà put-jû ēng hit ê só͘-hùi lâi bé khah kian-kò͘ ê koan-bo̍k khah tio̍h. Chóng-sī lâng nā koat-ì beh ēng i, kìⁿ-jiân m̄-sī īⁿ-toan, iā bē kióng--tit i m̄ thang ēng.
|
信主人著重真實ê路用較好，beh用棺罩不如用hit 個所費來買較堅固ê棺木較著。總是人若決意beh用伊，既然m̄是異端，也bē強--tit伊m̄ thang用。 |
