首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有58個段落,232個語句,4363個語詞,6035個音節
Hiong-chhoan ê Thoân-kàu-chiá 鄉村ê傳教者
Teng Êng-lîm 丁榮林
Lé-pài ê jîn-sò͘ ti̍t-ti̍t kiám-chió, chū-hōe chiām-chiām léng-tām. 禮拜ê人數直直減少,聚會漸漸冷淡。
-Chit keng hiong-chhoan ê T.M. kàu-hōe tī chiâⁿ cha̍p nî chêng hō͘ lâng khòaⁿ chòe sī hōe-iú chōe, keng-chè hó, sìn-tô͘ jia̍t-sim ê kàu-hōe; nā-sī kūn-lâi hián-jiân teh soe-thè lah. ?-這間鄉村ê T.M.教會tī成十年前hō͘人看做是會友濟、經濟好、信徒熱心ê教會;若是近來顯然teh衰退--lah。
Lîm Tiong-iông Thoân-tō kūi tī pài-tn̂g ê káng-tâi chêng teh kî-tó; kau-chi̍p tī i sim-lāi ê thòng-khó͘ thang tùi chhùi-ni̍h ê thó͘-khùi chhám-chhoeh, sīm-chì lâu ba̍k-sái ê siaⁿ piáu-hiān chhut-lâi. Kî-tó soah, chhin-chhiūⁿ chin ià-siān ê khoán-sit, ji̍p-lâi chē tī tha̍k-chheh ūi, chhi̍h8 toh-téng ê ji̍t-kong-teng to̍h, chhiú lám-heng, thâu-khak kia̍h koâiⁿ teh tîm-su; chi̍t-bō͘ chi̍t-bō͘ ê hôe-ek tùi i ê náu-lāi cháu kè-khì. 林中陽傳道跪tī拜堂ê講台前teh祈禱;交集tī伊心內ê痛苦thang tùi嘴ni̍h ê吐氣慘切,甚至流目屎ê聲表現出來。祈禱煞,親像真厭siān ê款式,入來坐tī讀冊位,chhi̍h8桌頂ê日光燈著,手攬胸,頭殼kia̍h懸teh沉思;一幕一幕ê回憶tùi伊ê腦內走--過-去。
Nn̄g-nî chêng: I chhōa hū-jîn-lâng Siok-cheng kap nn̄g ê kiáⁿ-jî Kèng-it, Sìn-it lâi kàu chit keng kàu-hōe hù-jīm. Hu-hū lóng phāu tio̍h móa-hoâi ê jia̍t-chêng beh ūi Chú chòe kang, sū-si̍t iā sī án-ni; in ū choân-sim piàⁿ-miā tī só͘ kau-tāi ê chit-hūn. I te̍k-pia̍t ū pò͘-tō ê un-sù, só͘-í tùi gōa ê kang-chok; bô-lūn tāi-chiòng pò͘-tō, á-sī kò-jîn pò͘-tō lóng chīn só͘ ōe ê teh chòe. Àm-sî nā bô chū-hōe, chiū chio hōe-iú, tióng-chip khì ta̍k chng-siā pò͘-tō, chòe hoàn-teng, pun pò͘-tō-toaⁿ. Ū sî i ka-kī chi̍t ê lâng khì kap hiah ê bōe io̍h-á ê ông-lo̍k-sian chē, tī koe-lō͘ piⁿ káng-kái hok-im,chio lâng lâi tit pêng-an io̍h, hit ê jia̍t-chêng bô khah su hiah ê lâng. Ji̍t-sî tī lō͘-ni̍h, á-sī kok ka-têng khì kap siā-hōe kok-sek, kok-iūⁿ ê bê-sìn-chiá chiap-chhiok tâm-tō ...... I án-ni chòe, chiū-sī i chai-iáⁿ che sī kin-á-ji̍t hiong-chhoan kàu-hōe bán-kiù thè-pō͘ ê î-it hong-hoat. Ū-iáⁿ! lâng sui-jiân ngī-sim bô hiah khoài lâi sìn, m̄-kú ū chòe kang pit-tēng ū siu-sêng, tī chi̍t nn̄g nî bô ià-siān ê kang-chok hā, iā tit-tio̍h 5 hō͘ ê choân-ke kap kúi-nā ê chheng-liân lâi bō͘-tō, ū ê iā siū sóe-lé, nā-sī án-ni iáu bô hoat-tō͘ thang èng-hù to͘-chhī ê siau-lō͘(供不應求). Nn̄g nî chêng i lâi hù-jīm ê sî kàu-hōe ū 30 hō͘, taⁿ ū ke-thiⁿ 5 hō͘, eng-kai sī 35 hō͘ chiah tio̍h, m̄-kú si̍t-chāi chiah chhun 20 gōa hō͘ nā-tiāⁿ, só͘ bô khì ê lâng tong-jiân lóng sī siū sî-tāi ê kip piàn, kang-gia̍p siā-hōe ê éng-hióng lâu chhut-khì tī gōa-bīn lah; jî-chhiáⁿ chia ê lâng tōa-pō͘-hūn sī khah jia̍t-sim, keng-chè iā pí-kàu khah hó ê lâng. Chhin-chhiūⁿ chòe I-seng ê Lâu Tiúⁿ-ló; chòe tōa sū-gia̍p ê Tân Tiúⁿ-ló; chòe seng-lí ê Ông Chip-sū, á-sī kong-bū-oân Sím Kho-tiúⁿ, Lô͘ Lāu-su téng-téng, in lóng sī kàu-hōe ê tōa thiāu-chio̍h. In ê lī-khui ná chhin-chhiūⁿ chi̍t keng chhù ê tòng-liông chiām-chiām siū thiah cháu chi̍t-iūⁿ. Sui-jiân in tī to͘-chhī ê kàu-hōe iû-goân iā kè-sio̍k in ê jia̍t-sim, nā-sī chhân-chng ê kàu-hōe ná lâi ná giâm-tiōng. Lé-pài-ji̍t khòaⁿ-kìⁿ chheng-chheng(清清) bān-bān (慢慢) ê hōe-iú teh chòe lé-pài, lāi-bīn 40 liâu í-á kàu-gia̍h hō͘ chi̍t lâng chē chi̍t liâu koh ū chhun. I siu-éng bûn-ngá ê káng-tō hong-sek, bōe thang chhì-kek chiah ê lāu-lâng kap hū-jîn-lâng ê siau-hòa; ū sî chí-ū chiâⁿ chòe chi̍t tiûⁿ ê chhui-bîn-khiok chhiùⁿ hō͘ in an-bîn ji̍p thian-kok nā-tiāⁿ; hōe-iú chi̍t phiàn jia̍t-sêng ê hé ji̍p-lâi kèng-pài, hoán-tńg tòa tio̍h chi̍t tè léng-tām ê peng tńg-khì. In es5in-sim kiám-chhái chiū tī chit khoán ê khong-khì tiong léng-tām lah. 兩年前:伊 chhōa婦人人淑貞kap兩個子兒敬一、信一來到這間教會赴任。夫婦攏抱著滿懷ê熱情beh為主做工,事實也是án-ni;in有全心拚命tī所交代ê職份。伊特別有佈道ê恩賜,所以對外ê工作;無論大眾佈道,或是個人佈道攏盡所會--ê teh做。暗時若無聚會,就招會友,長執去逐庄社佈道,做幻燈,分佈道單。有時伊家己一個人去kap hiah ê賣藥仔ê王祿仙坐,tī街路邊講解福音,招人來得平安藥,hit個熱情無較輸hiah ê人。日--時tī路--n̍i̍h,抑是各家庭去kap社會各式、各樣ê迷信者接觸談道......伊án-ni做,就是伊知影che是今仔日鄉村教會挽救退步ê唯一方法。有影!人雖然硬心無hiah快來信,m̄-kú有做工必定有收成,tī一、兩年無厭siān ê工作下,也得著5戶ê全家kap幾若個青年來慕道,有--ê也受洗禮,若是án-ni iáu無法度thang應付都市ê銷路(供不應求)。兩年前伊來赴任ê時教會有30戶,今有加添5戶,應該是35戶chiah著,m̄-kú實在chiah chhun 20外戶nā-tiāⁿ,所無--去ê人當然攏是受時代ê急變,工業社會ê影響流出去tī外面--lah;而且chiah ê人大部份是較熱心,經濟也比較較好ê人。親像做醫生ê劉長老;做大事業ê陳長老;做生理ê王執事,抑是公務員沈科長,羅老師等等,in攏是教會ê大柱石。In ê離開若親像一間厝ê棟樑漸漸受拆走一樣。雖然in tī都市ê教會猶原也繼續in ê熱心,但是田莊ê教會那來那嚴重。禮拜日看見清清慢慢ê會友teh做禮拜,內面40 liâu椅--仔夠額hō͘一人坐一liâu koh有chhun。伊修養文雅ê講道方式,bōe thang刺激chia ê老人kap婦人人ê消化;有時只有成做一場 ê催眠曲唱 hō͘ in安眠入天國nā-tiāⁿ;會友一片熱誠ê火入來敬拜,反轉帶著一tè冷淡ê冰轉--去。In ê信心kiám-chhái就tī這款ê空氣中冷淡--lah。
Kūn-lâi i chai-iáⁿ hōe-iú chiām-chiām teh bô hoan-gêng i. che thang tùi tī kî-tó-hōe in ê kî-tó khòaⁿ--chhut-lâi:“ Siōng-tè ah! kiû Lí ê Sèng Sîn chhiong-móa Lí ê kang-lâng, hō͘ i gâu chòe kang,hō͘ goán ê kàu-hōe chhin-chhiūⁿ í-chêng ê khoán-sit ...........” 近來伊知影會友漸漸teh無歡迎伊。Che thang tùi tī祈禱會in ê祈禱看--出來:「上帝--ah!求你ê聖神充滿你ê工人,hō͘伊gâu做工,hō͘阮ê教會親像以前ê款式..........」
Kim ê-àm sī i chòe kan-khó͘ sim, chòe siū chhì-kek ê chi̍t àm, in-ūi kî-tó-hōe soah,nî lāu ê Bo̍k Tiúⁿ-ló khòaⁿ tio̍h kî-tó-hōe ê jîn-sò͘ chió kàu chhiⁿ-chhìn, the̍h chhut i ê chèng-gī-kám, tng i ê bīn-chêng bô sòe-jī kóng:“Sian-siⁿ ah! khòaⁿ-māi leh, chiah-ni̍h chió lâng teh chū-hōe, lí kiám bô khòaⁿ-tio̍h?” “Góa chai, nā-sī góa pí lín khah kan-khó͘ sim, góa pēng m̄-sī bô chīn góa ê khùi-la̍t,chóng-sī m̄-chai góa tio̍h cháiⁿ-iūⁿ chòe?” “Goán ê iau-kiû sī: chí iàu lí hôe-ho̍k chhin-chhiūⁿ nn̄g nî chêng ê chêng-hêng chiū hó.”“Bo̍k Tiúⁿ-ló, kàu-hōe soe-thè ê goân-in, m̄-thang lóng-chóng koài góa, che sī sî-tāi ê hiān-siōng, kin-á-ji̍t ê hiong-chhoan kàu-hōe tāi-pō͘-hūn lóng siāng khoán ê kéng-gū. Kàu-hōe pún-lâi hiah ê tōa-thiāu lóng chhut-khì lah, sin lâi ê hōe-iú beh chō-chiū kàu chhin-chhiūⁿ hiah ê lâng, m̄-sī chin khoài ê sū.”“Che sī sū-si̍t, góa m̄-káⁿ hó͘-jīn; m̄-kú lán khòaⁿ chá-sî ê thoân-kàu-chiá ūi sím-mi̍h ōe thang hō͘ kàu-hōe tit-tio̍h heng-ōng, jî kin-á-ji̍t ê thoân-tō-chiá bōe tàng ni̍h? Góa ê ì-sù, sī lán eng-kai tio̍h koh hùn-hoat chiah tio̍h.”“To-siā, góa chiah chīn só͘ ōe ê lâi phah-piàⁿ, chhiáⁿ lín iā kap góa ha̍p-chok.” 今e暗是伊最艱苦心,最受刺激ê一暗,因為祈禱會煞,年老ê穆長老看著祈禱會ê人數少到chhiⁿ凊,提出伊ê正義感,當伊ê面前無細膩講:「先生--ah!看māi leh,chiah-ni̍h少人teh聚會,你kiám無看著?」「我知,但是我比lín較艱苦心,我並m̄是無盡我ê氣力,總是m̄知我著怎樣做?」 「阮ê要求是:只要你回復親像兩年前ê情形就好。」「穆長老,教會衰退ê原因,m̄-thang攏總怪我,che是時代ê現象,今仔日ê鄉村教會大部份攏像款ê境遇。教會本來hiah ê大柱攏出去--lah,新來ê會友beh造就到親像hiah ê人,m̄是真快ê事。」「Che是事實,我m̄敢否認;m̄-kú咱看早時ê傳教者為甚mi̍h會thang hō͘教會得著興旺,而今仔日ê傳道者bōe tàng ni̍h?我ê意思,是咱應該著koh奮發才著。」「多謝,我chiah盡所會ê來扑拚,請lín也kap我合作。」
x x x x x x x x x x
Siok-chēng ê àm-mî ti̍t-ti̍t tò-óa, gōa-bīn ê hong hū-hū-háu, nā-sī i lóng bô kám-kak. Hut-jiân i thó͘ chi̍t ê tōa-khùi ê siaⁿ kiaⁿ-chhíⁿ teh khùn ê hū-jîn-lâng Siok-cheng.“Êⁿ! Tiong-iông, lí iáu-bē khùn, hiān-chāi í-keng sī pòaⁿ-mî lah.” Siok-cheng tùi bîn-chhn̂g peh khí-lâi, lâi chē tī i ê sin-piⁿ, koh kóng, “Ū sím-mi̍h tāi-chì hō͘ lí sit-bîn?”“Siok-cheng, góa siūⁿ beh lī-khui thoân-tō ê kang.”“Lí m̄-thang ūi-tio̍h Bo̍k Tiúⁿ-ló só͘ kóng hiah ê ōe lâi sit-chì.” Siok-cheng an-ùi i kóng, “Bo̍k Tiúⁿ-ló ê ōe sui-jiân ū khah bô kheh-khì, m̄-kú i só͘ kóng ê pèng m̄-sī m̄-tio̍h. I sī lāu tōa-lâng, lán sī chheng-liân lâng, i tùi lán ê kéng-kò, sī hō͘ lán khah ōe kín-sīn kap kek-khí lán chòe kang ê jia̍t-sêng, che tùi lán sī ū lī-ek ê.”“Góa m̄-sī siong-sim Bo̍k Tiúⁿ-ló ê ōe, góa sī kám-kak góa bô kàu khùi-la̍t thang hō͘ Chú ēng, m̄-thang khang chiàm thó͘-tōe, put-jû lī-khui kàu-kài lâi khì chòe pa̍t khoán ê kang-chok. Iā ēng lán só͘ chòe ōe tit kàu ê sî-kan kap kim-chîⁿ lâi hōng-hiàn hō͘ Chú, che kap chòe thoân-tō pîⁿ-pîⁿ siāng khoán, jî-chhiáⁿ tùi Siōng-tè kap lâng lóng khah pêng-an.”“Án-ni, lí sī m̄ kam-goān kā Chú chòe kang, beh tô-pī sù-bēng sī bô?”“M̄-sī, góa chin chū-kak; goān chòe lô͘-po̍k tio̍h siū lâng siat-to̍k chit kù ōe.”“Lí ê ōe ū mâu-tún.” Siok-cheng chhiò-chhiò kóng, “Lí kì-jiân goān chòe lô͘-po̍k,lim chit ê khó͘-poe, ūi sím-mi̍h iū-koh siūⁿ beh lī-khui sù-bēng khì chòe pa̍t khoán ê kang?” “In-ūi góa kám-kak bōe thang êng-kng Siōng-tè lī-ek lâng ah.”“Nā-sī án-ni bô iàu-kín, lán ê Chú sī ài mn̄g lán ū teh chòe bô? I bô mn̄g chòe liáu án-chóaⁿ, chí iàu lán tī Siōng-tè ê bīn-chêng bô kiàn-siàu I ê kang, án-ni chiū hó. Chóng-sī ká-sú lán nā siám-pī chit ê sù-bēng, it-tēng bōe thang tit-tio̍h chiok-hok. Góa siông-siông thiaⁿ kóng í-chêng poàn-tô͘ jî-hòe ê kang-lâng, kàu bé lóng hō͘ Siōng-tè bô hoaⁿ-hí, tú-tio̍h bô hó kiat-kó.”“Siok-cheng, lí ê kiàn-kái ū tām-po̍h chhò-gō͘, lí kóng nā bô chòe thoân-tō, Siōng-tè bô chiok-hok, góa bô chàn-sêng lí chit kù ōe. “Thoân-tō” chit nn̄g jī m̄-sī pau-hâm ū chip-chiàu ê bo̍k-su, thoân tō nā-tiāⁿ. Hiān-chāi lán teh kiông-tiau “Sìn-tô͘ kai-peng,” “Kang-gia̍p chit-he̍k thoân-tō.” Chit ê ì-sù sī kóng, “Múi chi̍t ê hōe-iú lóng sī thoân-tō-jîn.” Chòe chi̍t ê kàu-chit-chiá iā m̄-sī chí-ū ta̍k ji̍t koaiⁿ tī pài-tn̂g, chhin-chhiūⁿ biō-kong chú-chhî lé-pài, chū-hōe, sûn hōe-iú nā-tiāⁿ, kî-thaⁿ ê ji̍t êng-êng bô chòe sū. Kin-á-ji̍t ê sìn-tô͘ eng-kai tio̍h khiā tī ka-kī ê kong-ūi siōng lâi chòe kng, chòe iâm ê sù-bēng, kiàn-chèng Ki-tok. Só͘-í góa siūⁿ hiah ê pêng-sî tī siā-hōe teh ho̍k-bū jîn-kûn, iā siāng-sî tī kàu-hōe teh chòe kang ê sìn-tô͘ chiah sī sî-tāi ê thoân-tō-chiá. Nā án-ni beh án-chóaⁿ kóng Siōng-tè bô hoaⁿ-hí, hoán-tńg sī hō͘ Siōng-tè tōa chiok-hok chiah tio̍h; sū-si̍t góa mā khòaⁿ chit khoán ê lâng chin-chiàⁿ hō͘ Siōng-tè chiok-hok ê lâng chin-chōe. put-kò iā ū chin-chōe lī-khui kàu-kài liáu-āu, sòa lī-khui Siōng-tè ê lâng, góa to m̄-káⁿ kóng.”“Góa chàn-sêng lí chiâⁿ-chòe chit ê sî-tāi ê thoân-kàu-chiá, nā-sī bô chàn-sêng lí lī-khui kàu-kài, in-ūi góa kiaⁿ-liáu lí chit khoán ê lí-sióng, kàu ū chi̍t ji̍t phian-tiōng tī sè-kan lâi lī-khui Siōng-tè iā bô tek-khak.”“Hó! góa chai lí ê ì-sù, góa goān pē chit ki sî-tāi ê si̍p-jī-kè.” Tiong-iông hut-jiân khòaⁿ-kìⁿ nn̄g ê kiáⁿ-jî khùn kàu chin súi, sòa kóng, “M̄-kú lán ê kiáⁿ-jî chiong-lâi m̄-thang koh hō͘ in ū hūn chit ê kan-khó͘; góa hiān-chāi chiah chai, ūi sím-mi̍h chin-chōe thoân-kàu-chiá ê chú-tē chin chió lâng kè-sêng chit ê kang-chok ê goân-in lah.”“Sòe-kiáⁿ iáu-bē tōa-hàn, lán m̄-chai Siōng-tè chiong-lâi jû-hô kā in an-pâi, lán bōe thang kóng sím-mi̍h; put-kò bô-lūn in chiong-lâi ū chòe thoân-tō-chiá, á-sī chòe pa̍t khoán ê kang, lán tī chit ê sî lóng tio̍h hó-hó chai-pôe in tùi Siōng-tè eng-kai ū ê sù-bēng-kám chiah tio̍h.” 肅靜ê暗暝直直到倚,外面ê風hū-hū哮,若是伊攏無感覺。忽然伊吐一個大氣ê聲驚醒teh睏ê婦人人淑貞。「Êⁿ!中陽,你iáu未睏,現在已經是半暝--lah。」淑貞tùi眠床peh起來,來坐tī伊ê身邊,koh講:「有甚mi̍h代誌hō͘你失眠?」「淑貞,我想beh離開傳道ê工。」「你m̄-thang為著穆長老所講hiah ê話來失志。」淑貞安慰伊講:「穆長老ê話雖然有較無客氣,m̄-kú伊所講ê並m̄是m̄著。伊是老大人,咱是青年人,伊對咱ê警告,是hō͘咱較會謹慎kap激起咱做工ê熱誠,che tùi咱是有利益--ê。」「我m̄是傷心穆長老ê話,我是感覺我無夠氣力thang hō͘主用,m̄-thang空佔土地,不如離開教界來去做別款ê工作。也用咱所做會得到ê時間kap金錢來奉獻hō͘主,che kap做傳道平平像款,而且對上帝kap人攏較平安。」「Án-ni,你是m̄甘願kā主做工,beh逃避使命是--無?」「M̄是,我真自覺;願做奴僕著受人褻瀆這句話。」「你ê話有矛盾。」淑貞笑笑講:「你既然願做奴僕,lim這個苦杯,為甚mi̍h又koh想beh離開使命去做別款ê工?」「因為我感覺bōe thang榮光上帝利益人ah!」「若是án-ni無要緊,咱ê主是ài問咱有teh做--無?伊無問做了án-chóaⁿ,只要咱tī上帝ê面前無見笑伊ê工,án-ni就好。總是假使咱若閃避這個使命,一定bōe thang得著祝福。我常常聽講以前半途而廢ê工人,到尾攏hō͘上帝無歡喜,tú著無好結果。」「淑貞,你ê見解有淡薄錯誤,你講若無做傳道,上帝無祝福,我無贊成你這句話。『傳道』這兩字m̄是包含有執照ê牧師,傳道nā-tiāⁿ。現在咱teh強調「信徒皆兵,」「工業chit-he̍k傳道。」這個意思是講:「每一個會會友攏是傳道人。」做一個教職者也m̄是只有逐日關tī拜堂,親像廟公主持禮拜、聚會、巡會友nā-tiāⁿ,其他ê日閒閒無做事。今仔日ê信徒應該著企 tī家己ê功位上來做光,做鹽 ê使命,見證基督。所以我想hiah ê平時tī社會teh服務人群,也像時tī教會teh做工ê信徒才是時代ê傳道者。若án-ni beh án-chóaⁿ講上帝無歡喜,反轉是hō͘上帝大祝福才著;事實我mā看這款ê人真正hō͘上帝祝福ê人真濟。不過也有真濟離開教界了後,續離開上帝ê人,我都m̄敢講。」「我贊成你成做這個時代ê傳教者,但是無贊成你離開教界,因為我驚了你這款ê理想,到有一日偏重tī世間來離開上帝也無的確。」「好!我知你ê意思,我願背這支時代ê十字架。」中陽忽然看見兩個子兒睏到真súi,續講:「M̄-kú咱ê子兒將來m̄-thang koh hō͘ in有份這個艱苦;我現在才知,為甚mi̍h真濟傳教者ê子弟真少人繼承這個工作ê原因lah。」「細子iáu未大漢,咱m̄知上帝將來如何kā in安排,咱bōe thang講甚mi̍h;不過無論in將來有做傳道者,抑是做別款ê工,咱tī這個時攏著好好栽培in對上帝應該有ê使命感才著。」
Siok-cheng kóng liáu, Tiong-iông put-chí kám-kek i ê sìn-sim, tùi i ê chhiú khan--leh, nn̄g lâng chiū kūi tī bîn-chhn̂g téng kî-tó. 淑貞講了,中陽不止感激伊ê信心,tùi伊ê手牽--leh,兩人就跪tī眠床頂祈禱。
Kî-tó soah, khòaⁿ gōa-bīn ê thang-á, tùi tang-pêng siā-ji̍p chi̍t tiâu kng-sòaⁿ, chiah chai thiⁿ í-keng kng lah. 祈禱煞,看外面ê窗--仔,tùi東爿射入一條光線,才知天已經光--lah。
x x x x x x x x x x
Kin-á-ji̍t í-keng sī ge̍h-té lah, kòe-kè Lô Chip-sū iáu-bē the̍h sin-kim lâi, chiàu í-chêng lóng tī ge̍h-tiong chiū ōe the̍h-lâi, sui-jiân bōe thang it-tēng ê ji̍t-kî chheng-chhó, iáu-kú bōe chhin-chhiūⁿ chit pái keng-kè beh 10 ji̍t kú lah. Chá-khí Siok-cheng beh chhut-khì bóe chhài, chîⁿ-tē-á ài péng-lâi péng-khì, chhun 5 kak gûn nā-tiāⁿ, bô hoat-tō͘ thang chhut mn̂g; tī lāi-bīn kiâⁿ-lâi kiâⁿ-khì, sim-lāi iā tio̍h-kip, iā kî-tó, nn̄g ê kiáⁿ Kèng-it, Sìn-it ti̍t-ti̍t chhá ma-ma tio̍h kóaⁿ-kín khì.“Ma-ma, kin-á-ji̍t tio̍h kā goán bóe bah tńg-lâi o͘h, goán chin kú lóng bô phè bah lah.” Kèng-it khiú lāu-bú ê saⁿ-á kóng,“Ma-ma, tio̍h kā góa bóe Tomato tńg-lâi o͘h,” Sìn-it iā kóng.“Hó ! Hó! tán chi̍t-ē, ma-ma it-tēng kā lín bóe” 今仔日已經是月底--lah,會計羅執事iáu未提薪金來,照以前攏tī月中就會提來,雖然bōe thang一定ê日期清楚,iáu-kú bōe親像這擺經過beh 10日久lah。早起淑貞beh出去買菜,錢袋仔ài反來反去,chhun 5角銀nā-tiāⁿ,無法度thang出門;tī內面行來行去,心內也著急,也祈禱,兩個子敬一、信一直直吵媽媽著趕緊去。「媽媽,今仔日著kā阮買肉轉--來-o͘h,阮真久攏無配肉lah。」敬一khiú老母ê衫仔講:「媽媽,著kā我買Tomato轉--來-o͘h,」信一也講。「好!好!等一下,媽媽一定kā lín買」
Tiong-iông khòaⁿ tio̍h nn̄g ê kiáⁿ teh chhá lāu-bú, khòaⁿ liáu sim kan-khó͘, chiah tùi Siok-cheng kóng,“Góa siūⁿ, tio̍h tńg-lâi kā pa-pa chhun tn̂g-chhiú chiah tio̍h.” “M̄-kú chhun 5 kak gûn, beh án-chóaⁿ chē chhia tńg-khì the̍h.”“Ia̍h bô mā tio̍h siá phoe kiò pa-pa kià 100 kho͘ lâi.”“Tī chîⁿ iáu-bē lâi ê chit nn̄g, saⁿ ji̍t beh án-chóaⁿ kè.”Ū-iáⁿ to tio̍h.” Tiong-iông thâu-khak khi-khi teh siūⁿ bô pān-hoat, chin kú chiah siūⁿ-tio̍h.“Ah! Bêng-jîn hiaⁿ pêng-sî kap lán chin hó, lí seng khì kā i chioh 20 kho͘ hó bô?”“M̄-thang, choa̍t-tùi m̄-thang; chòe thoân-kàu-chiá bô-lūn jû-hô bōe ēng-tit kā hōe-iú chioh chîⁿ, ōe éng-hióng lán ê jîn-keh.”“Á-sī lâi-khì kā tâng-kang ê Liāu Sian-siⁿ chioh hó bô?”“Kúi ji̍t chêng i chiah cháu lâi kā lán chioh bô leh, lí sòa bōe kì-tit.”“Lô Chip-sū kūn-ji̍t tit-tio̍h chi̍t ê eⁿ-á,tāi-khài sī bô-êng kàu bōe kì-tit. Góa lâi-khì in tau, chi̍t bīn khòaⁿ i ê eⁿ-á, chi̍t bīn khòaⁿ i ōe sūn-sòa the̍h hō͘ góa bōe?”“Chit ê pān-hoat hó, chóng-sī i ê chhù chin hn̄g, khì koh tńg-lâi í-keng kè tàu lah, tiong-tàu m̄ tio̍h hō͘ iau?” “Mā bô hoat-tō͘, góa chiah khiâ chhia khah kín leh, khòaⁿ ōe thang tńg-lâi hù tàu bōe?” 中陽看著兩個子teh吵老母,看了心艱苦,才tùi淑貞講:「我想,著轉來kā爸爸chhun長手才著。」「M̄-kú chhun 5角銀,beh án-chóaⁿ坐車轉去提。」「亦無mā著寫批叫爸爸寄100箍來。」「Tī錢iáu未來ê這兩、三日beh án-chóaⁿ過。」「有影to著。」中陽頭殼khi-khi teh想無辦法,真久才想著。「Ah!明仁兄平時kap咱真好,你先去kā伊借20箍好--無?」「M̄-thang,絕對m̄-thang;做傳教者無論如何bōe用得kā會友借錢,會影響咱ê人格。」「抑是來去kā同工ê廖--先生借好--無?」「幾日前伊才走來 kā咱借無--leh,你煞bōe記得。」「羅執事近日得著一個嬰仔,大概是無閒到bōe記得。我來來去in兜,一面看伊ê嬰仔,一面看伊會順續提hō͘我 bōe?」「這個辦法好,總是伊ê厝真遠,去koh轉來已經過晝--lah,中晝m̄著hō͘枵?」「Mā無法度,我chiah騎車較緊--leh,看會thang轉來赴晝bōe?」
I ê chhia tú-á beh khiâ chhut-khì, Lô Chip-sū iā tú-hó khiâ chhia ji̍p-lâi.“Lô Chip-sū pêng-an.”“Pêng-an, sian-siⁿ-niû pêng-an,”“Pêng-an, chhiáⁿ ji̍p-lâi chē.” Siok-cheng ná kóng ná giâ í, 3 ê lâng lóng ji̍p-lâi chē lâng-kheh-thiaⁿ.“Chin kiong-hí, kám-siā Chú siúⁿ-sù lí koh tit-tio̍h chi̍t ê kong-chú, góa tú-tú beh lâi-khì kā lí pài-hóng. Taⁿ Chip-sū-niû kap eⁿ-á lóng pêng-an ho͘N3?”“Kám-siā Chú, lóng pêng-an. Sian-siⁿ-niû kiám sī iā beh koh seng-sán lah?”“Sī lah, tāi-khài koh nn̄g ge̍h-ji̍t.”“Hāi lah, lán kàu-hōe ê keng-chè ná lâi ná bái, chit ge̍h-ji̍t kā lí thoa kè chiah kú, si̍t-chāi chin pháiⁿ-sè; sī in-ūi khêng bô kàu thang hō͘ lí, khì tùi hōe-iú ê chhù kā in bō͘-koan, chiah bān kàu kin-á-ji̍t.”“Bōe lah, lí hiah-ni̍h bô-êng, koh hō͘ lí tio̍h-bôa, chin to-siā.” Lô Chip-sū tùi chóa tē-á piàⁿ chhut chi̍t tui ê chîⁿ, ū 10 kho͘--ê,5 kho͘--ê, chi̍t kho͘--ê, 5 kak--ê, iā ū nn̄g kak, chi̍t kak--ê.“Lâi, lán lâi tàu sǹg, chiah ê sī tēng-kî hiàn-kim, lé-pài hiàn-kim, iā tùi Chú-ji̍t-o̍h hit pêng chioh lâi saⁿ-thiⁿ, khêng-khêng leh tú-á hó.” “Ah! chiah chōe chîⁿ, ma-ma, lán ū thang bóe chhài lah.” Hut-jiân Sìn-it tōa siaⁿ hoah chhut-lâi, hō͘ Tiong-iông, Siok-cheng ê bīn lóng âng--khí-lâi.“Chit ge̍h-ji̍t ê bí, chi̍t kun sī 3 kho͘ pòaⁿ; 4 ê lâng 160 kun, tú-hó sī 560 kho͘, ha̍p pún-hōng 550 kho͘, lóng-chóng sī 1110 kho͘, lí sǹg khòaⁿ ū bô?” “M̄-bián, chin to-siā.” Tiong-iông chiap hiah ê chîⁿ chiū sûi-sî tùi 10 kho͘--ê the̍h 10 tiuⁿ khí-lâi, kóng, “Lô Chip-sū, chit ge̍h-ji̍t ê cha̍p-hūn-chi̍t hōng-hiàn, góa sòa hō͘ lí, chin sit-lé kàu hiān-chāi chiah the̍h hō͘ lí.” Jiân-āu chiong hiah ê chîⁿ kau hō͘ Siok-cheng.“Ah! hó! hó! án-ni chin tú-hó, chia ê chîⁿ thang the̍h lâi-khì la̍p pún-ge̍h hūn ê tiān-hùi, kā lâng khiàm kúi-nā ji̍t, hō͘ lâng lâi chhui kúi-nā pái.” Hut-jiân Lô Chip-sū ê bīn pìⁿ giâm-siok khí-lâi, chhin-chhiūⁿ ū ōe beh kóng, m̄-káⁿ khui-chhùi, kám-kak chin pháiⁿ-sè ê khoán-sit, chin kú chiah kóng.“Lîm Sian-siⁿ, ū chi̍t hāng tāi-chì chin pháiⁿ-sè kóng, m̄-kú sī siū tio̍h tióng-chip ê kau-tāi, bô kóng iā bōe ēng-tit.”“Bô iàu-kín, chí iàu chòe ōe tit kàu, góa goān chiap-siū lín ê ì-kiàn, chhiáⁿ lí kóng.”“Lô Chip-sū góa seng sit-lé, góa tio̍h lâi-khì bóe chhài, chiáⁿ lí hia chē.” Siok-cheng tùi í-á peh khí-lâi. 伊ê車tú仔beh騎出去,羅執事也tú好騎車入--來。「羅執事平安。」「平安,先生娘平安,」「平安,請入來坐。」淑貞那講那giâ椅,3個人攏入來坐人客廳。「真恭喜,感謝主賞賜你koh得著一個公子,我tú-tú beh來去kā你拜訪。今執事娘kap嬰仔攏平安ho͘N3?」「感謝主,攏平安。先生娘kiám是也beh koh生產--lah?」「是--lah,大概koh兩月日。」「害--lah,咱教會ê經濟那來那bái,這月日kā你拖過chiah久,實在真歹勢;是因為khêng無夠thang hō͘你,去tùi會友ê厝kā in 募捐,chiah慢到今仔日。」「Bōe--lah,你hiah-ni̍h無閒,koh hō͘你著磨,真多謝。」羅執事tùi紙袋仔piàⁿ出一堆ê錢,有10箍--ê、5箍--ê、一箍--ê、5角--ê、也有兩角、一角--ê。「來,咱來鬥算,chiah ê是定期獻金,禮拜獻金,也tùi主日學hit爿借來相添,khêng-khêng--leh tú仔好。」「Ah!chiah濟錢,媽媽,咱有thang買菜--lah。」忽然信一大聲喝出來,hō͘中陽、淑貞ê面攏紅--起-來。「這月日ê米,一斤是3箍半;4個人160斤,tú好是560箍,合本俸550箍,攏總是1110箍,你算看有--無?」「M̄免,真多謝。」中陽接hiah ê錢就隨時tùi 10箍--ê提10張起來,講:「羅執事,這月日ê十份一奉獻,我續hō͘你,真失禮到現在chiah提hō͘你。」然後將hiah ê錢交hō͘淑貞。「Ah!好!好!án-ni真tú好,chia ê錢 thang提來去納本月份ê電費,kā人欠幾若日,hō͘人來催幾若擺。」忽然羅執事ê面變嚴肅起來,親像有話beh講:m̄敢開嘴,感覺真歹勢ê款式,真久才講。「林--先生,有一項代誌真歹勢講:m̄-kú是受著長執ê交代,無講也bōe--用-得。」「無要緊,只要做會得到,我願接受lín ê意見,請你講。」「羅執事我先失禮,我著來來去買菜,請你hia坐。」淑貞tùi椅仔爬起來。
“Hó! hó! chhiáⁿ lí bô-êng.” Lô Chip-sū tàm-thâu liáu-āu chiah ǹg Tiong-iông kóng,“Cha-hng chin àm, goán kúi-nā ê tióng-chip tī Bo̍k Tiúⁿ-ló ê chhù chham-siông kàu-hōe keng-chè ê būn-tôe, in lóng kám-kak tio̍h kàu-hōe keng-chè chiah khùn-lân, m̄-chai lí ōe thang chiong “pān-kong-hùi” hit tiâu ê chi-chhut siūⁿ pān-hoat khah chiat-séng leh bōe?”“Chit ê ì-sù sī án-chóaⁿ, góa bô sím-mi̍h bêng-pe̍k.”“Phì-jū lâi kóng: siok-sià lāi-bīn ê ēng tiān, chhin-chhiūⁿ chú-pn̄g ēng tiān-ko; joa̍h-thiⁿ ēng tiān-hong; àm-sî ê teng tiám chin àm, chia ê khòaⁿ ōe thang khah séng á bōe?” 「好!好!請你無閒。」羅執事tàm頭了後chiah向中陽講:「昨昏真暗,阮幾若個長執tī穆長老ê厝參詳教會經濟ê問題,in攏感覺著教會經濟chiah困難,m̄知你會thang將「辦公費」hit條ê支出想辦法較節省leh bōe?」「這個意思是án-chóaⁿ,我無甚mi̍h明白。」「譬諭來講:宿舍內面ê用電,親像煮飯用電鍋;熱天用電風;暗時ê燈點真暗,chia ê看會thang較省抑--bōe?」
Tiong-iông chai-iáⁿ chit ê ì-sù, nā-sī i tiām-tiām lóng bô ìn, Lô Chip-sū koh kè-sio̍k kóng,“In iā kóng, chhin-chhiūⁿ it-poaⁿ ê pò-chóa, á-sī kàu-hōe ê x x pò, chia ê lán ê hōe-iú lóng ū lâng tēng-ia̍t, chiah mâ-hoân lí khì in chhù khòaⁿ; kan-ta Kàu-hōe Kong-pò kap Êng-kong pò chiū hó, in-ūi chit nn̄g ê khan-bu̍t sī lán Tiúⁿ-ló Kàu-hōe bô bōe ēng-tit ê; nā án-ni, chi̍t nî ōe thang séng kúi-nā pah kho͘, m̄-chai lí ê ì-kiàn án-chóaⁿ?” 中陽知影這個意思,若是伊恬恬攏無應:羅執事koh繼續講:「In也講:親像一般ê報紙,或是教會ê x x報,chia ê咱ê會友攏有人訂閱,chiah麻煩你去in厝看;kan-ta教會公報kap榮光報就好,因為這兩個刊物是咱長老教會無bōe用--得-ê;若án-ni,一年會thang省幾若百箍,m̄知你ê意見án-chóaⁿ?」
Hut-jiân lāi-bīn ê khong-khì chin an-chēng, chin kú Tiong-iông chiah chin sòe-siaⁿ ìn-tap.“Àm-sî ê teng tiám chin àm, sī góa ê toh-téng hit ki 10 w ê ji̍t-kong-teng nā-tiāⁿ.......... góa m̄-chai beh án-chóaⁿ. Kì-jiân chòe chi̍t ê Siōng-tè ê lô͘-po̍k, bōe thang hióng-siū góa só͘ ū ê koân-lī, góa iā m̄-káⁿ ke kóng sím-mi̍h. Put-kò lín eng-kai chai-iáⁿ, hō͘ chi̍t ê thoân-kàu-chiá bōe thang kóaⁿ tio̍h sî-tāi, hit ê sòng-sit m̄-nā i pún-sin nā-tiāⁿ, chéng-kò kàu-hōe ê sòng-sit koh-khah tōa.” Chit sî Tiong-iông chin kek-tōng, ná lâi ná tōa siaⁿ, ti̍t-ti̍t kóng,“Góa bat thiaⁿ tio̍h bó͘ tióng-chip chhin-sin tùi góa kóng, kūn-lâi ê sian-siⁿ, bo̍k-su sī teh thoân-tō͘, m̄-sī teh thoân-tō; khòaⁿ i lāi-bīn ê tiān-khì siat-pī, chhēng-chhah ......nā kap nn̄g chheng nî chêng ê Chú Iâ-so͘, kiâⁿ sóe-lé Iok-hān, á-sī Pó-lô in pí-kàu khí-lâi, si̍t-chāi chha thiⁿ kàu tōe. M̄-kú bô kúi ji̍t āu chit ê tióng-chip koh khòaⁿ tio̍h chi̍t ê thoân-tō sian-siⁿ chhēng kah chin kán-tan, i mā kóng, chòe kah chi̍t ê thoân-tō, bô sêng chi̍t ê sian-siⁿ pān, i kóng tō-lí mā bô lâng beh thiaⁿ. Lí siūⁿ, beh kiò sian-siⁿ sī chòe sî-tāi ê lo̍k-ngó͘-chiá á-sī chiân-hong?” 忽然內面ê空氣真安靜,真久中陽chiah真細聲應答。「暗時ê燈點真暗,是我ê桌頂hit支10w ê日光燈nā-tiāⁿ........我m̄知beh án-chóaⁿ。既然做一個上帝ê奴僕,bōe thang享受我所有ê權利,我也m̄敢加講甚mi̍h。不過lín應該知影,hō͘一個傳教者bōe thang趕著時代,hit個喪失m̄若伊本身nā-tiāⁿ,整個教會ê喪失koh較大。」這時中陽真激動,那來那大聲,直直講:「我bat聽著某長執親身對我講:近來ê先生、牧師是teh傳肚,m̄是teh傳道;看伊內面ê電氣設備,穿插......若kap兩千年前ê主耶穌,行洗禮約翰,或是保羅in比較起來,實在差天到地。M̄-kú無幾日後這個長執koh看著一個傳道先生穿kah真簡單,伊mā講:做kah一個傳道,無成一個先生扮,伊講道理mā無人beh聽。你想,beh叫先生是做時代ê落伍者抑是前鋒?
Chit sî lán teh ko-chhiùⁿ “Hok-im put-piàn, sî-tāi teh piàn, thoân-tō tio̍h piàn” ê sî-tāi. Lán ê tióng-chip sī ài góa khiā tī sím-mi̍h li̍p-tiûⁿ? Ōe kì-tit góa hù-jīm ê sî, ài lín chhōa góa lâi-khì kap tōe-hng ê kok ki-koan siú-tiúⁿ se̍k-sāi; lín kóng kàu-hōe m̄-thang kap sè-kan chham-chhap, āu-lâi góa ka-kī khì chhē in, in ta̍k ê to chin hoan-gêng góa thoân hok-im hō͘ in thiaⁿ. Góa beh chhiáⁿ in lâi káng-ián; lín kóng m̄-bián thiaⁿ hit khoán sio̍k-sū. Góa beh chio lín chhut-lâi pò͘-tō, lín kóng tāi-seng hō͘ kàu-hōe khah jia̍t-sim chiū hó. Chêng-pái góa beh chhiáⁿ lán hiong ê Ōe-seng-só͘ sán-pô lâi tùi Lú Soan káng-ián ka-têng“Chiat-io̍k” būn-tôe, hō͘ hiah ê lāu-lâng tōa-tōa hoán-tùi, kóng góa bô sìn-gióng. Góa beh khui Iù-tī-hn̂g (幼稚園); lín phoe-phêng góa ài beh hō͘ sian-siⁿ-niû chòe pó-bó ke thàn chîⁿ. Góa beh khui pó͘-si̍p-pan, gī-bū kà ha̍k-seng; lín kóng góa sī teh tián phòng-hong, ài miâ-siaⁿ, ū ê kóng góa sī teh chòe piàn-siòng ê ok-sèng pó͘-si̍p thàn-chîⁿ...... Góa kóng lán kàu-hōe tio̍h koan-sim siā-hōe, ho̍k-bū siā-hōe; lín kóng góa teh thoân siā-hōe hok-im. Góa tī káng-tō kiông-tiau sìn-tô͘ eng-kai tio̍h ēng “Thiàⁿ kap ho̍k-bū lâi kiàn-siat Siōng-tè kok tī tōe ná chhin-chhiūⁿ tī thiⁿ-ni̍h; lín kóng góa teh kóng sin Sîn-ha̍k, lóng bô sio̍k-lêng ê seng oa̍h ......... Góa m̄-chai beh án-chóaⁿ chòe?” Kóng kàu chia i thó͘ chi̍t ê khùi. 這時咱teh高唱『福音不變,時代teh變,傳道著變』ê時代。咱ê長執是ài我企tī甚mi̍h立場?會記得我赴任ê時,ài lín chhōa我來去kap地方ê各機關首長熟似;lín講教會m̄-thang kap世間參插,後來我家己去chhē in,in逐個都真歡迎我傳福音hō͘ in聽。我beh請in來講演;lín講m̄免聽hit款俗事。我beh招lín出來佈道,lín講代先hō͘教會較熱心就好。前擺我beh請咱鄉ê衛生所產婆來對女宣講演家庭『節育』問題,hō͘ hiah ê老人大大反對,講我無信仰。我beh開幼稚園;lín批評我ài beh hō͘先生娘做保母加趁錢。我beh開補習班,義務教學生;lín講我是teh展膨風,ài名聲,有--ê講我是teh做變相ê惡性補習趁錢......我講咱教會著關心社會,服務社會;lín講我teh傳社會福音。我tī講道強調信徒應該著用『疼kap服務來建設上帝國tī地那親像tī天--ni̍h』;lín講我teh講新神學,攏無屬靈ê生活.......我m̄知beh án-chóaⁿ做?」講到chia伊吐一個氣。
“Lîm Sian-siⁿ, chhiáⁿ lí m̄-thang gō͘-hōe góa; tú-chiah ê ōe, sī góa khah ke-pô kā lí choán-ta̍t ê, m̄-sī góa ê ì-sù.” “Góa chai-iáⁿ, chin sit-lé; chhiáⁿ goân-liōng góa ê kek-tōng.” Siok-cheng tú-á bóe chhài tńg-lâi, í-keng 11 tiám lah.“Ia̍h bô, góa khah sit-lé, sî-kan bô chá, tio̍h tńg-lâi khì,” Lô Chip-sū tùi í-á peh khí-lâi, saⁿ-sî chiū tńg-khì. 「林--先-生,請你m̄-thang誤會我;tú-chiah ê話,是我較雞婆kā你轉達--ê,m̄是我ê意思。」「我知影,真失禮;請原諒我ê激動。」淑貞tú仔買菜轉來,已經11點--lah。「亦無,我較失禮,時間無早,著轉--來-去,」羅執事tùi椅仔爬起來,相辭就轉去。
x x x x x x x x x x
Hit ê-tàu chia̍h-pn̄g, nn̄g ê kiáⁿ khòaⁿ-tio̍h toh-téng ū bah, chin hoaⁿ-hí, sòe-hàne Sìn-it phah pho̍k-á kóng,“Ê-tàu góa beh kám-siā.” Sì ê lâng ba̍k-chiu khoeh-khoeh. Hit e晝食飯,兩個子看著桌頂有肉,真歡喜,細漢--ê信一扑pho̍k仔講:「E晝我beh感謝。」四個人目珠khoeh-khoeh。
“Kám-siā Thiⁿ-pē, siúⁿ-sù bí-niû, koh ū bah hō͘ goán chia̍h, khò Iâ-so͘ ê miâ. A-men.” 「感謝天父,賞賜米糧,koh有肉hō͘阮食,靠耶穌ê名。阿門。」
Nn̄g ê kiáⁿ-jî ná chhin-chhiūⁿ kaⁿ-siû, chia̍h kah chin hoaⁿ-hí, nā-sī Tiong-iông phâng hit óaⁿ pn̄g khí-lâi, khòaⁿ tio̍h Siok-cheng ê pak-tó͘, iû-jiân ba̍k-sái lâu chhut-lâi, nn̄g ê gín-ná lóng bo̍k-bêng kî-biāu, sì lúi ba̍k-chiu ti̍t-ti̍t kā i siòng, tōa-hàn ê Kèng-it kā lāu-bú kóng, 兩個子兒那親像監囚,食kah真歡喜,若是中陽捧hit碗飯起來,看著淑貞ê腹肚,油然目屎流出來,兩個囡仔攏莫名奇妙,四蕊目珠直直kā伊相,大漢ê敬一kā老母講:
“Ma-ma, lí kā pa-pa pun siuⁿ chió mi̍h-phè teh háu-à lah.” hit sî Siok-cheng ê ba̍k-sái iā lâu chhut-lâi, nā-sī chhùi sòa ài-chhiò. 「媽媽,你kā爸爸分siuⁿ少物配teh哮à--lah。」hit時淑貞ê目屎也流出來,若是嘴續愛笑。
Hit ê-tàu bô chia̍h pn̄g, Tiong-iông khiâ chi̍t tiám gōa cheng ê chhia lâi kàu chhī-lāi chhē i chòe hó ê lāu-su, chòe ōe pang-chān i ê Lí Khé-bêng Bo̍k-su, kìⁿ tio̍h bīn khui chhùi chiū kóng,“Lí Bo̍k-su, góa bô hoat-tō͘ thang koh jím-siū tī chit keng kàu-hōe chòe kang; góa koat-tēng beh sin-chhéng tiāu-tōng.” Hit e晝無食飯,中陽騎一點外鐘ê車來到市內chhē伊最好ê老師,最會幫贊伊ê李啟明牧師,見著面開嘴就講:「李牧師,我無法度thang koh忍受tī這間教會做工;我決定beh申請調動。」
“Hó, chin hó, chhiáⁿ lí kóng, nā ū chi̍t hāng sū pí Chú Iâ-so͘ siū tio̍h ê khah tōa, góa goān-ì kā lí pang-bâng.” 「好,真好,請你講:若有一項事比主耶穌受--著ê 較大,我願意kā你幫忙。」
“Lí ê ì-sù sī bô hoaⁿ-hí góa ōaⁿ ūi.”“Ōe thang án-ni kóng,” Lí Bo̍k-su tìm-thâu, “in-ūi ū chin-chōe ê tông-o̍h lóng chhin-chhiūⁿ lí lâi án-ni tùi góa iau-kiû kè, nā-sī in sêng-siū góa ê khó͘-khǹg, lóng koh tò-tńg khì in ê chit-ūi.” 「你ê意思是無歡喜我換位。」「會thang án-ni 講,」李牧師tìm頭,「因為有真濟ê同學攏親像你來án-ni tùi 我要求過,若是in承受我ê苦勸,攏koh倒轉去in ê職位。」
“M̄-kú góa siong-sìn; góa nā kóng hō͘ lí thiaⁿ liáu-āu, lí ún-tàng bōe chó͘-tòng góa ê iau-kiû.” 「M̄-kú 我相信;我若講hō͘你聽了後,你穩當bōe阻擋我ê要求。」
“Chhiáⁿ lí kóng khòaⁿ-māi.” 「請你講看māi。」
Tiong-iông chiū ēng kek-tōng koh hùn-khài ê ōe tùi Lí Bo̍k-su ti̍t-ti̍t kóng, ná chhin-chhiūⁿ chi̍t ê siū un-khut ê lâng tùi hoat-koaⁿ teh hun-sò͘ chi̍t-iūⁿ, i àn-sǹg chē tī bīn-chêng ê lāu-su ōe kap i saⁿ-kap hùn-khài, nā-sī Lí Bo̍k-su thiaⁿ liáu put-tān bô tōng-iông, hoán-tńg ha-ha tōa chhiò kóng,“Lí iáu pí Tiuⁿ Ta̍t-jîn tông-o̍h khah thang kám-siā, i hō͘ chèng hōe-iú beh kóaⁿ chhut-khì koh kúi-nā ge̍h-ji̍t ê sin-kim bô thang hō͘ i lah.” 中陽就用激動koh憤慨ê話tùi李牧師直直講:那親像一個受冤屈ê人tùi法官teh分訴一樣,伊按算坐tī面前ê老師會kap伊相kap憤慨,若是李牧師聽了不但無動容,反轉哈哈大笑講:「你iáu比張達仁同學較thang感謝,伊hō͘眾會友beh趕出去koh幾若月日ê薪金無thang hō͘伊--lah。」
Pí siōng put-chiok, pí hā iú û (比上不足,比下有餘). Tiong iông ka-kī kám-kak, án-ni góa iáu thang kám-siā, sim chiah tām-po̍h an-ùi, m̄-kú i ê sim-lāi iáu chhiong-móa chin-chōe gî-būn, tùi Lí Bo̍k-su kóng,“Ūi sím-mi̍h chòe chi̍t ê kang-lâng tio̍h án-ni siū-khó͘? Ūi sím-mi̍h sìn-tô͘ bōe thang thé-liōng lán kap lán tâng-sim ho̍k-heng kàu-hōe? Ūi sím-mi̍h lán bōe thang hióng-siū tio̍h sî-tāi ê koân-lī? Ūi sím-mi̍h lán ê ka-têng bōe thang kap in pîⁿ-téng ê thāi-gū, ūi sím-mi̍h ........” 比上不足,比下有餘。中陽家己感覺,án-ni我iáu thang感謝,心chiah淡薄安慰,m̄-kú伊ê心內iáu充滿真濟疑問,對李牧師講:「為甚mi̍h做一個工人著án-ni受苦?為甚mi̍h信徒bōe thang體諒咱kap咱同心復興教會?為甚mi̍h咱bōe thang享受著時代ê權利?為甚mi̍h咱ê家庭bōe thang kap in平等ê待遇,為甚mi̍h......」
“Chhiáⁿ lí m̄-thang ti̍t-ti̍t kóng ūi sím-mi̍h.” Lí Bo̍k-su chám-tn̄g i ê ūi sím-mi̍h chiap lâi kóng, “Bōe ēng-tit mn̄g Siōng-tè,” ūi sím-mi̍h tio̍h tùi Siōng-tè mn̄g kóng,“Góa tio̍h chòe sím-mi̍h?” á-sī kóng, “Lí kā góa hē tī chia sī ài góa chòe sím-mi̍h?” 「請你m̄-thang直直講為甚mi̍h。」李牧師斬斷伊ê為甚mi̍h接來講:「Bōe用得問上帝,為甚mi̍h,著對上帝問講:「我著做甚mi̍h?」抑是講:「你kā我下tī chia是ài我做甚mi̍h?」
Tiong-iông hō͘ Lí Bo̍k-su kóng án-ni, chhì-chha̍k i ê sim, sòa kám-kak chin kiàn-siàu, Lí Bo̍k-su iā bô sòe-jī kè-sio̍k kóng,“Tiong-iông kun, kin-á-ji̍t hiong-chhoan kàu-hōe ê kéng-gū, góa hui-siông ê liáu-kái kap tông-chêng, te̍k-pia̍t sī chia ê tâng-kang, put-kò góa ū 3 tiám ê kiàn-gī kóng hō͘ lí chòe chham-khó, chhiáⁿ lí chiah siông-sè siūⁿ khòaⁿ-miā.” 中陽hō͘李牧師講án-ni,刺鑿伊ê心,續感覺真見笑,李牧師也無細膩繼續講:「中陽君,今仔日鄉村教會ê境遇,我非常ê了解kap同情,特別是chia ê同工,不過我有3點ê建議講hō͘你做參考,請你chiah詳細想看māi。」
1) Chòe chi̍t ê chheng-liân ê thoân-kàu-chiá, tio̍h tāi-seng chū-kak chia ê tāi-chì sī it-tēng ōe pōng-tio̍h ê chhì-phè. M̄-bián kóng kàu Sèng-keng tiong hiah ê sian-ti, sù-tô͘, te̍k-pia̍t sī Chú Iâ-so͘, chiū-sī lán hiān-chāi chia ê tōa bo̍k-su chu sian-pòe, in ê sêng-kong lóng sī tī chit khoán ê hé-iām tiong jīm-siū sêng-kong ê. Chóng-sī kūn-lâi ê kang-lâng ná chhin-chhiūⁿ tùi chit khoán ê khó͘-lān khòaⁿ chòe bōe koàn-sì, bô eng-kai. Góa jîm-ûi jú ū chit khoán ê khó͘-lān jú ōe thang hián-bêng Siōng-tè tùi lí ê khì-tiōng. Só͘ ūi “pi-ai ê só͘-chāi chiū-sī Sèng ê tōe.” Lí iā chai-iáⁿ sè-kài chhut-miâ ê Sèng-koa: Góa só͘ siū ê khó͘-lān, bô lâng chai-iáⁿ,-- Êng-iāu Ha-le-lú-iah. 1)做一個青年ê傳教者,著代先自覺chia ê代誌是一定會碰著ê刺帕。M̄免講到聖經中hiah ê先知,使徒,特別是主耶穌,就是咱現在chia ê大牧師諸先輩,in ê成功攏是tī這款ê火焰中忍受成功--ê。總是近來ê工人那親像對這款ê苦難看做bōe慣勢,無應該。我認為愈有這款ê苦難愈會thang顯明上帝對你ê器重。所謂「悲哀ê所在就是聖ê地。」你也知影世界出名ê聖歌:我所受ê苦難,無人知影,----榮耀哈利路亞。
Sī chia ê o͘-lâng tiàm tī chit khoán thòng-khó͘ ê pi-ai só͘ chhiùⁿ-chhut sèng-lī ê im-ga̍k, só͘-í chhiáⁿ lí m̄-thang tí-khòng būn-tôe. 是chia ê烏人tiàm tī這款痛苦ê悲哀所唱出勝利ê音樂,所以請你m̄-thang抵抗問題。
2) Kàu-hōe bōe chìn-pō͘, sìn-tô͘ bōe thang liáu-kái, keng-chè ê khùn-lân, che sekīn-á-ji̍t hiong-chhoan kàu-hōe pit-jiân ê hiān-siōng, só͘-í m̄-bián kè-thâu siong-sim,chí iàu tī Siōng-tè ê bīn-chêng chīn pún-hūn khì chòe chiū hó. Lán eng-kai tio̍h ēng tông-chêng ê gán-kong chhē chhut goân-in liáu-kái in chiah tio̍h. Sū-si̍t-siōng chiah ê sìn-tô͘ ê sìn-sim á-sī hōng-hiàn,lóng bô khah su tī chho͘-tāi ê sìn-tô͘, put-kò sī sim iú û le̍k put-chiok (心餘力拙) nā-tiāⁿ. Góa khòaⁿ in chin-chōe sìn-tô͘ ê keng-chè hiah-ni̍h khùn-lân, sīm-chì bô thang chia̍h, bô thang chhēng, nā-sī khòaⁿ in chitn8i ê hōng-hiàn ê sò͘-jī, hui-siông ê kiaⁿ lâng, kàu-gia̍h hō͘ siâⁿ-chhī ê sìn-tô͘ kiàn-siàu, hō͘ góa hui-siông ê kám-kek, só͘-í lán tio̍h ū hūn tī in ê kan-khó͘, iā sī eng-kai ê. 2)教會bōe進步,信徒bōe thang了解,經濟ê困難,che是今仔日鄉村教會必然ê現象,所以m̄免過頭傷心,只要tī上帝ê面前盡本份去做就好。咱應該著用同情ê眼光chhē出原因了解in chiah著。事實上chia ê信徒ê信心或是奉獻,攏無較輸tī初代ê信徒,不過是心有餘力不足(心餘力拙)nā-tiāⁿ。我看in真濟信徒ê經濟hiah-ni̍h困難,甚至無thang食,無thang穿,若是看in一年ê奉獻ê數字,非常ê驚人,夠額hō͘城市ê信徒見笑,hō͘我非常ê感激,所以咱著有份 tī in ê艱苦,也是應該--ê。
3) Chòe iàu-kín ê chi̍t hāng: m̄-thang tô-pī sù-bēng, choa̍t-tùi m̄-thang ūi-tio̍h chia ê khùn-lân lâi siūⁿ beh tiāu-tōng, án-ni sī hián-bêng lán sī sèng-kang siōng ê pāi-pok-chiá (敗北者). Lán teh kó͘-bú láne sìn-tô͘ tī chit ê sî-tāi tio̍h o̍h Chú ê khoán-sit; “Tùi thiⁿ lâi kàu chōe-ok ê sè-kài chòe I chín-kiù lâng, thiàⁿ lâng ê kang, sīm-chì chiong chi̍t ki chân-jím khó-phàⁿ ê si̍p-jī-kè pìⁿ-chiâⁿ êng-kng chhàn-lān ê kì-hō, só͘-í tio̍h tī chit ê o͘-àm ê sè-kan chòe kng,chòe iâm ê sù-bēng.” Sū-si̍t chit ê chek-jīm tú-á sī lán tiàm tī hiong-chhoan kàu-hōe Siōng-tè só͘ hō͘ lán thoân-kàu-chiá kim-ji̍t ê khò-tôe. Beh án-chóaⁿ tiông-sin keng-êng chit keng kàu-hōe hôe-ho̍k chhin-chhiūⁿ í-chêng hiah-ni̍h chhàn-lān ê le̍k-sú? Beh án-chóaⁿ kiáu-chèng (矯正)sìn-tô͘ ê kū koan-liām, saⁿ-kap tī sin sî-tāi tâng hū-khí Chú ê kok? che chiah sī kin-á-ji̍t lán tio̍h siūⁿ, tio̍h chòe ê būn-tôe. Tong-jiân būn-tôe m̄-sī hiah-ni̍h kán-tan, iā m̄-sī it-sî chiū ōe thang sêng-kong ê, nā-sī chit ê sî-tāi tú-tú sī kū ê beh kè-khì, sin ê teh-beh lâi ê chin-khong chōng-thài (真空狀態) hā, chiàⁿ-sī lán chòe kang ê hó ki-hōe, lán nā ōe thang tu̍t-phòa ba̍k-chêng ê lân-koan, pâi tī bīn-chêng ê sī sèng-lī kap sêng-kong lah. Góa ê ōe lí thiaⁿ liáu oelīau-kái bōe? 3)做要緊ê一項:m̄-thang逃避使命,絕對m̄-thang為著chia ê困難來想beh調動,án-ni是顯明咱是聖工上ê敗北者。咱teh鼓舞咱ê信徒tī這個時代著學主ê款式;「Tùi天來到罪惡ê世界做伊拯救人,疼人ê工,甚至將一支殘忍可怕 ê十字架變成榮光燦爛ê記號,所以著tī這個烏暗ê世間做光,做鹽 ê使命。」事實這個責任tú仔是咱 tiàm tī鄉村教會上帝所hō͘咱傳教者今日ê課題。Beh án-chóaⁿ重新經營這間教會回復親像以前hiah-ni̍h燦爛ê歷史?Beh án-chóaⁿ矯正信徒ê舊觀念,相kap tī新時代同負起主ê國?Che chiah是今仔日咱著想、著做ê問題。當然問題m̄是hiah-ni̍h簡單,也m̄是一時就會thang成功--ê,若是這個時代tú-tú是舊ê beh過去,新ê teh-beh來ê真空狀態下,正是咱做工ê好機會,咱若會thang突破目前ê難關,排tī面前--ê是勝利kap成功--lah。我ê話你聽了會了解bōe?
Tiong-iông bô ìn, ti̍t-ti̍t tàm-thâu, bīn lō͘ chhut chhiò-iông, thang chai i chi̍t phiàn iu-ut, giâu-gî ê sim í-keng hō͘ bo̍k-su ê ōe chhiong-phòa. 中陽無應:直直tàm頭,面露出笑容,thang知伊一片憂鬱,giâu疑ê心已經hō͘牧師ê話衝破。
“Bo̍k-su, nā-sī án-ni, ba̍k-chêng chòe iàu-kín ê kang-chok sī sím-mi̍h?” 「牧師,若是án-ni,目前做要緊ê工作是甚mi̍h?」
“Hiān-chāi chòe iàu-kín ê kang-chok ū nn̄g hāng: Tē 1, tùi gōa eng-kai siūⁿ chhut biāu-hoat “Thoân-tō,” tú-tú chiàu lí só͘ teh chòe ê kè-sio̍k khì chòe, m̄-thang ià-siān. Tē 2, tùi lāi, “Kàu-io̍k,” sìn-tô͘ ê gō͘-kái kap sêng-kiàn lóng sī khoat-hoa̍t kàu-io̍k ê goân-in.” 「現在做要緊ê工作有兩項:第 1、對外應該想出妙法『傳道』,tú-tú照你所teh做--ê繼續去做,m̄-thang厭siān。第2、對內『教育』信徒ê誤解kap成見攏是缺乏教育ê原因。」
“Chóng-sī nā hōe-iú kun-pún bô hoan-gêng lán, kiám thang koh kè-sio̍k tī hia hō͘ in bô hoan-gêng?” 「總是若會友根本無歡迎咱,kiám thang koh繼續tī hia hō͘ in無歡迎?」
“Góa jīm-ûi chí-iàu hó-hó kàu-io̍k, it-chhè ê khùn-lân lóng beh tī sî-kan lâi tit-tio̍h kái-koat.” 「我認為只要好好教育,一切ê困難攏beh tī時間來得著解決。」
“M̄-kú pâi tī bīn-chêng ê seng-oa̍h, būn-tôe bōe thang kái-koat, beh kiò lâng án-chóaⁿ jím-siū?” 「M̄-kú排tī面前ê生活,問題bōe thang解決,beh叫人án-chóaⁿ忍受?」
“Sī, che sī chòe tōa ê būn-tôe, góa teh siūⁿ eng-kai tùi 3 hong-bīn lâi kái-koat:Tē 1, Tiong-hōe eng-kai koan-sim. Tē 2, To͘-chhī kàu-hōe iā chhiáⁿ chhun-chhut pang-chān ê chhiú lâi. Tē 3, chhut-gōa ê hōe-iú eng-kai tī keng-chè tńg-lâi oān-chō͘ bú-hōe chiah tio̍h,” 「是,che是最大ê問題,我teh想應該tùi 3方面來解決:第1、中會應該關心。第2、都市教會也請伸出幫贊ê手來。第3、出外ê會友應該tī經濟轉來援助母會chiah著,」
“Che sī chin hó ê hong-hoat, m̄-chai in goān-ì kè-lâi pang-chān goán bô?” 「Che是真好ê方法,m̄知in願意過來幫贊阮--無?」
“Góa ōe chīn só͘ ōe ê lâi ho͘-io̍k chit ê kang-chok.” 「我會盡所會--ê來呼籲這個工作。」
“To-siā bo̍k-su ê chí-sī, taⁿ góa bô beh tô-pī Chú ê sù-bēng, goān giâ chit kisi̍p-jī-kè, lim chit ê khó͘-poe lâi hū-khí sî-tāi ê chek-jīm. Chhiáⁿ bo̍k-su siông-siông thòe góa kî-tó.” 「多謝牧師ê指示,今我無beh逃避主ê使命,願giâ這支十字架,lim這個苦杯來負起時代ê責任。請牧師常常替我祈禱。」
Ji̍t-thâu í-keng lo̍h-soaⁿ, chhù-lāi ê tiān-hé to̍h khí-lâi. Àm-tǹg hō͘ Lí Bo̍k-su chhiáⁿ liáu-āu, i chiū sûi-sî lī-pia̍t bo̍k-su. 日頭已經落--山,厝內ê電火著起來。暗頓hō͘李牧師請了後,伊就隨時離別牧師。
x x x x x x x x x x
Gōa-bīn sui-jiân àm, lō͘ sui-jiân hn̄g, nā-sī i khiâ hit tiuⁿ phòa-kū ê chū-choán-chhia, chhiong-boán tio̍h bōe bat ū ê hoaⁿ-hí kap ǹg-bāng, ti̍t-ti̍t hiòng chhù teh khiâ, lóng bô kám-kak kiaⁿ-hiâⁿ. I ê kha ná teh ta̍h, chhùi ná liām i pêng-sî só͘ ài liām ê chi̍t chiat si: 外面雖然暗,路雖然遠,若是伊騎hit張破舊ê自轉車,充滿著未bat有ê歡喜kap向望,直直向厝teh騎,攏無感覺驚惶。伊ê腳那teh踏,嘴那念伊平時所愛念ê一節詩:
Tī iu-ut hong liâng ê chhiū-nâ lāi, Bô chhàn-lān ê ji̍t-kng teh chiò; Chhiⁿ-chhìn ê o͘-iáⁿ kui ji̍t teh tà-óa, Sìⁿ-miā hoa̍t-phoat ê kì-hō bô lâng khòaⁿ tio̍h. Tī幽蔚風涼ê樹林內,無燦爛ê日光teh照;chhiⁿ凊ê烏影歸日teh罩倚,生命活潑ê記號無人看--著。
xxx xxx xxx xxx xxx xxx xxx xxx
Siok-chēng ê lō͘-piⁿ. siⁿ-chhut chi̍t lúi kiau-nńg ê hoe-lúi; I m̄-kiaⁿ pháiⁿ ê khoân-kéng pau-ûi sin-piⁿ I chīn só͘ ōe chhèng chhut hun-hong ê phang-bī, Iā tián-khui bí-lē ê gân-sek; Hō͘ kè-lō͘ ià-siān ê lú-kheh, Tit-tio̍h un-loán in sim-lêng; Iā pàng-khin in tîm-tāng ê kha-pō͘. 肅靜ê路邊。生出一蕊嬌軟ê花蕊;伊m̄驚歹ê環境包圍身邊伊盡所會chhèng出芬芳ê芳味,也展開美麗ê顏色;Hō͘過路厭倦ê旅客,得著溫暖in心靈;也放輕in沈重ê腳步。
Kha ná ta̍h ná kín, i koh siūⁿ-khí Dant Sîn-khiok (神曲) khai-thâu ê chi̍t kù ōe: Tī góa jîn-seng ê lú-hêng tiong,Tī chit ê o͘-àm ê chhiū-nâ-lāi; Góa chhē tio̍h góa ka-kī. 腳那踏那緊,伊koh想起Dant神曲開頭ê一句話:Tī我人生ê旅行中,Tī這個烏暗ê樹林內;我chhē著我家己。
Put-ti put-kak ê tiong-kan kàu chhù lah,chhù-lāi ê tiān-hé to̍h chin kng; thiaⁿ-kìⁿ Siok-cheng teh tôaⁿ-khîm kà nn̄g ê kiáⁿ chhiùⁿ-koa. I khiā tī mn̂g-kháu, tiām-tiām thiaⁿ kàu chhiùⁿ liáu, chiah ēng i ê chhiú phah pho̍k-á chhut siaⁿ kóng,“Chin gâu chhiùⁿ, chin hó-thiaⁿ.” 不知不覺ê中間到厝--lah,厝內ê電火著真光;聽見淑貞teh彈琴教兩個子唱歌。伊企tī門口,恬恬聽到唱了,chiah用伊ê手扑pho̍k仔出聲講:「真gâu 唱,真好聽。」
Nn̄g ê kiáⁿ chi̍t ê thiaⁿ-tio̍h lāu-pē tńg-lâi, hoaⁿ-hí kàu ke̍k, cháu chhut-lâi hō͘ i phō, chi̍t chhiú phō chi̍t ê; in iā tùi i ê thâu-khak lám-leh, chi̍t ê chhùi-phóe ti̍t-ti̍t kā i chim. Chin kú sòe-kiáⁿ Sìn-it chiah khí-thâu sai-nai kóng,“Pa-pa! ma-ma kóng beh siⁿ chi̍t ê me-me hō͘ goán neh, lán lâi lé-pài, kā Siōng-tè thó khah kín hō͘ lán.” 兩個子一個聽著老父轉--來,歡喜到極,走出來hō͘伊抱,一手抱一個;in也tùi伊ê頭殼攬leh,一個嘴phóe 直直kā伊chim。真久細子信一chiah起頭sai-nai 講:「爸爸!媽媽講beh生一個妹妹hō͘阮--neh,咱來禮拜,kā上帝討較緊hō͘咱。」
“Tio̍h! hó! taⁿ chē hō͘ hó, lâi chòe lé-pài.” 「著!好!今坐hō͘好,來做禮拜。」
(Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò tē 962 hō,1965 nî 7 ge̍h) (台灣教會公報第962號,1965年7月)
回上一頁    終戰後,   1965年,   小說