首頁 >文學作品
文學作品
回上一頁
本篇文章總共有22個段落,48個語句,1130個語詞,1482個音節
Pang-chān lâng ê gín-ná 幫贊人ê囡仔
Lo̍k Hui-chú 駱輝主
Chin chá í-chêng ū chi̍t ê gín-ná miâ kiò-chòe Má-lī, i sī chi̍t ê chin koai ê gín-ná, ta̍k lé-pài lóng ū khì Chú-ji̍t-o̍h. I sî-siông thiaⁿ sian-siⁿ kóng, “Tio̍h gâu thiàⁿ lâng, pang-chān lâng.” Só͘-í i chiū siūⁿ eng-kai tio̍h cháiⁿ-iūⁿ lâi pang-chān lâng. 真早以前有一個囡仔名叫做瑪俐,伊是一個真乖ê囡仔,逐禮拜攏有去主日學。伊時常聽先生講:「著gâu疼--人,幫贊--人。」所以伊就想應該著cháiⁿ-iūⁿ來幫贊--人。
Hut-jiân i siūⁿ-tio̍h in ê chhù sī tòa tī chi̍t ê chhu-chhu ê kiā-á piⁿ, sî-siông ū chōe-chōe lâng tùi in hia keng-kè. I siūⁿ ún-tàng ū lâng peh chit ê kiā ōe chin chhoán, chin chhùi-ta. Só͘-í i siūⁿ, góa eng-kai tio̍h khì bóe chi̍t ê tê-poe, i chiū chiong i só͘ khiām ê chîⁿ the̍h chhut-lâi, sǹg khòaⁿ, chí-ū chi̍t kho͘ gō͘ kak, i chiū kín-kín cháu kàu chi̍t keng ū bōe tê-poe ê tiàm, mn̄g thâu-ke kóng, chit ê poe-á jōa-chōe chîⁿ? 忽然伊想著in ê厝是tòa tī一個chhu-chhu ê 崎仔邊,時常有濟濟人tùi in hia 經過。伊想穩當有人peh這個崎會真喘,真嘴礁。所以伊想,「我應該著去買一個茶杯。」伊就將伊所儉ê錢提--出來,算看,只有一箍五角,伊就緊緊走到一間有賣茶杯ê店,問頭家講:「這個杯仔偌濟錢?」
Thâu-ke kóng, “Chi̍t ê sī nn̄g kho͘.” Má-lī khòaⁿ i ê chîⁿ chí-ū chi̍t kho͘ gō͘ kak, chiū chin sit-bāng, thâu-khak lê-lê. 頭家講:「一個是兩箍。」瑪俐看伊ê錢只有一箍五角,就真失望,頭殼lê-lê。
Thâu-ke khòaⁿ-tio̍h chiū mn̄g i kóng, “Sió pêng-iú! Lí sī cháiⁿ-iūⁿ?” 頭家看--著就問伊講:「小朋友!你是cháiⁿ-iūⁿ?」
Má-lī chiū kóng, “Góa só͘ ū ê chîⁿ chí-ū chi̍t kho͘ gō͘ kak nā-tiāⁿ.” 瑪俐就講:「我所有ê錢只有一箍五角nā-tiāⁿ。」
Thâu-ke koh mn̄g i kóng, “Lí bóe chit ê poe-á sī beh chòe sím-mi̍h?” 頭家koh 問伊講:「你買這個杯仔是beh做甚mi̍h?」
Má-lī ìn kóng, “Góa bóe chit ê poe-á sī beh hō͘ tùi goán tau kè-khì ê chhùi-ta ê lâng lim ê.” 瑪俐應講:「我買這個杯仔是beh hō͘ tùi阮兜過去ê嘴礁ê人lim-- ê。」
Thâu-ke thiaⁿ liáu chiū kóng, “Lí chin koai, hó, góa bōe lí chi̍t ê chi̍t kho͘ gō͘ kak chiū hó.” Má-lī thiaⁿ liáu chin hoaⁿ-hí, chiū kā thâu-ke seh to-siā, chiū the̍h hit tè poe-á hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí tńg-khì. 頭家聽了,就講:「你真乖,好,我賣你一個一箍五角就好。」瑪俐聽了真歡喜,就kā頭家說多謝,就提hit塊杯仔歡歡喜喜轉--去。
Ū chi̍t ji̍t, i tī chhù ê gōa-bīn thit-thô ê sî, khòaⁿ-tio̍h chi̍t ê a-pô-á taⁿ chin tāng ê mi̍h tùi in hia lâi, mi̍h chin tāng, a-pô chin chhoán koh chin chhùi-ta, iā lâu kui seng-khu kōaⁿ, Má-lī khòaⁿ liáu, chiū kín-kín cháu ji̍p-khì in tau phâng i ê poe-á, thîn chi̍t poe tê chhut-lâi, phâng hō͘ a-pô lim. 有一日,伊tī厝ê外面thit-thô ê時,看著一個阿婆仔擔真重ê 物tùi in hia來,物真重,阿婆真喘koh真嘴礁,也流歸身軀汗。瑪俐看了就緊緊走入去in兜捧一個杯仔,thîn一杯茶出--來,捧hō͘阿婆lim。
A-pô lim-liáu chin sóng-khoài, chiū kā Má-lī seh to-siā, koh the̍h i só͘ taⁿ ê phōng-kó tiong chòe tōa ê nn̄g lia̍p hō͘ Má-lī. Má-lī chin hoaⁿ-hí, iā kā a-pô seh to-siā, chiū the̍h tńg-khì. 阿婆lim了真爽快,就kā瑪俐說多謝,koh提伊所擔ê蘋果中最大ê兩粒hō͘瑪俐。瑪俐真歡喜,也kā 阿婆說多謝,就提--轉去。
Tú-tú kiâⁿ kàu in chhù-piⁿ ê sî, i khòaⁿ-tio̍h i ê pêng-iú Pí-tek tī hia chiū siūⁿ, Pí-tek chin khó-lîn, in-ūi in chin sàn, góa tio̍h chiong chit nn̄g lia̍p ê phōng-kó sàng i, só͘-í chiū the̍h hit nn̄g lia̍p phōng-kó hō͘ Pí-tek. Pí-tek chin hoaⁿ-hí, kā Má-lī seh to-siā. Pí-tek m̄-kam chia̍h chiū the̍h hō͘ i ê lāu-pē. I ê lāu-pē sī chi̍t ê ài lim chiú ê lâng, lóng bô chiàu-kò͘ i ê kiáⁿ Pí-tek. Tú-tú行到in厝邊ê時,伊看著伊ê朋友彼得tī hia就想,「彼得真可憐,因為in真散,我著將這兩粒ê蘋果送--伊。」所以就提hit兩粒蘋果hō͘彼得。彼得真歡喜,kā瑪俐說多謝。彼得m̄甘食就提hō͘伊ê老父。伊ê老父是一個愛lim 酒ê人,攏無照顧伊ê子彼得。
Ū chi̍t ji̍t, Pí-tek tùi ha̍k-hāu tńg-lâi, i ê lāu-pē kiò i khì tah chiú, Pí-tek chin thiaⁿ ōe chiū the̍h chiú-kan khì tah, i ê lāu-pē chi̍t sî-á chiū lim liáu. Chhin-chhiūⁿ án-ni nn̄g pái, saⁿ pái kàu bô chîⁿ, iā kiò Pí-tek khì kā lâng khiàm, Pí-tek chin kiaⁿ, in-ūi chiú-tiàm ê thâu-ke í-keng chin bô hoaⁿ-hí, m̄-káⁿ koh khì, chiū kā pa-pa kóng, “Pa-pa, lí í-keng lim chin-chōe lah, chhiáⁿ lí m̄-thang koh lim.” 有一日,彼得tùi學校轉--來,伊ê 老父叫伊去搭酒,彼得真聽話就提酒矸去搭,伊ê老父一時仔就lim了。親像án-ni兩擺、三擺到無錢,也叫彼得去kā人欠,彼得真驚,因為酒店ê頭家已經真無歡喜,m̄敢koh去,就kā爸爸講:「爸爸,你已經lim真濟--lah,請你m̄-thang koh lim。」
Pa-pa thiaⁿ liáu chin siū-khì, kóng, “Lí kóng sím-mi̍h, m̄-bián koh kóng, kín khì tah.” Chóng-sī Pí-tek m̄-káⁿ khì. Pa-pa chiū khí tōa siū-khì, chiong Pí-tek lia̍h khí-lâi siak lo̍h-khì, chin khó-lîn, in-ūi i ê lāu-pē í-keng chia̍h chiú-chùi, ēng la̍t ēng siuⁿ chōe, chiong Pí-tek siak chhut-khì gōa-kháu. Tú-tú siak lo̍k-khì in mn̂g-kháu hit tiâu tōa tiâu kau ni̍h, kha í-keng tn̄g-khì, chóng-sī i ê lāu-pē lóng m̄-chai, in-ūi i í-keng chiú-chùi khùn-khì lah. 爸爸聽了真受氣,講:「你講甚物,m̄免koh講,緊去搭。」總--是彼得 m̄敢去。爸爸就起大受氣,將彼得掠起來siak--落去,真可憐,因為伊ê老父已經食酒醉,用力用siuⁿ濟,將彼得siak出去外口。Tú-tú siak落去in門口 hit條大條溝--ni̍h,腳已經斷去,總--是伊ê老父攏m̄知,因為伊已經酒醉睏--去--lah。
Pí-tek ê kha chin thiàⁿ, chiū bān-bān peh khí-lâi, chin khó-lîn, i ê lāu-pē bô chîⁿ thang hō͘ i khì hō͘ i-seng khòaⁿ. Tùi hit-sî khai-sí, i bōe thang koh khì ha̍k-hāu tha̍k-chheh, chí-ū tī chhù-ni̍h, ta̍k ji̍t chiū giâ chi̍t liâu sòe liâu í-á tī in chhù ê mn̂g-kháu chē. 彼得ê腳真痛,就慢慢peh --起來,真可憐,伊ê老父無錢thang hō͘伊去hō͘ 醫生看。Tùi hit時開始,伊bōe thang koh去學校讀冊,只有tī厝--ni̍h,逐日就giâ一條細條椅仔tī in厝ê門口坐。
Ji̍t-chí ti̍t-ti̍t kè-khì, kàu ū chi̍t ji̍t i chiàu-siông tī mn̂g-kháu chē. Hut-jiân ū khòaⁿ-tio̍h chi̍t chiah ki-khì-chhia sái chin kín, kàu in mn̂g-kháu ê sî, hut-jiân ū chi̍t hāng mi̍h lak lo̍h-lâi, Pí-tek khòaⁿ-tio̍h chiū tōa siaⁿ hoah, chóng-sī in-ūi ki-khì-chhia ê siaⁿ chin tōa siaⁿ, lóng bô thiaⁿ-kìⁿ. 日子直直過去,到有一日伊照常tī門口坐。忽然有看著一隻機器車駛真緊,到in門口ê時,忽然有一項物落--落來。彼得看著就大聲喝,總--是因為機器車ê聲真大聲,攏無聽--見。
Pí-tek chiū kóaⁿ-kín pái chi̍t-ē, pái chi̍t-ē kiâⁿ kàu lō͘-tiong, chiong hit lâng só͘ lak ê mi̍h khioh khí-lâi, i chai ēng hoah ê bô lō͘-ēng, chiū chiong hit hāng mi̍h the̍h koân-koân it-ti̍t ia̍t. 彼得就趕緊跛--一下,跛--一下行到路中,將hit人所落ê物拾--起來,伊知用喝--ê無路用,就將hit項物提懸懸一直ia̍t。
Hit ê khiâ ki-khì-chhia ê lâng í-keng khì chin hn̄g, hut-jiân i khòaⁿ-tio̍h chhia thâu-chêng ê kiàⁿ ná chhin-chhiūⁿ ū chi̍t ki chhiú teh tín-tāng, koh khòaⁿ khah chheng-chhó, chiū khòaⁿ-tio̍h chi̍t ê gín-ná chhin-chhiūⁿ the̍h chi̍t hāng mi̍h teh iô ê khoán, iā hit hāng mi̍h chin chhin-chhiūⁿ sī i ê. I chiū oa̍t-thâu khòaⁿ, hoat-kiàn i āu-bīn só͘ chài ê phê-siuⁿ phah-m̄-kìⁿ, chiah chai sī hit ê gín-ná khioh-tio̍h, chiū kóaⁿ-kín oa̍t tò-tńg-khì the̍h. Hit個騎機器車ê人已經去真遠,忽然伊看著車頭前ê鏡若親像有一支手teh振動,koh看較清楚,就看著一個囡仔親像提一項物teh搖ê款,也hit項物真親像是伊ê。伊就越頭看,發見伊後面所載ê 皮箱扑m̄見,才知是hit個囡仔拾--著,就趕緊越倒轉去提。
Goân-lâi chit ê khiâ ki-khì-chhia ê lâng sī hit ê i-seng, i sī beh kóaⁿ-kín khì tùi-bīn ê chi̍t ê hiuⁿ-siā kā lâng khòaⁿ-pīⁿ, in-ūi hit ê hiuⁿ-siā ū tio̍h chi̍t chióng chin lī-hāi ê thoân-jiám-pīⁿ, nā bô kín khì ōe thoân-jiám chin-chōe lâng, só͘-í i-seng chiū chin hoaⁿ-hí kā Pí-tek seh to-siā. I-seng ū hoat-kiàn tio̍h Pí-tek ê kha pái-pái, chiū mn̄g sī bat hoat-seng sím-mi̍h tāi-chì? Pí-tek chiū kóng hō͘ i thiaⁿ. I-seng thiaⁿ liáu chiū kóng, “Bô iàu-kín, góa chit chūn beh khì kā lâng i-pīⁿ, tńg-lâi ê sî chiah kā lí khòaⁿ.” Kóng liáu chiū kóaⁿ-kín koh khiâ ki-khì-chhia khì lah! I-seng khì kàu hit ê tio̍h thoân-jiám-pīⁿ ê hiuⁿ-siā kā hiah ê pīⁿ-lâng chù-siā, choân-chhoan ê pīⁿ-lâng lóng tit-tio̍h i-hó. Tāi-ke lóng kā i-seng seh to-siā. 原來這個騎機器車ê人是hit個醫生,伊是beh 趕緊去對面ê一個鄉社kā人看病,因為hit個鄉社有著一種真厲害ê傳染病,若無緊去會傳染真濟人,所以醫生就真歡喜kā彼得說多謝。醫生有發見著彼得ê腳跛跛,就問是bat發生甚mi̍h代誌?彼得就講hō͘伊聽。醫生聽了就講:「無要緊,我這陣beh去kā人醫病,轉--來ê時才kā你看。」講了就趕緊koh騎機器車去--lah!醫生去到hit個著傳染病ê鄉社kā hiah ê病人注射,全村ê 病人攏得著醫好。逐家攏kā醫生說多謝。
I-seng kóng, “Lín m̄-bián kā góa seh to-siā, eng-kai kā chi̍t ê kiò-chòe Pí-tek ê gín-ná seh to-siā, in-ūi i ū chiong góa só͘ lak ê chit ê i-pau khioh hêng góa, m̄-kú i chin khó-lîn, i sī chi̍t ê pái-kha ê gín-ná, in-ūi i bô chîⁿ thang i, só͘-í pái-kha liáu chin siong-tiōng.” Hit ê hiuⁿ-siā ê lâng thiaⁿ-kìⁿ chit ê sū, tāi-ke chin siū kám-tōng, ū ê lâng hiàn 10 kho͘, 50 kho͘, 100 kho͘ beh hō͘ Pí-tek. 醫生講:「Lín m̄免kā我說多謝,應該kā一個叫做彼得ê囡仔說多謝,因為伊有將我所落ê這個醫包拾還我,m̄-kú伊真可憐,伊是一個跛腳ê囡仔,因為伊無錢thang醫,所以跛腳了真傷重。」Hit個鄉社ê人聽見這個事,逐家真受感動,有ê人獻10 箍、50箍、100箍beh hō͘彼得。
I-seng lóng-chóng chi̍p khí-lâi ū chin-chōe chîⁿ, chiū hoaⁿ-hoaⁿ hí-hí khiâⁿ ki-khì-chhia tńg-lâi kàu Pí-tek hia, chiong só͘ ū ê tāi-chì kóng hō͘ Pí-tek thiaⁿ, koh chài Pí-tek kàu i só͘ khui ê i-koán chhiú-su̍t, bô jōa-kú Pí-tek ê kha chiū hó lah! Í-keng ōe kiâⁿ ōe cháu, Pí-tek chin hoaⁿ-hí, kā i-seng seh to-siā, chiū tńg-khì i ê chhù, i ê pa-pa khòaⁿ-tio̍h i ê kha í-keng hó, chiū chin kî-koài, chiū mn̄g i sī cháiⁿ-iūⁿ? 醫生攏總集起來有真濟錢,就歡歡喜喜騎機器車轉來到彼得hia,將所有ê代誌講 hō͘彼得聽,koh載彼得到伊所開ê 醫館手術,無偌久彼得ê腳就好--lah!已經會行會走,彼得真歡喜,kā醫生說多謝,就轉去伊ê厝。伊ê爸爸看著伊ê腳已經好,就真奇怪,就問伊是cháiⁿ-iūⁿ?
Pí-tek chiū chiong só͘ keng-kè ê sū kóng hō͘ pa-pa thiaⁿ, koh the̍h só͘ ū lâng sàng i ê chîⁿ hō͘ pa-pa, i ê pa-pa chin siū kám-tōng. Tùi taⁿ í-āu, pa-pa lóng chin phah-piàⁿ chòe kang, thàn chîⁿ, koh tùi Pí-tek chin hó, chin thiàⁿ-sioh i. 彼得就將所經過ê事講hō͘爸爸聽,koh提所有人送伊ê錢hō͘爸爸,伊ê 爸爸真受感動。Tùi今以後,爸爸攏真扑拚做工、趁錢,koh對彼得真好,真疼惜--伊。
(Lú-soan Ge̍h-khan Tē 66 kî, 1965 nî 6 ge̍h) (女宣月刊第66期,1965年6月)
回上一頁    終戰後,   1965年,   小說