Hit37miâsoan-kàu-suêtiong-kan, Kan-tí-liû() chòchú-jīm. Itī1629nîsiáphoetò-khìpún-kok, chhéng-kiûkóng, “Nābehphàisoan-kàu-sulâi, tio̍hphàihit-hōūSèngSînêin-sù, kohūtông-chêngchhin-chhiatêsèng-chit; m̄-kiaⁿkan-khó͘, gâuthun-lún, hókí-tîkhoàio̍hTâi-ôanōeêlânglâi.” Tùián-nithangchaiiput-chíūcheng-sîn. 1631nî, siūtiàutò-khìkàuBa-tah-bí-a, 1633nîkoh-chàikapJuniuschò-hóelâi. IntīSakam(Chhiah-khàmTâi-lâm), (1639nîlo̍k-sêngAn-pêngêÂng-mn̂g-siâⁿ; tio̍ho-lóSiōng-tèêì-sù). KohiātīSin-kángsiāSì-kun-sinêhū-kīnkapSí-chhiū-áchòkang. Hô-lânlâithôan-tōê13nîāu(1639) ūphàilânglâisī-chhat. Hitêpò-kòêtiong-kanūkóng, “Pò͘-kàuêkhu-he̍ksītùiSin-kángsiākhí-tiámkàuTōa-ba̍k-kàng(Sin-hòa), Ba̍k-ka-liû-oan, So͘longsiā(Siau-lâng), Moatao(Môa-tāu) chit5siā.” Iū-kohāu-lâiiniāūkàu(Lo̍k-kángsiā) kapTilosen(Chu-lô-san~ hiān-chāiêKa-gī). Pò-kò-suêtiong-kaniāūkóngtong-sîniásé-léêjîn-sò͘: Sin-kángsiā1047lâng(chha-put-tojîn-kháuêchôan-pō͘). Ba̍k-ka-liû-oan261lâng(jîn-kháu1000). So͘longsiā282lâng(jîn-kháu2600). Tabokangsiā(Tōa-ba̍k-kàng) 209lâng(jîn-kháu1000lâng). Môa-tāusiā215lâng(jîn-kháu3000). Chiàuán-nikhòaⁿ13nîkúêthôan-tōsīchinhósêng-chek. Téng-bīnhitnn̄gūiSoan-Kàu-sute̍k-pia̍tjia̍t-simthôan-tō; tùi1629nîkàu1643nî, ū5400lângniásé-lé. Iāhō͘500tùiêang-bó͘chiàuKi-tok-Kàuseklâikiat-hun.
|
Hit 37名宣教師ê中間，干底流()做主任。伊tī 1629年寫批tò去本國，請求講，「若beh派宣教師來，tio̍h派hit號有聖神ê恩賜，koh有同情親切ê性質；m̄驚艱苦，gâu吞忍，好記持快學台灣話ê人來。」着按呢thang知伊不止有精神。1631年，受召tò去到Ba-tah-bí-a，1633年koh再kap Junius做伙來。In tī Sakam(赤崁台南)，(1639年落成安平ê紅毛城；＝tio̍h o-ló上帝ê意思)。Koh也tī新港社四鯤身ê附近kap四樹仔做工。荷蘭來傳道ê 13年後(1639)有派人來視察。Hit ê報告ê中間有講，「佈教ê區域是tùi新港社起點到大目降(新化)，目加琉彎，So͘long社(蕭榔)，Moatao(麻豆)chit 5社。」又koh後來in也有到(鹿港社) kap Tilosen(諸羅山—現在ê嘉義)。報告書ê中間也有講當時領洗禮ê人數：新港社1047人(差不多人口ê全部)。目加琉彎261人(人口1000)。So͘long社282人(人口2600)。Tabokang社(大目降)209人(人口1000人)。麻豆社215人(人口3000)。照按呢看13年久ê傳道是真好成績。頂面hit兩位宣教師特別熱心傳道；tùi 1629年到1643年，有5400人領洗禮。也hō͘ 500對ê翁某照基督教式來結婚。 |
Hô-lânlângin-ūijia̍t-simtīpêⁿ-po͘êkàu-io̍k, só-íāu-lâitīSin-kángkapMôa-tāuūsiathoan-lângkàu-io̍kêKàu-suióng-sêng-só͘. Chóng-sīkàu1658nî, in-ūikúihāngêlí-iû, tùipêⁿ-po͘êkàu-io̍ksòapìⁿchinsiau-ke̍k. Tian-tòūàiēngbú-le̍klâichè-chíêkheng-hiòng. Kúlēlâikóng, hit-sîūchhutkìm-lēngtahtīha̍k-hāukapkàu-hōe. Hitêkìm-lēngsīsiáán-ni:
|
荷蘭人因為熱心tī平埔ê教育，所以後來tī新港kap麻豆有設番人教育ê教師養成所。總是到1658年，因為幾項ê理由，tùi平埔ê教育sòa變真消極。顛倒有愛用武力來制止ê傾向。舉例來講，hit時有出禁令貼tī學校kap教會。Hit ê禁令是寫按呢： |
|
“Pún-tēlângsìnngó͘-siōng--ê, tio̍htīkong-chiòngêbīn-chêngēngpiⁿphah, sòakek-chhut. Nāūkan-îmêhêng-ûiê, tio̍htīkong-chiòngêbīn-chêngēngpiⁿphah, jiân-āukoaiⁿ6nîkú. Kî-thaⁿnāūput-liôngêhêng-ûi, chiàuHô-lânsó͘tēngêhoatpān-chōe.”
|
「本地人信偶像ê，tio̍h tī公眾ê面前用鞭phah，sòa革出。若有姦淫ê行為ê，tio̍h tī公眾ê面前用鞭phah，然後關6年久。其他若有不良ê行為，照荷蘭所訂ê法辦罪。」 |
|
Keng-kòenn̄gnî, khiokūké-ōaⁿchitêkìm-lēng, in-ūichai-iáⁿēnggiâm-hoatbôlī-ek. Chóng-sīchit-sîjia̍t-simêsoan-kàu-suí-kengbôtī-teh, só͘-ísū-chêngkhahok-hòa. Ūsoan-kàu-susiáphoekóng, “Kin-lâikàu-ôanêphín-hēngbôsù-chèng, tùihoan-lângêkám-hòa-siōngput-chíūchó͘-gāi, Put-jûhō͘inkaphoan-lângêchú-lúkiat-hunkhahhó.”
|
經過兩年，卻有改換chit ê禁令，因為知影用嚴法無利益。總是chit時熱心ê宣教師已經無tī-teh，所以事情khah惡化。有宣教師寫批講，「近來教員ê品行無四正，tùi番人ê感化上不止有阻礙，不如hō͘ in kap番人ê子女結婚較好。」 |
Suisīán-ni, iáu-kúHô-lânlângbehthiat-thèêsî, Sin-kángsiāêlânglóngchinm̄-kamlî-pia̍t. Ūlâm-lúkoknn̄glângkapinkhìkàuBa-tah-bí-a, sòabôtńg-lâi. Hô-lânthè-khì, kuiChheng-tiâukóanêliáu-āu, iāiáutehēngHô-lânlângsó͘kàêLô-má-jīlâisiáthó͘-tēêkhè-iok-su. (Khè-iok-susó͘ēngênî-hōtùiKhong-hikàuKhiân-liông, Ka-khèng). Tùián-nithangchaiHô-lânlângkàu-io̍kêkiat-kó, tīinthè-khìliáuiáukè-sio̍k150nîí-siōng.
|
雖是按呢，iáu-kú荷蘭人beh撤退ê時，新港社ê人lóng真m̄甘離別。有男女各兩人kap in去到Ba-tah-bí-a，sòa無轉來。荷蘭退去，歸清朝管ê了後，也iáu teh用荷蘭人所教ê羅馬字來寫土地ê契約書。(契約書所用ê年號tùi康熙到乾隆，嘉慶)。Tùi按呢thang知荷蘭人教育ê結果，tī in退去了iáu繼續150年以上。 |
