Má-chó͘í-gōa, chāiTâi-ôantē-itchēlângpàiêchiū-sīSêng-hông-iâ(). It-poaⁿhoat-imm̄-tio̍h, lóngkiò-chò“Sêng-ông-iâ.”
|
媽祖以外，在台灣第一濟人拜ê就是城隍爺()。一般發音m̄著，lóng叫做「城王爺。」 |
|
ChiàuJi̍t-chèngsì-tāiêtiāu-cha, chôan-séngū24kengSêng-hông-biō. Ta̍kêchè-ji̍tlóngbôsím-mi̍hsio-siāng. Tīchiapâitī5goe̍htiong, sīin-ūiTâi-ôansénglāitē-ittōaêkiò-chòHúSêng-hông() sītīTâi-lâmchhī, (kó͘-chákiò-chòHú-siâⁿ), iêchè-ji̍tsī5goe̍h11ji̍t. Iāchôan-séngtē-itchēlângtehsio-hiuⁿkèng-pàiêchiū-sīTâi-pakchhīTōa-tiū-tiâⁿêSêng-hông-biō, iêchè-ji̍tiāsī5goe̍htiongê13hō.
|
照日政時代ê調查，全省有24間城隍廟。Ta̍k ê祭日lóng無甚麼相siāng。Tī chia排tī 5月中，是因為台灣省內第一大ê叫做府城隍()是tī台南市，(古早叫做府城)，伊ê祭日是5月11日。也全省第一濟人teh燒香敬拜ê就是台北市大稻埕ê城隍廟，伊ê祭日也是5月中ê 13號。 |
Hiān-sîsè-sio̍kkèng-pàiSêng-hôngkhòaⁿichòchi̍têtīim-kankapiông-kantehsióng-siānhoa̍t-ok(賞善罰惡) êsîn-bêng. Sêng-hôngbiōpâi-thia̍pchhin-chhiūⁿkó͘-cháêgê-mn̂g, ho̍k-sāiichòchhin-chhiūⁿchi̍têtē-hngêhêng-chèngsu-hoat-koaⁿ(). TīTāi-lio̍kni̍hmúinîChheng-bêngkap7goe̍h15, chi̍tnînn̄gpáitio̍hchhut-lâikéng-lāichhut-sûn, óan-jiânséng-tiúⁿ, kōan-tiúⁿêsûn-sī. Tâi-ôansīta̍knîêchè-ji̍ttio̍hchhut-sûn. Hitêsēng-tāibôkhahsuMá-chó͘êchè-tián. Bô-lūnkoaⁿ-bîn, nātāi-chìpānbēbêng, chiūkhìSêng-hông-iâêbīnchêngpoa̍h-poe, chiù-chōa, ūsîtio̍hkhìbiō-lāikeh-mê, kiò-chò“KhùnSêng-hông,” ǹg-bāngithok-bāngchí-sī. Tē-hngnāūkhòng-hānun-e̍k, chiūchhiáⁿchhut-lâichhut-sûn, ǹg-bāngisiau-chaikái-eh.
|
現時世俗敬拜城隍看伊做一個tī陰間kap陽間teh賞善罰惡(sióng-siān hoa̍t-ok) ê神明。城隍廟排疊親像古早ê衙門，服事伊做親像一個地方ê行政司法官()。Tī大陸裡每年清明kap 7月15，一年兩擺著出來境內出巡，宛然省長，縣長ê巡視。台灣是ta̍k年ê節日著出巡。Hit-ê盛大無khah輸媽祖ê祭典。無論官民，若代誌辦bē明，就去城隍爺ê面前poa̍h杯，咒誓，有時著去廟內過暝，叫做「睏城隍，」向望伊託夢指示。地方若有亢旱瘟疫，就請出來出巡，向望伊消災解厄。 |
|
Iû-lâi
|
由來 |
|
Lé-kì() ūkìkóng, “Thian-chútāiPat-chā, súi-iôngkuchhit.” Í-sùsīkóng, Hông-tètīnî-bóeêsîtio̍hhiàn-chèhō͘8êsîn-bêngêtōachè-sū, iāChúi-iông() chiū-sītē7ūiêsîn-bêng. Chúi-iôngì-sù, chiū-sīSêng-hông().
|
禮記()有記講，「天子大八蜡，水庸居七。」意思是講，皇帝tī年尾ê時著獻祭hō͘ 8 ê神明ê大祭祀，也水庸()就是第7位ê神明。水庸意思，就是城隍()。 |
|
Sêng-hôngchiàujīsó͘siáêì-sùSêng() chiū-sīSiâⁿ-chhiûⁿ, Hông() chiū-sīsiâⁿ-gōaê“hô-kau.”
|
城隍照字所寫ê意思城()就是城牆，隍()就是城外ê「壕溝。」 |
|
Tùián-nikhòaⁿ, Sêng-hônggôan-lâim̄-sīle̍k-sú-siōngêsím-mi̍hjîn-bu̍t.(Khiokūchi̍tsoat, kóngsīHànKo-chó͘êtiong-sînKòanEng(灌嬰), chóng-sībôkhak-si̍têkin-kù). Put-kòsīchiongkó͘-cháhông-tèsó͘tehchèê8êsînPat-chā(), chiū-sīSian-sek(先嗇), Su-sek(司嗇), Lông (農), Iû-piáu-choat (), Biâu-hó͘(), Hong(), Súi-iông(), Khun-thiông()téngChittiong-kanêtē7êsîn, chiū-sīSúi-iông, ì-sùsīkau-khut, khòaⁿkau-khutchòsîn-bêngtehkèng-pài.
|
對按呢看，城隍原來m̄是歷史上ê甚麼人物。(卻有一說，講是漢高祖ê忠臣灌嬰(Kòan Eng)，總是無確實ê根據)。不過是將古早皇帝所teh祭ê 8 ê神八蜡()，就是先嗇(Sian-sek)，司嗇(Su-sek)，農(Lông)，(Iû-piáu-choat)，猫虎()，坊()，水庸()，昆蟲()等Chit中間ê第7 ê神，就是水庸，意思是溝窟，看溝窟做神明teh敬拜。 |
Tùile̍k-súlâikhòaⁿ, PakChê() êsî(A. . 561) chiūūtehho̍k-sāiêkhóa n. KàuHō͘Tông() Bín-tè() êsî(A. . 1030) chiahtehk-hong chòÔngchiok(), sè-sio̍kchiūchhengchòSêng-hôngiâ. Chóng-sīhit-tia̍piáu-bōeūkhíbiō, chōsiōng. KàuBêng-tiâu() êsî, chiongSêng-hôngkahongsòahunténg-kip.
|
對歷史來看，北齊() ê時(A. . 561)就有teh服事ê款。到後唐()愍帝() ê時(A. . 1030)才冊封做王爵()，世俗就稱做城隍爺。總是hit-tia̍p iáu-bōe有起廟，造像。到明朝() ê時，將城隍加封續分等級。 |
|
Kóan-líchôan-kokêkiò-chòThian-hāto͘-sêng-hông.
|
(1)管理全國ê叫做天下都城隍。 |
|
Kóan-líchi̍tséngêkiò-chòto͘-sêng-hông.
|
(2)管理一省ê叫做都城隍。 |
|
Kóan-líchi̍thúêkiò-chòhú-sêng-hông.
|
(3)管理一府ê叫做府城隍。 |
|
Kóan-líchi̍tchiuêkiò-chòchiu-sêng-hông.
|
(4)管理一州ê叫做州城隍。 |
|
Kóan-líchi̍tkōanêkiò-chò.
|
(5)管理一縣ê叫做。 |
|
Kohhong
|
Koh封 |
|
HúSêng-hôngchòKong-chiok(), hōchòUi-lêng-kong().
|
府城隍做公爵()，號做威靈公()。 |
|
ChiuSêng-hôngchòHô͘-chiok(), hōchòSui-chēng-hô͘().
|
州城隍做侯爵()，號做綏靖侯()。 |
|
KōanSêng-hôngchòPek-chiok(), hōchòHián-iū-pek().
|
縣城隍做伯爵()，號做顯佑伯()。 |
|
BêngThài-chó͘() 20nîhā-chiàukokhú, chiu, kōantio̍hkái-tiokSêng-hông-biōchhin-chhiūⁿgê-mn̂g, lāi-bīnpâi-thia̍pchhin-chhiūⁿgê-mn̂gêkong-tn̂g, tú-túchhin-chhiūⁿkin-á-ji̍têSêng-hôngbiōêkhóan-sit.
|
明太祖()20年下詔各府，州，縣著改築城隍廟親像衙門，內面排疊親像衙門ê公堂，拄拄親像今仔日ê城隍廟ê款式。 |
Iū-kohthôan-soat, lângnāchòhósí-khì, thangèngSèng-hôngêkhó-chhì, ha̍p-kehênāūkhoeh, Gio̍k-hôngchiūphàiikhìchòbó͘chiu, kōanêSêng-hông.
|
又koh傳說，人若做好死去，thang應城隍ê考試，合格ê若有缺，玉皇就派伊去做某州，縣ê城隍。 |
|
Kiat-lūn
|
結論 |
|
Tùií-siōngêkò͘-tiánlâikhòaⁿ, Sêng-hôngsûn-chūisīsio̍ktībû-tiongchhú-iúliap-chōêhong-tông, chū-jiânbôgī-lūnêû-tē. Siáchiah-êm̄-sīchí-ūbehhō͘lánchaim̄-thangthànnā-tiāⁿ; iàu-kínsībehhō͘lánbatlâihó-táⁿkhó͘-khǹglánêchhù-piⁿkhì-siâkui-chèng, lâiho̍k-sāipó-hō͘lângêSiōng-tè, kapchhōainlâisìnIâ-so͘, tit-tio̍hsià-biánchōe, chiūbiánkiaⁿāu-ji̍tsiūsím-phòaⁿ, m̄-nābiánsiūtē-ge̍kêhêng-hoa̍t, kohthangtit-tio̍hKiù-chúêchín-kiù, tit-tio̍hThian-tôngéng-óanêhok-khì.
|
對以上ê故典來看，城隍純粹是屬tī無中取有捏造ê荒唐，自然無議論ê餘地。寫chiah-ê m̄是只有beh hō͘咱知m̄-thang趁若定；要緊是beh hō͘咱bat來好膽苦勸咱ê厝邊去邪歸正，來服事保護人ê上帝，kap chhōa in來信耶穌，得著赦免罪，就免驚後日受審判，m̄-nā免受地獄ê刑罰，koh thang得著救主ê拯救，得著天堂永遠ê福氣。 |
