ChiàuJi̍t-chèngsî-tāiêthóng-kè, chôanTâiū138kengbiōtehho̍k-sāiKoan-tè-iâ. Hittiong-kanū25kengēngchiaⁿ-goe̍h13chòKoan-tè-iâêseⁿ-ji̍ttehpài. Kî-ûēng5goe̍h13ji̍tū34keng, ēng6goe̍h24ji̍têū41keng. Kî-ûbôit-tēngkî-ji̍têū38keng.
|
照日政時代ê統計，全台有138間廟teh服事關帝爺。Hit中間有25間用正月13做關帝爺ê生日teh拜。其餘用5月13日有34間，用6月24日ê有41間。其餘無一定期日ê有38間。 |
|
Tùitē-hnglâikóng, Tâi-paklóngēng6goe̍h24ji̍t, Tâi-lâmēng5goe̍h13ji̍t, iāKo-hiônghong-bīnkhahchēēngchiaⁿ-goe̍h13ji̍t.
|
對地方來講，台北lóng用6月24日，台南用5月13日，也高雄方面khah濟用正月13日。 |
|
Koan-tè-iâêsîn-bêng-miâchinchēkhóan. Tāi-khàisīKoan-tè-iâ(關帝爺), Bú-sèngTè-kun(), San-seHu-chú(), Tè-kun-iâ(), KoanHu-chú(關夫子), KoanChòng-biû(關壯繆), E̍k-hànThian-chun(), Kài-thiankó͘-hu̍t(蓋古佛), Hia̍p-thian Tāi-tè(), Bûn-hêngSèng-tè(), Ho̍k-mô͘Tāi-tè() téng.
|
關帝爺ê神明名真濟款。大概是關帝爺(Koan-tè-iâ)，武聖帝君()，山西夫子()，帝君爺()，關夫子(Koan Hu-chú)，關壯繆(Koan Chòng-biû)，翊漢天尊()，蓋天古佛(Kài-thian kó͘-hu̍t)，恊大帝()，文衡聖帝()，伏魔大帝()等。 |
Tāi-khàitīseng-lílângêthiaⁿ-thâuūkhòaⁿ-tio̍hchi̍tpakchhat-á, tiong-ngchēchi̍têngó͘-pô͘chhiuêâng-bīnchiong-kun, chi̍tchhiúthe̍hchheh, chi̍tchhiúhô͘chhùi-chhiu, chitsianchiū-sīKoanKong. Lióng-pêngkhiānn̄gêlâng, chi̍têchhiu-chhàng, ba̍k-kàng, kia̍hchi̍tkichheⁿ-lêng-to, chitêchiū-sīKoanKongêpō͘-chiòngChuChhong; iáuchi̍tê, bî-chheng, gán-siùêsu-seng, phângchi̍têìn, chiū-sīKoanKongêkhè-kiáⁿKoanPêng. Isui-jiânsībú-chiòng, iáu-kúho̍k-sāiiêlângkhahchēsīseng-lílângin-ūikóngichhòng-siatGôan, Siu, Chhut, Chûnêsiàu-hoat.
|
大概tī生理人ê廳頭有看著一幅chhat仔，中央坐一個五裒鬚ê紅面將軍，一手提冊，一手hô͘嘴鬚，chit sian就是關公。兩爿徛兩個人，一個鬚chhàng，目kàng，kia̍h一支青龍刀，chit-ê就是關公ê部將周倉；iáu一個，眉清，眼秀ê書生，捀一個印，就是關公ê契囝關平。伊雖然是武將，iáu-kú服事伊ê人khah濟是生理人因為講伊創設原，收，出，存ê數法。 |
|
Iû-lâi
|
由來 |
|
KoanKong() gôan-púnsèⁿSimiâSiū-chhiong(), chhut-sìtīSoaⁿ-saiPo͘-chiuHāi-liôngkōan(); āu-lâikái-sèⁿKoanmiâchòÚ. Jū-miâHûn-tióng(雲長), chiū-sīSio̍k-hànChiau-lia̍t() hông-tè(phó͘-thongkiò-chò) êbú-chiòng, iāsīgī-heng-tē, 16hòeêsîkapLâuPī, TiuⁿHui kiat-gīliáu-āu, hûLâuPīheng-kiànSeSio̍k() êtāi-gia̍p. Kiàn-an5nîkapLâuPīêka-kòanhō͘ChôChhòlia̍h-khì, siú-chiatm̄-gōantâu-hâng. Kiàn-an6nîsiūhong-chòHànSiū-teng-hô͘(). Āu-lâikapTongGô͘SunKôan() sio-thâi.Kiàn-an24nî10goe̍htīn-bông, hióng-siū68hòe. Sè-sio̍kin-ūiichòlângtiong-ióng, ūkhì-chiatchiūkhì-biōho̍k-sāii.
|
關公()原本姓施名壽昌()，出世tī山西蒲州解良縣()；後來改姓關名做羽。字名雲長，就是蜀漢昭烈()皇帝(普通叫做) ê武將，也是義兄弟，16歲ê時kap劉備，張飛結義了後，扶劉備興建西蜀() ê大業。建安5年kap劉備ê家管hō͘曹操掠去，守節m̄願投降。建安6年受封做漢壽亭侯()。後來kap東吳孫權()相刣。建安24年10月陣亡，享受68歲。世俗因為伊做人忠勇，有氣節就起廟服事伊。 |
|
Kiat-lūn
|
結論 |
KoanKongm̄-sīchhin-chhiūⁿkî-ûchē-chēbû-khechi-tâmêsîn-bêng. SīTiong-kokSam-koksî-tāichi̍têsi̍t-chāiêeng-hiông. Lūnichòlângkhak-si̍tūchinchēhānghóthanghō͘hō͘-sèêpeh-sèⁿtui-sûi.
|
關公m̄是親像其餘濟濟無稽之談ê神明。是中國三國時代一個實在ê英雄。論伊做人確實有真濟項好thang hō͘後世ê百姓追隨。 |
|
Jû-kàupâi-lia̍tichòNgó͘Bûn-chhiong() êchi̍t-ê, chhengchòBûn-hêngSèng-tè(), á-sīkiòichòSan-seHu-chú(). KoanHu-chú() 關夫子, chun-kèngichòÀ-sèng(). á-sīÀ-hiân() kóng, “San-tongitjînchokchhun-chhiu, San-saiitjîntho̍kchhun-chhiu” Ì-sùsīkóng, Soaⁿ-tangchi̍têlâng(chíKhóng-chú) chòChhun-chhiu, Soaⁿ-saichi̍têlâng(chíKoanKong) tha̍kChhun-chhiu.
|
儒教排列伊做五文昌() ê一個，稱做文衡聖帝()，抑是叫伊做山西夫子()。關夫子(Koan Hu-chú)，尊敬伊做亞聖()。抑是亞賢()講，」山東一人作春秋，山西一人讀春秋」意思是講，山東一個人(指孔子)做春秋，山西一個人(指關公)讀春秋。 |
|
Tha̍k-súêlânglóngchheng-chàniJîn, Gī, Lé, Tì, Sìn, Ngó-siôngkiam-pī(五常兼備), chiū-sī:
|
讀史ê人lóng稱讚伊仁，義，禮，智，信，五常兼備(Ngó-siông kiam-pī)，就是： |
|
1. Chhianlísîmhengoa̍tjîn, 2. Hoa-iôngsekChôoa̍tgī, 3. Péngchiokta̍ttànoa̍tlé, 4. Súiiámchhitkunoa̍ttì, 5. Tantohùhōeoa̍tsìn.
|
1.千里尋兄曰「仁」，2.華容釋曹曰「義」，3.秉燭達旦曰「禮」，4.水淹七軍曰「智」，5.單刀赴會曰「信」。 |
|
Iū-kohihō͘ChôChhòlia̍h-khìêsî, ChôChhòhókhóan-thāii, chiūⁿ-békim, lo̍h-bégîn, kàuibehlī-khuiêsî, chiongtùiisó͘siuêchîⁿ-gînkapsiàu-phō͘khóanhó-sè, gôan, siu, chhut, chûn, chheng-chhengchhó-chhóhêngChôChhò.
|
又koh伊hō͘曹操掠去ê時，曹操好款待伊，上馬金，落馬銀，到伊beh離開ê時，將對伊所收ê錢銀kap數簿款好勢，原，收，出，存，清清楚楚還曹操。 |
|
Tùián-nikhòaⁿ, isīchi̍têput-thamput-chhú, chheng-liâmkiat-pe̍k, ngó͘-siôngkiam-pīêhólâng, kham-tithō͘hō͘-sèêlângchun-kèngsiàu-liām. Chitkhóanlângchiàⁿ-sīlánchitêsî-tāitōakhiàmêlâng. Chóng-sībēkham-titchòsînhō͘lângpài, in-ūiipún-sinbēpo͘ikā-kīêsìⁿ-miā.
|
對按呢看，伊是一個不貪不取，清廉潔白，五常兼備ê好人，堪得hō͘後世ê人尊敬數念。Chit款人正是咱chit-ê時代大欠ê人。總是bē堪得做神後人拜，因為伊本身bē保伊家己ê性命。 |
Lūnseng-lílânglâikóng, iābēthangkóngisiat, , , 存, chiūthangkèng-pàii. In-ūikin-á-ji̍tūpíchitkhóanêsiàu-hoatkhahhó, put-kòo̍hibôtham-ùsīhó, m̄-thangkèng-pài.
|
論生理人來講，也bē-thang講伊設收，，，，就thang敬拜伊。因為今仔日有比chit款ê數法khah好，不過學伊無貪污是好，m̄-thang敬拜。 |
|
Lánsèng-tô͘thangsiàu-liāmi, o̍hiêhó, chū-jiânm̄-thangtòelângsiú-chehlâipàii; iàu-kíntio̍htīchhù-piⁿtehchòiêseⁿ-ji̍ttehpàiêsî, sūnki-hōekónghō͘inbêng-pe̍k, hō͘inm̄-nābôpàii, sòalâipàiSiōng-tè.
|
咱聖徒thang 數念伊，學伊ê好，自然m̄-thang tòe人守節來拜伊；要緊著tī厝邊teh做伊ê生日teh拜ê時，順機會講hō͘ in明白，hō͘ in m̄-nā無拜伊，續來拜上帝。 |
